Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA), İsviçre Medeni Kanunu’na göre kurulmuş ve ticaret siciline kayıtlı bir dernektir. 15 Haziran 1954'te İsviçre'de bulunan Basel şehrinde kurulmuştur. Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nın altı üyesinden biridir. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) bünyesinde 2020 yılı itibari ile 55 üye ulusal futbol federasyonu vardır.

Her ulusal federasyon kendi topraklarında yönetim ve yargı egemenliğini kullanır. Elbette ki bu egemenlik, her ulusal federasyonun kendi özel yetkili makamları eliyle kullanmaktadır. Aynı şekilde Avrupa Futbol Federasyonları Birliği'nin (UEFA) bünyesinde de kendi etkinliklerinin organizasyon ve yürütülmesi için idari, aynı zamanda bu etkinliklerde işlenen disiplin suçlarını ele alan münhasır yargı organları bulunmaktadır.

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) statüsünün 11.maddesi ana organlarını düzenlemiştir. Buna göre Kongre, Yönetim Kurulu, Başkan ve yargısal organlar Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)’nın ana organlarıdır.

[80] FIFA Konseyi onay tarihi 03.06.2020 ve yürürlük tarihi 15.07.2020.

43

Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA)’nın yargılama yetkisinden farklı olarak Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) ancak Şampiyonlar Ligi, UEFA Avrupa Ligi, Avrupa Uluslar Ligi, Avrupa Şampiyonası vb. kendi organizasyonları içerisinde gerçekleşen disiplin suçlarına ilişkin soruşturma ve yargılama yapabilir.

Ancak buna rağmen Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) etik ve disiplin müfettişlerinin Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)’nın egemenlik alanındaki tüm müsabakalara ilişkin olarak müsabaka sonucu etkileme gibi önemli disiplin suçlarını tespit etme ve eğer üye ülke federasyonu soruşturmuyorsa soruşturma başlatma yetkileri vardır. ^[81]

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)’nın disiplin organları yalnızca kendi organizasyonları (mesela Şampiyonlar Ligi) açısından ve kendi organizasyonlarına katılan kulüp/şahıslar hakkında, yalnızca kendi organizasyonlarına şamil olacak şekilde karar vermeye yetkilidirler.

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) da üst birliği olan Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) gibi Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)’ın yetkisini kabul etmiş olduğu için; disiplin kurullarının vermiş olduğu kararlar aleyhine Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)’a başvurulabilecek ve Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)’nın da merkezinin bulunduğu İsviçre’nin Federal Mahkemesi en son karar mercii olacaktır.

Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)’nın yargı organları Statüsünün 32, 33 ve 34.maddeleride düzenlenmiştir.

a) Genel Olarak Yargısal Organlar (Madde 32): Madde ile yargısal organların bağımsızlığı vurgulanmakta ve bu organların üyelerinin 4 yıllık görev süreleri için Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Yönetim Kurulu tarafından seçildiği ve seçilen üyelerin Kongre tarafından onaylanması gerektiği

[81] Avrupa Futbol Birlikleri Federasyonu (UEFA) Disiplin Talimatı 2017, madde 2/4.

44

düzenlenmektedir. Statü içerisinde Kurullar genel olarak düzenlenmiş ve asıl ayrıntılı düzenleme özel talimatlara bırakılmıştır.

b) Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu (Madde 33): Kurul, Başkan, iki Başkan Vekili ve ayrıca yedi üyeden oluşur. Kurul, Yönetim Kurulu tarafından yürürlüğe konan talimat ve statü uyarınca yargı alanına giren tüm etik ve disiplin yargılamasını yapmaya görevlidir. Kurul, heyet olarak yargılama yapabildiği gibi, bazı durumlarda da tek hakemli olarak karar alabilmektedir. ^[82] Kurul, müsabakalardan sonra toplanarak organizasyon çerçevesinde raporlar ile tespit edilen disiplin suçlarını görüşüp bunlar ile ilgili Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Disiplin Talimatı çerçevesinde gerekli cezaları vermekle yükümlüdür. Disiplin Kurulu’nun verdiği kararlar nihai kararlar değildir ve bu kararlara karşı 3 gün içinde Tahkim Kurulu’na başvurulabilir. ^[83]

c) Tahkim Kurulu (Madde 34): Kurul, Başkan, iki Başkan Vekili ve ayrıca dokuz üyeden oluşur. Kurul genel olarak, Kontrol Etik ve Disiplin Kurulu’nun kararları aleyhine yapılan başvuruları inceler. Tahkim Kurulu, mutlaka duruşma yaparak tek oturumda nihai kararını verir. Ancak bazı durumlarda Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Tahkim Kurulu direkt olarak ilk ve son yargı merci olarak karar vermekle yükümlüdür. Özellikle, bir takımın turnuvadan men edilmesi ya da turnuvaya dâhil edilmesi gibi konularda, Tahkim Kurulu doğrudan tek başına karar verebilir. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) bünyesindeki son yargı mercii Tahkim Kurulu olmakla beraber bu kararlara karşı da Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)’ne başvuru yolu açıktır. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Tahkim Kurulu kararları, talimatlarında belirtilen şekliyle ve Avrupa Futbol Federasyonları

[82] Ercan İlgen, “Futbol ve Tahkim”, Celal Ülgen ve Coşgun Ongun (Ed.), İstanbul Barosu Dergisi Spor

Hukuku Özel Sayısı, (İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları, 2007), 173.

