Benzer ĠĢaretler ve/veya Ürünler

MarkKHK. md. 8/I-b ve md. 9/I-b hükmü çerçevesinde, markanın korunması için iltibas (karıĢtırma) tehlikesinin bulunması gerektiği ve iltibas (karıĢtırma) tehlikesinin belirlenmesi yönünden ise, iĢaretlerin ve mal veya hizmetlerin benzerliği büyük önem taĢımaktadır761

. Burada iltibas (karıĢtırma) tehlikesi için önemli olan husus mallar, hizmetler

758 _{BaĢlıkların korunmasıyla ilgili daha geniĢ açıklamalar için (bkz. KRAUSE, GRUR 1959, H. 8, 346 vd.;}

DEUTSCH, GRUR 1958, H. 7, 330 vd).

759 _{Alman Hukuku‟nda eser baĢlığının korunması MarkenG. § 15 bağlamında marka korunmasının kapsamına} geniĢ ölçüde uygun düĢer (bkz. LITTEN, 66).

760 _{ĠĢaret, mal veya hizmetler arasında özdeĢlik, marka sahibinin izni bulunmadığı takdirde MarkKHK. md. 7} açısından mutlak, 8. madde yönünden ise nisbi tescil engelidir. Ayrıca MarkKHK. md. 9/I-a hükmüne göre, marka sahibinin izni olmaksızın markanın tescil kapsamına giren aynı mal veya hizmetlerle ilgili olarak, tescilli marka ile aynı olan herhangi bir iĢaretin kullanılması yasaklanabilir. Bu hükümlerde ayrıca karıĢtırma tehlikesi aranmamıĢ; marka ve iĢaret, mal veya hizmetler arasında özdeĢlik yeterli kabul edilmiĢtir. Marka ve iĢaret, mal veya hizmetler arasında özdeĢlik bulunması durumunda ayrıca karıĢtırma tehlikesinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın koruma sağlanmaktadır. KarıĢtırma tehlikesinin bulunduğu yasal bir varsayım olarak kabul edilmektedir bkz. DĠRĠKKAN, 171.

761

ile buna bağlı olarak iĢaretlerin benzerliğidir762_{. Markanın korunması özdeĢ iĢaretlerin özdeĢ}

ürünler için kullanılmasıyla sınırlı değildir. Bilakis marka korunması MarkKHK. md. 8/I-b ve md. 9/I-b (MarkenG. § 14 II Nr. 2) uyarınca benzer iĢaretlerin benzer ürünler için kullanılmasının iltibas tehlikesine yol açması halinde de uygulanır763

. Uzun zamandan beri Alman içtihatları764

dar ve geniĢ anlamda iltibas (karıĢtırma) tehlikesi765 arasında bir ayrıma gitmektedir. Buna göre dar anlamda iltibas tehlikesi, toplumun markayla özdeĢ veya benzer iĢaret nedeniyle, marka ve iĢareti karıĢtırarak, malların veya hizmetlerin aynı iĢletmeden kaynaklandığı yanılgısına düĢme ihtimalidir766_{. Dolayısıyla}

burada, markanın köken belirtme iĢlevine zarar veren ve muhatap çevrenin mal veya hizmetlerin aynı iĢletmeye ait olduğunu zannetmelerine neden olan, böyle bir karıĢtırma gerçekleĢmediği takdirde, alıcının söz konusu malı satın alma veya hizmet ediminin sağlanması konusunda karar veremeyeceği türden bir karıĢtırma tehlikesi söz konusudur767

. Buna karĢın geniĢ anlamda iltibas tehlikesi, muhatap çevrenin taklit ve orjinal ürün arasındaki benzerlikten dolayı iĢletmeler arasında ekonomik veya örgütsel bir iliĢki kurması halinde söz konusu olur768. MarkKHK. md. 8/I-b‟e göre marka ile iliĢkili olma ihtimali, MarkKHK. md. 9/I-b‟e göre de “marka ile arasında bağlantı olduğu ihtimali” Ģeklinde ifade edilen marka ve

