Beyşehir Gölü Çevresindeki Yerleşmelerin Tanımlanması

Üstünler

Beyşehir’e bağlı olan kasaba, Beyşehir Gölü’nün güneyinde ve Beyşehir-Antalya Yolu üzerinde konumlanmıştır. İlçeye uzaklığı 20 km olup Göl’e uzaklığı 6 km’ dir. 2000 yılı nüfusu 3143’tür.

1951 yılında belediyelik olan Kasaba’nın ekonomisi tarım, hayvancılık ve balıkçılığa dayanır. Kasaba’nın ormanlık alanları çok olup önemli bir özelliği de Göl ve tabiatla iç içe olmasıdır. Karaburun, Harmanköy ve Kese Plajları önemli kumsallardır. Yerleşmede antik döneme ait bir çok kalıntı bulunmaktadır ( Alperen 2001 ).

İçme ve kullanma suyu, yerleşimde bulunan bir adet keson kuyu ve kaynaktan elde edilmekte olup bu su, kasaba için yeterli gelmektedir. Yerleşme’ye ait içme suyu şebekesi inşaatı 1966 yılında yapılmıştır. Şebekeye verilen su kireç kaymağı ile dezenfekte edilmektedir. Yapılan incelemeler sonucu suyun bakteri taşıdığı ihtiva edilmiştir. Kasaba’da kanalizasyon şebekesi mevcuttur. Atık sular yerleşme’ye 1 km uzaklıktaki Kavak Çayı’na verilmektedir. Katı atıklar ise düzensiz bir şekilde orman içinde geniş bir alana dökülmektedir. Çöp kompozisyonu çevre yerleşmelerde olduğu gibi kül, cüruf ve inşaat artıklarından oluşmaktadır. Çöp miktarı günlük 2 ton olup çöp alanı Kasaba’dan 5-10 km uzaklıktadır. Geri dönüşüm özelliğine sahip çöpler çok miktarda olmadığından herhangi bir ayrım yapılmamaktadır. Çöplerin döküldüğü alan

kireç taşından oluştuğu için sızdırma özelliği bulunmaktadır ( Tüstaş 1999 ). Üstünler Kasabası kanalizasyon atıkları Üstünler Çayı ve Kavak Çayı vasıtasıyla Göl’e karışmakta olup atıkların Göl’ü kirletici etkisi bulunmaktadır ( Anonim 1999 ).

Gölyaka

Kasaba, Beyşehir’e bağlı olup ilçeye 58 km mesafede ve Beyşehir-Isparta yolu üzerindedir. Beyşehir Gölü’nün batısında bulunan yerleşmenin Göl’e mesafesi 1 km’dir. 2000 yılı nüfusu 2690 kişi olan yerleşmenin tamamı Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içindedir. Bu yüzden kasaba’da konut, barınak vb. şeylerin yapımı ve bazı faaliyetlerin kısıtlanması gibi sorunlar yaşanmaktadır.

1994’te belediyelik olan Kasaba’nın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Yerleşme’de antik döneme ait kalıntıların yanında Selçuklulara ait pek çok eser ve kalıntı vardır. Bunlardan en önemlisi Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubad zamanında inşa edilmiş Kubadabad Sarayı’dır. Şuanda kalıntıları bulunan Saray, Göl kıyısındadır ( Alperen 2001 ).

Yerleşme, günlük 100 m3’ lük içme ve kullanma suyu ihtiyacını, günlük 150 m3’lük debiye sahip bir kuyudan sağlamaktadır. Bu su, arıtılmadan içme suyu şebekesine verilmektedir. Kasaba’da 1996 yılında Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce kanalizasyon şebekesi döşenmiş fakat atık suyu arıtacak tesis olmadığından belediye tarafından ev bağlantıları yapılmamıştır. Halen sızdırmalı fosseptikler kullanılmaktadır. Yerleşme’de düzenli çöp toplama işlemi yapılmayıp, halk çöplerini evlerinde ayırdıkları çöp yerlerinde toplamaktadır. Bu çöplerin organik yüzdeleri hayli düşüktür (Tüstaş 1999). Kasaba’daki sızdırmalı fosseptiklerden çıkan atık sular tarım arazisine deşarj edilmektedir ( Anonim 20031 ).

Yeşildağ

Beyşehir’e bağlı olan kasaba, Göl’ün güneyinde konumlanmıştır. Beyşehir-Isparta yolu üzerinde bulunan yerleşmenin İlçe’ye uzaklığı 30 km ve Göl’e uzaklığı 2-3 km’ dir. 2000 yılı nüfusu 3831’dir.

