HESABI
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI BİLANÇOSU 31.12.2004 tarihinde sona eren 73. hesap devresi (Milyon TL)
A K T İ F TÜRK LİRASI HESAP TUTARI TL YABANCI PARA HESAP TUTARI TL TÜRK LİRASI HESAP TOPLAMI TL YABANCI PARA HESAP TOPLAMI TL GENEL TOPLAM TL l- Altın Mevcudu
A- Uluslararası SL Olan (Safı Gram )-. 116.103.752.76
B- Uluslararası SL Olmayan(Safı Gnun) 3.200.797,12 60.493.383
2.194.299.8%
2.254.793.278 11- Döviz Borçlu lan
A- Konvertibl
a- Efektif Deposu... b- Muhabir Hesaplan... c* Rezerv Dilimi Pozisyonu...
427.123.897 47.664.867.295 235.462.923 48.327.454.115 B- Konvertibl Olmayan a- Efektif Deposu... b- M uhA ir Hesaplan... 837 837 48.327.454.952
III- Madenî Para 2.931.769 2.931.769
IV- Dâhildeki M uhabirler 1 1.144.224.100 1.144.224.101 V- Menkul Deflerler Cüzdanı
A- Devlet İç Borçlanma Senetleri
a - Kuponlu... b- Kuponsuz... 19.449.162.623 3.715.316.1% 19.449.162.623 3.715.316.1% B- D ijer... 23.164.478.819 VI- İç Krediler A - Bankacılık Sektörü a- Reeskont Kredileri b - 1211 S.K, 40/1-c kap Kul.Krediler c-Diğer 7.677.722 7.677.722
B. TMSF’ye Kullandırılan K ral iter 302 299.993 309.977.715 VII- Açık Piyasa İşlemleri
A- Röpor Borçlu la n ... ... ... . a. Nakit i- Döviz... i i - Menkul Defler... b- Menkul... 127 999 999 127,999,999 B- Difter... ... 127.999.999 VIII- Dış Krediler 113.274.082 113.274.082 IX- İştirakler 20 904.100 20.904.100 X- Gayrimenküller vc Demirbaşlar A- Gayrimenloıller Amortisin anlar<-) 307.975.633 -33.591.927 274.383.706 B- Demirbaşlar Amortiımanlar(-) 59,258.298 -44 053.163 15.205.135 289.588.841 XI- Takipteki Alacaklar (Net)
A- Takipteki Alacaklar
B- Takipteki Alacaklar Karşılığı < -) -1.728.113.901
1.728.113.90}
XII- SDR Tahsisatı Nedeniyle Hazine YükflmlüHlftü 234.485.785 234.485.785 XIII- Değerleme Hesabı 2.032.526.096 Z032.526.096 XIV- Faiz ve Gelir Reeskonttan 74,275.476 74.275.476 XV- M uvakkat Borçlular 3.037,580 2.525.495 5.563.075 XVI- Difter Aktifler 18.857.414 857.333 19.714.747 XVII- Dönem Zararı 509.726.063 509.726.063 XVIII- Geçmiş Yıllar Zararı
T O P L A M._____ 21.142.785.337 57.505.579.100 78.631.918.898 NAZIM HESAPLAR ... 498.667.709.562 Binalar : 193.679.217.252.700 Liraya sigortalıdır. , Reeskont ve avans işlemlerinde uygulanan ıskonto vc faiz oranlan:
Demiıtıaşlar : 44.405.128.155.078 Liraya sigortalıdır. Vadelerine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak; -Reeskont işlemlerinde... ... . % 38,00 -Avans îşlcmlmnde... ... % 42.00
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI BİLANÇOSU 3 1 .1 2 .2 0 0 4 tarihinde so n a eren 7 3. h esap d evresi (M ily o n T L )
P A S İ F TÜRK LİRASI HESAP TUTARI TL YABANCI PARA HESAP TUTARI TL TÜRK LİRASI HESAP TOPLAMI TL YABANCI PARA HESAP TOPLAMI TL GENEL TOPLAM TL L Tedavüldeki Banknotlar 13.465.236.966 13.465.236.966 II. Hazine'nin Alacakları