762

DĠRĠKKAN, 173. ĠĢaret ve ürünlerin benzerliği için aranan düzeyin somut olayın koĢullarına bağlı olarak değerlendirilmesi gerekir. Ġlke olarak markaların benzerliği için aranan Ģartların ürünlerin biçimlerinin birbirine benzemesi arttıkça azalacağı ve bunun tam tersine markaların çok güçlü bir Ģekilde benzerliğinin taklidin çok farklı ürünler için kullanılması halinde zararsız olacağı ilke olarak kabul edilir (bkz. OLG Köln, GRUR 1995, 490, 491; NORDEMANN, Rz 430; BGH, GRUR 1995, 216, 219). Benzer iĢaretlerin benzer mallar için kullanılmasının iĢaret sahibinin mağduriyetine yol açması halinde bir iltibas tehlikesinin mevcut olduğundan söz edilebilir (bkz. NORDEMANN, Rz 420; KIETHE/KRAß, WRP. 1996, 495, 499). 763 _{Alman Hukuku‟ndaki Eski Marka Kanununa (WZG.) göre yeni Marka Kanunu (MarkenG.) markanın}

koruma alanını geniĢletmiĢtir (bkz. BAUMBACH/HEFERMEHL, Warenzeichenrecht, § 5, Rz 97). 764 _{BGH, GRUR 1963, 152, 156.}

765

TEKĠNALP, karıĢtırma ve iltibas ihtimali kavramlarının farklı olduğu görüĢündedir (bkz. TEKĠNALP, 404). Yazara göre, iltibasta halk, marka ile iĢareti kullanan iĢletmelerin aynı olduğu yanılgısına düĢmekte veya düĢürülmektedir. Diğer bir ifadeyle kiĢi düĢündüğü iĢletmenin malını aldığını zannederken iltibas sonucu baĢka bir iĢletmenin malını almaktadır. KarıĢtırılma ihtimalinde ise halkın bu iki iĢaret arasında herhangi bir Ģekilde herhangi bir sebeple bağlantı kurması yeterlidir. Halk aldığı malın baĢka bir iĢletmeye ait olduğunu bilse fakat güvendiği iĢletme ile malını aldığı iĢletme arasında ekonomik bir bağlantı bulunduğunu zannetse “karıĢtırılma ihtimali” vardır. Bkz. TEKĠNALP, 404.

766 _{DĠRĠKKAN, 164.} 767

DĠRĠKKAN, 164. 768

LITTEN, 67; BGH, GRUR 1963, 152, 156. Burada klasik anlamda bir karıĢtırma tehlikesi söz konusu olmamakla birlikte; marka sahibinin denetimi altında üretim ve satıĢın yapıldığı düĢüncesi uyanmaktadır. Bu çerçevede markanın lisans sözleĢmesine konu edildiği, marka sahibi ile mal veya hizmeti sunan iĢletme arasında bir ortaklık iliĢkisinin bulunduğu Ģeklinde bir bağlantı kurulması ihtimali geniĢ anlamda karıĢtırma tehlikesi olarak adlandırılmaktadır (bkz. DĠRĠKKAN, 166; ERNST-MOLL, Die berühmte und die bekannte Marke, GRUR 1993 Heft 1, 8; KARAHAN, Hükümsüzlük, 100; ARKAN, Marka, C. I, 98, 99;

TEKĠNALP, 404). Burada iĢaretlerin ve malların karıĢtırılmadığı, taraflar arasında örgütsel veya ekonomik

iliĢkiler bulunduğunun düĢünüldüğü bu gibi hallerde bir karıĢtırmadan söz edilemeyeceği, sadece hatadan söz edilebileceği yönündeki görüĢler için bkz. DĠRĠKKAN, 166. sayfada 12 no‟lu dipnottaki yazar.

iĢaret arasında fikri bağlantı kurulmasından, tescilli markanın benzeri ile karĢılaĢan muhatabın tanınmıĢ markayı hatırlaması anlaĢılmaktadır769

.

Marka Hukukuyla format unsurlarının korunması da buna göre markaların taklidiyle ve bunların özdeĢ ürünler için kullanılmasıyla sınırlı değildir. Bu sebeple örneğin bir yayın formatının logosunun veya melodisinin baĢka bir formatta tamamen farklı içerikle kullanılması halinde hak ihlali söz konusu olabilir. Bunun dıĢında iki ürün arasında fikri bir bağlantı kurmaya sebebiyet vermenin bir iltibas tehlikesinin kabul edileceği sonucunu doğurması da formatların korunması açısından önem arz eder. Yayıncılar logolarını kural olarak yayın esnasında gösterdiklerinden formatlarda dar anlamda iltibas tehlikesi nadiren görülür. Gerçi izleyici x kanalında beklediği bir yayının y kanalında taklit olarak yayınlanmasına ĢaĢıracaktır ama bununla birlikte yayın formatının menĢeinin yanıltılması söz konusu olmaz770. Ġzleyicinin bu tür durumda yayıncı kuruluĢlar arasında ekonomik veya teĢkilatsal bir iliĢki kuracağı düĢünülebilir. GeniĢ anlamda iltibas tehlikesinin gerçekleĢme ihtimali kuvvetle muhtemeldir.