C- Personel durumu
III. MALİ BÜNYE
Müessesenin analize elverişli hale getirilen varlıkları ile bunların finansman kaynaklarının ayrıntısı aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
Mali durum
2011 2012 Fark
%
% Bin TL
Bin TL Bin TL
Varlıklar (Aktif)
1-Dönen varlıklar
a) Hazır değerler 446 - 199 - (247)
b) Kısa sürede paraya çevrilebilir değerler 9.187 10 10.199 10 1.013
Toplam (1) 9.633 10 10.398 10 766
2- Duran varlıklar
a)Uzun sürede paraya çevrilebilir değerler 20 - 20 - -
b) Bağlı değerler 89.253 90 90.253 90 1.000
Toplam (2) 89.273 90 90.273 90 1.000
Varlıklar toplamı 98.906 100 100.671 100 1.765
Kaynaklar (Pasif)
1- Yabancı kaynaklar
a) Kısa vadeli 16.808 17 13.188 13 (3.620)
a) Uzun vadeli 249 - 263 - 14
Toplam (1) 17.057 17 13.451 13 (3.606)
2- Öz kaynaklar 81.849 83 87.220 87 5.371
Kaynaklar toplamı 98.906 100 100.671 100 1.765 Müessesenin bilançosunda yer alan varlıklar ve kaynaklar tasnif edilerek rapor ekleri arasına (Ek: 6) ve (Ek:7) yer almıştır. Mali bünye analizine esas olan bu çizelgelerdeki veriler baz alınarak yukarıdaki mali durum çizelgesi düzenlenmiş ve Müessesenin temel mali tablolarının kalemleri arasındaki oransal ilişkiler bin TL bazında aşağıda irdelenmiştir.
1- Mali yapı oranları:
a) Mali kaldıraç : 2012 2011
% %
Yabancı kaynaklar x 100
= 13.451x100
= 13 17
Varlıklar toplamı 100.671
Faaliyet dönemlerini sürekli zararla kapatan ve kaynak yaratamayan Müessese tüm işletme faaliyetlerini yabancı kaynaklarla yürütmekte ve bunun finansmanı ana teşekkülce her yıl sermaye artırımına gidilerek karşılanmaktadır. Müessesenin yabancı kaynaklarının varlıklarına oranı önceki yıla göre dört puan düşerek 13 olmakla birlikte, bu durum Müessesenin kaynak yaratamıyor olması gerçeğini değiştirmemektedir.
Sonuç olarak, Müessesenin her 100 TL tutarındaki varlığına karşılık 13 TL yabancı kaynağı bulunmaktadır.
b) Mali yeterlilik (finansman) :
2012 2011
% %
Öz kaynaklar x 100
= 87.220 x 100
= 648 480
Yabancı kaynaklar 13.451
Müessesenin hesap döneminde öz kaynaklarının yabancı kaynaklara oranı 168 puan artarak 648 olmuştur. Bu durumda, Müessese her 100 TL tutarındaki yabancı kaynağı için 648 TL tutarında öz kaynağa sahip olmaktadır. Müessese, öz kaynakları ile yabancı kaynaklarını büyük oranda karşılamasına ve yabancı kaynakları faize tabi, kredi niteliğinde yabancı kaynak olmamasına rağmen, faaliyet dönemlerini zararla kapatmaktadır.
c) Oto finansman (iç kaynaklar) :
Müessese ana faaliyetini dahi zararla kapattığından, iç kaynaklarına (oto finansman) ilişkin rasyo düzenlenmemiştir.
d) Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri:
2012 2011
% %
Bağlı değerler x 100
= 90.253 x 100
= 103 109
Öz kaynaklar 87.220
Bağlı değerler x 100 = 90.253 x 100 = 90 90
Varlıklar toplamı 100.671
Maddi duran varlıklar(net) x 100 = 81.663 x 100 = 94 80
Öz kaynaklar 87.220
Müessesenin her 100 TL tutarındaki öz kaynağına karşılık 94 TL tutarında maddi duran varlığı, 103 TL tutarında da bağlı değerleri vardır. Ayrıca varlıklarının her 100 TL’sinin 90 TL’si bağlı değerlerdedir. Ancak, Müessese faaliyetleri sonucunda öz kaynak yaratamadığından ve tüm öz kaynağı Hazine tarafından sermaye artırımı suretiyle oluştuğundan, yukarıdaki oranlara ilişkin sonuçların bu kapsamda anlaşılması gerekmektedir.
e) Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri : 2012
% 2011 Hazır değerler x 100 Varlıklar toplamı = 199 x 100 100.671 = 0,2 0,5 %
14
Sayıştay
Sonuç olarak, Müessesenin her 100 TL tutarındaki varlığına karşılık 13 TL yabancı
Müessesenin hesap döneminde öz kaynaklarının yabancı kaynaklara oranı 168 puan artarak 648 olmuştur. Bu durumda, Müessese her 100 TL tutarındaki yabancı kaynağı için 648 TL tutarında öz kaynağa sahip olmaktadır. Müessese, öz kaynakları ile yabancı kaynaklarını büyük oranda karşılamasına ve yabancı kaynakları faize tabi, kredi niteliğinde yabancı kaynak olmamasına rağmen, faaliyet dönemlerini zararla kapatmaktadır.
c) Oto finansman (iç kaynaklar) :
Müessese ana faaliyetini dahi zararla kapattığından, iç kaynaklarına (oto finansman) ilişkin rasyo düzenlenmemiştir.
d) Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri: maddi duran varlığı, 103 TL tutarında da bağlı değerleri vardır. Ayrıca varlıklarının her 100 TL’sinin 90 TL’si bağlı değerlerdedir. Ancak, Müessese faaliyetleri sonucunda öz kaynak yaratamadığından ve tüm öz kaynağı Hazine tarafından sermaye artırımı suretiyle oluştuğundan, yukarıdaki oranlara ilişkin sonuçların bu kapsamda anlaşılması gerekmektedir.
e) Paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri : 2012
Likidite = (Dönen varlıklar–stoklar) x
100 =
Kısa vadeli yabancı kaynakların vadelerinde karşılanabilmesi bakımından dönen varlıkların kalite ve yeterliğinin bir ölçüsü olan likide rasyolarının yukarıda sıralanan sonuçlarına göre, Müessese dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlarının bir kısmını karşılayabilmektedir. Şöyle ki, Müessesenin her 100 TL tutarındaki kısa vadeli borçlarına karşılık, 79 TL dönen varlığı, 8 TL de stoklar dışında kalan dönen varlığı bulunmaktadır.
Ancak, gerek önceki yıl, gerekse cari yıldaki bu rasyo da, Müessesenin mali yapısının gerçek durumunu göstermemektedir. Zira Müessese sürekli sermaye artırımı ile varlığını sürdürmektedir. Keza, üretim maliyetleri hatta işçi ücretleri bile karşılanamadığından, Genel Müdürlük Hazine desteği olmadan, Müessese ise Genel müdürlük desteği olmadan faaliyetlerini yürütememektedir.
Öz kaynak devir hızı :
Net satışlar = 68.094 = 0,8 1,8
Öz kaynaklar (ortalama) 84.535
Aktif kıymetlerin işletme faaliyetlerinde kullanımlarındaki etkinlik ya da verimliliklerini gösteren devir hızı oranlarından görüleceği üzere, Müessese faaliyet döneminde, ortalama ticari alacaklarını 326 kez, ortalama mamul stoklarını 461 kez, dönen varlık toplamını 6,5 kez, varlıklar toplamını 0,7 kez, ortalama öz kaynaklarını 0,8 kez devir ettirmiştir. Rasyolarda yer alan ortalama değerler, Müessesenin yılbaşı ve yılsonu sonuçlarının aritmetik ortalamaları alınarak bulunmuştur. Ayrıca, Müessesenin net işletme sermayesi bulunmamaktadır.
B- Mali sonuçlar : 1- Zararlılık :
a) Öz kaynak yitirilişi :
2012 2011
% %
Dönem zararı x100 Öz kaynaklar = 107.489 x 100 81.849 = 131 112
Müessesenin faaliyet dönemi zararı, öz kaynağını %131 oranında aşmasına rağmen öz kaynak yitirilişine ilişkin oran gerçek durumu yansıtmamakta olup, fikir vermesi açısından hesaplanmıştır. Zira, yukarıda da bir çok defa belirtildiği gibi Müessesenin öz kaynakları sadece sermaye artırımı yoluyla oluşturulabilmektedir.
Öz kaynak yitirilişinin görülebilmesi için, orantısal ilişkiler öz kaynakların dönem başı durumu dikkate alınarak hesaplanmış olup, önceki yıl dönem başında Müessesenin öz kaynağı bulunmadığından orantısal ilişki kurulamamıştır.
2- Mali sonucu ilgilendirilen etkenler :
Müessesenin ortalama maliyetler ile ortalama satış fiyatı arasındaki olumsuz fark, faaliyet zararı oluşmasına neden olmakta ve sağlanan hasılat ile satılan malın maliyetinin yaklaşık %50 si karşılanabilmektedir.
