Yurdumun koçyiğitlerine Ben bir Türk’üm; dinim, cinsim uludur; Sinem, özüm ateş ile doludur;
İnsan olan vatanının kuludur. Türk evlâdı evde durmaz, giderim. Yaradanın kitabını kaldırtmam, Osmancık’ın bayrağını aldırtmam, Düşmanımı vatanıma saldırtmam. Tanrı evi viran olmaz, giderim. Bu topraklar ecdâdımın ocağı; Evim, köyüm hep bu yerin bucağı; İşte vatan, işte Tanrı kucağı. Ata yurdun, evlât bulmaz, giderim. Tanrım şahit, duracağım sözümde; Milletimin sevgileri özümde; Vatanımdan başka şey yok gözümde. Yâr yatağın düşman almaz, giderim. Ak gömlekle gözyaşımı silerim, Kara taşla bıçağımı bilerim; Vatanımçin yücelikler dilerim. Bu dünyada kimse kalmaz, giderim.
Mehmet Emin Yurdakul
Türk Sazı
Görsel 8: Osmanlı Dönemi saray ressamlarından Fausto Zonaro’nun
Mehmet Emin Yurdakul’un Türk–Yunan Savaşı sırasında yazdığı bu şiir, Servetifünun Dönemi’nde yayımlanmasına rağmen sade dil, coşkun bir eda ve hece ölçüsüyle yazılmasıyla dikkat çekmiştir. Büyük bir etki uyandıran bu şiir, “Millî Şair” olarak anılan şairin Millî Edebiyat akımının oluşmasındaki etkisini göstermektedir.
MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ ŞİİRİ
Tanzimat Dönemi, dilin sadeleştirilmesine yönelik çalışmaların da görüldüğü bir dönemdir. Bu dönemin sanatçıları olan Ahmet Vefik Paşa, Şemsettin Sami, Ali Suavi gibi sanatçılar dilin sadeleştirilmesine yönelik düşünceler ortaya koymuşlardır. Şinasi, Ahmet Mithat Efendi, Muallim Naci gibi sanatçılar nispeten sade bir dil kullansalar da dilin sadeleşmesinde önemli bir gelişme sağlayamamışlardır. II. Meşrutiyet’ten sonra Türklerin tarih, dil ve edebiyatına yönelik araştırmalar başlamış; Türkçeyi sadeleştirme önemsenmiştir. Siyasi ve sosyal koşulların olgunlaşmasıyla dilde ve edebiyatta millîlik giderek değer kazanmıştır. Mehmet Emin Yurdakul’un yalın bir Türkçeyle yaz-dığı şiirler Türkçülük akımının gelişimine katkı sağlamış, 1911’de Selanik’te Genç Kalemler dergisi-nin yayımlanmasıyla da Millî Edebiyat akımı oluşmuştur. Bu dönemde Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Rıza Tevfik Bölükbaşı gibi şairler eserlerini sade bir Türkçeyle yazmışlar; şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmışlardır. Millî kaynaklardan konularını almışlar, millî meselelere yer vermişlerdir.
Beş Hececiler olarak da bilinen Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Or-hon, Enis Behiç Koryürek, Yusuf Ziya Ortaç, bu dönemde ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında toplum gerçeklerini, millî his ve heyecanları şiirlerinde işlemişlerdir.
Bilgi
bilemek : Keskinleştirmek.
cenk : Savaş. ecdat sine : Atalar.: Göğüs, bağır.
Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları
METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME
1.
Şiirin temasını bulunuz. Bu tema sizde hangi duyguları uyandırdı? Açıklayınız.2.
Okuduğunuz şiirdeki söyleyici kimdir? Şairin konuşturduğu bu söyleyicinin vatana, kutsal değerlereyaklaşımı nasıldır? Açıklayınız.
3.
Mehmet Emin Yurdakul’un bu şiirinde kullandığı Türkçenin yalınlığı hakkında çıkarımlardabulu-nunuz.
4.
Şiirin ikinci dörtlüğünde sözü edilen kutsal değerlerimiz nelerdir? Bu değerlerin bir milletinMehmet Emin Yurdakul (1869 - 1944), Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarında eser vermiş bir sanatçıdır. Servetifünun Dönemi’nde yaşamasına rağmen Bırak Beni Haykırayım ve 1897 yılında yazdığı Cenge
Gi-derken gibi şiirleriyle ifade, duygu, düşünce ve tema açısından birçok
sanat-çıya öncü olmuştur. Şiirlerinde doğrudan halka seslenmiştir. Memleketçi ve milliyetçi bir anlayışın edebiyata yansımasında öncüdür. Türkçülük akımının önemli bir hazırlayıcısıdır. Şiirlerinin tamamını hece ölçüsüyle ve sade bir dille yazmıştır.
Sanatçının Türkçe Şiirler, Türk Sazı, Ey Türk Uyan, Tan Sesleri, Ordunun Destanı adlı şiir kitap-ları vardır.
5.
Aşağıdaki dizelerde yer alan edebî sanatları bulunuz.a. “İşte vatan, işte Tanrı kucağı” b. “Sinem, özüm ateş ile doludur” c. “Ak gömlekle gözyaşımı silerim,
Kara taşla bıçağımı bilerim.”
6.
Okuduğunuz şiirden ahengi sağlayan unsurlara tablo üzerinde örnekler veriniz. Ahenk unsurlarınınşiire katkısını tabloda belirtilen yere yazınız.
Örnekler Ahenk Unsurunun Şiire Katkısı
Ölçü Kafiye dizilişi Kafiye çeşitleri Asonans Aliterasyon Kelime tekrarı
7.
Okuduğunuz şiiri biçim ve içerik açısından Elhân-ı Şitâ şiiriyle karşılaştırınız.8.
Okuduğunuz şiir, bir asır önce yazılmasına rağmen sade bir dile sahiptir. Şiirin yazıldığı dönemin dilanlayışı hakkında Servetifünun Dönemi’ni de göz önüne alarak bir değerlendirme yapınız.
9.
Cenge Giderken şiirinin yazıldığı dönemin siyasi, kültürel ve toplumsal koşulları, şiiri nasıletkilemiş-tir? Açıklayınız. Şiirin yazıldığı döneme ve sonraki dönemlere etkisini değerlendiriniz.
10.
Okuduğunuz şiirdeki toplumsal ve kültürel değerleri, içinde yaşadığınız toplumun değerleriylekar-şılaştırınız.
11.
Vatana olan sevgi açısından Cenge Giderken şiiriyle Hürriyet Kasidesi şiirlerini karşılaştırırsanız nelerHAZIRLIK
Ô Günümüzde insanlar arasında yardımlaşmalar yeterince yapılıyor mu? Görüşlerinizi belirtiniz.
Ô Dilimizde kullandığımız yardımlaşmayla ilgili deyimleri ve atasözlerini tespit ediniz. Sınıf tahtasına
yazınız. Bulduğunuz deyim ve atasözlerini cümlelerde kullanınız.
Ô Bir toplumda yaşlı insanların güvence altına alınmasının bireylere yüklediği sorumlulukla ilgili kısa bir
yazı yazınız. Yazınızı sınıf ortamına uygun görsel ve videolarla destekleyiniz. Sınıfınızda sunum yapınız.