TOPLAM 77 100,00 30 100,00 15 100,00 122 100,00 *Birden fazla Ģık cevaplanmıĢtır.
6.26. Üreticilerin Birlikteki Atamalar Hakkındaki GörüĢler
Üretici birliğine üye üreticilerin birlikteki atamalar hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 26.‟ da verilmiĢtir.
Çizelge 6. 26. Üye Olunan Üretici Birliğindeki Atamalar Hakkında Üreticilerin GörüĢleri
Atamaların Yapılma ġekli 1.Grup ĠĢletme Büyüklük Grupları 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F % Genel Kurulca 33 61,11 16 76,19 8 88,89 57 67,86 Yönetim Kurulunca 9 16,66 4 19,05 0 0,00 13 15,48 Devlet Tarafından 7 12,97 0 0,00 0 0,00 7 8,33 Fikrim Yok 5 9,26 1 4,76 1 11,11 7 8,33 TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00 P=0,340
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamsızdır. H0 hipotezi kabul, H1 hipotezi red edilmiĢtir.
Çizelgeye göre, % 67,86 genel kurulca atamaların yapılması gerektiğini belirtmiĢtir. % 8,33 devlet tarafından yapılması gerektiğini belirtmiĢtir. Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin birlikteki atamalar hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki olmadığı belirlenmiĢtir. Bu durum tüm grup üyelerinin verdiği cevapların oranının aynı yönde olmasından görülmektedir.
Atamalar konusunda bölgede yapılan benzer bir çalıĢmada yöneticilerin genel kurulca atanması gerektiğini belirten üyelerin oranı % 85,29 dur (Kızılaslan ve Ark., 1996). GAP bölgesinde yapılan araĢtırmada, üreticilerin % 41,4‟ü atamaların genel kurul tarafından, % 28,7‟si yönetim kurulu tarafından, % 20,1‟i devlet tarafından yapılması gerektiğini, % 7,5‟i ise bu konuda fikirlerinin olmadığını belirtmiĢlerdir (Karlı, 2003).
6. 27. Üreticiler Tarafından Birliklerin Ekonomik Güç ve Hizmet Açısından Değerlendirilmesi
Üretici birliğine üye üreticilerin ekonomik güç ve hizmet açısından birlikleri değerlendirme durumu iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 27.‟ de verilmiĢtir. Çizelgeye göre, % 46,43 güçsüz olduğu, % 7,14 güçlü olduğu belirlenmiĢtir.
Çizelge 6. 27. Ekonomik Güç ve Hizmet Açısından Üye Olunan Üretici Birliğinin Değerlendirilmesi
Değerlendirme Kriterleri
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F % Güçlü 3 5,55 3 14,29 0 0,00 6 7,14 Az Güçlü 17 31,49 7 33,33 6 66,67 30 35,71 Güçsüz 27 50,00 10 47,62 2 22,22 39 46,43 Fikrim Yok 7 12,96 1 4,76 1 11,11 9 10,72 TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00 P=0,000
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin ekonomik güç ve hizmet açısından birlikleri değerlendirmeleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki olduğu saptanmıĢtır. Üretici örgütlerinin ekonomik gücü ile verilen hizmet arasında doğrusal bir iliĢki bulunmaktadır. Üretici örgütünün güçlü olması bir yandan üreticiye hizmet verecek vasıflı personelin istihdamına, diğer taraftan sağlanacak hizmetlerin tam ve zamanında yerine getirilmesine olanak sağlamaktadır (Karlı, 2003).
YaĢ Sebze ve Meyve Üreticileri Birliğine üye üreticilerin birlikleri ekonomik güç ve hizmet açısından değerlendirmesinde güçsüz bir birlik yapısının kabul gördüğü anlaĢılmaktadır. Bu konuda fikri olmayan % 10,71‟lik oranın ise üretici birlikleri ile henüz bir faaliyete katılmamıĢ veya birlik bünyesinde hiçbir harekette var olmamıĢ oldukları görülmektedir.
