Dönüşümcü Liderlik İle İlgili Yapılan Araştırmalar

Leithwood (1992) “Dönüşümcü Liderliğe Doğru Hareket” adlı çalışmada okul yönetiminin yeni koşullarında en etkili liderlik modelini belirlemek için araştırma literatürünü gözden geçirme amaçlanmıştır. Araştırma sonucuna göre dönüşümcü liderliğin temel olarak okulun ve öğretim süreçlerinin işleyişini geliştirdiği belirlenmiştir.

Ahlaki değer sistemine sahip müdürlerin daha çok dönüşümcü liderlik tarzına yöneldiği ifade edilmiştir.

Çelik (1998) tarafından yapılan “Eğitimde dönüşümcü liderlik” adlı çalışmada dönüşümcü liderlik davranışları ile okul müdürlerinin liderlik özellikleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Dönüşümcü liderlik davranış boyutları ile okul müdürlerinin liderlik özellikleri arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

Çakar ve Arbak (2003) tarafından yapılan “Dönüşümcü liderlik duygusal zekâ gerektirir mi? yöneticiler üzerinde örnek bir çalışma” adlı çalışmada, dönüşümcü liderlik ile duygusal zekâ arasındaki ilişki incelenmiştir ve araştırma sonucunda duygusal zekâsı yüksek bireylerin dönüşümcü liderlik davranışı sergilemeye daha eğilimli oldukları belirlenmiştir.

Lim ve Ployhart (2004) “Dönüşümcü Liderlik: Tipik ve Maksimum Bağlamlarda Beş Faktörlü Model ve Takım Performansı ile İlişkiler” adlı çalışmada tipik ve maksimum performans bağlamlarına benzer koşullar altında 5 faktörlü kişilik, dönüşümcü liderlik ve takım performansı modelinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Nevrotizmin ve uyumluluğun dönüşümcü liderlik derecelendirmeleri ile negatif ilişkili olduğu belirlenmiştir. Dönüşümcü liderliğin, ekip performansıyla tipik bağlamdan ziyade

maksimum düzeyde daha güçlü ilişkide olduğu ve dönüşümcü liderliğin, lider kişilik ve takım performansı arasındaki ilişkiye maksimum bağlamda tam olarak aracılık ettiği fakat tipik kişilikte lider kişilik ve ekip performansı arasındaki ilişkiye sadece kısmen aracılık ettiği ifade edilmiştir.

Cömert (2005) tarafından yapılan “İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik rollerini gerçekleştirme düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmenlerin algı ve beklentileri” adlı çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Yöneticilerin dönüşümcü liderlik rollerini gerçekleştirme düzeylerine ilişkin algılarının 4 alt boyutta incelenmesi sonucunda yöneticilerin kendilerini en çok başarılı algıladıkları boyut “Zihinsel Teşvik”, en az başarılı algıladıkları boyut ise “Bireysel İlgi” boyutudur. Öğretmenlerin, yöneticilerin dönüşümcü liderlik rollerini gerçekleştirme düzeyleriyle ilgili algılarının 4 alt boyutta ele alınması sonucunda öğretmenlerin, yöneticilerini en başarılı algıladıkları boyutun “İlham Verici Motivasyon” en az başarılı gördükleri boyutun ise "Bireysel İlgi"

boyutu olduğu belirlenmiştir.

Çelik ve Eryılmaz (2006) tarafından yapılan “Öğretmen algılarına göre endüstri meslek lisesi müdürlerinin dönüşümcü liderlik düzeyleri (Ankara ili örneği)” adlı çalışmada okul müdürlerinin okuldaki öğretmenlerin algılarına göre sahip olduğu dönüşümcü liderlik özelliklerinin düzeylerinin incelendiği bir başka araştırmada ise okul müdürlerini dönüşümcü liderlik özelliklerini “ara sıra” sergilediği, idealleştirilmiş etki boyutundaki davranışları ise “çoğu zaman” sergilediği belirlenmiştir.

Zeren (2007) tarafından yapılan “İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik stilleri ile bu okullarda görevli öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki (Ş. urfa ili örneği)” adlı tez çalışmasında; öğretmenlerin görev yaptıkları okullarındaki müdürlerinin, dönüşümcü liderlik özelliklerinin tüm boyutlarına “çoğunlukla” düzeyinde katılım gösterdiği görülmektedir. Öğretmenlerin, görev yaptıkları okullara olan örgütsel bağlılığı ile okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik stiline yönelik arasında pozitif ve orta düzeyde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Buna bağlı olarak, dönüşümcü liderlik stilini kullanan yöneticilerin görev yaptığı kurumdaki öğretmenlerde örgütsel bağlılığın yüksek olması beklenebilir.

