Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) İsviçre Medeni Kanunu’nun 60.maddesi uyarınca tescili yapılmış bir dernektir, merkezi İsviçre Zürih’te bulunmaktadır.^[74] Ülkesinde futbolu organize edip yönlendirmekle görevli tüm topluluklar, hangi hukuki statüde olurlarsa olsunlar Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) üyesi olabilirler. Ancak bu toplulukların Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’ya üye olabilmeleri için, kendileriyle aynı coğrafi bölgede olan ülkelerin futbolu yöneten topluluklarının bir arada olduğu ve Dünya Futbol

[72] Rifat Erten, “Spor Tahkiminde Güncel Gelişmeler”, Nuray Ekşi (Ed.), (İstanbul Spor Hukuku Dergisi, Cilt I, Sayı 2, 2019), 128.

[73] 05.02.2019 tarihli AİHM Kararı; Mutu – Pechstein & İsviçre (Başvuru Numaraları: 40575/10-67474/10).

[74] Futbol Birlikleri Uluslararası Federasyonu (FIFA) statüsü 2018, madde 1.

38

Federasyonları Birliği (FIFA)’nın da tanıdığı birliğe (statüdeki ifadesiyle

“konfederasyon”) dâhil olmaları gerekmektedir. ^[75]

Günümüzde Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’ya 211 Federasyon üyedir. Bu 211 Federasyon 6 ayrı konfederasyona bağlıdır. Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nın da tanıdığı bu bölgesel 6 konfederasyon şu şekildedir:

i. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)

ii. Güney Amerika Futbol Konfederasyonu (CONMEBOL) iii. Asya Futbol Federasyonu(AFC)

iv. Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF)

v. Kuzey ve Orta Amerika ile Karayip Federasyonu Futbol Konfederasyonu (CONCACAF)

vi. Okyanusya Futbol Federasyonu (OFC)

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nın yapısına bakıldığında idari ve yargısal organlardan oluştuğu görülmektedir. 2018 tarihli Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Statüsü’nün 24.maddesi idari organları düzenlemektedir. Buna göre Genel Kurul en üst organ ve mevzuat yapıcıdır, Yönetim Kurulu yürütme görevi üstlenmiştir, Genel Sekreterlik idari makamdır ve bunlar dışında Yönetim Kurulu’na görevini yerine getirirken yardımcı olmak için kurulan sabit ya da ad hoc komitelerin varlığı da mümkündür.

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA), yukarıda anılan organları eliyle tüm dünyada futbolu organize etmeye, gözden geçirmeye, düzenlemeye ve yaymaya çalışır. Bunu yaparken de aynı zamanda ulusal federasyonlar ve bölgesel federasyonların (konfederasyon) tüm idari ve adli prosedürlerini birbiri ile uyumlu hale getirmek amacı güder. Bu doğrultuda ulusal federasyonların, kulüplerin ve kulüp üyelerinin taraf olduğu disiplin uyuşmazlıklarının adli makamlara intikali

[75] Futbol Birlikleri Uluslararası Federasyonu (FIFA) statüsü 2018, madde 11.

39

yasaklanmıştır. İdari anlamdaki bu ortak işleyiş yargısal düzlemde de olmalıdır. Bu doğrultuda ulusal federasyonların, kulüplerin ve kulüp üyelerinin taraf olduğu disiplin uyuşmazlıklarının da adli makamlara intikali Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Statüsünün 59.maddesi ile yasaklanmıştır. ^[76] Statülerle getirilmiş bu kısıtlama, bütün üye federasyonları ve diğer futbol hukuku süjelerini bağlar niteliktedir. ^[77]

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) her ne kadar idari ve daha ziyade yürütme görevi gören bir topluluk gibi görünse de kendi organize ettiği müsabakalarda, uluslararası müsabakalarda ve temyiz makamı olabileceği uyuşmazlıklarda görev yapabilmesi için bünyesinde bağımsız yargı makamlarına ihtiyacı vardır.

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nın yargısal işlev gören makamlarının üç tanesi disiplin yargılaması yapmaktadır. Bu makamlar Statüde açıkça Disiplin Kurulu, Bağımsız Etik Kurulu ve Tahkim Kurulu olarak belirtilmiş ve görevleri Disiplin Talimatı, Etik Talimatı içerisinde düzenlenmiştir. 2018 tarihli Statüde, Disiplin yargılaması dışında oyuncuların statü ve transferlerine ilişkin olarak uyuşmazlık çözme makamı olarak 46.maddede -statüde bulunmamasına rağmen özel olarak- Oyuncu Statüsü ve Uyuşmazlık Çözüm Kurulu tespit edilmiştir. Özel olarak belirtmekte faydadır ki Statüde belirtilen yargı kurullarına üyeler Kongre tarafından seçilmekte ve bu üyeler Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nın başka bir daimi kurulunda görev yapamamaktadırlar.^[78] 2018 tarihli Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Statüsünde 52.madde ile düzenlenmiş disiplin yargılaması makamları Disiplin Kurulu, Etik Kurulu ve Tahkim Kurulu’dur.

a) Disiplin Kurulu: Disiplin Kurulu; başkan, başkan vekili ve gerekli görülen sayıda üyeden oluşur. Başkan ve başkan yardımcısının hukuk

[76] Ercan İlgen, “Futbol ve Tahkim”, Celal Ülgen ve Coşgun Ongun (Ed.), İstanbul Barosu Dergisi Spor

Hukuku Özel Sayısı, (İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları, 2007), 149 .

