Dünyadan Örnek Mobil Reklam Uygulamaları

Dünyada ki duruma bakıldığında, Inneractive’in yaptığı araştırmaya göre tüm dünyada mobil reklam gösterimleri %698 arttığı söylenebilir. Bu rakama dayanarak gösterilen mobil reklamların tıklama oranı ise %711 oranında yükselmiştir. Yapılan araştırmaya göre yüksek rakamlara sahip mobil reklam sektörü, reklam verenin gelirlerini %522 artırmış durumdadır ( blog.adresgezgini.com, 2012).

Dünyada mobil pazarlama ve mobil reklamlar, yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. Amerika’da, Disney, NBC, PepsiCo, Major Beysbol Ligi SMS teknolojilerini kullanırken, Japonya ve Kore bu pazarı, Amerika’dan çok daha önce kullanmaya başlamıştır. Japonlar, mobil telefonları, kredi kartı, kimlik kartı, elektronik bilet, anahtar ve elektronik para olarak kullanmaktadır (Pearson, 2010:13).

Aynı şekilde, yapılan son araştırmalar, Google’ın 2012 yılında mobil reklam gelirlerini 2 katına çıkaracağına işaret etmektedir. 2011 yılında mobil cihazların gösterdiği hızlı yükseliş, büyük markaların da bu cihazlardan elde ettiği gelirlerin hızlı bir yükseliş göstermesini sağlamıştır. Android işletim sistemi ile 2011’in en trend

isimleri arasında yer almayı başaran Google ise mobil reklam gelirleriyle de ciddi bir gelir kaynağına sahip olmuştur. Google, mobil cihaz başına yaklaşık 7 dolar gibi bir para kazanmaktadır. Bu meblağın içinde hem aramalardaki reklamlar hem de mobil uygulamalardaki görüntülenen reklamlardan elde edilen gelir mevcuttur.

2011 yılında 2.5 milyar dolar kazanan şirketin 2012 yılı sonunda mobil reklamlardan elde edeceği gelirin 5.8 milyar dolar olması beklenmektedir. Bu rakamın ise, 2016 sonunda 20 milyar doları aşması öngörülmektedir (Yaşar, 2012).

British Airways pazarlama uygulamalarına küçük bir konsept eklemiştir. Buna göre, Bir uçak bileti alır almaz sistemlerine dahil olunuyor havayolu şirketi, bilet ile ilgili onay bilgilerini telefonunuza mesaj atıyor. Bu onay, telefondaki gün planlayıcıya gelir ve bir alarm oluşturur ve tüm bunlar otomatik olarak gerçekleşir. Seyahat gününden önceki günlerde minik hatırlatmalar yapar. British Airways bu uygulaması sayesinde uçuşla ilgili herhangi bir iptal ya da erteleme hakkında da yolculara bilgi vermektedir. Hava yolu şirketi, yolculuktan önce yolcuların cep telefonuna gönderdiği bir barkod göndermektedir. Bu barkod taratıldığında beklemeden koltuk numarası onaylanmış olmaktadır. Ve gönderilen tüm bu mesajlarda bu imkanların British A irways tarafından sağlandığı da belirtilmektedir.

Mobil pazarlama uygulamalarının gücünü keşfeden bir başka firma ise, Starbucks firmasıdır. Firma, satışlarını arttırmada yeni bir yol bulmuştur; mağazadaki müşterilere spesifik birkaç soru sorarak, bir yarışma düzenlemektedir. Yarışmayı kazananlar ise büyük ödül için yarışmaya hak kazanmaktadır (Richmond, 2008: 6).

En ünlü ve en başarılı mobil pazarlama kampanyalarından bir tanesi 2010 yılında Haiti’de gerçekleşen depremden sonra Amerikan Kızıl Haç’ının gerçekleştirmiş olduğu mobil pazarlama kampanyasıdır. 300 000 insanın hayatını kaybettiği bu afette, Amerikan Kızıl Haçı’nın başlattığı bağış kampanyası olmasa bu kadar insandan daha fazlası perişan olacaktı. Kızıl Haç’ı 2005 yılındaki Katrina fırtınası için de SMS ile bağış istemişti fakat insanların SMS uygulamalarını tam olarak tanımamaları ve güvenmemeleri nedeniyle başarıya ulaşamamışlardı. Mobilitenin ilerlemesi ve insanların mobil uygulamaları daha fazla kullanmaya başlaması ile birlikte SMS mesajı ile bağış istediklerinde, bu kampanyaya 3 milyon insan katıldı ve 32 milyon Amerikan Dolarından fazla bağış toplandı.

