FARKLAR
1. Genel Haciz Yoluyla Takip Ġle Farklar
Kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip ile genel haciz yoluyla takip arasında yalnızca takip talebi ve ödeme emrinin gönderilmesi aĢamalarında farklılık- lar mevcuttur. Bunun dıĢında haciz, satıĢ ve paraların paylaĢtırılması aĢamaları her iki takip yolunda da aynıdır.77
Bu farklılığın sebebi ise, kanun koyucunun kambiyo
73 Budak, Ġpotek, s. 46; Özbay/Çelik, s. 10; Tunç Yücel, s. 135. 74
Uyar, Talih/Uyar, Alper/Uyar, Cüneyt, Ġcra ve Ġflas Kanunu ġerhi, geniĢletilmiĢ 3. Baskı, C. 1, Ankara, 2014, s. 805; Kuru, El Kitabı, s. 987; Deynekli, Rehin, s. 69-71.
75
Bkz. Birinci Bölüm, II- B., 4., b.
76 Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/TaĢpınar Ayvaz, Sema/Hanağası, Emel, Ġcra ve Ġflas Hukuku, 4. Baskı, Ankara, 2018, s. 143. Davada derdestlik bakımından aynı yönde görüĢ için bkz. Tanrı-
ver, Süha, Medeni Usul Hukukunda Derdestlik Ġtirazı, Ankara, 2007, s. 22-23.
77
Arslan/Yılmaz/TaĢpınar Ayvaz,/Hanağası, Ġcra, s. 349; Kuru, El Kitabı, s. 763; Ulukapı, s. 214-215.
20 senedine bağlı bir alacağın varlığını herhangi bir senede dayanmayan yahut adi sene- de dayanan alacağa nazaran daha muhtemel görmesidir.78
Alacağı için elinde bono bulunan bir alacaklının mutlaka kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takibe baĢvurması zorunlu değildir. Bu halde alacaklı dilerse genel haciz yoluyla takip yoluna da baĢvurabilir. Ancak, alacaklının kambiyo senet- lerine mahsus haciz yoluyla takibe baĢvurmasının daha lehine olduğu söylenebilir.79 Zira bu takip yolunda takibin daha kolay ve çabuk ilerlemesini sağlayan hükümlere yer verilmiĢtir. Örneğin, bu prosedürde ödeme emrine itiraz süreleri daha kısadır ve bu itiraz icra takibini kendiliğinden durdurmaz (ĠĠK m. 168/f.1, bent 4-5; m. 169; m. 70).
Kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip ile genel haciz yoluyla takip arasındaki farklar yalnızca bununla sınırlı değildir. Bu farkların bazıları Ģunlardır:80
(i) Öncelikle belirtmek gerekir ki, bonoya dayalı kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yoluna baĢvurabilmek için alacağın mutlaka bono niteliğini haiz bir kambiyo senedine dayanması zorunludur (ĠĠK m. 167; TTK m. 776 vd.). Buna karĢın, genel haciz yoluyla takipte alacağın senede veya belgeye dayanma zorunlulu- ğu yoktur (ĠĠK m. 58/f. 1, b. 4).
(ii) Ayrıca, bu takipte alacağın aynı zamanda rehinle temin edilmiĢ olması ha- linde alacaklının önce rehne müracaat zorunluluğu bulunmamaktadır (ĠĠK m. 45/f. 3; m. 167/f. 1). Buna karĢın, genel haciz yoluyla takipte alacak ayrıca rehinle temin edilmiĢse alacaklı öncelikle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takibe baĢvurmak zo- rundadır (ĠĠK m. 45).
(iii) Bu takipte icra müdürü, takibe dayanak olan senedin bono vasfını haiz olup olmadığını, senedin vadesinin gelip gelmediğini incelemekle yükümlüdür (ĠĠK m. 167; m. 170/a). Genel haciz yoluyla takipte ise, icra müdürünün böyle bir araĢtır-
78 MuĢul, s. 660; Köle, Mehmet/Görgülü, Fatma, “Son Düzenlemeler IĢığında Çekin ġekil ġartları ve Çeke Dayalı Kambiyo Senetlerine Özgü Takip Yolları”, Dicle HFD, C. 21, S. 35, 2016, s. 110-111.
79
Karslı, Ġcra, s. 367; Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s. 294-295; Çiftçi, s. 334- 335; Kuru, Ġcra Ders Kitabı, s. 262.
80
Helvacı, s. 190; Karslı, Ġcra, s. 367; MuĢul, s. 679-680; Arslan/Yılmaz/TaĢpınar Ay-
21 ma yapma görev ve yetkisi yoktur (bkz ve karĢ. ĠĠK m. 60/f.1). Bu sebeple, genel haciz yoluyla takipte, borcun vadesinin gelmediği muhalefetinin ödeme emrine itiraz yoluyla ileri sürülmesi gerekirken; bu takipte anılan muhalefetler Ģikâyet yoluyla ileri sürülmelidir.81
(iv) Bu takipte icra müdürü takip talebinin kanunun aradığı Ģartları taĢıdığını tespit ederse hemen (derhal) ödeme emri göndermesi gerekirken (ĠĠK m. 168/f. 1); genel haciz yoluyla takipte takip talebinden itibaren üç (3) gün içinde ödeme emri göndermelidir (ĠĠK m. 61/f. 1).
