• Sonuç bulunamadı

CUMHURİYETÇİ KÖYLÜ MİLLET PARTİSİ’NDE ALDIĞI VAZİFELER

2. DÜNDAR TAŞER VE 27 MAYIS 1960 ASKERİ DARBESİ

1.2. CUMHURİYETÇİ KÖYLÜ MİLLET PARTİSİ’NDE ALDIĞI VAZİFELER

Alparslan Türkeş, “Ya parti kuracağız ya da mevcut partilerden biri doktrinlerimizi benimseyecektir.”338 sözleriyle siyasi çalışmalarının ilerleyeceği yönü çizerken; aynı zamanda siyasi liderliğini de ilan etmiş oluyordu. Siyasi çalışmalara Dündar Taşer,

332 Türkiye Köylü Partisi, Türkiye Köylü Partisi Tüzüğü, Türkiye Basımevi, İstanbul 1952. (TBMM Kitaplığı, Er No: 1952 – 1022, Remiz: S. H. 278 – C. ).

333 Sefercioğlu, a.g.e., ss. 40-47.

334 Mehmet Pınar, “Anadoluculuk Ekseninde Türkiye Köylü Partisi (1952-1958)”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 37, 2017, ss. 317-340.

335 TÜİK, a.g.e, s. 25.

336 Adem Çaylak, Osman Bölükbaşı ve Siyasal Hareketi, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2010, ss. 449-451.

337 TÜİK, a.g.e., s. 25.

338 Çatak, a.g.e., s. 43.

80

Muzaffer Özdağ, Ahmet Er, Numan Esin, Rıfat Baykal, Fazıl Akkoyunlu, Mustafa Kaplan, Şefik Soyuyüce öncülük etmekteydiler.

Alparslan Türkeş’in ismi ilk olarak Adalet Partisi (AP) ile anılacaktır. AP milletvekillerinden Gökhan Evliyaoğlu başta olmak üzere; bazı AP’liler, Alparslan Türkeş’e destek olmak üzere parti içerisinde zemin oluşturma gayretleri olacaktır. Ancak Alparslan Türkeş ismi, AP’nin ekseriyetinde endişeye yol açmasından dolayı bu gayretler boşa çıkacaktır.339

Alparslan Türkeş ve arkadaşları siyasi çalışmalarına zemin oluşturmak maksadıyla “Huzur ve Yükselme Derneği” adında bir dernek kurmak girişimi olacaktır.

Kurulacak derneğin ilkeleri, “9 Işık Doktrinleri”340 olarak simgeleştirilen “Milliyetçilik, Ülkücülük, Ahlakçılık, Toplumculuk, Halkçılık, Köycülük, İlimcilik ve Gelişmecilik, Endüstri ve Teknikçilik” olarak belirlenmiştir. Derneğin kurucuları arasında 14’lerin beraberinde AP, CKMP, YTP ve üniversitelerden milliyetçi görüşe sahip isimlerin olacağı açıklanacaktır. Derneğin tüzük ve ana gayeleri, 9 ışık doktrinlerini izah eder nitelikte Muzaffer Özdağ tarafında hazırlanarak ilan edilmiştir. Dernek tüm bu hazırlıklara rağmen, 21 Mayıs 1963’te Talat Aydemir’in başarısız darbe kalkışmasının etkisiyle kurulamayacaktır. Alparslan Türkeş kalkışmayı hükümete ihbar etmiş olsa da;

kalkışmanın içinde yer aldıkları iddiasıyla Muzaffer Özdağ, Rıfat Baykal, Fazıl Akkoyonlu ile birlikte tutuklanmıştır. Kurulması planlanan Huzur ve Yükselme Derneğine ise “ihtilal karargâhı” isnadında bulunulmuştur.341

