Denetçilik Sınavı

6102 Sayılı TTK’nın 400’üncü maddesinde, YMM ve SMMM’lerin KGK tarafından yetkilendirileceği belirtilmektedir. KGK’nın görev ve yetkilerini düzenleyen 660 Sayılı KHK’ya göre; bağımsız denetim yapacak meslek mensuplarına yönelik sınav, yetkilendirme ve tescilin KGK tarafından yapılacağı öngörülmektedir. Bu amaçla KGK tarafından, bağımsız denetim ve denetçilerin yetkilendirilmesi sürecine iliĢkin usul ve esasların yer aldığı BDY hazırlanarak Resmi Gazete’de yayınlamıĢtır. Hazırlanan bu yönetmeliğin onaltıncı maddesinde denetçilik sınavına iliĢkin ayrıntılı düzenlemeler bulunmaktadır.

Denetçilik sınavına girebilmek için ön Ģart olarak; hukuk, iktisat, maliye, iĢletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilgiler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği YÖK tarafından onaylanan yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olunması veya herhangi bir lisans seviyesinde eğitim veren yükseköğretim kurumlarından mezun olmakla beraber hukuk, iktisat, maliye, iĢletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilgiler dallarından birinde en az lisansüstü seviyesinde öğrenim görülerek mezun olunması zorunluluğu bulunmaktadır. Eğitim Ģartını yerine getirmiĢ bulunanlar için KGK tarafından yapılacak denetçilik sınavı aĢağıdaki konuları içermektedir (BDY, m.16);

 Muhasebe (Genel Muhasebe, Maliyet Muhasebesi, Yönetim Muhasebesi)

 Muhasebe Standartları

 Kurumsal Yönetim Ġlkeleri ve Finansal Yönetim

 Denetim (Türkiye Denetim Standartları, Mesleki Etik Kuralları, Bağımsızlık, Risk Yönetimi, Ġç Kontrol ve Denetimle Ġlgili Diğer Mevzuat)

 Genel Hukuk Mevzuatı (Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku, Ġcra ve Ġflas Hukuku, Medeni Hukuk, Vergi Hukuku, Sosyal Güvenlik Mevzuatı, Ġdare Hukuku)

126

BDY, denetçilik sınavıyla ilgili olarak SMMM ve YMM’ler için farklı yükümlülükler getirmektedir. Denetçilik sınavına girecek olan SMMM ve YMM’lerin sorumlu oldukları sınav konuları Tablo 3.1.’de gösterilmektedir.

Tablo 3.1. YMM ve SMMM’lerin Denetçilik Sınavında Tabi Oldukları Alanlar YMM’ler Ġçin Sınav Konuları SMMM’ler Ġçin Sınav Konuları  Muhasebe Standartları

 Denetim

 Sermaye Piyasası, Bankacılık, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Mevzuatı

 Muhasebe Standartları

 Kurumsal Yönetim Ġlkeleri ve Finansal Yönetim

 Denetim

 Sermaye Piyasası, Bankacılık, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Mevzuatı

Tablo 3.1.’de görüldüğü üzere SMMM’ler; muhasebe standartları, kurumsal yönetim ilkeleri ve finansal yönetim, denetim ve sermaye piyasası, bankacılık, sigortacılık ve özel emeklilik mevzuatı konularında sınava tabi tutulacakdır. YMM’ler ise; muhasebe standartları, denetim ve sermaye piyasası, bankacılık, sigortacılık ve özel emeklilik mevzuatı konularında sınava tabi tutulacakdır. SMMM’lerin YMM’lerden farklı olarak, Kurumsal Yönetim Ġlkeleri ve Finansal Yönetim alanından da sınava girerek baĢarılı olma zorunlulukları vardır. Öte yandan, sermaye piyasası, bankacılık, sigortacılık ve özel emeklilik alanlarında denetim yapmayacak olan SMMM ve YMM’lerin, bu alanlara iliĢkin konularda sınava girme zorunlulukları bulunmamaktadır.

Yapılacak sınavın değerlendirilmesine yönelik hazırlanan Bağımsız Denetçilik Sınav Tebliği’ne göre, sınavda baĢarılı sayılabilmek için sınav konularının her birinden 100 puan üzerinden en az 60 puan alınması ve tüm sınav konularından alınan notların aritmetik ortalamasının en az 70 puan olması Ģartı bulunmaktadır (Bağımsız Denetçilik Sınav Tebliği, m. 13).

26.06.2012 tarihli 6335 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama ġekli Hakkında Kanun’da DeğiĢiklik

127

Yapılmasına Dair Kanun ile 6102 Sayılı TTK’nın geçici 6’ncı maddesinde değiĢiklik yapılarak, birtakım kriterleri karĢılayan YMM ve SMMM’lere bazı ayrıcalıklar tanınmıĢtır. Buna göre; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle 3568 Sayılı Kanun’a göre YMM hakkını kazanmıĢ meslek mensupları ile 3143 Sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ve 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanun hükümlerine göre ticaret Ģirketleri nezdinde denetim yetkisine en az on yıldır sahip olanlar, KGK tarafından öngörülen uygulamalı mesleki eğitimi tamamlamıĢ olmaları halinde, sınav veya baĢkaca bir Ģart aranmaksızın bağımsız denetçi olarak yetkilendirilebileceklerdir (6335 SK, m. 37). Ancak bu düzenleme, henüz uygulama alanı bulamadan 6353 Sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun’la birlikte herhangi bir gerekçe gösterilmeden yürürlükten kaldırılmıĢtır (6353 SK, m. 64).

Her ne kadar bazı YMM ve SMMM’lere yönelik ayrıcalıklara son verilmiĢ gibi görünse de KGK tarafından hazırlanan BDY’nin geçici ve son hükümlerinin yer aldığı sekizinci bölümünde, bağımsız denetçi olmak için sınav Ģartı aranmayacak hususlara iliĢkin düzenlemeler bulunmaktadır. BDY’de sınav Ģartı aranmayan bu hususlar aĢağıdaki gibidir (BDY, g.m. 1);

 BDY’nin Resmi Gazete’de yayınlandığı tarih olan 26 Aralık 2012 tarihinden önce ilgili mevzuatına göre kamu kurumlarından bağımsız denetime iliĢkin lisans belgesini sınav sonucunda veya mevzuatında sınava iliĢkin olarak tanınan istisnadan faydalanarak almaya hak kazanmıĢ olanlar,

 Kamu kurumları tarafından, 660 Sayılı KHK’nın yayınlandığı 02 Kasım 2011 tarihinden önce ilan edilen bağımsız denetçiliğe iliĢkin sınavlar ile bunlara iliĢkin 31 Aralık 2012 tarihine kadar yapılacak tamamlayıcı sınavlar neticesinde lisans belgesi almaya hak kazananlardan, sigortacılık ve özel emeklilik mevzuatına iliĢkin sınav konuları hariç olmak üzere ve 31 Aralık 2014 tarihine kadar müracaat edenler,

 BDY’nin yayınlandığı 26 Aralık 2012 tarihi itibariyle YMM olmaya hak kazananlar ile SMMM olmaya hak kazananlar arasından 15 yıllık mesleki

128

tecrübeye sahip olanlardan, 31 Aralık 2014 tarihine kadar müracaat edenler.

Yapılan bu son düzenleme ile yukarıdaki kriterlere sahip olanlar için bağımsız denetçilik sınav Ģartı aranmamaktadır. Bu kiĢiler belirlenen süreler içerisinde KGK’ye baĢvurmaları durumunda doğrudan denetçi olarak yetkilendirileceklerdir.