(v) Bu takipte ödeme emrine itiraz süresi, ödeme emrinin tebliğ edildiği tari- hinden itibaren beĢ (5) gün olup, itiraz icra mahkemesine sebepleri de belirtilerek yazılı olarak dilekçeyle yapılmalıdır (ĠĠK m. 168/f. 1, b. 2-5; m. 169). Buna karĢın; genel haciz yoluyla takipte ödeme emrine itiraz süresi bu ödeme emrinin tebliğinden itibaren yedi (7) olup icra dairesine yazılı veya sözlü olarak yapılabilmektedir (ĠĠK m. 62). Ayrıca bu takipte ödeme emrine itiraz ederken sebep bildirilmesi zorunlu değildir.
(vi) Bu takipte ödeme emrine itiraz satıĢtan baĢka icra takip iĢlemlerini kendi- liğinden durdurmaz (ĠĠK m. 169/f. 1, m. 170/ f. 1). Buna karĢın, genel haciz yoluyla takipte ödeme emrine itiraz takibi kendiliğinden durdurur (ĠĠK m. 66/f. 1). Ayrıca bu takipte ödeme ve mal beyanında bulunma süresi on (10) gün iken (ĠĠK m 168/f. 1, b. 2 ve 6); genel haciz yoluyla takipte bu süre yedi (7) gündür (ĠĠK m. 60/f. 1, b. 4).
Son olarak belirtmek gerekir ki, ĠĠK m. 170/b hükme göre, genel haciz yoluyla takibe iliĢkin m. 61/f. 2-5 ile m. 62-72 hükümleri, kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yoluna iliĢkin hükümlere aykırı düĢmedikçe, bu takipte de uygulanır. Bu çerçevede, borçlu gecikmiĢ itirazda bulunabileceği gibi itirazında ileri sürdüğü sebeplerle de bağlı olacaktır (ĠĠK m. 63; m. 65). Ayrıca, borçlu bu takipte menfi tes- pit yahut istirdat davası da açabilecektir (ĠĠK m. 71, m. 72).
81
MuĢul, s. 680; Karslı, Ġcra, s. 376 vd: ayrıntılı bilgi için bkz. Akil, Cenk, Genel Haciz Yoluyla Takipte Ödeme Emrine Ġtiraz, Ankara, 2017, s. 54 vd.
22 2. Kambiyo Senetlerine Mahsus Ġflas Yoluyla Takip Arasındaki Farklar Bonoya dayalı kambiyo senetlerine mahsus haciz ve iflas yoluyla takip arasın- da Ģekli bir takım farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıkları Ģu Ģekilde belirtebili- riz:82
(i) Kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte borcu ve takip masrafla- rını ödeme süresi, ödeme emrinin tebliğ edildiği tarihten itibaren on (10) gün iken; bu süre iflas yoluyla takipte beĢ (5) gündür (ĠĠK m. 168/f. 1, b. 2; m. 171/f. 1, b. 2).
(ii) Bu takipte ödeme emrine itiraz icra mahkemesine yapılmasına karĢın; iflas yoluyla takipte ödeme emrine itiraz icra dairesine bildirilir (ĠĠK m. 172/f. 1, c. 1) ve bu bildirim ticaret mahkemesince incelenir (ĠĠK m. 174).
(iii) Bu takipte senedin vadesinin gelmediğine veya senet aslının tevdi edilme- mesine iliĢkin Ģikâyet süresi yedi (7) gün olup anılan Ģikayet icra mahkemesine ya- pılmakta iken; iflas yoluyla takipte bu türden (ve diğer tüm) Ģikâyetler 5 (beĢ) gün içinde icra dairesine bildirilir. Bu hususta incelemeyi ise iflas davasına bakacak olan asliye ticaret mahkemesi yapacaktır (ĠĠK m. 16; m. 172; m.174). Ayrıca, iflas taki- binde Ģikâyet prosedürü ödeme emrine itiraz prosedürüne tabi kılındığından, iflas yoluyla takipte Ģikâyet takibi kendiliğinden durdurur (ĠĠK m. 174; karĢ. m. 22).
Son olarak Ģu husus belirtilmelidir ki, bu takip ve iflas yoluyla takip arasında yetkili icra daireleri bakımdan herhangi bir farklılık bulunmamaktadır. Ancak, iflas davasında asliye ticaret mahkemesinin yetkisi kamu düzeninden ve kesin yetki oldu- ğundan iflas davasına bakan mahkeme yetkili olup olmadığını re’sen incelemek zo- rundadır (HMK m. 114/f. 1, ç bendi).
82 Deynekli, Adnan, Türk Hukukunda Kambiyo Senetlerine Özgü Ġflas Yoluyla Takip, Ankara, 2005, s. 37-55; Kuru, El Kitabı, s. 1136; MuĢul, s. 767-768; Karslı, Ġcra, s. 490 vd; Pekcanı-
tez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s. 425-426; Arslan/Yılmaz/TaĢpınar Ay-
23 II. TAKĠP TALEBĠ ve TAKĠBĠN TARAFLARI