Alparslan Türkeş yaklaşık beş ay tutuklu kaldıktan sonra, 5 Eylül 1963 günü serbest bırakılmıştır. Tahliye olduktan sonraki günlerde CKMP’li yöneticilerden Mehmet Altınsoy, Ahmet Oğuz, İrfan Baran, Alparslan Türkeş’i evinde ziyaret ederek genel başkanlık teklifinde bulunmuşlardır.342 İsmail Hakkı Yılanlıoğlu, Mustafa Kemal Erkovan, Fuat Uluç gibi isimler Alparslan Türkeş’e yakınlığı olan kişilerdir. CKMP ile irtibat bu isimler üzerinden kurulmaktaydı. Osman Bölükbaşı’nın ayrılmasıyla karizmatik liderini kaybeden CKMP, siyasetteki etki gücüde zayıflamıştı. Genel Başkan Ahmet Oğuz başta olmak üzere, ileri gelen parti yöneticilerden gelen ilk daveti değerlendiren Alparslan Türkeş, 9 ışık ilkelerinin benimsenerek parti isminin de “Birlik ve Hareket

339 Sanlı, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nden…, s. 265.

340 Alparslan Türkeş, Milli Doktrin 9 Işık, Bilge Karaca Yayınları, İstanbul 2017.

341 Sanlı, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nden…, ss. 268-276.

342 Hakkı Öznur, Ülkücü Hareket: CKMP’den MHP’ye, C. 1, 2. Baskı, Alternatif Yay, Ankara 1999, ss.

80-81.

81

Partisi” olarak değiştirilmesi şartıyla daveti kabul edebileceğini ifade edecektir. Osman Bölükbaşı’ndan sonra bir süre CKMP Genel Başkan vekilliği de yapan Afyonkarahisar milletvekili Hasan Dinçer öncülüğündeki bazı partililer, öne sürülen bu şartlara karşı çıkmışlardır. Alparslan Türkeş ise “Biz herhangi bir partide erimek amacında değiliz, programımız ve politikamızla hareket edeceğiz” diyerek; CKMP’ye katılmaktan bu aşamada vazgeçecektir.343 Dündar Taşer’in CKMP ile kurulan bu temasları olumlu karşıladığı söylenebilir. Zira henüz yurt dışında bulunduğu sırada defterine aldığı notlarda Osman Bölükbaşı hakkında “Muhalefete, daha doğrusu siyasete başladığından beri Bölükbaşı, istikametinden inhiraf etmemiş (sapmamış) bir kimsedir. Bütün tazyik (baskı) ve tehditlere rağmen de boyun eğmemektedir. Bize karşı hayırhah (iyilik isteyen) olabilir.”344 değerlendirmesinden bulunmuştur.

Alparslan Türkeş’in CKMP ile irtibatı 1964 yılı yazından itibaren tekrar başlasa da sonuca doğru evrilmesi, 13 Şubat 1965 yılında seçim kanunda yapılan değişiklikle

“Milli Bakiye” sisteminin kabul edilmesiyle olacaktır.345 Bu değişiklikle Alparslan Türkeş ve arkadaşlarının CKMP vasıtasıyla milletvekili seçilerek meclise girme imkânı oluşacaktır. Alparslan Türkeş, Dündar Taşer, Muzaffer Özdağ, Ahmet Er, Rıfat Baykal 31 Mart 1965 tarihinde üye kaydı yapılarak CKMP’ye törenle katılacaklardır.346 21 Nisan 1965’te Alparslan Türkeş’e “Genel Müfettişlik”, diğer üyelere de “Bölge Müfettişliği”

görevleri uygun görülecektir. Böylelikle Dündar Taşer’in siyasi hayatı CKMP’de Bölge Müfettişliği ile başlamış olacaktır.347

Osman Bölükbaşı’dan sonra siyasi etkinliğini kaybeden CKMP’ye Alparslan Türkeş ve arkadaşlarının katılması yeni bir heyecan yaşayacaktır.348 Müfettişlik görevleri vasıtasıyla parti teşkilatları ve gençlik kollarıyla kurulan temaslar, Alparslan Türkeş başta olmak üzere arkadaşlarının partideki gücünü ve etkinliklerini artıracaktır. İhdas edilen İşçi Komitesine Muzaffer Özdağ ve Rıfat Baykal refakat ederken; Köylü Komitesine de

343 Sanlı, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nden…, ss. 281-284.

344 Metin, a.g.e., s. 460.

345 22 Ocak 1965’te CHP’nin yeni seçim yasası tasarısı yasalaşarak Türkiye’de ilk kez nispi temsil sistemine eklenen “Milli Bakiye” sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu sistem küçük partilerin parlamentoda temsilini olanaklı kılan bir sistemdir. Böylece her bir oyun hesaba katılması amaçlanmış, seçim çevrelerinde değerlendirilemeyen oyların ulusal bir seçim çevresinde birleştirilmesi öngörülmüştür. Bkz.