A. Altın (Safi G ra m )... 345,574,68 B. Rezerv Dilimi İmkanı ... . C. Diğer (Net) ...
6.531.180 49.384.343
235.462.923
43.395 291.421.841 III. Döviz Alacaklıları
A. K onvertibl... B. Konvertibl olm ayan...
1.184.974
40.219.233 41.404.207 IV. Mevduat
A. Kamu Sektörü a. Hazine G oıd ve Katma
Bütçeli Id a rd a b. Kamu İkt. Kuruluşları c. İktisadi Dev. Teşekkülleri d. D iğa (B dediyda ve Özd İdarda)
793.033.833 348.000 7.388 108.209.246 5.149.352.990 49.308.825 901.598.467 5.198.661.815 B. Bankacılık Sektörü a. Yuniçinddd Bankalar b. Yurtdıçındaki Bankalar C. Zorunlu Karşılıklar (1211 S.K. Md. 40).. i. N a kit... ii. Altın (Safi Gr.)
3.606.762.681 1.000.380 3.115.294.000
4.522.507.982 8.753.445.411
d. Diğer (Valörlü işlonla) 210.401 6.723.267.462 13.275.953.393 C. Muhtelif a. K.M.D. Tevdiatı b. D iğ a... 3.418.149 24.978.894.739 78.480.698 3.418.149 25.057.375.437 D. Uluslararası Kuruluşlar 4.038.731.131 E. Fonlar
a. .Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu b. D iğa
1.038.345 23.333.239
24.830.217
796.466.181 24.371.584 821.296.398 56.044.673.836 V. Açık Piyasa İşlemleri
A. Röpor Alacaklıları a. Nakil
i. D öviz... ii. MoıkuJ D eğa... b. Maıkul... 128.189.369 128.189.369 B. Diğer 3.493.900.000 3.622.089.369 VI. Dış Krediler A. Kısa V addi...
B. O rta ve Uzun Vadeli... 12.158.192 12.158.192 V II. İthalat Akreditif Bedelleri,
Teminat ve Depozitolar A. Döviz Satışı Yapılmış Akreditif
Bedelleri
B. Mal Beddl ve Teminatlar 3.365.562
1.093.539.874
1.096.905.436 VTH. Ödenecek Senet ve Havalder 19.783.353 19.783.353 IX. SDR Tahsisatı 234.485.785 234.485.785 X. Sermaye
A. Ödenmiş erm a y e... B. Sermaye Enflasyon Düzeltme Farkı
25.000
46.208.524 46.233.524 XI. İhtiyat Akçesi
A. Adi ve Fevkalade B. Hususi (Bank. Kan. Md.59) C. İhtiyat Akçderi Enf. Düz. Farkı
929.583.307 174.997
353.372.477 1.283.130.781 XIL Karşılıklar
A.Emekli Ikr. Ve Kıd. Tzm. K ar... B Vergi Karşılıklım ...
58.567.813
33.954.514 92.522.327 XIII. Değerleme Hesabı
XIV. Faiz ve Gider Reeskontları 2.215.887.190 2.215-887.190 XV. M uvakkat Alacaklılar 1.233.711 102.566.712 103.800.423 XVL Diğer Pasifler 29.718.469 32.467.199 62.185.668 T O P L A M ... 32.506.720.214 46.141.644.222 78.631.918.898 NAZIM HESAPLAR ... 498.607.709.562
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
TÜRKİYE CUMHURİYET
ZARARLAR VE GİDERLER 31.12.2004 Tarihindeki
Faiz Giderleri Faiz Dışı Giderler Personel Giderleri Diğer Giderler TOPLAM Türk Lirası (milyon) 3.723.485.260 1.217.949.330 245.653.200 103.152.721 5.290.240.511
160 Yıllık Rapor 2004
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
MERKEZ BANKASI’nın
Kâr ve Zarar Hesabı KÂRLAR
Faiz Gelirleri Faiz Dışı Gelirler İştirakimiz Gelirleri Zarar Türk Lirası 3.108.604.356 1.667.983.217 3.926.875 509.726.063 TOPLAM 5.290.240.511
Yıllık Rapor 2004 161
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
MERKEZ BANKASINDA DENETİM
Bir anonim şirket olan TCMB faaliyetlerinin denetimi, 1211 sayılı TCMB Kanunundaki düzenlemeler doğrultusunda yapılmakta olup, Banka içi ve Banka dışı organlarca gerçekleştirilen denetimler olarak ikiye ayrılmaktadır.