Nitekim faaliyet döneminde satılan çeşitli boyutlardaki kömürün ortalama ticari maliyeti 499,79 TL/ton olarak gerçekleşirken, satış fiyatı 193,43 TL/ton olduğundan, ton başına 306,36 TL zarar edilmiştir.
2012 2011
% %
İşçi ücret ve giderleri Net satışlar = 105.709 x 100 68.094 = 155 142
Satışların maliyeti Net satışlar = 138.864 x 100 68.094 = 204 181
Faaliyet dönemi sonu itibariyle, her 100 liralık net satışa karşılık 155 TL işçi ücreti yapıldığı, 204 TL’de satış maliyetinin oluştuğu görülmektedir. Müessese geçmiş yıllarda olduğu gibi, net satışlarıyla ne maliyetlerini, ne de işçi giderlerini karşılayabilmektedir. Bu durum, Müessesenin geleceği için olumlu düşünülmesini olanaksızlaştırmaktadır.
16
Sayıştay
Öz kaynak devir hızı :
Net satışlar = 68.094 = 0,8 1,8
Öz kaynaklar (ortalama) 84.535
Aktif kıymetlerin işletme faaliyetlerinde kullanımlarındaki etkinlik ya da verimliliklerini gösteren devir hızı oranlarından görüleceği üzere, Müessese faaliyet döneminde, ortalama ticari alacaklarını 326 kez, ortalama mamul stoklarını 461 kez, dönen varlık toplamını 6,5 kez, varlıklar toplamını 0,7 kez, ortalama öz kaynaklarını 0,8 kez devir ettirmiştir. Rasyolarda yer alan ortalama değerler, Müessesenin yılbaşı ve yılsonu sonuçlarının aritmetik ortalamaları alınarak bulunmuştur. Ayrıca, Müessesenin net işletme sermayesi bulunmamaktadır.
B- Mali sonuçlar : 1- Zararlılık :
a) Öz kaynak yitirilişi :
2012 2011
% %
Dönem zararı x100 Öz kaynaklar = 107.489 x 100 81.849 = 131 112
Müessesenin faaliyet dönemi zararı, öz kaynağını %131 oranında aşmasına rağmen öz kaynak yitirilişine ilişkin oran gerçek durumu yansıtmamakta olup, fikir vermesi açısından hesaplanmıştır. Zira, yukarıda da bir çok defa belirtildiği gibi Müessesenin öz kaynakları sadece sermaye artırımı yoluyla oluşturulabilmektedir.
Öz kaynak yitirilişinin görülebilmesi için, orantısal ilişkiler öz kaynakların dönem başı durumu dikkate alınarak hesaplanmış olup, önceki yıl dönem başında Müessesenin öz kaynağı bulunmadığından orantısal ilişki kurulamamıştır.
2- Mali sonucu ilgilendirilen etkenler :
Müessesenin ortalama maliyetler ile ortalama satış fiyatı arasındaki olumsuz fark, faaliyet zararı oluşmasına neden olmakta ve sağlanan hasılat ile satılan malın maliyetinin yaklaşık %50 si karşılanabilmektedir.
Nitekim faaliyet döneminde satılan çeşitli boyutlardaki kömürün ortalama ticari maliyeti 499,79 TL/ton olarak gerçekleşirken, satış fiyatı 193,43 TL/ton olduğundan, ton başına 306,36 TL zarar edilmiştir.
2012 2011
% %
İşçi ücret ve giderleri Net satışlar = 105.709 x 100 68.094 = 155 142
Satışların maliyeti Net satışlar = 138.864 x 100 68.094 = 204 181
Faaliyet dönemi sonu itibariyle, her 100 liralık net satışa karşılık 155 TL işçi ücreti yapıldığı, 204 TL’de satış maliyetinin oluştuğu görülmektedir. Müessese geçmiş yıllarda olduğu gibi, net satışlarıyla ne maliyetlerini, ne de işçi giderlerini karşılayabilmektedir. Bu durum, Müessesenin geleceği için olumlu düşünülmesini olanaksızlaştırmaktadır.
İşgücü ağırlıklı derin yeraltı madenciliğinin özelliği nedeniyle işçilikler dahil üretim maliyeti giderlerinin tamamına yakını sabit nitelik taşımaktadır. Bu nedenle üretim miktarı azaldıkça sabit giderlerden birim üretim başına düşen pay artmakta üretim maliyetleri yükselmektedir. Artan maliyeti satış fiyatlarına yansıtma imkanı bulunmadığından sabit giderler doğrudan zarara dönüşmektedir. Üretim miktarı azaldıkça buna bağlı olarak satış miktarı da azalmakta satışlardan elde edilen hâsılat işçi ücretlerini bile karşılayamamaktadır.