1955 yılında belediye olan Yerleşme’nin ekonomisi, tarım, hayvancılık ve balıkçılığa dayanır. Bölge geneline hizmet veren bir kum ocağı bulunmaktadır. Eski adı Kaşaklı olan Yerleşme’nin yakınlarında antik döneme ait kalıntılar ve Hatçeini, Güvercinini, Eşekini ve Damlain gibi mağaralar vardır ( Alperen 2001 ).

Kasaba’nın 300 ton olan içme ve kullanma suyu ihtiyacı Yerleşme’ye 3 km uzaklıktaki kaptajdan temin edilmekte ve bu sular herhangi bir arıtma işlemine tabi tutulmamaktadır. Kanalizasyon şebekesine bağlı olan mahallelerin atık suları cazibeli sistemle üç ayrı deşarj noktasına taşınmaktadır. Bu atık sular arazinin kazılmasıyla oluşturulmuş çukurlarda toplanmaktadır. Toplanan atık suların üzeri açık ve Yerleşme’ye yakın olduğundan çevreye zarar verebilecek durumdadır. Kasaba’daki katı atıklar da Yerleşme’ye 5 km uzaklıktaki hazine arazisine düzensiz bir şekilde dökülmektedir. Atıkların organik kısmı gübre olarak kullanıldığından geriye kalan çöp miktarı azdır ( Tüstaş 1999 ).

Kurucuova

Kasaba, Beyşehir’e bağlıdır. İlçe’ye uzaklığı 54 km ve Göl’ün batı kıyısındadır. Arazileri Göl’e sınır olup en yakın yerleşimi Göl’e 3-4 km’dir. Beyşehir-Isparta yolu üzerinde konumlanmıştır. 2000 yılı nüfusu 4238’dir. Yerleşme, Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içinde kalmaktadır. Anamas Dağları’nın eteğindeki Kasaba’nın geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Orman ürünleri ve balıkçılık da ekonomiye katkı sağlamaktadır. Kasaba’da bir tane balık fabrikası vardır.

Kasaba’nın içme ve kullanma suyu Yerleşme’ye 8 km uzaklıkta bulunan kaptajdan temin edilmektedir. Havza’daki diğer yerleşmeler gibi, Kurucuova’da da içme suyu arıtımı yapılmamaktadır. Suyun dezenfekte edilmesi için kireç kaymağı kullanılmaktadır. Kasaba’da kanalizasyon şebekesi yoktur. Atık sular evlerde 16 m2 büyüklüğündekisızdırmalı fosseptiklerde toplanmaktadır. Yerleşme’deki katı atıklar da yerleşmeye 2 km uzaklıkta bulunan belediyeye ait araziye dökülmekte olup günlük 2 ton atık üretilmektedir (Tüstaş 1999).

Kıreli

Beyşehir Gölü’nün doğusunda bulunan kasaba Hüyük İlçesi’ne bağlıdır. Beyşehir- Isparta Yolu üzerinde konumlanmış olup, Beyşehir’e uzaklığı 30 km, Göl’e uzaklığı da 2-3 km’ dir. 2000 yılı nüfusu 6533’tür.

Kıreli Belediyesi’nde, Yerleşme’ye 17 km uzaklıktaki Nafa Mevki’ndeki kaynaktan alınan sular 800 tonluk bir depoda depolandıktan sonra içme suyu şebekesine verilmektedir. Yerleşme’ye dağıtılacak bu sular kireç kaymağı ile dezenfekte edilmektedir. Kasaba’da kanalizasyon şebekesi yoktur. Sızdırmalı fosseptiklerle evsel atık su sorunu çözülmektedir. Fosseptikler vidanjörle çevredeki dağların eteklerindeki boş arazilere dökülmektedir. Yerleşme’de oluşan katı atıklar ise Kasaba’ya 6 km uzaklıkta bulunan hazine arazisinde depolanmaktadır. Oluşan çöp miktarı günlük 6 tondur. Çöplerin depolandığı alan kuru dere kenarında bulunduğundan herhangi bir taşkın anında tehlike oluşturması muhtemeldir. Çöp dökülen bu alan aynı zamanda kum ve çakıl ocağı olarak kullanılmaktadır. Sağlık ocağında oluşan tıbbi atıklar ise yakılarak bertaraf edilmektedir (Tüstaş 1999). Kıreli’de Göl kenarında bulunan balık işleme tesislerindeki atıklar arıtmaya tabi tutulmadan Göl’e verilmektedir.

