Onu söylemeyi unuttum. E-nabızın Google Fit, Apple’ınHealthKit’i ve Google fitle za- ten entegrasyonu var. Google’ın API’sini kullandığımız zaman siz girerken e-nabızalogin oluyorsunuz olduktan sonra Google account’unuzu ona tanıtırsanız. Google soruyor size e-nabız diye bir yer izin vermeni istiyor. Vereyim mi diye. Evet derseniz eğer ciha- zınız orayla entegre oluyor. E-nabıza gelmiyor o veri. E-nabız dağıtık olarak Google’a açıyor. Şunu ekleyeyim gene bitirirken şey başta tembel davrandığım için zor bitirdim. Kusura bakmayın. Önerdiğim şey şu, zaten otonom sistemler kendi kendine kalsın. On- lara iyi güvenlikten anlayan bir grup insanla ülkede özenle seçeceğimiz bizim ülkemizde yetişmiş insanlarla entegrasyon sistemlerini yazalım ve dağıtık sorguları biz yapalım. Bulutumuz kendimizde olsun ve bunları Sağlık Bakanlığı’na göndermeyelim aradığımız her şeyi bulalım. Onlar şu anki yerinde kalsın diyorum.
Erkan Kesen
Birinci soru bulut teknolojisi ile ilgiliydi sanırım. Orada sunucuyu alayım oraya koyayım şeklinde yani aslında genel belki de şöyle de anlatabilirim yani aslında her şey İnternet ortamına taşınıyor. Yani şöyle masaüstü uygulama devri neredeyse kapandı gibi. Ör-
neğin eskiden photoshopla uğraşıyorsanız bir yazılım indirirdiniz işte orada bir şeyler yapmaya çalışırdınız. Şimdi doğrudan web sitesi üzerinde yazıyorsunuz adresini oradan girip bir resim üzerinde değişiklikler yapabiliyorsunuz. Örneğin Office uygulamaları kullanıyorsunuz işte bir CD olur eskiden çok daha fazla CD ile kurulum yapardınız. Şimdi örneğin Google’ın internet ortamında Excel’i var, Word’ü var, çizim programla- rı var. Aslında hedeflenen şey sadece tarayıcıdan hareket etme yani sizin yapacağınız da işlem ileride bilgisayarınızda hiçbir şey olmadan kurulum olmadan doğrudan onu kullanabilmek. İleride geleceği nokta o aslında. Size ekstradan hiçbir kurulum yaptırma- mak. Siz bütün işlemlerinizi orada gerçekleştirebilmeniz. Peki şimdi örneğin veri sizde, kullandığınız bir şey var. Daha sonra ne olacak? Orada olduğunda ne olacak? İnternet hızlandığı için artık donanım faaliyetlerini azaltmaya çalışılıyor aslında. Peki biz üretici değilsek yani o teknolojiyi biz geliştirmiyorsak hani bize şey olarak kazandırdığı çok fazla bir şey olmayacak. Biz de maliyeti yine aşağı yukarı lisans parası ediyorsak bir sis- teme aynı ücretleri neredeyse ödeyeceğiz. Sadece pazarlama tekniği olarak kullanılan bir kısmı var. Benim orada demek istediğim şey bulut çok kötü bir şey değil ama üreticisi biz olalım. Bunu teşvik edelim. Yapacağımız bütün uygulamalarda lisans gerçekten için- de birçoğumuz içinde bulunuyoruzdur, ödediğimiz lisans maliyetleri çok yüksek. Bunu Ar-Ge faaliyetlerini desteklersek bu yazılımların hiçbirini geliştiremeyecek bir durumda değiliz. Gerçekten çok kalifiye bir ekip var. Ama şöyle bir şey var. Hani fırsat olarak bir an önce para beklentisi içerisine sokulup bir an önce bir de teknoloji alanında faaliyet gösterdiğiniz bilişimde bu şey daha fazla. Bir yazılım yap çok zengin ol falan diye, niye yapmıyorsun gibi bir baskı şeyi var teknoloji alanında çalışanlara. Bu da doğrudan ör- neğin bir yazılım geliştirme yerine sizi lisans o ürünün lisansını satmaya yönlendiriyor. Bu açıdan baktığımızda bütün şeyimiz aslında bağlı. Elimizde hiçbir güç yok. Her türlü dışarıya bağımlı hale gelmiş durumdayız. Bu da iyi değil. Dediğim gibi Gmail kulla- nıyoruz, Twitter kullanıyoruz Facebook kullanıyoruz ama bunların hepsine, Twitter ve Facebook ve sosyal medya için kullandığımız için çıkarabiliriz ama diğer Yahoo, işte Microsoft’un e-posta sağlayıcısı bu en basit örnek. Yaptığımız şeylerde bunları mümkün olduğunca azaltmalıyız ve ileride neredeyse bitirecek noktaya getirmemiz gerekiyor.
Katılımcı
Ben hekimim teknik konularda benim kavramaya çalıştığımda anladığım şey aslında o bilgiler bekleyecek, ben sadece o sistem çıkmayacağım, o sistemdeki bilgileri kendim görmemi engelleyeceğim gibi bir şey böyle midir yani sistemden çıkmak? Gerçek an- lamda yani onam vermek, sisteme giriyorum ben ama ona vermediğimi belirterek ben sistemden çıkabiliyor muyum? Yoksa sadece ben kendime kapatıyor muyum?
Erkan Kesen
Şöyle açıklayayım. Yani doğrudan yazılım kısmında değildim o kısımda ben sadece ge- len veriden sonra analiz yani karar destek sistemleri tarafına çalışıyordum. Ama bize anlatılan kısmını söyleyeyim şöyle işliyor sistem gelip e-nabıza yani TC kimlik numa- ranızı veya oluşturduğunuz bir kullanıcı ile e-devlet şifreniz veya kendi oluşturduğunuz
bir kullanıcıyla giriyorsunuz ama bunu yapmanız gerekiyor. Girdiniz sisteme, veriler var girmediğiniz sürece yani şöyle orada bir işaret var verilerimi anonimleştir gibi bir anlama gelen bir işaret var onu koyarsınız bundan sonraki o güne kadar gelen verinizi ID’nizden koparıyorlar Aslında o ID dediğimiz şey sizin kimlik bilgilerinizi içeren bir kod var. Ama kimsenin okuyamadığı bir kod. Çözmek için o dediğim işte karşı taraftaki bilgileri girip o şekilde çözebiliyorsunuz Öteki türlü hatchlenmiş bir şekilde anlamsız ge- lebilecek bir sürü az önce Güçlü Bey’in gösterdiği bir örnek vardı, ondan çok daha uzun. Yani 500-600 karakterlik bir şey var. Orada slında bayağı bir bilgi var işte T.C kimlik numaranız soy isminiz adınız cinsiyetinizi yaş grubunuz, yaşınız, doğum tarihiniz gibi. Tam hangileri vardı hepsini bilmiyorum ama o ID’nin içinde o bilgiler var. Kimse bilmi- yor ama o ID çözene kadar o bilgilerin size ait olduğunu bilmiyor. Ama eski verilerinizin yani o verilerin tekrar ulaşılabilir durumu gidiyor diye biliyorduk artık mümkün değil geri dönüşü şeklinde bize anlatılan kısmında bu şekildeydi. Yani bir daha o veriye erişile- mez. Ama arada bir konuşma geçti birkaç prosedürle bunun geri döndürüldüğü söyledi. Ben onu İlk defa duydum. Ben oradayken bize anlatılan kısmı bu şekildeydi