Cilalı İbo Karakterinin Özellikleri

Cilalı İbo, orta yaşlarda, hafif kambura öykünen bir vücut yapısında ve yerinde duramayan, hareketli bir mizaçtadır. Nötr durumlarda yüz ifadesi serttir. Peltektir ve ‘r' harflerini söyleyememektedir. Kendine özgü bazı kalıplar da kullanmaktadır; bu kalıplar yer yer bir öfke, yer yer bir sevmenin karşılığı olarak açığa çıkabilmektedir: "Siynek arkadaşım(-larım), siynek oğlu siynekler!", "yavyum...", "deveoğlu deve..." vb. Cilalı İbo sürekli olarak bakımsızdır; yamalı bir pantolon ve değiştirmediği beyaz gömleğini giymektedir. Ayrıca üzerinde ismi yazılı olan ve önünü yukarı kaldırdığı şapkasını adeta bir demirbaş olarak her filmde kullanmaktadır. Cilalı İbo duruma göre kendini yenileyebilen bir karakterdir ve çoğu zaman kaba jestler de sergilemektedir.

Cilalı İbo İstanbul'da ikamet etmekte, ayakkabı boyacısı olarak yaşamını sürdürmektedir. Eğitim durumu konusunda bilgi verilmemektedir. O ayakkabı boyacısıdır. Cilalı İbo filmden filme değişiklik gösterilse de bir gecekonduda yaşamakta, sosyal çevresi de içinde yaşadığı ortama göre şekillenmektedir. İşi haricinde mızıka dışında bir meşgalesi, bir yeteneği göze çarpmamaktadır. Politik ve dinsel inanışına dair bir bilgi hiçbir filmde verilmemektedir. Kişisel olarak çok nadir de olsa, Fenerbahçe futbol takımına olan bağlığını zaman zaman vurgulamaktadır. Halkın içinden gelen, içinden geldiği gibi hareket eden bir karakterdir. Özellikle kadınlara karşı rahat tavırlarıyla dikkat çeker. Olumsuz özellikleri arasında, iş arkadaşlarının müşterisini çalmak, onlara fiziki bir kabalık sergilemek, müşterilerine karşı işini iyi yapmamak, özensiz ve kaba davranmak, yer yer argo kullanmak gibi unsurlar sayılabilir. Cilalı İbo, zor durumda olan birine yardım etmek gibi tavırlar sergilese de, bu yolda ilerken sergilediği davranışları da sürekli olarak olumsuzluk içermektedir. Cilalı İbo'nun neredeyse her filmde gözlenebilen tek bir ideali vardır: zengin olmak ki bu yine çoğu filmde bir mirasa konmak şeklinde ortaya çıkmaktadır. Kısa vadeli hedefi ise değişkenlik göstermekle birlikte çoğunlukla sevdiği kız ile evlenmektir.

Cilalı İbo sürekli olarak toplumla iletişim halinde bir karakterdir. Yaradılış olarak hareketli, gözüaçık, işini bilen, durumlara beklenmedik reaksiyonlar gösteren,

kendi çıkarlarını da ihmal etmeyen bir yapıdadır. Zeka düzeyi ortalama olarak saptanabilir. Bu çıkarsama sözel iletişiminde ve jestlerindeki kaba tutumuna bakılarak yapılabilir. Karar alma, harekete geçme yetisi zeka düzeyine göre daha hızlı bir şekilde ortaya çıkabilmektedir. Duygusal olarak baktığımızda; insani refleks gösterip zaman zaman olumlu örnekler sergilediği görülse de, genelde kabadır ve kendini düşünmektedir. Sevgililerine duyduğu aşkı sürekli olarak öpücüklerle ifade ederken, karşılaştığı diğer güzel kadınlara da aynı davranışları sergilemesi, bu dürtüsünü kontrol edemediğini göstermektedir. Bu yönüyle kadınlara karşı bir zaafı olduğu söylenebilir.