Tunca Özgişi, Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosu, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara 2012, ss. 149-150.

346 Er, a.g.e. ss. 216-218.

347 Güneş, a.g.e., s. 67.

348 Turgay Uzun, “Türk siyasal Yaşamında MHP” Türk Yurdu, D. 7., C. 31 (63), S. 289 (650), 100. Yıl, Eylül 2011, ss. 192-214.

82

Dündar Taşer ve Ahmet Er başkanlık etmişlerdir.349 Bir süre sonra, Alparslan Türkeş ve arkadaşlarının CKMP’ye biçtikleri rolden rahatsız olan ve dahi Alparslan Türkeş’in partiyi ele geçirmeye çalıştığını düşünen Ahmet Oğuz, 17 Haziran 1965 günü Genel Başkanlıktan istifa edecektir. Bu istifadan iki gün sonra, 19 Haziran 1965 günü 14’lerden Numan Esin, Fazıl Akkoyunlu, Mustafa Kaplan ve Şefik Soyuyüce’nin CKMP’ye katılmasıyla partide Alparslan Türkeş ve arkadaşlarının ağırlığı daha da artacaktır. Genel seçimler öncesi 30 Temmuz-1 Ağustos 1965 arası Ankara’da yapılan CKMP 7.

olağanüstü kongresinde, Alparslan Türkeş 699 delegenin oyunu alarak CKMP Genel Başkanlığa seçilmiştir. Ahmet Tahtakılıç ise 512 delegenin oyunu alabilmiştir.350 Alparslan Türkeş’in CKMP’nin yeni lideri olması, basında geniş yankı bulmuş ve

“Türkeş Başkan Seçildi”351 manşetiyle kamuoyuna duyurulmuştur. Dündar Taşer, bu kongrede “Genel İdare Kurulu” (GİK) üyesi seçilmiş ve ardından partinin yeniden yapılandırılmasıyla birlikte “Genel Sekreter Vekilliği” görevini de yürütmüştür.

10 Ekim 1965 Milletvekilliği Genel Seçimleri %52,9 oy oranıyla AP’nin zaferiyle sonuçlanacaktır. Alparslan Türkeş liderliğinde ilk seçimine giren CKMP, toplam seçmenin 208.696’sının tercihiyle %2,2 oy oranına ulaşarak, 11 milletvekilliği kazanmıştır. Dündar Taşer bu seçimlerde memleketi Gaziantep ilinden milletvekili adayı gösterilmiştir. Seçmeninin 2.282’sinin tercihiyle %1,5 oy almış; ancak milletvekili seçilememiştir.352

5 Haziran 1966’da Kısmi Senato Seçimleri yapılmıştır. Seçimlerde CKPM %1,9 oy oranıyla 1 senatör çıkarabilmiştir.353 Dündar Taşer aday olmadığı senato seçimleri öncesinde, GSV ve GİK üyesi sıfatıyla ülkedeki siyasi gündeme ilişkin basına bazı demeçlerde bulunmuştur. 20 Mayıs 1966 tarihli, “Aziz Milletimiz, Türkiye’yi bugüne getirenler geldikleri yerden şikâyete devam etmektedir.” sözleriyle başlayan beyanatına;

27 Mayıs üzerinden kendilerine yönelen eleştirilere cevap vererek devam ettirecektir.

İktidara yönelik eleştirilerini sıraladıktan sonra iktidarın ülkeyi “iki husumet kampına”

böldüğü uyarısında bulunmuştur. Ayrıca bu demecinde “Millet itibarını yitirenlerin hırsı ile milletin tevcih ettiği iktidarı kullanamayanların aczi sıkıntılarımızı artırmaktadır. Aciz ve zalim iktidar istemiyoruz. Bunu gerçekleştirecek olanda reylerinizdir. Hakkımız adil

349 Sanlı, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nden…, s. 292.

350 Öznur, CKMP’den MHP’ye, C. 1, ss. 85-87; 98-103.

