Birleşmiş Milletler halklarının, insanın temel haklarına ve beşerî şahsiyeti haysiyet ve itibarına olan inancını, Teşkilât Esas Mukavelesinde yeniden ilan etmiş bulunduğunu ve içtimâî terakkiyi geliştirmek ve daha büyük hürriyet içerisinde, en iyi hayat şartlarını yerleştirmek hususundaki kararlılığını be-yan etmiş olmasını nazar-ı itibara alarak;
Birleşmiş Milletlerin, İnsan Hakları Beyannamesinde her-kesin, orada zikredilmiş bulunan bütün hak ve hürriyetlerden hiçbir tefrik yapmaksızın ve bilhassa ırk, cinsiyet, dil, din, si-yasi ve başka çeşit fikirler, milliyet ve içtimâî menşe, servet, doğum veya bir başka durumdan gelen tefriklerden hiç birine ehemmiyet vermeksizin istifade edebileceğini ilan etmiş olma-sını da nazar-ı itibara alarak,
Çocuğun, bedenî ve aklî kemâlden mahrum olması se-bebiyle, hususî bir himayeye ve hususî ihtimamlara, bilhas-sa, doğumdan sonra olduğu gibi doğumdan önce de, mü-nasip hukukî bir himayeye muhtaç olduğunu da nazar-ı iti-bara alarak,
Bu hususî himayenin zarureti, çocuk hakları üzerine 1924 Cenevre Beyannamesi’nde ilan edilmiş olduğunu ve ayrıca İnsan Hakları Beyannamesi ile diğer hususî müesseselerin ve kendilerini çocukların saadeti için çalışmaya hasretmiş bey-nelmilel teşkilâtların nizamnamelerinde de kabul edilmiş oldu-ğunu nazar-ı itibara alarak,
İnsanlığın, çocuğa kendisinden daha iyi bir istikbâl ha-zırlamak zorunda olduğunu da nazar-ı itibara alarak, Meclis-i Umumî,
İşbu Çocuk Hakları Beyannamesini ilan eder. Maksat, onun mesud bir çocukluk yaşaması ve burada ilan edilmiş olan hak ve hürriyetlerden cemiyetin menfaatine olduğu gibi, kendi menfaatine olarak istifade etmesidir. Genel kurul, ebe-veynleri, fert fert erkek ve kadınları, keza hususi teşkilatları, mahallî makamları ve millî hükümetleri bu hakları tanımaya ve bunların tatbikine riayet edilmesini tedricen tatbike konacak teşriî ve diğer tedbirler vasıtasıyla garanti etmek hususunda gayret göstermeye davet eder.
Benimsenmesi istenen esaslar şunlardır:
I. Madde (Esas): Çocuk işbu beyannamede ilân edilen bütün haklardan istifade etmelidir. Bu haklar, hiçbir istisna ol-maksızın ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasî ve gayri siyasî dü-şüncelere, milliyet ve içtimâî menşe, servet ve doğuma veya herhangi bir başka duruma dayanan -ki bu, bizzat çocuğa veya ailesine tatbik edilmiş olsun- hiçbir imtiyaz ve tefrîk yapıl-maksızın bütün çocuklara tanınmalıdır.
II. Madde: Çocuk, hususî bir himayeden istifade etmeli ve bedenî, aklî, ahlâkî, ruhî ve içtimâî planda hürriyet ve haysiyet şartları dâhilinde sıhhatli ve normal bir gelişmeye mazhar ola-bilmesi için kendisine kanunlar ve diğer vasıtalarla yeterli imkân ve kolaylıklar sağlanmalıdır. Bu maksatla çıkarılacak kanunlar-da, çocuğun âli menfaati her şeyin üstünde tutulmalıdır.
III. Madde: Çocuk, doğumundan itibaren bir isme ve milli-yete sahip olma hakkına sahiptir.
IV. Madde: Çocuk, içtimâî (sosyal) güvenlikten istifâde etmelidir. Sıhhatli bir şekilde büyüyebilmeli ve gelişebilmeli-dir; bu maksatla kendisine hususî bir yardım ve himaye temin edilmelidir. Aynı şekilde annesine de, bilhassa doğum öncesi ve sonrası olmak üzere aynı ehemmiyette yardımlar yapılma-lıdır. Çocuğun yeterli gıda, mesken, dinlenme ve tıbbî tedavi hakları vardır.
V. Madde: Bedenî, zihnî ve içtimâî yönden zarara maruz kalan çocuğa durumunun veya içinde bulunduğu şartlarının gerektirdiği hususî tedavi, terbiye ve ihtimam gösterilmelidir.
VI. Madde: Çocuk, âhenktar inkişâfı için şefkat ve anla-yışa muhtaçtır. O mümkün olduğu kadar, ebeveyninin hima-ye ve mesulihima-yeti altında büyümeli ve her halükârda tam bir sevgi atmosferi, maddî ve manevî emniyet havası içerisinde
bulunmalıdır. Küçük yaştaki çocuk, istisnaî şartlar haricinde annesinden ayrılmamalıdır. Cemiyet ve devlet sorumluları ai-lesiz çocuklara veya varlığını sürdürmek için yeterli imkânlara sahip olmayanların çocuklarına hususi bir alâka göstermekle mükelleftirler. Çocukların bakımı için kalabalık ailelere devle-tin veya diğer müesseselerin maddî yardımlarda bulunmaları şâyan-ı tavsiyedir.
VII. Madde: Çocuk, en azından temel eğitim seviyesinde meccâni ve mecburî bir tahsile hak sahibidir. O, umumî kültü-rüne katkıda bulunan fırsat eşitliği şartları dahilinde, ona kendi kabiliyetlerini, şahsî muhakeme, ahlâkî ve içtimâî mesuliyetler duygusunu geliştirme imkânı tanıyan ve onun cemiyete faydalı bir uzuv olmasına imkân veren bir tahsil ve terbiyeden fayda-lanmalıdır.
Çocuğun terbiye ve tevcihinden mesul kimselerin rehbe-rini, çocuğun âli menfaatleri teşkil etmelidir. Bu mesuliyet de evleviyetle ebeveynine terettüp eder.
Çocuk, terbiyevî hedeflere yönelmiş oyun ve dinlendirici faaliyetlere katılmanın bütün imkânlarına sahip olmalıdır. Ce-miyet ve devlet, bu hakkı kullanmada çocuğa yardımcı olma-lıdır.
VIII. Madde: Çocuk, bütün durumlarda, himaye ve yardı-ma ilk yardı-mazhar olanlar arasında yer alyardı-malıdır.
IX. Madde: Çocuk her çeşit ihmal, istismar ve gaddarlığa karşı korunmalıdır. Hangi şekilde olursa olsun, ticaret metâı yapılamaz. Çocuk, asgâri münasip bir yaşa ulaşmadan önce istihdam edilemez. Hiçbir durumda sıhhatine veya tahsiline zarar veren veya bedenî, fikrî veya ahlâkî gelişmesine engel olacak bir işe zorlanamaz ve böyle bir işte istihdâmına müsa-ade edilemez.
X. Madde: Çocuk, ırkî tefrike, dinî tefrike veya herhangi bir başka tefrîke götüren davranışlara karşı korunmalıdır. O, tam bir anlayış, müsamaha, milletler arası dostluk, sulh ve ci-hanşümul kardeşlik havası içerisinde enerji ve kabiliyetlerini hemcinslerinin hizmetine adama, kendi arzusuna terettüp etti-ği duygu ve düşünce içerisinde yetiştirilmelidir.37