Çizelgeye göre, % 68,15 satıĢ fiyatındaki kar marjı ve % 4,42 üretim miktarının az olması, % 4,42 taĢımada tasarruf, % 4,42 komisyon ve rüsumdan tasarruf olarak belirlenmiĢtir. YaĢ Sebze ve Meyve Üreticileri Birliğine üye üreticilerin ürünlerini semt ve Ģehir pazarlarında aracısız olarak pazarlamasındaki en büyük etkenin satıĢ fiyatındaki kar marjı olarak söylemek mümkündür. Üreticiler pazar fiyatı ile toptancı halindeki fiyatın farklı oluĢu nedeniyle aracı karını kendileri almak istemektedir. Bu bağlamda, üretici birliğinin daha etken olması gerekmektedir.
6. 36. Aracısız Pazarlanan Ürünlerin Fiyatlarının Diğer Pazarlama ġekilleri ile KarĢılaĢtırılması
Üretici birliğine üye olan üreticilerin aracısız pazarlanan ürünlerden elde edilen fiyatın diğer pazarlama Ģekillerine göre durumu iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 36.‟ da verilmiĢtir.
Çizelge 6. 36. Aracısız Pazarlanan Ürünlerden Elde Edilen Fiyatın Diğer Pazarlama ġekillerine Göre Durumu
Durum
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F %
Daha Yüksek 52 96,30 21 100,00 9 100,00 82 97,62
Aynı 2 3,70 0 0,00 0 0,00 2 2,38
TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00 P=0,000
Sonuç: P<0,05 önem düzeyine göre anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
Çizelgeye göre, % 97,62 daha yüksek, % 2,38 aynı olarak belirlenmiĢtir. YaĢ Sebze ve Meyve Üreticilerine Birliğine üye üreticilerin aracısız pazarlanan ürünlerden elde ettikleri fiyatın diğer pazarlama Ģekillerine göre daha yüksek olduğunu kabul ettikleri gözlenmiĢtir. Yapılan analiz sonucuna, göre iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin aracısız pazarlanan ürünlerden elde edilen fiyatlar hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmüĢtür.
6. 37. Ürünlerini Toptancı Haline Satan Üreticilerin Ürün Tutarlarını Tahsil ġekilleri
Üretici birliğine üye üreticilerin ürün tutarının tahsil Ģekli hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 37.‟ de verilmiĢtir. Çizelgeye göre, % 71,43 tüccar ürünü sattıktan sonra, % 2,38 diğer tahsil Ģekilleri olarak belirlenmiĢtir. Ürün tutarının
tahsil Ģekli ağırlıklı olarak tüccar ürünü sattıktan sonra olarak belirlenmiĢtir. Üreticilerden alınan cevaplarda, sezon sonunda bir yıl sonraya kalan alacaklar, zamansız ödemeler v.s gibi sıkıntılarında olduğu belirlenmiĢtir. Yapılan analiz sonucuna göre iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin ürün tutarını tahsil Ģekli hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmüĢtür.
Çizelge 6. 37. Ürünlerini Toptancı Haline Satan Üreticilerin Ürün Tutarlarını Tahsil ġekli
Tahsil ġekli
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F % PeĢin 5 9,26 3 14,29 0 0,00 8 9,52 Bir kısmı PeĢin 11 20,37 2 9,52 1 11,11 14 16,67 Tüccar Ürünü Sattıktan Sonra 36 66,67 16 76,19 8 88,89 60 71,43 Diğer Tahsil ġekilleri 2 3,70 0 0,00 0 0,00 2 2,38
TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00
P=0,000
Sonuç: P<0,05 önem düzeyine göre anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
*Diğer tahsil Ģekilleri olarak ürün karĢılığında girdi temini gibi yöntemler kullanılmaktadır.
Turunçgil üzerine Akdeniz Bölgesinde yapılan benzer bir çalıĢmada üreticilerin % 64,50‟sinin ürünlerini vadeli olarak sattıkları görülmüĢtür (DemirtaĢ, 2005). AraĢtırma bölgesinde yapılan bir çalıĢmada üreticilerin % 28,57‟sinin 1-15 günlük bir süre içerisinde, % 38,29‟unun ürünü sattıktan 2 ay sonra ürün bedellerini aldıkları saptanmıĢtır (Altın, 2006).
6.38.Ürün Satın Alan KiĢilerin Asıl Meslekleri
Üretici birliğine üye üreticilerin ürünü satın alan kiĢinin asıl mesleği konusundaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 38.‟ de verilmiĢtir. Çizelgeye göre, % 55,73 komisyoncu, % 0,76 manav-kamyoncu olarak belirlenmiĢtir.