GAP bölgesinde yapılan araĢtırmada, örgütlere üye üreticilerin, farklı örgütlerde % 32,5 ile % 75,0‟i üye oldukları örgütlerin ekonomik güç ve hizmet açısından güçsüz olduğunu ifade etmiĢlerdir (Karlı, 2003).
6. 28. Üretici Birliğinin Piyasayı Düzenleme Konusunda Yeterlilik Durumu
Üretici birliğine üye üreticilerin birliğin piyasayı düzenleme konusundaki yeterlilik durumu iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 28. ‟ de verilmiĢtir.
Çizelge 6. 28. Üye olunan Üretici Birliğinin Piyasayı Düzenleme Konusunda Yeterlilik Durumu Yeterlilik Durumu
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F % Yeterli 7 12,96 4 19,05 0 0,00 11 13,09 Yetersiz 31 57,41 13 61,90 7 77,78 51 60,72 Fikrim Yok 16 29,63 4 19,05 2 22,22 22 26,19 TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00 P=0,000
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
Çizelgeye göre, % 60,72 yetersiz olduğu, % 13,09 yeterli olduğu belirlenmiĢtir. Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin üretici birliğinin piyasayı düzenleme konusundaki yeterlilik durumu hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmüĢtür. YaĢ Sebze ve Meyve Üretici Birliğine üye üreticilerin piyasa düzenleme konusundaki verdikleri cevaplar, üretici birliğinin büyük oranda yetersiz olduğunu göstermektedir.
Benzer konuda Harran Ovasında yapılan bir çalıĢmada, Tarım Kredi Kooperatiflerinin, Tarım SatıĢ Kooperatiflerinin ve Sulama Birlikleri gibi örgütlerin verdikleri hizmetler bakımından yetersiz olduğu belirlenmiĢtir (Karlı, 2001).
6. 29. Üretici Birliği ile Rekabet Eden KiĢi yada Kurumların Olup-Olmama Durumu
Üretici birliğine üye üreticilerin birlik ile rekabet eden kiĢi yada kurumların olup- olmaması hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 29.‟ da verilmiĢtir.
Çizelgeye göre, % 75,00 rekabet eden kiĢi yada kurumların olduğunu, % 7,14 rekabet eden kiĢi yada kurumların olmadığını belirtmiĢtir.
YaĢ Sebze ve Meyve Üreticileri Birliğine üye üreticilerin verdikleri cevaplardan yola çıkarak, birlik ile rekabet eden kiĢi yada kurumların büyük oranda olduğu görülmektedir.
Çizelge 6. 29. Üye olunan Üretici Birliği ile Rekabet Eden KiĢi yada Kurumların Olup-Olmama Durumu
Rekabet Durumu
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F % Evet 39 72,22 18 85,71 6 66,67 63 75,00 Hayır 5 9,26 0 0,00 1 11,11 6 7,14 Fikrim Yok 10 18,52 3 14,29 2 22,22 15 17,86 TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00 P=0,940
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamsızdır. H0 hipotezi kabul, H1 hipotezi red edilmiĢtir.
Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin birlik ile rekabet eden kiĢi yada kurumların olup-olmadığı hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmemiĢtir. Gruplar arasındaki farklılığın anlamsız olduğu, verilen evet cevabının tüm gruplarda ağırlıklı olmasından anlaĢılmaktadır.
Birlik ile rekabet eden kiĢi yada kurumlar birlik faaliyetlerinin aktif bir Ģekilde ilerlemesinin önünde bir engel olarak durmakta olduğunu söylenebilir.
GAP bölgesinde yapılan araĢtırmada, üretici örgütü ile rekabet eden kiĢi yada kurumlar
anlamında Tarım SatıĢ Kooperatifi ile rekabet ortamının olduğunu beyan eden % 38,20‟lik bir oran olduğu saptanmıĢtır (Karlı, 2003).
6. 30. Üretici Birliğinin Ekonomik Kalkınmada Rolünün Olup-Olmama Durumu
Üretici birliğine üye üreticilerin birliğin ekonomik kalkınmadaki rolü hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 30.‟ da verilmiĢtir.