351 Cumhuriyet, “Türkeş Başkan Seçildi”, 1 Ağustos 1965.

352 TÜİK, a.g.e., ss. 25; 52.

353 Sanlı, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’nden…, s. 385.

83

ve muktedir bir idaredir.” ifadeleriyle; AP iktidarını acziyet içinde bulunmakla isnat edecektir. Güçlü bir iktidar dönemi için ise CKMP’yi adres göstererek Türk halkından desteklemelerini isteyecektir.354

Seçimler öncesinde propaganda çalışmalarında aktif rol alan Dündar Taşer, 23 Mayıs 1966 günü radyodan bir konuşma yapacaktır. Konuşmasında 27 Mayıs’ın gerçekleştirilmesinde kendilerince haklı gerekçeleri, 27 Mayıs sonrası oluşan siyasi yapıya ve iktidarlara yönelik eleştirilerini sıraladıktan sonra, AP iktidarıyla ilgili önemli tespitlerde bulunduğu görülmektedir. Örneğin konuşmasında geçen “… İktidara gelen partinin bazı noksanları vardı, birincisi hiç devlet tecrübesi yoktu, ikincisi, idare ile ünsiyeti azdı, üçüncüsü kendilerine yönelen reylerin asıl sahibi değildi. Bir partiye duyulan reaksiyon ile hatıraya duyulan özlemin temsilcisi idi…” ifadelerine bakıldığında;

AP’nin seçimleri açık ara kazanmasındaki faktörleri 27 Mayıs’ın bir sonucu olarak değerlendirdiği görülmektedir. Devlet yönetiminde gösterilen zafiyeti ise tecrübesizlik ve idare ile olan bağın zayıflığıyla ilişkilendirdiği görülmektedir. Konuşmasının son bölümünde kullandığı “Aziz Milletimiz reylerinizi esirgeyerek iktidara ihtar ediniz bu inat bitsin.” sözlerine bakılırsa; seçmenden 27 Mayıs’a reaksiyon göstererek AP’ye verdiği oylardan artık vaz geçmesini istemektedir. Ayrıca verilen güçlü desteğin çekilerek iktidarın uyarılması gerektiğini düşünmektedir.355

Dündar Taşer, 9 Ağustos 1966 tarihinde yürürlüğe giren 780 sayılı “Genel Af Kanunu” öncesinde, partisi adına 13 Haziran ve 22 Haziran 1966 tarihlerinde basına verdiği demeçlerle; “CKMP’nin herkese ve her suça şamil bir affın lüzum ve zaruretinde ısrar edeceğini” açıklamıştır.356 Yine 17 Temmuz 1966 günü CKMP genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında, 21 Mayıs 1963 tarihinde Talat Aydemir liderliğinde başlatılan başarısız darbe girişimi hakkında değerlendirmelerde bulunarak; “21 Mayıs olaylarında ceza alanların farklı ve gayri adil bir işleme tabi tutulmasının umumi bir üzüntü yarattığını” ifade etmiştir.357

24-25 Kasım 1967 yılında Ankara’da yapılan CKMP 8. büyük kongresine tek aday olarak giren Alparslan Türkeş, bütün delegenin oyuyla tekrar Genel Başkan

354 Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi, CKMP’nin 5 Haziran 1966 Tarihinde Yapılan Kısmi Senato Seçimleri Münasebetiyle Yaptığı Radyo Konuşmaları, Arı Matbaası, Ankara 1967, ss. 87-88.

355 CCSA, Yer No: 5 / 2 – 18, Fihrist No: 2163 – 34, 35, 36, 37; Ayrıca Bkz. Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi, a.g.e., ss. 17-21.

356 CCSA, 13 Haziran 1966 İç Olaylar, Yer No: 5 / 7 – 21, Fihrist No: 9168 – 65, s. 170; 22 Haziran 1966 İç Olaylar, Yer No: 5 / 7 – 21, Fihrist No: 9168 – 72, s. 177.

