badoh - [badof] ~ badok (< Rus. padok) Furğunun ön ve arka dingilleri arasında bağlantı kuran uzun ve kalın gövde ağacına verilen isimdir. Furğunun kasası bu gövde ağacının üzerine takılan ağaç parçalarla oluşturulur. (Ardahan, Damal, Göle, Hanak, Posof).
[badof]: (Aşıkşenlik *Çıldır).
badok
caguşga (< Rus. caguşga) culga (Ardahan, Damal, Göle, Hanak, Posof).
R- İnt.
cağ (< Erm. caġ) Çember biçimindeki tekerlerin merkeziyle çember bağlantısını kuran parçalara verilen isimdir. Tekerin merkez parçasıyla çemberin arasına aralıklarla dizilir. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
cağ
çatma Arka tekerlekleri gövde ağacına bağlayan parçaya verilen isimdir. Uçları
birbirine çatılmış iki ağaç parçadan oluşur. Arka tekerler bu parçayla gövde ağacına dingilin her iki yanından takılarak sabitlenir. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
çatma
culga / culug (< ?) Tekerin çıkmasını engelleyen demir mile verilen isimdir. Yassı
demirden yapılır. Tepe kısmından uç kısmına doğru daralan şekli vardır. Tekerin merkezinden çıkan dingil bağlantısına takılır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
culga
dırap (< Rus. trap) Furğunun üzerine çeten biçiminde yapılan yüksek kasaya verilen isimdir. Hasat döneminde ince ağaçlardan yapılarak ot ve sap taşımada kullanılır. (Aşıkşenlik *Çıdır).
dırap Dırapın işlevine dair görsel
dişle / dişleg ~ dişlek Furğunu çekmek için ön kısmına takılan uzun ağaç parçaya
verilen isimdir. Arabaya koşulan atlar bu parçaya bağlanır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
dişle
dorbuz (< ?) Furğunun arka tekerlekleri önüne firen görevi yapması için konulan
lastik parçalara verilen isimdir. Furğunun arka kısmına takılan kollu demir mekanizmaya bağlı iki lastik parçadan oluşur. Yük doluyken inişlere gelindiğinde arabanın arkasındaki kol döndürülerek lastik parçalar tekerlerin önüne indirilir. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
dulga - dulka (< Rus. vtulka) Tekerin merkez parçası içine takılan boru tipili demir
parçaya verilen isimdir. Tekerin merkezinin yıpranmasını önler. Dingil bu parçanın içinde döndüğü için teker zarar görmez. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
dulga
R- İnt. R- İnt.
goşa (< ? ) kazayaği (Aşıkşenlik *Çıdır).
göbek Furğunun ön tekerlerinin dingil kısmından sağa ve sola dönmesini sağlayan
bağlantı kısmına verilen isimdir. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
göbek
gömleg ~ gömlek Dingil üzerine takılan ağaç parçanın demir kaplamasına verilen isimdir. Dingili koruma görevi görür. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
gömlek
halta (< Bk. V.b.1.) Boyunduruğa takılan boyun bağı çubuklarını bağlamada
kullanılan deri kayışa verilen isimdir.Ağır yük çeken manda ve öküzlerin boyunbağı
bağları demir çubuklardan yapılır. Kopmaması için de çubukların uçları hayvanların boğaz altından deri kayışla bağlanır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
kalpah ~ kalpakTekerin merkezinden çıkan dingilin parçasına geçirilen ortası delik
demir kapağa verilen isimdir. Tekerin çıkmasını ve mil tarafından yıpratılmasını engelleme maksadıyla takılır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
kazayaği ~ kazayağı çatma (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
kazıh ~ kazık tikme(Aşıkşenlik *Çıldır).
malagan bonduruği ~ malakan boyunduruğu (< malakan < Rus. monokahe) urus bonduruği (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
nuşna - [muşna] (< ?)Dış taraftan tekerle kasa arasına mancılık olarak takılan ağaç
parçaya verilen isimdir. Furğuna ot yüklendiğinde yükün baskı yapıp kasayı kırmasını önler. (Ardahan, Damal, Göle, Hanak, Posof).