DSİ IV. Bölge Müdürlüğü tarafından yürütülen sulama projelerinden biri de Kıreli Pompaj Sulama Projesi’dir. Proje, Beyşehir ve Hüyük İlçeleri sınırları içindeki Beyşehir Gölü kuzeyinde bulunan köy ve kasaba arazilerinden 10.818 ha alanın sulanması

amacını taşımaktadır. Beyşehir Gölü’ndeki su alma noktası ise Göl kenarında Akburun

Köyü yakınındaki pompa istasyonudur

(http://www.dsi.gov.tr/bolge/dsi4/konya.htm#sulamainsa). 3 aşamadan oluşan projenin ilk aşaması tamamlanmıştır ( Resim 3.1. ).

Resim 3.1. Kıreli Sulama Projesi ( http://yontasas.comyid01.html )

Şarkikaraağaç

Isparta İli’ne bağlı olan İlçe, Beyşehir Gölü’nün kuzeyinde bulunmaktadır. Beyşehir’e uzaklığı 55 km ve Göl’e uzaklığı 18 km’ dir. 2000 yılı nüfusu 24.502’ dir.

Kızıldağ Milli Parkı İlçe’ye 8 km’dir. İlçe’nin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Sulu tarıma önem verilmesiyle yerleşmede verim artmıştır. Şarkikaraağaç Sulama Projesi 1986 yılında başlamıştır. Proje, Beyşehir Gölü’nden alınan su ile 13.783 ha alanın sulanmasını hedeflemiştir. İlçe’de bulunan barit madeni özel bir firma

tarafından işletilmektedir. Taş ve kum ocağı, un fabrikası Yerleşme’deki orta ölçekli işletmelerdir ( http:// sarkikaraagac.ispartanet.com ).

Şarkikaraağaç’ta içme suyu 5 adet kuyudan temin edilmektedir. İller Bankası tarafından 1995 yılında yapılarak hizmete başlayan içme suyu şebekesi ile imar planı içinde kalan tüm alanlara içme suyu verilmektedir. Bu su, klorlama ile dezenfekte edildikten sonra dağıtılmaktadır. İlçe’de kanalizasyon şebekesi mahallelerin %90’ına döşenmiştir. Kanalizasyon sistemiyle toplanan sular, Şarkikaraağaç’ta kurutma kanalına deşarj edilmekte ve bu atık sular direk Beyşehir Gölü’ne ulaşmaktadır. Kanalizasyon şebekesi olmayan mahalleler de atık su sorununu sızdırmalı fosseptiklerle çözmektedir. İlçe’deki katı atıklar, belediyeye ait 2 ha büyüklüğündeki sahaya dökülmekte, çöpler zaman zaman yakılmaktadır. Çöp dökülen alan İlçe’ye 5 km uzaklıkta olup tarım arazilerine oldukça yakındır. Hastane çöpleri de diğer çöplerle beraber belediye tarafından toplanmaktadır ( Tüstaş 1999 ).

Yenişarbademli

Beyşehir Gölü’nün batısında bulunan ilçe Isparta ili’ne bağlıdır. Beyşehir İlçesi’ne 50 km uzaklıkta olup Beyşehir Gölü’ne 2-3 km mesafededir. 2000 yılı nüfusu 5519’dur.

Beyşehir Gölü ve gölün batı kesiminde toplanan adalar, yarımadalar, yüksek dağlar, tepeler, vadiler, yaylalar, mağaralar ve dereler ile bütünleşen bir yerleşim birimidir. Dünya’nın 3. en uzun ve Türkiye’nin en uzun mağarası olan Pınargözü Mağarası ilçeye 10 km uzaklıktadır. İlçe’nin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmakta olup sulama teşkilatı bulunmaktadır. Sulama sahası, Beyşehir Gölü’nün batı sahilinde yer almakta ve büyük bir kısmı Isparta İli ve kısmen de Konya sınırları içine girmektedir. Sulama teşkilatının amacı, Yenişarbademli, Kurucuova, Gölkonak, Gölyaka kasaba ve köylerine ait 1554 ha. tarım arazisini sulamaktır. Sulama, Beyşehir Gölü’nden pompajla Pınargözü ve Ardıç Deresi kaynaklarından cazibe ile yapılmaktadır. İnşaatı 1988 yılında tamamlanarak devreye girmiştir ( Karaca 2005 ).