Kampanyanın önemi, bağışçıların %95’ten fazlasının ilk defa bağışçı olması ve Amerikan Kızıl Haçı’nın 2 milyon 850 binden fazla yeni bağışcı kazanmasıydı. Kızıl Haç bu kampanya ile hem bir pazarlama uygulaması gerçekleştirerek marka bilinilirliğini arttırdı hem de operasyonel bir araç elde etmiş oldu çünkü, SMS sayesinde yeni bir bağış yapma aracı kazandı (Hopkins ve Turner, 2012: 15).

Coca Cola da, fast food uygulamaları sayesinde mobil olarak da satış yapma imkanına kavuşmuştur çünkü Coca Cola’nın web üzerinden satışı yoktur. Dolayısıyla mobil ticaret Coca Cola’nın satışlarını etkilemektedir. Yani mobil ticaret tüketicilerin satın alma durumlarında firmaların öncelikli olarak hatırlaması durumunu yaratmaktadır. Dolayısıyla firmalar mobil ticaret uygulamalarına katıldıklarında tüketicilerin satın alma kararını etkileyebilir. Kablosuz ağlar ve mobil ticaret kapasitesi ile birlikte, firmalar öncelikli fırsatlar yakalama şansına ulaşmıştır. Bununla birlikte firmaların uygulamaları, tüketicilere konu üzerinde işlem yapabilme olanağı yaratması açısından da önemlidir (Lee, 2003: 264).

Mobil reklam ve veri platformu Millenial’ın verilerinden çıkarılan rapora göre küresel pazarda en çok harcama yapan 5 kategori finans, perakende ve restoran, eğlence, telekomünikasyon ve otomotiv olarak sıralanmaktadır. Son bir yılda en büyük artışı gösteren kategorilerde ise %698 artışla teknoloji kategorisi ve %314 artış gösteren finans sektörüdür (www.webrazzi.com, 2012).

2010 yılı 3. çeyrek için hazırlanan BuzzCity’nin raporu, mobil reklamcılık endüstrisinin %17 büyüdüğünü ve bu alanda %154 büyüyen bölgelerin olduğunu gözler önüne sermektedir. İlk çeyrekte 32 marketi inceleyen rapor, 2. çeyrekte 44, 3. çeyrekte ise 54 marketi incelemeye almaktadır. Listede yer alan 20 ülke 15 milyar reklam gösteriminin %80’ini almaktadır. Global mobil reklam verilerini analiz eden BuzzCity‘nin 3. çeyrek raporuna göre Türkiye’de mobil reklamcılık, %66 büyümeyle dünyada 20. sıraya yükselmiştir. Mobil reklamcılığın dikkat çektiği ülkelerden Kenya, Libya, Çin ve Kore 3. çeyrekte ciddi bir rağbet yakalamıştır. Bu %66’lık oran, Türkiye’de 3. çeyrek mobil reklam gösterimi sayısı da 100 milyonun üzerinde olduğunu gösteriyor. Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de akıllı cihaz penetrasyonunun yükselişi mobil reklamcılığa yansıyor (www.webrazzi.com, 2010).

Mobil reklamların ne olduğu ve ne gibi sonuçlara yol açtığı, firmalar ve tüketiciler için önemli olduğu kadar pazarlama bilimi ile ilgilenenler açısından da önemli hale gelmiştir dolayısıyla mobil reklamlar ile ilgili literatürde de bir takım çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların elde ettiği sonuçların bazıları aşağıdaki gibidir.

Çakır vd. (2010) yaptıkları araştırmada, SMS reklamlarının tüketici satın alma davranışını ne ölçüde etkilediği incelediğinde elde edilen sonuçlar, mobil iletişim teknolojileri ve mobil reklamların mevcut ve potansiyel müşteriler üzerinde olumlu bir etki bıraktığını göstermiştir.