Bankanın iç organları tarafından yapılan denetimler
TCMB Kanununun 15. maddesi uyarınca Genel Kurul, Banka Meclisi tarafından verilen yıllık rapor ile Denetleme Kurulu raporunu tetkik eder ve Bankanın bilanço, kâr ve zarar hesaplarını denetleyerek karara bağlar. Genel Kurul, Banka Meclisini ve Denetleme Kurulunu ibra etmek suretiyle Bankanın yıllık faaliyetlerinin denetimini, her yıl bu yolla gerçekleştirir.
Denetleme Kurulu ise TCMB Kanununun 24. maddesi uyarınca, Bankanın bütün muamele ve hesaplarını denetlemek ve yıl sonlarında işlem ve hesaplar hakkında hazırlayacağı raporu Genel Kurul incelemesine sunmakla görevlidir. Kurul, Kanun ile kendisine verilen bu yetki ve sorumluluk çerçevesinde, Bankanın her türlü işlem ve faaliyetini denetler, gerekli gördüğü hallerde yıllık rapordan ayrı olarak düzenleyeceği yazılı mütalaalarını Banka Meclisi ve Başbakanlığa verir.
Bankanın mutad işlemlerinin denetim görev ve yetkisi, TCMB Teşkilat ve Görevleri Esas Yönetmeliğinin 63. ve 121. maddeleri uyarınca İç Denetim Genel Müdürlüğü ve Teftiş Kurulu Başkanlığına verilmiştir. Bu birimler, denetimlerini, kendi yönetmelikleri uyarınca gerçekleştirmektedirler.
Teftiş Kurulu, Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nin 2. maddesi uyarınca, Banka İdare Merkezi Birimlerinin ve Şubelerinin bütün işlemlerini teftiş etmek görev ve yetkisine sahiptir.
TCMB iç denetim fonksiyonunun uluslararası kabul gören standartlar ve en iyi uygulamalar paralelinde yeniden yapılandırılması için, Bankanın risk yönetimi, iç kontrol ve yönetim süreçlerinin etkinlik ve verimliliğinin sistematik yaklaşımlar kullanarak değerlendirilmesi ve geliştirilmesi yoluyla, Bankanın, hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmak, etkinliklerini geliştirmek ve Bankaya değer katmak amacıyla güvence ve danışmanlık hizmetleri vermek üzere, 2002 yılı sonunda İç Denetim Genel Müdürlüğü kurulmuştu. Bu kapsamda, İç Denetim Genel Müdürlüğü, ECB’nin de esas aldığı yöntem çerçevesinde, bir risk tanımlama metodu geliştirmiş, Bankamızdaki risk faktörlerini belirleyerek ağırlıklandırmış ve Bankanın tüm işlem süreçlerindeki risk ve kontrolleri derecelendirerek, denetim
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
önceliklerini belirlemiş, 2004 ve 2005 yıllarında gerçekleştirilecek risk ağırlıklı bir denetim planı oluşturarak, Ekim ayında denetimlere başlamıştır. Teknoloji denetimi için de COB1T bazlı proje başlatılmıştır. Uluslararası iç denetim sertifika programlarına katılım sağlanmış ve yıl sonu itibarıyla 2 CISA (Certifıed Information System Auditor) ve 6 CIA (Certifıed Internal Auditor) sertifikasına sahip denetçi sayısına ulaşılmıştır. İç Denetçiler Enstitüsü (Institute of Internal Auditors-HA) tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, iç denetim kuruluş ve faaliyetlerinin uluslararası standartlara uygun olduğu hazırlanan raporda belirtilmiştir.