[83] Levent Bıçakçı, “Uluslararası Spor Yargılaması”, Tacar Çağlar (Ed.), Ankara Barosu Spor Hukuku

Kurulu Av.İsmail İnan Armağanı, (Ankara: Ankara Barosu, 2013), 125.

45

Birliği (UEFA) uhdesindeki tüm hukuk yollarının tüketilmesi şartı ile temyiz yargılaması için Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)’ne başvuru konusu yapılabilir. ^[84]

d) Etik ve Disiplin Müfettişleri (Madde 34^bis): Müfettişler, Yönetim Kurulu tarafından gerekli görülen sayı kadar atanırlar ve Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)’yı Kontrol, Etik ve Disiplin Kurulu ile Tahkim Kurulu önündeki yargılamalarda temsil ederler. Disiplin müfettişleri, Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) İcra Kurulu tarafından atanan bir başkan ile yapılanmıştır. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) disiplin müfettişlerinin çeşitli görevleri vardır.

Adli yargıda görev yapan savcılar gibi, onlar da Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) çerçevesinde gerçekleştirilen tüm organizasyonları denetleyip, süreç içerisinde oluşan tüm hukuksuz durumlara karşı Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA)’yı temsil etmekle yükümlü olup, Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Yürütme Kurulu, Başkan ve Genel Sekreter’in talebi üzerine tek başına ya da bağımsız kurullar ve merciler ile beraber soruşturma açıp, süren soruşturmalarda ve Disiplin Kurulu, Tahkim Kurulu toplantılarında Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) adına beyanları sunmakla görevlilerdir. Disiplin müfettişleri, yürüttükleri soruşturmalar ile ilgili olarak tıpkı adli yargıdaki savcılarının sahip olduğu ve savcılık makamının bir soruşturmanın aklıselim yürütülmesi için gerekli olan tüm haklara sahip olup, soruşturmalarla ilgileri olduğunu kanıtlayabildiği müddetçe tüm bilgi ve belgelere ulaşma imkânına sahiptir. ^[85]

e) Kulüp Finansal Kontrol Kurulu (Madde 34^ter): Kurul Başkan, iki Başkan Vekili ve Yönetim Kurulu tarafından gerekli görülen sayı kadar üyeden oluşup daha ziyade egemenlik alanındaki Kulüplerin finansal yapılarının belirli bir standarda getirilmesine zorlayıcı tedbirler alıp incelemeler yapmakla görevlidir. Bu Kurul da tıpkı Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Disiplin Kurulu gibi belirli konularda yargılama yapmaya ve karar vermeye yetkilidir. Kurul, Kulüplerin Kulüp

[84] Levent Bıçakçı, “Uluslararası Spor Yargılaması”, Tacar Çağlar (Ed.), Ankara Barosu Spor Hukuku

Kurulu Av.İsmail İnan Armağanı, (Ankara: Ankara Barosu, 2013), 126.

[85] Levent Bıçakçı, “Uluslararası Spor Yargılaması”, Tacar Çağlar (Ed.), Ankara Barosu Spor Hukuku

Kurulu Av.İsmail İnan Armağanı, (Ankara: Ankara Barosu, 2013), 126.

46

Lisanslama ve Finansal Dürüstlük Talimatı (Club Licensing and Financial Fair Play Regulations)’nda belirlenen kriterlere uygunluklarını denetlemekle yükümlüdür.

Kısaca, Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) organizasyonlarına katılma hakkı kazanan kulüplerin, bu organizasyonların gerekli teknik lisanslama ve finansal açıdan gerekli kriterlere uyup uymadıklarını kontrol etmekle, bunlara uymayan kulüplere de yaptırımlar uygulamakla görevlidir. Bazı durumlarda yetki alanları Disiplin Kurulu’nun yetki alanıyla karışmakta olup, bu gibi durumlarda Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Yürütme Kurulu tarafından belirlenen üyeler ile birlikte, bunun hangi kurulun görev alanına girdiğine karar verilmektedir. Bazı durumlarda ise de sadece gerekli denetleme raporlarını Disiplin Kurulu’na sunmakla görevlidir. ^[86]

2.7. Dünya Basketbol Birlikleri Federasyonu (FIBA) ve Basketbol