Çizelgeye göre, % 51,19 fikrim yok, % 25,00 ekonomik kalkınmada rolünün olmadığı, % 23,81 ekonomik kalkınmada rolünün olduğu yönünde görüĢ bildirmiĢlerdir.
Çizelge 6. 30. Üye Olunan Üretici Birliğinin Ekonomik Kalkınmada Rolünün Olup-Olmama Durumu
Ekonomik Kalkınma Rolü
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F % Evet 12 22,22 7 33,33 1 11,11 20 23,81 Hayır 15 27,78 3 14,29 3 33,33 21 25,00 Fikrim Yok 27 50,00 11 52,38 5 55,56 43 51,19 TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00 P=0,000
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin birliğin ekonomik kalkınmadaki rolü hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmüĢtür. YaĢ Sebze ve Meyve Üreticileri Birliğinin ekonomik kalkınmadaki rolünün üyeler tarafından tam olarak kabul görmediği anlaĢılmıĢtır. Büyük orandaki Fikrim Yok cevabı bu düĢünceyi doğrulamaktadır.
GAP bölgesinde yapılan araĢtırmada, Su Ürünleri Kooperatifi, Sulama Birliği, Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ve Tarım SatıĢ Kooperatifine üye üreticilerin büyük çoğunluğu verilen hizmetler sonucu gelirlerinin yükseldiğini ifade etmiĢlerdir. Diğer taraftan
Sulama Kooperatifi, Ziraat Odası ve Tarım Kredi Kooperatifine üye olan üreticilerin çoğunluğu ise bu örgütlerin verdiği hizmetler sonucu gelirlerinde bir artıĢın olmadığını belirtmiĢlerdir (Karlı, 2003).
6. 31. Üretici Birliğinin BaĢarılı Olup-Olmama Durumu
Üretici birliğine üye üreticilerin birliğin baĢarı durumu hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 31. „de verilmiĢtir. Çizelgeye göre, % 89,29 üretici birliğinin baĢarısız olduğunu, % 10,71 üretici birliğinin baĢarılı olduğunu düĢünmektedir. Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin birliğin baĢarı durumu hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmüĢtür.
Çizelge 6. 31. Üye olunan Üretici Birliğinin BaĢarılı Olup-Olmama Durumu
BaĢarı Durumu
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F %
Evet 3 5,56 5 23,81 1 11,11 9 10,71
Hayır 51 94,44 16 76,19 8 88,89 75 89,29
TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00 P=0,000
Sonuç: P<0,05 önem seviyesinde anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
YaĢ Sebze ve Meyve Üreticileri Birliğinin baĢarı durumu üye üreticilerin görüĢleri doğrultusunda çizelgeden açıkça anlaĢılmaktadır. Üretici birliğini baĢarısızlığa sürükleyen nedenlerden olan finansman sorunu, örgüt kavramının üretici tarafından benimsenmemiĢ olması, birlik ve faaliyetlerinin üreticiye iyi bir Ģekilde aktarılmamıĢ olması gibi nedenlerin ortadan kaldırılması ve birliğin görevlerini tam olarak yapmasını sağlayacak zeminin tesis edilmesi gerektiği anlaĢılmıĢtır. AraĢtırma bölgesinde yapılan benzer bir çalıĢmada, üyelerin %66,18‟i üye oldukları kooperatifi baĢarısız bulduğunu söylemiĢlerdir (Kızılaslan ve Ark., 1996). Van ilinde yapılan benzer bir çalıĢmada ise Tarımsa Kalkınma Kooperatifine üye üreticilerin % 75,00‟i baĢarılı olduğunu, %
18,70‟i baĢarısız olduğunu ve % 6,30‟u fikrinin olmadığını beyan etmiĢlerdir (Terin, 2008).