[77] Uğur Mutlu, “Tahkim Kurulu Kararlarının İcrası”, Celal Ülgen ve Coşgun Ongun (Ed.), İstanbul

Barosu Dergisi Spor Hukuku Özel Sayısı, (İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları, 2007), 209.

[78] Futbol Birlikleri Uluslararası Federasyonu (FIFA) statüsü 2018, madde 52/5.

40

eğitimi olmalıdır. Komite, Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Disiplin Talimatına uygun olarak hareket eder, Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nın düzenlediği organizasyonlarda gerçekleşen ve Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Disiplin Talimatına aykırı tüm disiplin suçlarında verilecek cezaları belirler. Bu cezalar yine talimatla belirlenen cezalar olup bu cezalara karşı tahkime başvurulabilmektedir. Kararlar en az üç üye ile alınır. Özel durumlarda, başkan tek başına karar verebilir.

Disiplin Kurulu, Statüde ve Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Disiplin Talimatında tanımlandığı şekilde üyelere, kulüplere, görevlilere, oyunculara, müsabaka görevlilerine ve menajerlere yaptırım uygulayabilir.

Kongre ve Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Konseyi, üyelerin üyeliklerinin askıya alınması ve üyeleri üyelikten çıkartmaya ilişkin her zaman karar verebilir.

b) Etik Kurulu: Etik Kurulu, öncelikle Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Etik Talimatının olası ihlallerini araştırmakla sorumludur. 2012'den beri, iki ayrı kurula ayrılmıştır; buna göre soruşturma kurulu ve yargı kurulu olarak iki ayrı kurul Etik Kurulu bünyesinde mevcuttur. Etik Kurulu, Etik Talimatı (Code of Ethics’)’nın öngördüğü koşullar neticesinde yargılama yapmaya yetkilidir. Etik Kurulu, genel itibariyle müsabaka içinde yaşanan ihlallerden çok, müsabaka dışında gerçekleşen etik ihlallerini cezalandırmakla görevlidir. Bunlar şike, rüşvet, müsabakanın ruhuna aykırı hareketler, bahis gibi durumlardır. Bu durumlarda Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Etik Kurulu gerekli yargılamayı gerçekleştirmektedir. Kurulun verdiği kararlar belirli cezalar bakımından nihai olup bunun dışındaki tüm cezalara Tahkim Kurulu’na başvuru yolu açıktır. Uyarı, kınama, üç müsabaka altında kalan men cezaları, 3 ayın

41

altındaki men cezaları, 7.500 İsviçre Frangı altındaki cezalar bakımından Tahkim yoluna gidilememektedir. ^[79]

c) Tahkim Kurulu: Tahkim Kurulu; başkan, başkan vekili ve gerekli görülen sayıda üyeden oluşur. Başkan ve başkan yardımcısının hukuk eğitimi olmalıdır.

Kurul, Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Disiplin Talimatına uygun olarak hareket eder. Kararlar en az üç üye ile alınır. Özel durumlarda, başkan tek başına karar verebilir.

Tahkim Kurulu, Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) düzenlemelerinin nihai karar merci olarak Disiplin Kurulu ya da Etik Kurulu’nu belirlemediği hallerde, bu kurulların kararlarına karşı itirazların incelenmesinden sorumludur.

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) Tahkim Kurulu kararları, ilgili tüm taraflar için kesin ve bağlayıcıdır. Ancak bu kararlara aleyhine dahi; Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)’a itiraz hakkı mevcuttur.

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nin yargı kurulları, kendi organizasyonlarına ilişkin (Dünya Kupası vs.) yargılama yapmak yanında diğer bazı alanlarda da ulusal federasyonların üst yargı mercii veya doğrudan ilk derece yargı mercii olarak görev yapabilmektedir.

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nın yargılama yapmaya yetkili kurulları, ülkemiz açısından yabancılık unsuru taşıyan sözleşmesel uyuşmazlıklarda yargılama yapmaya yetkili olduğu gibi aynı zamanda yargılama konusunun

“ayrımcılık”, “doping”, “müsabaka sonucunu etkileme”, “müsabaka görevlilerine yönelik olumsuz hareket” ve “sahtecilik” olması halinde de ulusal federasyon disiplin

[79] Levent Bıçakçı, “Uluslararası Spor Yargılaması”, Tacar Çağlar (Ed.), Ankara Barosu Spor Hukuku

Kurulu Av.İsmail İnan Armağanı, (Ankara: Ankara Barosu, 2013), 127.

42

kurulunun vermiş olduğu disiplin cezasının incelenmesinde başvuru üzerine ve cezanın dünya çapında etkisi olması halinde resen karar verebilmektedir. ^[80]

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA), Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)’ın yetkisini kabul etmiş olduğu için; yargılama yapmaya yetkili kurullarının vermiş olduğu kararlar aleyhine Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)’a başvurulabilecek ve İsviçre Federal Mahkemesi en son karar mercii olacaktır.