Çizelge 6. 38. Ürünü Satın Alan KiĢinin Asıl Mesleği
Meslek
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL*
F % F % F % F % Komisyoncu 49 57,65 16 48,48 8 61,54 73 55,73 Tüccar 35 41,17 16 48,48 5 38,46 56 42,75 Manav 1 1,18 0 0,00 0 0,00 1 0,76 Kamyoncu 0 0,00 1 3,03 0 0,00 1 0,76 TOPLAM 85 100,00 33 100,00 13 100,00 131 100,00 *Birden fazla Ģık cevaplanmıĢtır.
Ürün satın alan kiĢilerin asıl mesleklerinin komisyoncu olduğunu çizelgede görülmektedir. Üreticilerden alınan bilgilere göre, komisyoncular genelde yöre halkından olan insanlar ve asıl mesleklerinin komisyonculuk olmadığı belirlenmiĢtir. DıĢarı illerden gelen tüccarlar, yöredeki üretici üzerinde güven oluĢturabilecek kiĢiler (genelde yöredeki, köydeki v.s çiftçi) ile anlaĢarak, kendi komisyoncularını onlardan seçerek üreticilerin ürünlerini satın aldığını belirtmiĢlerdir. Yani ürüne değer biçen tüccarın komisyoncusunun aslında yine bir çiftçi olduğu anlaĢılmaktadır. Üretici birliklerinin bu anlamda bir yaptırımı ise söz konusu olamamaktadır.
Akdeniz bölgesinde yapılan benzer bir çalıĢmada üreticilerin % 33,35‟inin ürünlerini yerel tüccarlara sattığı, % 20,20‟sinin komisyoncuya sattıklarını ve % 15,64‟ünün tüccarlara sattığı görülmüĢtür (DemirtaĢ, 2005). AraĢtırma bölgesinde yapılan bir çalıĢmada üreticilerin % 33,80‟ninin toptancılara, % 29,58‟inin aracılara ürünlerini sattığı belirlenmiĢtir (Altın, 2006).
6. 39. Üretilen Ürünlerin Tarlada Satılma Durumları
Üretici birliğine üye üreticilerin ürettikleri ürünlerin tarlada satılma durumu hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 39.‟ da verilmiĢtir. Çizelgeye göre, % 80,95 ürününü tarlada satmadıkları, % 19,05 ürününü tarlada sattıkları belirlenmiĢtir.
Çizelge 6. 39. Üretilen Ürünlerin Tarlada Satılma Durumu
Durumu
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F %
Evet 9 16,67 4 19,05 3 33,33 16 19,05
Hayır 45 83,33 17 80,95 6 66,67 68 80,95
TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00
P=0,000
Sonuç: P<0,05 önem düzeyine göre anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
Yapılan analiz sonucuna göre iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin ürünlerinin tarlada satılma durumu hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmüĢtür.
Akdeniz bölgesinde Turunçgil üzerine yapılan benzer bir çalıĢmada üreticilerin % 58,29‟unun ürünlerini tarlada (iĢletme içinde) sattıkları saptanmıĢtır (DemirtaĢ, 2005).
6. 40. Üretilen Ürünlerin Tarlada Satılmasının Nedenleri
Üretici birliğine üye üreticilerin ürettikleri ürünlerin tarlada satılmasının nedenleri hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 40.‟ da verilmiĢtir. Çizelgeye göre, % 47,83 riskten kaçma ve % 4,35 diğer pazarlama olanaklarının yokluğu olarak belirlenmiĢtir. Ürünün tarlada satılmasının en büyük nedeni riskten kaçma olarak belirlenmiĢtir. Üreticilerin belirttiğine göre, tarlada satılan ürünlerde talebi olan müĢteriye üretici peĢin para ve komisyon gibi sıkıntılarla hiç uğraĢmadan ürününü satabildiğini belirtmiĢlerdir.
Çizelge 6.40.Üretilen Ürünlerin Tarlada Satılmasının Nedenleri
Nedenler
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL*
F % F % F % F % Maddi Sıkıntı 0 0,00 1 20,00 2 28,57 3 13,04 ĠĢçilikten Tasarruf 5 45,45 1 20,00 2 28,57 8 34,78 Riskten Kaçma 6 54,55 3 60,00 2 28,57 11 47,83 Diğer Pazarlama Olanaklarının Yokluğu 0 0,00 0 0,00 1 14,29 1 4,35 TOPLAM 11 100,00 5 100,00 7 100,00 23 100,00