Düşmenin Önlenmesi

Düşmenin önlenmesi, kırığın önlenmesinde önemli bir adımdır. Düşme için majör risk faktörleri; banyoda tutunma aparatlarının olmaması, halılar, basamaklar, uy-gunsuz terlik, yaş, cinsiyet, ajitasyon, aritmi, dehidratasyon, depresyon, kadın ol-mak, mobilitenin az olması, kötü beslenme, ilaçlar, görme bozukluğu, önceki düş-meler, mental kapasitenin azalması, inkontinans, vitamin D eksikliği, kifoz, denge bozukluğu, düşmeden korkma ve kas güçsüzlüğüdür. Hastanın yaşam alanlarında düşmeye yol açacak zemin (kaygan zeminler) ve materyaller (halılar, terlikler, ışık-landırma gibi) düşmesine neden olmayacak şekilde düzenlenmelidir.²⁹ Görme bozukluğu varsa düzeltilmeli, vitamin D replasmanı yapılmalı, nörolojik hastalığı varsa tedavi edilmeli ve gereğinde koltuk değneği, yürüteç gibi destek aletleri kulla-nılmalıdır.²⁹ Kalça koruyucu giysiler düşmeyi azaltmaz, ancak düşme sırasında şok absorban etki ile kırık riskini azaltır.³⁰ Bunlar, düşme sonrasında kırık riski yüksek olabileceklere önerilmektedir.

Tablo 4. Düşmeleri önleyecek tedbirler

Halılar kaymayı önlemek için tespit edilmiş olmalıdır.

Çevrede düzensiz duran eşyalar olmamalıdır.

Kaygan olmayan paspaslar kullanılmalıdır.

Banyolarda tutamaklar, odalarda ve merdivenlerde trabzanlar bulunmalıdır.

Merdivenler, koridorlar iyice aydınlatılmalıdır.

Alçak ökçeli sağlam ayakkablılar giyilmelidir.

Düşmeye eğilimli hastalar kalça koruyucular giymelidirler.

Egzersiz ve Düşmenin Önlenmesi - TEMD Önerileri

 Osteoporozlu veya osteoporoz riski olanlarda hastanın yaşına ve fonksiyonel kapasitesine uygun rezistans eğitimini içeren veya ağırlık taşıyıcı aerobik egzersizler önerilmektedir (Sınıf B).

 Vertebra kırığı geçirmişlerde, gövde dengesini artıran, böylece güçsüzlüğü ve postural anormallikleri kompanse edebilecek egzersizler önerilir (Sınıf D).

 Öne hatta yana doğru eğilme tarzındaki hareketler omurga kırıklarını arttırabilir, yapılmamalıdır (Sınıf B).

 Denge üzerine yoğunlaşan "tai chi" veya denge/yürüme eğitimlerini içeren egzersizler düşme riski olanlar için yararlıdır (Sınıf A).

 Özellikle bakım evinde yaşayan ve kırık riski yüksek olan yaşlı hastalarda kalça koruyucu aparatların kullanımı düşünülmelidir (Sınıf B).

Kaynaklar

1. Cosman F,de Beur SJ, LeBoff MS,et al. Clinician’s Guide to Prevention and Treatment of Osteoporosis.

Osteoporos Int 2014; 25:2359–2381.

2. Kanis JA, McCloskey EV, Johansson H, et al. European guidance for the diagnosis and management of osteoporosis in postmenopausal women. Osteoporosis Int 2012.

3. Watts NB, Bilezikian JP, Camacho PM, et al.American Association of Clinical Endocrinologists Guidelines for Clinical Practice for the Diagnosis and Treatment of Postmenopausal Osteoporosis 2010.

4. Cooper C, Harvey N, Cole Z, et al. Developmental origins of osteoporosis: the role of maternal nutrition.

Adv Exp Med Biol 2009; 646:31–39.

5. Fewtrell MS, Williams JE, Singhal A, et al. Early diet and peak bonemass: 20 year follow-up of a randomized trial of early diet in infants born preterm. 2009;45:142-149.

6. Hannan MT, Tucker KL, Dawson-Hughes B, et al. Effect of dietary protein on bone loss in elderly men and women: the Framingham OsteoporosisStudy. J Bone Miner Res2000; 15:2504–2512.

7. Appleby P, Roddam A, Allen N, Key T. Comparative fracture risk in vegetarians and nonvegetarians in EPIC-Oxford.Eur J Clin Nutr 2007; 61:1400–1406.