nuşna Nuşnanın işlevine dair görsel
şin (< ?)Ağaçtekere dış kaplama olarak takılan kalın ve yassı demir halkaya verilen
isimdir. Tekerin yıpranması ve kırılmasını engeller. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
şin
şugul / şuğul (< ?) Başı enli, uzun demir mile verilen isimdir. Arka tekerlerin bağlantı parçası ile gövde ağacını birbirine bağlamada kullanılır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
şugul
terezi ~ terazi (< Ar. terazi) Furğunun ön tekerlerinin dengesini sağlayan demir bağlantılara verilen isimdir. Furğunun ön kısmına enine takılan ağaç parça ile ön tekerleri birbirine bağlar. Çukurlarda ve dönüşlerde tekerlerin dengede kalmasını sağlar. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
terazi
R- İnt. R- İnt.
tişti (< ?) dişleg (Aşıkşenlik *Çıldır).
top Çember biçimindeki cağlı tekerlerin merkez kısmına verilen isimdir. Ortasındaki deliğe dingilin bağlantı demiri takılır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
top
urus bonduruği ~ rus boyunduruğu (< urus < Rus. rus) İki eşit ağaç parçadan oluşan boyunduruğa verilen isimdir. Bir parçası öküzlerin boyun üstüne, diğer parçası ise boyun altından göğüs kısmına takılır. Göğse takılan parça sayesinde hayvanlar çekerken göğüslerinden de güç alırlar. Çoğunlukla ağır yük taşınabilen furğun türü büyük arabalarda kullanılır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
urus bonduruğu Urus bonduruğunun işlevine dair görsel
yaşmah ~ yaşmak Öküzlerin boyun altına takılan uzun ağaç parçaya parçaya verilen isimdir. İkinci bir boyunduruk işlevi görür. Hayvanların göğüs kısmından da güç alarak çekmesini sağlar. (Ardahan, Damal, Göle, Hanak, Posof).
yaşmak
yaşmahli bonduruh ~ yaşmaklı boyunduruk urus bonduruği (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
yaşig ~ yeşik (< ?) Furğunun tahtalarla yapılan kenarları kapalı kasasına verilen isimdir. Çoğu yerleşim birimlerinde çeten tipli kasa için de kullanılır. Saman ve ot taşımada kullanılır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
yeşik Yeşiğin işlevine dair görsel
gani ~ kağnı öküz arabasi(Damal).
gaşga - kaşka (< ?) İki tekerlekli at arabasına verilen isimdir. Lastikli tekerlekler
kullanılmadan önce genelde ağaç tekerleklerden yapılırdı. Son yıllarda iki ya da dört tekerlekle yapılmış türleri de vardır. Hafif yükleri tek atla taşımak için kullanılır. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
kaşka Dört tekerlekli kaşkanın işlevine dair görsel
halta at- (< halta < Bk. V. b. 1.) Öküzün huysuzlanıp boyunduruktan kurtulmaya çalışması halini ifade etmede kullanılan eylemdir. Arabayla yük taşırken yaşanır. Arabayı çeken öküzlerden biri huysuzlanarak yana doğru dönüp boyunduruktan kurtulmaya çalışırken boyunduruk boynundan sırtına kayar. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
kelle (< Far. kelle) traktör (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
kelle
R- İnt.
R- Ardahan
macarga - [macırga] ~ macarka (< Rus. macarka)Ot taşımak için römork üzerinetakılançit biçimindeki yüksek ve enli kasaya verilen isimdir. Sırık türü ağaçlardan ya da demir borulardan yapılır. Hasat sezonunda traktörün römorku üzerine takılarak ot taşınır. (Ardahan, Çıldır, Göle, Hanak, Posof).
[macırga]: (Damal).
macarka Macarkanın işlevine dair görsel
motor (< Fr. moteur) Traktöre verilen isimdir. Yörede en çok kullanılan tarım aracıdır. Tarım faaliyetlerinin büyük bölümü traktörle görülür. (Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof).
motor
öküz arabasi ~ öküz arabası Kağnıya verilen isimdir. Tamamı ağaçtandır. Öküz ya da manda koşulur. Birçok türü vardır. Kullanım alanlarına ve büyüklüklerine göre değişik isimler verilmiştir. (Ardahan, Çıldır, Göle, Hanak, Posof).
öküz arabası Öküz arabasının işlevine dair görsel