Yenişarbademli’nin içme ve kullanma suyu 20 lt/sn debiye sahip bir kaynaktan temin edilmektedir. 1991 yılında tamamlanan şebeke ile su, Yerleşme’ye dağıtılmaktadır. İlçe’de 1995 yılından beri faaliyette olan kanalizasyon şebekesi yeterli gelmemektedir. Yerleşme’de kanalizasyon sistemiyle toplanan atık sular herhangi bir arıtmaya tabi tutulmadan doğal ortama deşarj edilmektedir. Kanalizasyon sistemi olmayan haneler ise atık su sorununu sızdırmalı fosseptiklerle çözmektedir. İlçe’de oluşan katı atıklar ise Yerleşme’ye 15 km uzaklıkta bulunan şahıs arazisine düzensiz bir şekilde dökülmektedir ( Tüstaş 1999 ).

Göl çevresindeki köy yerleşmeleri

Gölkaşı

Beyşehir’e bağlı olan köy, Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içinde kalmaktadır. Köy Yerleşmesi’nin tamamı III. derece doğal sit alanı olarak ilan edilmiştir. İlçe’ye uzaklığı 12 km olup Göl’ün doğu kıyısındadır. Göl kenarında yer almasından dolayı balıkçılık yaygın olup hasırcılık gelişmiştir. 2000 yılı nüfusu 422’dir.

Eski adı Kıstıfan olan Köy’ün yakınında ünlü Erbaba Höyüğü bulunmaktadır. Yörede antik döneme ait bir çok kalıntı vardır. Köy’e yakın bazı adalarda da bu kalıntılara rastlamak mümkündür (Alperen 2001). Köy atık su sorununu sızdırmalı fosseptiklerle çözmektedir. Kısmen kanalizasyon şebekesi döşenen yerler de vardır.

Karadiken

Köy, Beyşehir’e bağlı olup Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içinde kalmaktadır. Yerleşmesi’nin tamamı III. derece doğal sit alanı olarak ayrılmıştır. Göl’ün güneydoğusunda bulunan Köy’ün İlçe’ye uzaklığı 9 km olup Göl’e mesafesi 1 km’dir. 2000 yılı nüfusu 377’dir. Köy’ün temel geçim kaynağı tarımdır. Özellikle sebzecilikle uğraşılır. Sınırları içinde zengin linyit yatakları vardır. Köy yakınında geniş kumsallara

rastlanır. Yazın bu alanlar plaj olarak kullanılır. Köy atık su sorununu sızdırmalı fosseptiklerle çözmektedir.

Kuşluca

Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içinde kalan Köy yerleşiminin tamamı III. derece doğal sit alanı olarak ilan edilmiştir. Beyşehir’e bağlı olan Köy’ün 2000 yılı nüfusu 200’dür. İlçe’ye mesafesi 8 km olup Göl’ün doğu kıyısındadır. Köy’de atık su sorunu sızdırmalı fosseptiklerle çözülmektedir.

Akburun

Yerleşmesi’nin tamamı III. derece doğal sit alanı olarak ilan edilen Köy, Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içindedir. Beyşehir’e bağlı olup İlçe’ye mesafesi 18 km’dir. Göl’ün doğu kıyısındadır. 2000 yılı nüfusu 345 olan Köy’de balıkçılık yapılmaktadır. Köy, atık su sorununu kanalizasyon şebekesi ve sızdırmalı fosseptiklerle çözmektedir.

Bademli

Beyşehir’e bağlı olan Köy, İlçe’nin 5 km batısındadır. Göl’ün güneydoğusundadır. Göl’e mesafesi 2 km olup 2000 yılı nüfusu 400’dür. Köy’ün suyu güneyindeki Büyükmanastır’ dan gelir. Eskiden Beyşehir’e de buradan geldiği söylenmektedir. Köy Yakamanastır Piknik Alanı’na çok yakındır. Köy’de atık su sorunu kısmen kanalizasyon şebekesi kısmen de sızdırmalı fosseptiklerle çözülmektedir.

Çiftlik

Köy Yerleşmesi’nin tamamı III. derece doğal sit alanı olup Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içinde kalmaktadır. Beyşehir’e bağlı olan Köy’ün İlçe’ye mesafesi 10 km’dir. Göl’ün doğu kıyısındadır. 2000 yılı nüfusu 192’dir.

Tolca

Hüyük İlçesi’ne bağlı olan Köy, Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içindedir. Göl’ün doğu kıyısında yer almaktadır. Atık su sorunu sızdırmalı fosseptiklerle çözülmektedir. İçme suyunu kaynaktan almaktadır. Köy’de 3 adet balık işleme tesisi vardır. 2000 yılı nüfusu 860’tır.

Budak

Köy, Hüyük İlçesi’ne bağlıdır. Beyşehir Gölü Milli Parkı sınırları içinde kalan Köy Yerleşmesi’nin tamamı III. derece doğal sit alanı olarak ilan edilmiştir. Göl’ün doğu kıyısındadır. Köy içinde bir adet balık işleme tesisi bulunmaktadır. İçme suyunu kaynaktan almaktadır. Köy’de atık su sorunu sızdırmalı fosseptiklerle çözülmektedir. 2000 yılı nüfusu 1400’dür.

