Belediye Riyâseti ve Ehemmiyeti

Memleketin hayatına hizmet ile o belde halkının bütün husûsâtındadelil ve rehber olacak yegâne müessese belediyedir. Ehemmiyet ve vazifesi pek mühim olduğu müstağni-i arz ve izah olan belediye teşkilâtı ne kadar mühim, muntazam olur ve ne derece ehil ve işgüzâr ellerde bulunursa o mahallin her cihetle mümtâz bir mevkide bulunacağı ve ahalisinin maişet, nezafet ve intizamperverliğinde en mühim bir âmil olacağı şüphesizdir. Belediye riyaseti Avrupa’da en mutena bir sandalye olduğu gibi buraya oturacak herhangi bir zâtta da bütün hemşehrileri arasında kiyaset ve dirayette mümtâz ve müşârün bilbenân olmuş ricâl-i fa’âleden olur. Halkın selamet ve saadeti içün bu müessese durmaz, çalışır, muhitini imâr ve ihyâ içün bütün kudretini sarf eyler ve binnetice muvaffak olarak semerât-ı muvaffakiyâtını idrâk eyler. İşte buna binaen Avrupa’da belediye intihâbâtı gayet ehemmiyet ve hararetle takip olunur. Herkes memleketinin nef’ine hizmet edecek olan zevâtı intihâbta bütün faaliyetiyle çalışır ve hemân hiç kimse intihâbdan geri kalmak istemez. Pek şiddetli münâkaşât ve mubâhaseler cereyan eder. Ahali onu bir memleket ve şeref mes’elesi telakki eder ve heyecanlı dakikalar geçer. Zira halk beldenin fevâidini takdir ve o yolda yani takdirle mütenasip bir gayret ibrâz eder.

Bizde memleketin nef’ine hizmet edecek olan belediye intihâbâtında ahalimiz maalesef ikaz edilmediğinden şimdiye kadar bu işe lâkayd kalmış ve vazifeyi ehline tevdi etmemiştir. Araya kısmen hatır, gönül ve kısmen de adem-i iştirâk girdiğinden adedi üçü beşi geçmeyen zevât sırf bir mevki-i riyâset olmak itibarıyla orada riyâseti müddetince zamanını geçirmiştir. Bu ihmâl ve tekâsül ve bu anlamamazlık memleketin hâl-i atâlette kalmasına ve ahalinin meskenetine en mühim bir sebep olmuştur.

65_{Bu medreseyi yaptıran Hacı Mustafa Efendi bütün katiplerin ve kemal sahiplerinin en ileri gelenidir. Hayat}

güneşinin doğduğu yer olduğu için gök kubbesi gibi bir bina yaptırdı. Kendisi cömert hayır sahibi bir zat olduğu için Allah ona saadetler ve sevaplar versin. Bediinin kalemi şu beytin noktalı harflerini heap ederek medresenin yapılması tarihini buldu.

113

Şurası şâyân-ı kayıttır ki ekseriya iltimas ve lâkaydî ile yapılan intihâbâtta mevkie gelenlerin hemân hiçbirisi iş görmeye ve memlekete fâideli bir şey yapmaya muvaffak olamamışlardır.

Belediye demek pala sakallı üç beş çavuşun ara sıra sokaklarda arz-ı endâm etmesi demek olmadığından ve bu iş yukarıda arz ettiğimiz gibi şehrin hayatıyla alakadar bulunduğundan buraya is’âd edilecek zevât da bunu müdrik ve yapacağını bilir faal bir kimse olmalıdır. Yoksa orası sandalyede kurulup azamet satacak yer değil, iş görecek, halkı yükseltecek bir mahaldir. Riyaseti işgal edecek ve reise refik ve fa’âl bir uzuv olacak zevât ne yapacağını bilen, vâridât-ı belediyeyi ahaliyi ızrâr etmeden temin eden, çizmiş olduğu esaslı ve nef’i memlekete hâdim proğramlarla hareket eden bir müessese olmalıdır.