357 CCSA, 17 Temmuz 1966 İç Olaylar, Yer No: 5 / 7 – 21, Fihrist No: 9168 – 86, s. 191.

84

seçilmiştir. Bu kongrede yaptığı konuşmayla katılımcıları etkileyen Dündar Taşer, yine GİK üyeliğine seçilmiştir. GİK toplantısında “CKMP Genel Başkan Yardımcılığı”

görevine getirilmiştir.358

1968 seçimleri öncesinde seçimlerle ilgili kanunların bazı maddelerinin yürürlükten kaldırılması ve milletvekili seçimi kanununa bazı maddeler eklenmesi ile ilgili yasa değişikliğini, Anayasa Mahkemesi 6 Mayıs 1968 günü aldığı kararla iptal etmiştir.359 Dündar Taşer, CKMP Genel Başkan Vekili sıfatıyla 7 Mayıs 1968 günü basına verdiği beyanatta “İktidar acemi talimgâhı değildir.” diyerek, iktidar partisinin kendi lehine seçim kanununda değişiklik yapma isteğine tepkisini göstermiştir.360

2 Haziran 1968 tarihinde Kısmi Senato Seçimi ve Yerel Seçimler birlikte yapılmıştır. CKMP Senato Seçiminde %2; Yerel Seçimlerde ise %1 oy alabilmiştir.

Gaziantep ilinden Senatör adayı olarak gösterilen Dündar Taşer, %1’lik oy oranına tekabül eden aldığı 1499 oy ile senatör seçilememiştir.361

CKMP Genel Başkan Yardımcısı sıfatıyla gelişen olaylar karşısında partisi adına basına bazı demeçler vermiştir. Dönemin etkin sendikalarından biri olan Türkiye Öğretmenler Sendikası, (TÖS) 4-9 Eylül 1968 günlerinde Devrimci Eğitim Şurasını düzenlenmiştir.362 Toplanan şura ile ilgili Dündar Taşer, 11 Eylül 1968 günü basına bir demeç vererek, bu şuranın bazı politika adamlarının liderliğinde toplandığını, bu yönüyle siyasi bir toplantıya dönüşen şuraya katılan öğretmenlerin, öğrencilerini ihtilalci istikamete sevk edeceğini ifade etmiştir. Başbakan Süleyman Demirel’in bu konuda acele tedbir almasını istemiştir.363

Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın, 30 Ağustos Zafer Bayramı vesilesiyle yayınladığı mesajında toplu kılınan namazlara yönelik olumsuz tutumu, Dündar Taşer tarafından tenkit edilecektir. Cevdet Sunay’a yönelik bu eleştirileri ve savunduğu milliyetçi ve maneviyatçı çizgi, vatandaşlar tarafından takdir edilerek Dündar Taşer için 5 Eylül 1968 tarihli Bugün gazetesinde şu teşekkür mesajı yayınlatacaklardır.

358 Öznur, CKMP’den MHP’ye, C. 1, ss. 150; 153.

359 “Seçim Kanununda Bazı Hükümler İptal Oldu”, Milliyet, 7 Mayıs 1968, s. 1.

360 CCSA, 7 Mayıs 1968 İç Olaylar, Yer No: 5 / 3 – 30, Fihrist No: 3948 – 156 ve Yer No: 5 / 5 – 9, Fihrist No: 6066 – 234, s. 1029.

361 Öznur, CKMP’den MHP’ye, C. 1, s. 158.

362 Feyzullah Ertuğrul, Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) ve Eğitimciler Derneği TÖS Tarihinden Esintiler – I, Özdoğan Matbaa, Ankara 2017, s. 107.

363 CCSA, 11 Eylül 1968 İç Olaylar, Yer No: 5 / 3 – 30, Fihrist No: 3948 – 309, 315; Yer No: 5 / 5 – 9, Fihrist No: 6066 – 477, s. 1273.

85

“Dündar Taşer’e Mücadelede Başarılar...”

“Sayın Dündar Taşer: Cumhurbaşkanı, Cevdet Sunay’ın 30 Ağustos Zafer Bayramı dolayısıyla yayınladığı mesaj hakkındaki tenkidiniz tamamen gerçeklerle dolu.

