Bu araştırma, Altı Nokta Körler Derneği'ne bağlı rehabilitasyon merkezine devam eden ve yapılan kaba değerlendirme sonucunda günlük yaşam becerilerine gereksinimi olduğu belirlenen iki yetişkin görme engelli birey ve herhangi bir eğitim kurumuna devam etmeyen ancak yapılan kaba değerlendirme sonunda çeşitli günlük yaşam becerilerine ihtiyaç duyan başka bir yetişkin görme engelli bireyle gerçekleştirilmiştir.
3.2.1. Deneklerin Seçimi
Araştırmanın deneklerini genç-yetişkin döneminde görme engeli olan bireyler oluşturmaktadır. Araştırmaya katılacak deneklerin belirlenebilmesi amacıyla üç önkoşul belirlenmiştir. Bu ön koşullar; a) Her hangi bir fiziksel engellinin bulunmaması, b) en az üç günlük yaşam becerisini yerine getirememesi, c) Yaşlarının 20-35 arasında olmasıdır. Uygulamacı Ankara ilinde ikamet ettiği için uygulama kolaylığı açısından uygulamaya katılacak olan denekleri de aynı ilden seçmeye özen göstermiştir.
Ankara ilinde yetişkin görme engellilere hizmet veren kurumlar belirlenmiştir. Bu kurumlardan ilki olan Altı Nokta Körler Derneği Rehabilitasyon Merkezi ile görüşme yapılabilmesi için kurum sekreterliğinin numarası alınmış ve telefonda uygun gün ve saat için randevu alınmıştır. Belirlenen gün ve saatte kuruma gidilmiştir. İlk olarak kurum müdürü ile görüşme yapılmıştır. Uygulamacı kurum müdürüne kendisini tanıtmış, yapmayı planladığı uygulamalara yönelik kurum müdürüne bilgi vermiştir. Uygulamacı kurum müdürüne çalışmak istediği yetişkin görme engellilerdeki önkoşulları söylemiştir. Bunlardan fiziksel bir engellerinin bulunmaması ve yaşlarının 20-40 arasında olması önkoşullarını dikkate alarak kurum müdürü uygulamacıya 3 bayan ve 1 erkek olmak üzere toplam 5 birey önermiştir. Uygulamacı daha sonra belirlenen bu bireylere kurumda eğitim
veren öğretmenlerle görüşmüş, kendini tanıtmış, araştırmanın içeriğine yönelik bilgiler vermiştir. Kurumda bir öğretmen belirlenen bireylerden ikisine de eğitim vermekte olduğu için toplamda 3 öğretmen ile görüşülmüştür. Bu üç öğretmenle, görme engelli bireylerin günlük yaşam becerilerindeki ihtiyaçlarını belirlemek için hazırlanan Günlük Yaşam Becerilerini Belirleme Görüşme Formu uygulanmıştır. Öğretmenler ile yapılan görüşme sonucunda formda yer alan becerilerinin daha azını gerçekleştirebilen 3 birey belirlenmiştir. Daha sonra bu üç öğrenci ile görüşülmüştür öğrencilere çalışmaya yönelik bilgi verilmiş ve böyle bir çalışmaya katılmak isteyip istemedikleri sorulmuştur. Bireylerin her üçü de çalışmaya katılmak istediğini dile getirmişlerdir. Daha sonra bireylerin anneleri ile iletişime geçilmiştir. Uygulamacı üç aileyi aramış, kendini tanıtmış kısaca çalışmayı anlatmış bu çalışma kapsamında müsait oldukları bir zaman da görüşme talep etmiştir. Annelerin her üçü de görüşme talebine olumlu yanıt vermiştir. Uygulamacı kararlaştırılan gün ve saatte ev ziyaretlerini gerçekleştirmiştir bu ziyaretlerde annelere çalışma hakkında detaylı bilgi vermiş bu çalışmanın ev ortamında uygulanması gerektiğini belirtmiştir ve çalışmaya katılmak isteyip istemediklerini sormuştur. Annelerden üçü de olumlu yanıt vermiştir. Uygulamacı daha sonra annelerle ile tek olabilecekleri odalara geçmiş ve Günlük Yaşam Becerilerini Belirleme Görüşme Formu annelere uygulanmıştır. Daha sonra aynı formu ayrı bir odada bireylere de uygulamıştır. Daha sona uygulamacı öğretmenlere, annelere ve bireylere uyguladığı formların sonuçlarını karşılaştırmıştır. Üçünde vermiş oldukları cevaplar birbirleriyle % 80 uyumlu olduğu görülmüştür ancak iki gün sonra bir anne uygulamacıyı telefonla aramış ve çalışmaya katılmaktan vazgeçtiğini bildirmiştir. Uygulamacı daha sonraki günlerde danışman hocasının önerdiği bir başka birey ile iletişime geçmiştir. İlk olarak bireyle görüşmüş ve eşinin ve kendinin müsait olduğu bir gün ve saat için görüşme talep etmiştir. Birey görüşme talebine olumlu sonuç vermiştir. Uygulamacı belirlenen gün ve saatte ev ziyaretini gerçekleştirmiştir. Bireye ve eşine ayrı ortamlarda Günlük Yaşam Becerilerini Belirleme Görüşme Formu uygulanmıştır. Bireyin ve eşinin vermiş oldukları cevapların birbirleriyle % 80 uyumlu olduğu görülmüştür.
3.2.2. Deneklerin Özellikleri
Çalışmaya katılacak olan deneklerin özellikleri aşağıda verilmiştir.
Birinci denek, 22 yaşında ve kadındır. Prematüre Retinopatisi tanısı konulmuştur. Epilepsi hastasıdır. Işık algısı vardır ancak duyu kalanı olarak dokunmasını kullanmaktadır. Lise
Rehabilitasyon Merkezinde haftada iki saat eğitim almaktadır. Aileye, öğretmene ve kendisine uygulanan görüşme formunda kazak katlama, halı süpürme ve bulaşık yıkama becerilerine gereksinimi olduğu belirlenmiştir.
İkinci denek, 20 yaşında ve kadındır. Doğuştan görme engeline sahiptir. Işık algısı vardır ancak duyu kanalı olarak dokunmasını kullanmaktadır. Lise mezunudur. Suriye vatandaşıdır ülkelerindeki mevcut rejimden kaçarak Türkiye’ye sığınmacı olarak yerleşmiştir. Evli ve eşi ile birlikte Ankara ilinde ikamet etmektedir. Herhangi bir eğitim kurumuna devam etmemektedir. Eşine ve kendisine uygulanan görüşme formunda kazak katlama, halı süpürme ve bulaşık yıkama becerilerine gereksinimi olduğu belirlenmiştir. Üçüncü denek, 31 yaşında ve kadındır. Doğuştan görme engeline sahiptir. Charcot-Marie- Tooth hastasıdır, henüz 1. evrededir. Işık algısı vardır ancak duyu kanalı olarak dokunmasını kullanmaktadır. İlkokul 2. sınıftan sonra eğitime devam etmemiştir. Bekâr ve ailesi ile Ankara ilinde ikamet etmektedir. Altı Nokta Körler Derneği Rehabilitasyon Merkezinde haftada iki saat eğitim almaktadır. Aileye, öğretmene ve kendisine uygulanan görüşme formunda kazak katlama, halı süpürme ve bulaşık yıkama becerilerine gereksinimi olduğu belirlenmiştir.