Roozen ve Genin (2008) de yaptıkları araştırmada, yer ve zaman kullanımının mobil reklamların etkinliğine katkısı olduğunu ifade etmiştir. Yaptıkları araştırmada mobil reklamların satın alma açısından da etkili olduğu sonucuna varmışlardır.

İspir ve Suher (2011) de yaptıkları çalışmada, SMS reklamlarında izinli reklam yapmanın etkili olacağını ifade etmektedir. Tüketiciler, izin vermediğinde gelen SMS reklamlarını reddetmeme eğilimindedir.

Megdadi ve Nusair (2011) de yaptıkları çalışmada, cep telefonu kullanıcılarının mobil reklam, eğlence, indirim kuponları ve mobil pazarlama hakkında olumlu tutumları olduğunu belirtmiştir.

Yahoo ve Ipsos tarafından yapılan araştırma, mobil reklamların özellikle tüketiciler mobil alışveriş yaparlarken daha etkili olduğunu ifade etmektedir. Araştırmaya göre mobil tüketicilerin neredeyse üçte ikisi mobil alışveriş yaparken mobil reklamları görmüş, bu kesimin yarısından fazlası ise bu reklamlara tıklamış bulunmaktadır. Araştırmadan çıkan sonuçlara göre, alışveriş yaparken görülen reklamların akılda kalma oranı %65, bilgi ararken %59, eğlence ve etkinlik seçenekleri araştırılırken ise %56’dır. Araştırmada, akıllı telefon kullanıcılarının mobil alışveriş yaparken arama motorlarını uygulamalara tercih ettikleri de belirtilirken, tüketicilerin uygulamaları en çok iletişim için tercih ettikleri bilgisi paylaşılmaktadır. Tüketicilerin %73’ü alışveriş için mobil arama motorlarını tercih ederken, %27’si mobil uygulamalardan alışveriş yapmayı daha uygun bulmaktadır (Uygun, 2011).

Usta da (2009), yaptığı çalışmada, üniversite öğrencilerinin SMS reklamcılığına yönelik tutumlarına yönelik eğlendirme, bilgilendirme, sinirlendirme, güvenilirlik, genel tutum, izinli reklamcılık ve ödüllü reklamcılık olarak yedi faktör belirlemiştir.

Yapılan çalışmada öğrencilerin, SMS reklamlar ancak izinli ve ödüllü olursa olumlu bir tutum sergilediği sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla, bu konuda faaliyete geçecek olan işletmelerin kullanıcılarına mobil reklam göndereceklerinde izin almış olmaları lehlerine olacaktır.

Barutçu vd. (2009) de yaptıkları çalışmada, mobil reklam kampanyaları hazırlayan pazarlama yöneticilerinin, mobil reklam kampanyalarını düzenlerken SMS ve MMS reklamları göndermek için mobil telefon kullanıcılarından izin alınması, mobil reklam mesajlarının her müşteriye gönderilmesi yerine mobil reklam mesajı almayı izin veren ve mobil reklamlara yönelik en olumlu tutuma sahip mobil telefon kullanıcılarına mesaj göndermenin daha uygun olduğu sonucuna varmıştır.

Basheer, Al-alak ve Alnawas (2010) da yaptıkları çalışmada, SMS reklamlarının faydalı olduğuna ikna olan tüketicilerin, reklamı yapılan ürünü satın almaya istekli olduğunu vurgulamıştır. SMS reklamlarının eğlenceli olduğunu düşünen tüketiciler, bu tür programlara katılmaya daha meyilli olmakta ve algılanan eğlence ile satın alma niyeti arasında olumlu bir ilişki ortaya çıkmaktadır. Fakat, geçmiş tepkiler ile kişisel kullanım arasında negatif bir ilişki bulunmaktadır. Doğrudan reklamlara karşı negatif tutumları olan tüketiciler, SMS reklamlara karşı da olumsuz bakmaktadır. İzin tabanlı reklam uygulamalarına katılmak istemeyen tüketicilerin katılma istememe nedenleri ise, mobil cihazların kişisel kullanım için olduğunu düşünmeleridir.

Literatürde yapılan bu çalışmalara ilave olarak bu çalışmada da mobil reklamlar ve mobil reklamların tüketicilerin satın alma davranışına etkisi incelenmiştir. Çalışmaya ait analizler ve bu analizlerin sonuçları bir sonraki bölümde ele alınmaktadır.