8. Teucher B, Dainty JR, Spinks CA et al.Sodium and bone health: impact of moderately high and low salt intakes on calcium metabolism in postmenopausal women. J Bone Miner Res 2008; 23:1477–1485.

9. Institute of Medicine (US) Committee to review dietary reference intakes for vitamin D and calcium (2011). In: Ross AC, Taylor CL,Yaktine AL et al (eds) Dietary reference intakes for calcium and vitamin D.

National Academies Press (US), Washington (DC).

10. Prentice RL, Pettinger MB, Jackson RD et al. Health risks and benefits from calcium and vitamin D supplementation:Women’s Health Initiative clinical trial and cohort study.Osteoporos Int 2013;24:567–580.

11. Gueguen L, Pointillar A. The bioavailability of dietary calcium. J Am Coll.Nutr 2000;19(Suppl.

2):119S–136S

12. Straub D. Calcium supplementation in clinical practice: A review of forms, doses, and indications.

Nutrition in Clinical Practice. 2007;22:286.

13. Moyer VA, U.S. Preventive Services Task Force. Vitamin D and calcium supplementation to prevent fractures in adults: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement. Ann Intern Med2013; 158:691–696.

14. HolickMF, Siris ES, Binkley Net al.Prevalence of vitaminD inadequacy among postmenopausal north American women receiving osteoporosis therapy. J Clin Endocrinol Metab 2005;90:3215–3224.

15. Looker AC, Pfeiffer CM, Lacher DA, et al.Serum 25-hydroxyvitamin D status of the US population:

1988–1994 compared to 2000–2004. Am J Clin Nutr2008; 88:1519–1527.

16. Waugh EJ, Lam MA, Hawker GA, et al. Risk factors for low bone mass in healthy 40–60 year old women: a systematic review of the literature. Osteoporos Int 2009;20:1–21

17. Kanis JA, Johansson H, Johnell O, et al. Alcohol intake as a risk factor for fracture. Osteoporos Int.

2005;16:737-742.

18. MaurelDB, Boisseau N, BenhamouCL, et al. Alcohol and bone: review of dose effects and mechanisms.

Osteoporos Int 2012;23:1–16.

19. Hallström H, Wolk A, Glynn A, Michaëlsson K. Coffee,tea and caffeine consumption in relation to osteoporoticfracture risk in a cohort of Swedish women. OsteoporosInt. 2006;17:1055-1064.

20. Krall EA, Dawson-Hughes B. Smoking increases bone loss and decreases intestinal calcium absorption.

J Bone Miner Res 1999; 14: 215–220.

21. Benson BW, Shulman JD.Inclusion of tobacco exposure as a predictive factor for decreased bone mineral content. Nicotine Tob Res 2005; 7:719–724

22. Granacher U, Gollhofer A, Hortobágyi T, et al. The importance of trunk muscle strength for balance,functional performance and fall prevention in seniors: a systematic review. Sports Med 2013;

43:627–641.

23. Sherrington C, Whitney JC, Lord SR, et al. Effective exercise for the prevention of falls: a systematic review and meta-analysis. J Am Geriatr Soc 2008;56:2234–2243.

24. Choi M, Hector M. Effectiveness of intervention programs inpreventing falls: a systematic review of recent 10 years and metaanalysis.J Am Med Dir Assoc 2012;13:188-188.

25. Cummings SR. Treatable and untreatable risk factors for hip fracture. Bone 1996; 18(3 Suppl):165S–167S 26. Weinstein P, Marcus R. Muscle strength as a predictor of bone mineral density in young women. J Bone

Miner Res. 1990;5:589-595.

27. Kelley GA, Kelley KS, Tran ZV. Exercise and lumbar spine bone mineral density in postmenopausal women: a meta-analysis of individual patient data. JGerontol A Biol Sci Med Sci. 2002;57:M599-M604 28. Chan KM, Anderson M, Lau EM. Exercise interventions: defusing the world’s osteoporosis time bomb.

Bulletin of the World Health Organization 2003;81:827-830.

29. Gillespie LD, RobertsonMC, GillespieWJ, et al. Interventions for preventing falls inolder people living in the community. Cochrane Database Syst Rev2012;12, CD007146.

30. Gillespie WJ, Gillespie LD, Parker MJ. Hip protectors forpreventing hip fractures in older people.

Cochrane Database SystRev 2010; 10, CD001255.