Karayaka

Şarkikaraağaç İlçesi’ne bağlı bir orman köyü olan Karayaka Köyü, Kızıldağ Milli Parkı sınırları içinde kalmaktadır. Şarkikaraağaç’a uzaklığı 22 km’dir. Göl’ün kuzeyinde yer alan Köy, Göl’e 1 km mesafededir. 2000 yılı nüfusu 536’dır. Başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Göl’e yakın olmasından dolayı balıkçılık yapılmaktadır. Köy’de bir adet sulama kooperatifi vardır.

Kıyakdede

Köy, Kızıldağ Milli Parkı sınırları içinde olup Şarkikaraağaç İlçesi’ne bağlıdır. Göl’ün kuzeydoğusunda yer alan Köy, bir orman köyüdür. Göl’e mesafesi 2 km olup Şarkikaraağaç’a 17 km uzaklıktadır. 2000 yılı nüfusu 381’dir. Başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve balıkçılıktır. Köy’de bir adet sulama kooperatifi vardır.

Sarıkabalı

Köy, Göl’ün kuzeybatısında olup Göl’e mesafesi 1 km’dir. Şarkikaraağaç İlçesi’ne bağlı bir orman köyü olan Sarıkabalı’ nın İlçe’ye uzaklığı 25 km’dir. Kızıldağ Milli Parkı sınırları içinde kalan Köy Yerleşmesi’nin tamamı III. derece doğal sit alanı olarak ilan edilmiştir. 2000 yılı nüfusu 309’dur. Başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve balıkçılıktır.

Gedikli

Göl’ün batısında olan köy, bir orman köyüdür. Şarkikaraağaç’a bağlı olup İlçe’ye uzaklığı 27 km ve Göl’e mesafesi 400-500 m’dir. 2000 yılı nüfusu 725’dir. Yerleşmesi’nin tamamı III. derece doğal sit alanı olan Köy, Kızıldağ Milli Parkı sınırları içinde kalmaktadır. Köy’ün başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve balıkçılıktır. Köy’de sulama ve su ürünleri kooperatifi vardır. Köy, içme suyunu Göl’den temin etmektedir.

Yeniköy

Şarkikaraağaç İlçesi’ne bağlı olan Köy’ün ilçeye uzaklığı 18 km olup 2000 yılı nüfusu 538’dir. Göl’ün kuzeyinde bulunan Köy, Kızıldağ Milli Parkı sınırları içinde kalmaktadır. Göl’e mesafesi 5-6 km’dir. Başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve balıkçılıktır.

Yassıbel

Göl’ün kuzeydoğusunda bulunan Köy’ün Göl’e uzaklığı 2 km’dir. Şarkikaraağaç İlçesi’ne bağlı olup İlçe’ye 17 km mesafededir. 2000 yılı nüfusu 756’dır. Kızıldağ Milli Parkı sınırları içinde bulunan Köy’ün başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve balıkçılıktır. Köy’de sulama kooperatifi vardır.

Gölkonak

Göl’ün batısında yer alan Köy, Yenişarbademli İlçesi’ne bağlıdır. İlçe’ye uzaklığı 5 km olup Göl’e mesafesi 2 km’dir. 2000 yılı nüfusu 438’dir. Kızıldağ Milli Parkı sınırları içinde kalan Köy’ün başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve balıkçılıktır. Sulama kooperatifi vardır.

Bu yerleşmeler içinde milli park kararına yaklaşım iki şekildedir. Kararın yerinde olduğunu savunan yerleşmeler, sebep olarak Göl ve çevresindeki kirlenmeyi, tarım alanlarındaki erozyonu, bilinçsiz tarımsal faaliyetler ve balıkçılığın zararlarını gerekçe olarak göstermektedir. Kararın gereksiz olduğunu ileri süren yerleşmeler ise milli park sınırları içinde tarım, balıkçılık ve kara avcılığı faaliyetlerinin kısıtlanmasını, balıkçı barınakları, balık alım tesisi yapılmasına, tarım arazilerinde bağ ve bahçe evi, kulübe gibi küçük yapılara ve bu tarım arazilerinin yabani hayvanlardan korunmasına izin verilmemesini, kentsel yerleşimlerde de konut, ticaret, turizm ve çeşitli türdeki tesislerin yapımına müsaade edilmemesini neden olarak göstermektedir.