Erkuş ve Günlü (2008) tarafından yapılan “Duygusal zekânın dönüşümcü liderlik üzerine etkileri” adlı çalışmada duygusal zekânın dönüşümcü liderlik stili üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre duygusal zekâ boyutlarıyla dönüşümcü liderlik boyutları arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Dönüşümcü

liderlik sürecine etkide bulunan önemli bir değişkenin ise kişiler arası ilişkiler boyutu olduğu belirlenmiştir.

Givens (2008) tarafından yapılan “Dönüşümcü Liderlik: Örgütsel ve Kişisel Sonuçlara Etkisi” adlı çalışmada literatür taraması yapılmıştır. Dönüşümcü liderlik tarzının örgütsel sonuçlar ve takipçinin kişisel sonuçları üzerindeki etkisini araştırma amaçlanmıştır. Örgütsel sonuç olarak; örgütsel vatandaşlık davranışı / performansı, örgütsel kültür ve örgütsel vizyon ve şu kişisel sonuç olarak ise güçlendirme, iş tatmini, bağlılık, güven, öz-yeterlik inançları ve motivasyon incelenmiştir. Dönüşümcü liderliğin bu sonuçlar üzerindeki etkisini incelenmiş, dönüşümcü liderlerin çalışan davranışını etkileyebildiği görülmüş ve böylece davranışın örgüt üzerinde olumlu bir etkisi olduğuna ulaşılmıştır.

Şahin (2009) tarafından yapılan “Örgütsel gelişmenin sağlanmasında dönüşümcü liderlerin rolü” adlı çalışmada, dönüşümcü liderlik görevlerinin örgütsel gelişmenin sağlanmasına etkileri ve önemi üzerinde durulmuştur. Dönüşümcü liderlik stili ile örgütsel gelişmenin amaçları arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Dönüşümcü liderlik özellikleri ele alındığında gelişimin örgütsel amaçları ile aralarında pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.

Töremen ve Yasan (2010) tarafından yapılan “İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri” adlı araştırmada dönüşümcü liderliğin güçlü değişimi sağlayacak liderlik modeli olduğu düşünülmüştür. Dönüşümcü liderlik davranışları belirlenerek ilköğretim okulu yöneticilerinde bu davranışların olup olmadığı incelenmiştir. Araştırma sonucunda okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerini gösterdikleri belirlenmiştir.

Hardman (2011) tarafından yapılan “Öğretmenlerin Müdürlerinin Liderlik Tarzına İlişkin Algıları ve Okulların Geliştirilmesi ve Geliştirilmemesinin Öğrenci Başarısına Etkileri” adlı çalışmada gelişmekte olan ve gelişmeyen okullardaki öğretmenlerin müdürlerinin liderlik stillerini nasıl algıladıkları konusunda çok az farklılığa sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Liderlik stillerinin öğrenci başarısını anlamlı yordadığı belirlenmiş, dönüşümcü liderlik stilinin öğrenci başarısı ile pozitif bir ilişki içinde olduğu ifade edilmiştir.

Oğuz (2011) tarafından yapılan “Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki” adlı çalışmada, katılımcıların okullarında örgütsel vatandaşlık davranışlarına dair olumlu görüşlerinin bulunduğu belirlenmiştir.

Katılımcıların görüşlerine göre; cinsiyet, branş, eğitim durumu ve kıdem değişkenlerine

göre anlamlı farklılıklar bulunduğu ifade edilmiştir. Öğretmenlerin gösterdikleri örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin benimsemiş oldukları dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

Buna dayanarak dönüşümcü liderde örgütsel adaletin de bulunması gerektiği söylenebilir.

Güneş ve Buluç (2012) tarafından yapılan “İlköğretim okullarında dönüşümcü liderlik ile örgütsel adalet arasındaki ilişki” adlı çalışmada örgütsel adalet ile dönüşümcü liderlik stili arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Entelektüel uyarım, telkinle güdüleme ve idealleştirilmiş etki (atfedilen) boyutlarının, örgütsel adaletin anlamlı yordayıcıları olduğu ifade edilmiştir.

Keung ve Rockinson-Szapkiw (2013) tarafından yapılan “Transformasyonel Liderlik ile Kültürel Zekâ Arasındaki İlişki: Uluslar Arası Okul Liderleri Üzerine Bir Araştırma” adlı çalışmada uluslararası okul liderlerinde kültürel zekâ ve dönüşümcü liderlik arasında anlamlı bir pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Daha yüksek düzeyde kültürel zekâya sahip liderlerin, daha yüksek düzeyde dönüşümcü liderlik tarzı sergilediği sonucuna ulaşılmıştır. Davranışsal kültürel zekâ ve bilişsel kültürel zekânın dönüşümcü liderliğin en iyi yordayıcıları olduğu ifade edilmiştir.

Çoğaltay, Karadağ ve Öztekin (2014) tarafından yapılan “Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi: bir meta-analiz çalışması” adlı çalışmada, öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarını okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının geniş düzeyde etkilediği belirlenmiştir. Dönüşümcü liderliğin örgütsel bağlılığın oluşumunda önemli bir değişken olduğu ifade edilmiştir.