6. 32. Üretici Birliğinin Eğitim ÇalıĢmalarında Bulunup-Bulunmama Durumu
Üretici birliğine üye üreticilerin birliğin eğitim çalıĢmalarında bulunup-bulunmama durumu hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 32.‟ de verilmiĢtir. Çizelgeye göre, % 57,14 eğitim çalıĢmalarında bulunuyor, % 42,86 eğitim çalıĢmalarında bulunmuyor olarak belirlenmiĢtir. Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin birliğin eğitim çalıĢmalarında bulunma durumu hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmemiĢtir.
Çizelge 6. 32. Üye Olunan Üretici Birliğinin Eğitim ÇalıĢmalarında Bulunup-Bulunmama Durumu
Eğitim ÇalıĢmalarında Bulunup-Bulunmama
Durumu
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F %
Evet 27 50,00 14 66,67 7 77,78 48 57,14
Hayır 27 50,00 7 33,33 2 22,22 36 42,86
TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00 P=0,648
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamsızdır. H0 hipotezi kabul, H1 hipotezi red edilmiĢtir.
Üretici birliğinin yapmıĢ olduğu eğitim çalıĢmalarının birliğe üye üreticilerin verdikleri cevaplar doğrultusunda tam olarak gerçekleĢtirilemediği anlaĢılmaktadır.
Yapılan bir araĢtırmada üreticilerin örgütlenme ile ilgili bilinç düzeyleri ve örgütlenme konusunda çeĢitli kaynaklardan aldığı bilgilerin niteliği ile üreticilerin örgütlenme düzeyleri arasında bir iliĢki bulunduğu saptanmıĢtır (Doğanca, 1983).
GAP bölgesinde yapılan benzer bir araĢtırmada, üye olanların % 74,4 ile % 85,3 gibi büyük çoğunluğu üretici örgütlerince yayım çalıĢması yapılmadığını belirtmiĢlerdir (Karlı, 2003).
6. 33. Üreticilerin Ürün Pazarlamada Üretici Birliğinden Yardım Alıp-Almama Durumu
Çizelge 6. 33. Üreticilerin Ürün Pazarlamada Üretici Birliğinden Yardım Alıp-Almama Durumu
Yardım Alıp-Almama Durumu
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
F % F % F % F %
Evet 29 53,70 12 57,14 5 55,56 46 54,76
Hayır 25 46,30 9 42,86 4 44,44 38 45,24
TOPLAM 54 100,00 21 100,00 9 100,00 84 100,00
P=0,852
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamsızdır. H0 hipotezi kabul, H1 hipotezi red edilmiĢtir.
Üretici birliğine üye üreticilerin ürün pazarlamada üretici birliğinden yardım alıp- almama durumu iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 33.‟ de verilmiĢtir. Çizelgeye göre, üreticilerin % 54,76‟ sı yardım aldıklarını, % 45,24‟ ü yardım almadıklarını belirtmiĢtir.
Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin ürün pazarlamada birlikten yardım alma durumu hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmemiĢtir. YaĢ Sebze ve Meyve Üreticileri Birliğine üye üreticilerin ürün pazarlamada üretici birliğinden kısmen de olsa yardım aldığı görülmektedir.
GAP bölgesinde yapılan çalıĢmada, üreticilerin üye olduğunuz örgütten yardım alıyormusunuz sorusuna % 42,20‟sinin evet alıyoruz cevabı verdiği, % 59,80‟inin hayır yardım almıyoruz Ģeklinde cevap verdiği saptanmıĢtır (Karlı, 2003).
6. 34. Üreticilerin Ürünü Pazarlamada Üretici Birliğinden Yardım Alma Memnuniyeti ve Yardım Düzeyi
Üretici birliğinden yardım aldıklarını belirten üreticilere bu yardım konusunda memnuniyetleri ve aldıkları yardım düzeyi sorulmuĢtur. Alınan bu cevap lar doğrultusunda Çizelge 6. 34. 1 ve Çizelge 6. 34. 2 oluĢturulmuĢtur.
