Dinleme Becerisi ile İlgili Araştırmalar

Özbay ve Melanlıoğlu’nun (2012), Türkçe öğretim programlarını dinleme becerisi bakımından değerlendirdikleri çalışmada, cumhuriyetten günümüze uygulamaya konulan Türkçe programlarında dinlemeye ne kadar yer verdikleri tespit edilmiştir.

Aytan’ın (2011), Aktif öğrenme tekniklerinin dinleme becerisi üzerindeki etkilerini belirmek üzere hazırladığı doktora tezinde temel amaç olarak dinlemenin geliştirilebilir bir dil becerisi olduğunun, öğrencilerin dinleme becerilerinin aktif öğrenme teknikleriyle geliştirilebileceğinin, bu tekniklerin öğrencilerin Türkçe dersine

yönelik tutumları üzerindeki etkilerinin ortaya koyulması hedeflenmiştir. Araştırmada aktif öğrenme tekniklerinin sınıf içi etkileşim, anlama ve kavrama, Türkçe dersine yönelik tutum üzerinde olumlu etkiler meydana getirdiği tespit edilmiştir.

Melanlıoğlu ve Karakuş Tayşi tarafından (2013), Türkçe Öğretim Programı’ndaki (6-8.sınıf) dinleme kazanımlarını ölçme değerlendirme yöntemlerine göre sınıflandırarak dinlemede süreç, sonuç veya her ikisinin birden mi değerlendirmeye alındığı belirlenmeye çalışılmıştır.

Emiroğlu ve Pınar’ın (2013), Dinleme Becerisinin Diğer Beceri Alanları İle İlişkisi adlı makale çalışmalarında kuramsal bir yapıda dinleme eğitiminin önemi belirtilmiş ve dinlemenin diğer beceri alanlarıyla ilişkisi ortaya konulmuştur. İlgili alan taraması ile dinlemenin konuşma, okuma ve yazma becerileri ile ilişkileri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Tüzel ve Keleş’in (2013), yaptığı araştırmada dinleme öncesi ve dinleme sonrası verilen soruların 5. sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama beceri düzeyine etkisini ortaya koyma amaçlanmıştır. Çalışmada nicel araştırma yaklaşımlarından karşılaştırma modelinden yararlanılmıştır. Soruların dinleme etkinliğinden önce veya sonra verilmesinin, öğrencilerin dinlediğini anlama düzeylerini metin türü ve soru tipi değişkenleriyle birlikte etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Maden’in (2013), “Niçin Dinlemiyoruz? Dinleyememe Probleminin Sosyokültürel Analizi” adlı makalesinde dinleyememe probleminin tanımlanması ve bunların nedenleri farklı boyutlardan ele alınmıştır. Bu nedenler, aile ve toplum yapısı, kültürel geçişler, eğitim geleneği, teknoloji vb. başlıkları altında değerlendirilmiştir.

Yıldırım ve Er’in (2013), makalesinde dinleme / izleme alanına yönelik amaç ve kazanımlar öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda Türkçe öğretmenlerinin amaç ve kazanımları yeterli bulmalarının yanında öğrencilerin dinlediklerini anlama ve çözümleme amacına ulaşmakta zorluk çektikleri öğretmenler tarafından ifade edilmiştir.

Epçaçan (2013), dinleme becerisi ve eğitimi üzerine yaptığı çalışmasında kaynak taraması yapmış ve neticesinde dinlemenin geliştirilebilir bir beceri olduğunu, ölçme sürecinde sıkıntılar yaşandığını belirtip toplumsal yapının, dinlemeye yönelik yöntemlerin kullanılmasının, hazırlanan etkinliklerin vb. dinleme sürecini etkilediğini ifade etmiştir.

Melanlıoğlu’nun (2013), “Ortaokuldaki dinleme eğitiminin niteliğine ilişkin fenomografik bir araştırma” isimli araştırmasında Türkçe öğretmenlerinin dinleme becerisine ilişkin ortaokulda yürütülen eğitimin niteliği hakkındaki görüşlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Nitel veri toplama tekniklerinden yararlanılan çalışmada öğretmenlerin; dinleme metinlerini seviyeye kısmen uygun buldukları, dinleme eğitimi sırasında öğrencinin okuma becerisini geliştirmeye yönelik uygulamalar yaptıkları, dinleme becerisine yönelik sadece öğretmen kılavuz kitabında yer alan etkinlikleri gerçekleştirdikleri, teknolojik materyallerden dinleme sürecinde yeterince faydalanmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Bir başka çalışmasında Melanlıoğlu (2012b), üstbiliş stratejilerinin dinleme becerisine yönelik hazırlanan ölçme değerlendirme sürecinde kullanılması gerektiğini ifade edip nasıl kullanılabileceğini belirlemiştir.

Melanlıoğlu (2012c) aynı zamanda ortaokul öğrencileri için dinleme kaygısı ölçeği geliştirmiş, bu ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmıştır. Bu çalışma alanda ilk olması sebebiyle önem taşır.

6. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisi farkındalıklarını sosyo - ekonomik düzeye göre inceleyen Şahin (2011), farklı sosyo-ekonomik ortamların dinleme becerisi üzerine etkisini araştırmayı amaç edinmiştir. Araştırmada, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Öğrencilerin sosyo-ekonomik durumları düştükçe puanların düştüğü de ve farklı düzeylerde anlamlı farklılığın olduğu tespit edilmiştir.

Doğan (2007) “İlköğretim İkinci kademede Dil Becerisi Olarak Dinlemeyi Geliştirme Çalışmaları” adlı doktora çalışmasını ilköğretim yedinci sınıf öğrencileriyle yürütmüştür. Dinleme becerisinin etkinlik temelli yapılan çalışmalarla geliştirilebileceğini ortaya koymuştur.

Yılmaz (2007) etkinlik temelli çalışması 6. sınıf öğrencilerine 2006 Türkçe Dersi Öğretimi Programı ve alanda önerilen etkinlikleri uygulamıştır. Araştırma sonucunda deney grubunun dinleme becerisi gelişiminin daha iyi olduğu görülmüştür. Dinleme- izleme, dinleme- yeniden yapılandırma, dinleme-not tutma ve dinleme-boşluk doldurma etkinliklerinde öğrencilerin daha başarılı oldukları tespit edilmiştir.

Dıakıdoy ve diğerleri (2005) sınıf seviyelerine göre farklı türdeki metinlerde dinlediğini ve okuduğunu anlama arasındaki ilişkileri inceledikleri çalışmalarını 2, 4, 6 ve 8. sınıf öğrencileri üzerinde yürütmüşlerdir. Araştırmanın sonucunda ilköğretim

düzeyinde açıklayıcı metin testlerinde okuduğunu ve dinlediğini anlama arasındaki ilişki hikâyelere oranla daha düşük olduğu görülmüştür. Metin türü dikkate alınmadan yapılan değerlendirmede 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin, dinleme becerilerinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Türkyılmaz (2010), dinleme, görsel destekli dinleme, sesli ve sessiz okumanın anlamaya olan etkisini belirlemeyi amaçladığı çalışmasını ilköğretim altıncı sınıf öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre görsel destekli metin dinleyen grup daha yüksek puan almıştır.