Toplu namazları istemeyen Sunay’ın bu tutumunu tasvip etmediğinizi bildiriyor ve mevcut olmayan bir ‘aşırı sağ’ ile ‘aşırı sol’u bir tutmanın, cemiyeti yanlış hükümlere götüreceğini belirtiyorsunuz. Uyanık tutumunuzdan dolayı sizi tebrik ediyor, mücadelenizde başarılar diliyoruz.”-Yeni Cami Baş imamı Burhan Arslanoğlu, Emekli Albay Turgut Demiriz, Kâmil Eren ve Hüseyin Köseoğlu364

Fransa Cumhurbaşkanı General de Gaulle, 25-30 Ekim 1968 tarihleri arasında Türkiye’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Fransa Cumhurbaşkanı ve eşi onuruna Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından verilen kabul resmine, CKMP adına Genel Başkan Yardımcısı olarak Dündar Taşer davet edilmiştir.365

1968 seçimlerinden sonra, CKMP’ye Alparslan Türkeş ile birlikte dâhil olan 14’lerden Numan Esin, Mustafa Kaplan, Şefik Soyuyüce, Münir Köseoğlu kendi açılarından “Laikçi-Kemalist anlayışa muhalif, Aşırı Sağa kayan” parti politikalarına yönelik, eleştirilerde bulunarak CKMP’den ayrılacaklardır.366 İlerleyen süreçte Muzaffer Özdağ, Ahmet Er ve Rıfat Baykal’ında partiden ayrılmalarıyla367 Alparslan Türkeş’in yanında 14’lerden sadece Dündar Taşer kalacaktır. 27 Mayıs sonrası liderliğini kabul ettiği Alparslan Türkeş’in siyasi hareketine destek olarak; bütün siyasi ve fikri çalışmalarında en yakınındaki isim olduğu görülecektir.

1965 sonrası CKMP’nin tüm siyasi ve fikri çalışmalarında en önde yer alan Dündar Taşer, partisinin seçim bildirgelerini kaleme alan isimlerden olmuştur.368 Alparslan Türkeş’in CKMP’de Genel Başkanlığa gelmesiyle birlikte Türk milliyetçiliği fikri, belirli yayın organlarında ele alınan bir fikir, düşünce olmaktan çıkıp; siyasi sahnede çözüm üretebilen, politika üretebilen, devleti yönetebilme özgüvenine erişen siyasi bir aksiyon haline geldiği görülür. Toplumun her kesimine her meslek grubuna, kurulan sivil toplum kuruluşları aracılığıyla temas edilmeye başlanmıştır. Bu durumun Türk milliyetçilerini siyasi bir aktör haline getirdiği gibi; Türkiye’nin kaderinde söz sahibi bir

364 CCSA, (Bugün, 5 Eylül 1968), Yer No: 5 / 3 – 34, Fihrist No: 3952 – 532, 3954 – 16.

365 CCSA, Yer No: 5 / 9 – 25, Fihrist No: 9881 – 153.

366 Öznur, CKMP’den MHP’ye, C. 1, s. 160.

367 Ahmet Er, a.g.e., ss. 234-236.

368 Alihan Limoncuoğlu, Türkmen Ağası: Dündar Taşer, [Belgesel], Oğuzcan Unus, (Prodüksiyon), Yasin Kara, (Yön. ve Düz.), Türkiye, Milli Düşünce Topluluğu, (Y.t.y.).

86

grup haline getirdiği tespit edilir. Dündar Taşer’in CKMP’yi doktriner manada “Türk Milliyetçiliğini” önceleyen bir parti haline getirme çabasında olduğuna işaret edilerek;

1965 sonrası Türk milliyetçilerini tek bir parti, tek bir hareket etrafında bir araya getiren şahsiyetlerin başında Dündar Taşer ve Galip Erdem olduğu kabul edilir. Türkçü-Milliyetçi aydınlarının bir araya getirilmesinde özellikle Dündar Taşer’in gösterdiği başarının sırrı, hitabet gücü, fikir ve düşünceleriyle karşısındakine tesir etme kabiliyeti ve dahi beşeri ilişkilerinde gösterdiği zarafet olarak gösterilir.369