Üretici birliğine üye üreticilerin üretici birliğinden alınan yardım memnuniyeti hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 34. 1‟ de verilmiĢtir. Yardım memnuniyeti % 54,35 iyi, % 32,61 az yardım ve % 13,04 çok iyi olarak belirlenmiĢtir. YaĢ Sebze ve Meyve Üreticilerine Birliğine üye üreticilerin birliklerden almıĢ olduğu yardım memnuniyeti oransal olarak orta seviyededir. Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin birlikten alınan yardım memnuniyeti hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmüĢtür.
Üretici birliğine üye üreticilerin üretici birliğinden alınan yardım düzeyi hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 34. 2‟ de verilmiĢtir. Yardım düzeyi % 45,65 iyi, % 39,13 az ve % 15,22 çok iyi olarak belirlenmiĢtir. Üreticilerin birliklerden almıĢ olduğu yardım düzeyi oransal olarak orta seviyededir. Yapılan analiz sonucuna göre, iĢletme büyüklük grupları ile üretici birliğine üye üreticilerin birlikten alınan yardım düzeyi hakkındaki görüĢleri arasında P<0,05 düzeyinde anlamlı bir iliĢki görülmüĢtür.
Çizelge 6. 34. 1. Üreticilerin Ürün Pazarlamada Üretici Birliğinden Yardım Alma Memnuniyeti ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
Az Ġyi Çok Ġyi Top. Az Ġyi Çok
Ġyi
Top. Az Ġyi Çok
Ġyi
Top. Az Ġyi Çok
Ġyi
Top.
F 10 16 3 29 5 5 2 12 0 4 1 5 15 25 6 46
% 34,48 55,17 10,35 63,04 41,67 41,67 16,66 26,09 0,00 80,00 20,00 10,87 32,61 54,35 13,04 100,00
P=0,001
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
Çizelge 6. 34. 2. Üreticilerin Ürün Pazarlamada Üretici Birliğinden Yardım Alma Düzeyi ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL
Az Ġyi Çok
Ġyi
Top. Az Ġyi Çok
Ġyi
Top. Az Ġyi Çok
Ġyi
Top. Az Ġyi Çok
Ġyi
Top.
F 13 13 3 29 5 5 2 12 0 3 2 5 18 21 7 46
% 44,83 44,83 10,34 63,04 41,67 41,67 16,66 26,09 0,00 60,00 40,00 10,87 39,13 45,65 15,22 100,00
P=0,000
Sonuç: P<0,05 önem düzeyinde anlamlıdır. H0 hipotezi red, H1 hipotezi kabul edilmiĢtir.
7
6. 35. Ürünlerin ġehirlerdeki Semt Pazarlarında Aracısız Pazarlanmasının Nedenleri
Üretici birliğine üye üreticilerin sebzenin Ģehirlerdeki semt pazarlarında aracısız pazarlanmasının nedenleri hakkındaki görüĢleri iĢletme büyüklük gruplarına göre Çizelge 6. 35.‟ de verilmiĢtir. Üreticiler ürünlerini daha çok kendi imkânları ile satmaktadır. Bunun nedenlerini ortaya koymak için ürünlerin Ģehirlerdeki semt pazarlarında pazarlama nedenleri çizelgede verilmiĢtir.
Çizelge 6. 35. Üreticilerin Ürettikleri ürünleri Semt ve ġehir Pazarlarında Aracısız Pazarlamasının Nedenleri
Nedenler
ĠĢletme Büyüklük Grupları
1.Grup 2.Grup 3.Grup GENEL*
F % F % F % F %
Üretim Miktarının Az Olması
5 6,58 0 0,00 0 0,00 5 4,42
TaĢımada Tasarruf 4 5,26 0 0,00 1 8,33 5 4,42
Komisyon ve Rüsum den Tasarruf
3 3,95 1 4,00 1 8,33 5 4,42
Pazara Yakın Olmasın 16 21,05 4 16,00 1 8,33 21 18,59 SatıĢ Fiyatındaki Kar
Marjı 48 63,16 20 80,00 9 75,00 77 68,15
TOPLAM 76 100,00 25 100,00 12 100,00 113 100,00