Cilalı İbo karakterinin sosyal statüsü, toplumun alt sınıfına ait bir birey olması, filmden filme karşılaştığı farklı statülerdeki insanlar karşısında bir çatışma yaratmaktadır. Cilalı İbo'nun toplumsal statüsü nedeniyle hor görüldüğü durumlarda, davranışlarında bir gerginlik gözlenmekte ve bu gerginlik onda fiziksel reaksiyonlar şeklinde kendini gösterebilmektedir. Cilalı İbo'nun farklı kültürlerle iç içe olduğu filmlerde ise statüsü ve dış görünüşü içinde bulunduğu toplumda olumsuz bir etki açığa çıkarmamaktadır. Almanya ve Amerika toplumlarıyla iç içe olduğu filmlerinde dış görünüşü ya da statüsü nedeniyle aşağılandığı ve bir çatışma içine girdiği gözlemlenmemiştir.

Cilalı İbo karakterinin çatışmaları genellikle kendi çıkarlarının gerçekleşebilmesi üzerine kuruludur. Bu durum yalnızca melodram türünün revaçta olduğu bir dönemde çekilen filmlerde biraz farklılık göstermektedir. Seyircide uyandırılan rahatlama duyguları, Cilalı İbo'nun statüsünde filmden filme yapılan değişimlerde gerçekleşmektedir. Cilalı İbo, yalnızca kaçırılan bir bebeğin; evinden uzaklaştırılan bir çocuğun ve komşusunun babasına yardımcı olmak için giriştiği mücadelelerde bir tavır sergileyerek seyirciyi yakalamaktadır. Cilalı İbo filmlerinin büyük çoğunluğunda gözlenen, bir süper kahramanın sergilediği fantastik özelliklerle seyircinin gündelik yaşamından sıyrılarak farklı bir dünyada kendini bulmasını ve rahatlamasını sağladığı söylenebilir.

Cilalı İbo'nun komedisini inşa eden niteliklerin büyük oranda fiziksel etkenlere dayanması nedeniyle, üst sınıfla olan sınırlı sayıdaki çekişmeleri de bu

minvalde gelişmektedir. Cilalı İbo'nun çevresindeki üst sınıf karakterlerle alay etmesi aracılığıyla mizah ürettiği zaman zaman gözlemlenmektedir. Cilalı İbo karakterinin üst sınıftan bir kadın karaktere olan ilgisi ve bu zaafı nedeniyle kadının alaycı üslubunu fark edememesi üzerine yine kendine özgü fiziksel hareketliliğiyle karşılık verdiği görülmektedir. Cilalı İbo'nun mesleği dolayısıyla karşılaştığı üst sınıf müşterileriyle ilişkilerinde görünen alaycı yaklaşım kendinden kaynaklanmakta ve bu alaycılık tamamen komedinin üretimi için kullanılmaktadır. Bu doğrultuda eylemlerin tamamen komedi üretimi için kurgulanması, seyircinin beklenmedik

eylemleri perdede görmesi aracılığıyla mizahın rahatlama kuramıyla

temellendirildiği saptanmaktadır.

Cilalı İbo'nun seri haline gelen filmlerinde bir devamlılık söz konusu olmasa da, ailesi, iş arkadaşları, sevgililerine karşı davranışlarında benzer tavırlar sergilediği, babasıyla ve iş arkadaşlarıyla argo, kaba bir iletişimde olduğu görülmektedir. İş arkadaşlarına karşı fiziksel temasa yönelik kaba hareketleri ve para kazanmak için onların müşterisini çalma gibi çıkarcı davranışları söz konusudur. Müşterilerine karşı olan tutumu ise, gayet kaba ve özensizdir; onları bir meta olarak görmektedir. Diğer insanlara yaklaşımı tutarsızdır;yeri gelince duygusal ve çoğu zaman ise kabadır.