Riyaset sandalyesine oturacak zât büyük bir azim, yılmaz, usanmaz bir sebât ve gayretle çalışacak derecede gayur ve fedakâr ve bütün mevânii ve müşkülâtı intihâm edebilecek bir kabiliyet ve dirayette bulumalıdır. Belediye vâridâtını yine belediye suya sabuna dokunmadan temin eder. Ve o dairenin yaptığı iş nisbetinde faaliyetini gören ahali her hususta faal bir belediyeye zahîr olur.

Kastamonu’de vâridât ile değil ufak bir himmetle yapılacak o kadar işler vardır ki onların îfâsı bile nezafet, sıhhat nokta-i nazarından halkın hoşnûdîsini mûcib olur.

Muhterem Kastamonu ahalisi memleketin gazetesi olan bu sütunlardaki mutâlaât ve ikazdan belediye intihâbına verilmesi lâzım gelen ehemmiyeti anlamış ve halkı irşâd içün muhterem bir üstâdımız tarafından belediyenin vezâifine dair bir silsile-i makâlâtneşredilmek suretiyle halk tenvir edilmiştir.

Şâyân-ı şükrandır ki muhterem ahali, belediye işine ehemmiyetle sarılarak şimdiye kadar vilayet ve sancaklarımızın hemân hiçbirisinde görülmeyen büyük bir alaka ile bu mühim mes’eleyi takip etmiş ve bu heyecanlı intihâb hârici bile dikkat ve merakla câzibesi içine almıştır. Daha evvelki intihâblarda bunun yüzde biri kadar bile çalışılmayarakmüretteb bir plan dâhilinde intihâb ediliveren onbeş yirmi rey ile aza olan zâta mukabil bu defa aded-i ârâ dokuzyüzü geçmiştir ki bu azametli yekûn muhterem ahalinin işe ehemmiyetle sarıldığına delalet eder.

114

Ma’lûm olduğu üzere geçenlerde belediye azalığına ekseriyetle intihâb edilen oniki zâtın esâmisi ilan edilmişti. Bu onikilerin içinden birinin riyaset mevkiine getirilmesi tabii bulunduğundan bu zevât-ı muhtereme meyânında Doktor Fazıl Berkî Beyefendi tensîb-ı âlî üzere makâm-ı riyaste tayin buyuruldu.

Kastamonu’nin bihakkın vücuduyla iftihâr edeceği fâzıl evlâdı Berkî Beyi bu azim mes’eleyi kabulünden dolayı tebrik ederken yapacağı işi bilir ve o suretle çalışır, gayûr, müteşebbis bir reise malikiyetinden dolayı da ahali-i beldeyi ayrıca tebrik etmeğe borçluyuz.

Muhterem Doktor’un sa’y ve gayreti şimdi ma’lûmumuz değildir. Osmanlı Donanma Cemiyeti’nde çalışırken tanımış ve hürmet etmiş idik.

Lisân âşina, salâbet-i dîniyye ve ahlâkıyye sâhibi olan Muhterem Doktor’un rüfekâ-i muhteremesini de tebrik ederiz. Ahalinin hürmetini celbeden azalar içinde fazl ve kemâlini, tecrübesini, metanet-i fikriyesini bildiğimiz, duyduğumuz zevât vardır.

Yeni reis bu heyet ile teşrik-i mesâi ederek icraât ve fiiliyâta başladığı anda Kastamonu pek az zaman içinde göze görünür derecede mevcudiyetini ihsâs etmiş olacaktır. İhmâl edilmiş o kadar basit işler vardır ki aklı başında birisi bunların şimdiye kadar neden yapılamadığına hayret eder.

Belediye heyeti esaslı bir proğram dâhilinde tedricî ve bastığı yeri bilerek iş görmeye teşebbüs ettiği gün i’mâr-ı beldeye doğru bir hatve atılmış olacaktır. Galeyanlı intihâb yapan ahali, memleketin nef’ine çalışıldığını fiiliyât ile görmek ister. Heyet-i muhteremeden bu pek garip kalmış şehrin, tuz ve ekmeğini yediğimiz bu beldenin ihyasına ehemmiyetle atf-ı nazar eylemelerini rica ederiz. Heyetin icraâtı, derece-i sa’y ve idrâkinin numunesi olacaktır.

Muallim İsmail Hakkı

115

3.18. Belediye Reis-i Muhteremini Tebrik Esnâsında Ekmekçiler Heyetinin Nutku