2003 yılma kadar Bankamız teşkilatında ayrı bir birim altında görev yapan ve bu tarihten itibaren geçici olarak İç Denetim Genel Müdürlüğüne bağlanan kontrolörlerin çalışma esaslarını belirleyen Kontrol Kurulu Yönetmeliği yürürlükten kaldırılarak, Bankamızdaki işlemlerin günlük olarak mevzuata uygunluğunun denetimi ve müşterek muhafazadaki faliyetleri, anılan birimin talimatları çerçevesinde yürütülmeye başlanmıştır.
Banka dışı kuruluşlarca yapılan denetimler:
Banka nezdinde gerçekleştirilen dış denetimin yasal dayanağı, TCMB
Kanunun 42. maddesidir. Buna göre, Başbakan, Bankanın işlem ve hesaplarım denetlettirebilir.
Yine aynı maddenin 2. paragrafı uyarınca, Banka, bilanço, kâr ve zarar hesaplarını bağımsız denetim kuruluşlarına denetlettirebilir. Uluslararası standartlarda faaliyet gösteren merkez bankalarının en önemli unsurlarından olan şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin hayata geçirilmesinde en etkin araçlardan biri olarak görülen bağmışız dış denetim uygulamalarına, 2000 yılında başlanılmıştır. Her yıl yapılan bağımsız denetimlerin sonucu hazırlanan bağımsız denetim raporları, Bankanın internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
TÜ R K İY E C U M H U R İY ET M E R K E Z BANKASI A.Ş. 2004
Y ETM İŞÜ ÇÜ N CÜ H ESAP Y ILIN A A İT D EN E TLE M E KURULU RA PO RU
Türkiye Cumhuriyet Merkez BankasTmn 2004 Yılı Hesap Dönemi faaliyet ve sonuçlan ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde Kurulumuzca incelenmiştir.
1. idare Merkezi ve Şubelerde yapılan denetleme ve sayımlarda; yedek ve servis kasalannda bulunan nakit, altın, efektif ve kıymetli evrakın muhasebe ve mevcutlar defterindeki kayıtlama uygun bulunduğu, bu kıymetlerin talimata göre muhafaza edilerek yönetildiği,
2. Banka hesaplarıyla ilgili defterlerin incelenmesinde; düzenli olarak mevzuata uygun tutulduğu, Banka işlemlerinde Bankamız Kanunu ve Ana Sözleşmesi hükümlerine aykırı bir duruma rastlanmadığı, Banka’ca doğrudan ve dolaylı olarak açılan iç kredilerin öngörülen limitler dahilinde işlem gördüğü,
3. 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle düzenlenmiş bulunan “Bilanço” ile 01.01.2004 - 31.12.2004 dönemini kapsayan “Kâr ve Zarar Hesabı” nın Türk Ticaret Yasası, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yasası ve Vergi Yasalan’mn öngörmüş olduğu “Değerleme” esaslarına ve muhasebe kurallarına uygun olarak hazırlandığı,
4. Mali Tabloların Türkiye Cumhuriyet Merkez BankasTmn 31 Aralık 2004 itibariyle mali durumunu ve aynı tarihte sona eren yıla ait faaliyet sonucunu Türkiye’de yürürlükte bulunan mevzuata ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yasası’na uygun olarak doğru, gerçek ve açık bir şekilde arzettiği,
5. Hukuki sorumluluk konusunda Banka’ca açılan davamn sonuçlanmamış olduğu,
Kurulumuzca tespit olunmuştur.
Sonuç olarak; düzenlenmesinde esas ve usûl yönünden Banka Meclisi ile mutabık bulunduğumuz Bilanço ile Kâr ve Zarar Tablosu’nu Sayın Genel Kurul’un onayına saygılarımızla arz ederiz.
Denetleme Kurulu Üyesi Mustafa Saim Uysal
Denetleme Kurulu Üyesi Bilal San
Denetleme Kurulu Üyesi Prof.Dr.Necdet Şensoy
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
W ____ ____ •