Zararın azaltılması ve mali yapının iyileştirilebilmesi için, işyeri disiplinine önem verilmesi ile işgücü verimliliğinin yükseltilmesi, üretim ve satış miktarlarının artırılması gerekmektedir.
IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI
Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi, Zonguldak İli Kozlu Beldesindeki sahalarda mevcut kömür rezervlerini işletmek üzere kurulmuştur. Kuruluş faaliyetlerini değişik kotlarda ve denizaltına giden galerilerde, 50 km’yi bulan işletme alanında sürdürmektedir. Müessese tarafından üretilen kömürler özel sektör tarafından kurulup işletilen lavvarda yıkanarak nitelik ve boyutlarına göre ayrıldıktan sonra, Genel Müdürlük tarafından yapılan satış anlaşmaları çerçevesinde, alıcılarına sevk edilmektedir. Müessese faaliyetleri, Müessese Yönetim Komitesi kararıyla kabul edilen ve TTK Yönetim Kurulu tarafından onaylanan iş programı ve işletme bütçesine göre yürütülmektedir.
Müessesenin 2012 yılı İş Programı ve Bütçesi, Müessese Yönetim Komitesinin 22.12.2011 tarih, 50 sayılı kararı ile kabul edilmiş, TTK Yönetim Kurulu’nun 30.12.2011 tarih, 38/445 sayılı kararı ile onaylanarak uygulamaya konulmuştur.
Müessesenin 2012 yılı iş programında;
Toplam personel sayısının 2.346 kişi olacağı, bu sayının 2.027’sinin işçi, 289’unun sözleşmeli, 30’unun da kadrolu memur olacağı, toplam 2027 işçiden 1.777’sinin yer altında, 250’sinin de yer üstünde çalışacağı tahmin edilmiştir.
Bu dönemde Müessese işletmelerinde 429.764 ton satılabilir kömür üretileceği, bu miktarın 7.579 tonunun iç tüketimde sarf edieceği ve kalan 422.185 tonun satışa sunulacağı öngörülmüştür.
2012 faaliyetlerinde toplam 34.196 bin lira tutarında işletme malzemesi, yatırım malzemesi ve hizmet alımı gerçekleşeceği, toplam harcamaların ise 167.862 bin lira tutarında oluşacağı programlanmıştır.
Satışa arz edilecek 422.185 ton taşkömüründen 73.946 bin lira tutarında satış hasılatı elde edileceği ve 2012 yılı sonunda Müessese faaliyetlerinin 105 milyon lira zararla sonuçlanacağı öngörülmüştür.
Müessesenin 2012 yılı işletme faaliyetleri sonucunda ise;
1990’ı işçi, 211’i sözleşmeli ve 24’ü de memur olmak üzere toplam 2.225 personel çalışmış, 359.194 ton satılabilir üretim gerçekleşmiş, bu miktarın 7.444 tonu iç tüketimde kullanıldıktan sonra 351.750 ton satılabilir taşkömürü üretimi gerçekleşmiş, bu miktarın 350.859 tonluk kısmı satılmıştır.
Kuruluşun 2012 yılında kömür satışından elde ettiği 67.867,4 bin lira tutarındaki net satış hasılatına ilave olarak diğer faaliyetlerden sağladığı gelir ve karların toplam tutarı 69.420,5 bin lira olmuş, toplam giderlerin ise 176.909,8 bin lira gerçekleşmesi sonucunda 107.489,3 bin lira tutarında dönem zararı meydana gelmiştir.
İşletme faaliyetlerini oluşturan unsurlar, raporun ilgili bölümlerinde değerlendirilmiştir.
18
Sayıştay
IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI
Kozlu Taşkömürü İşletme Müessesesi, Zonguldak İli Kozlu Beldesindeki sahalarda mevcut kömür rezervlerini işletmek üzere kurulmuştur. Kuruluş faaliyetlerini değişik kotlarda ve denizaltına giden galerilerde, 50 km’yi bulan işletme alanında sürdürmektedir. Müessese tarafından üretilen kömürler özel sektör tarafından kurulup işletilen lavvarda yıkanarak nitelik ve boyutlarına göre ayrıldıktan sonra, Genel Müdürlük tarafından yapılan satış anlaşmaları çerçevesinde, alıcılarına sevk edilmektedir. Müessese faaliyetleri, Müessese Yönetim Komitesi kararıyla kabul edilen ve TTK Yönetim Kurulu tarafından onaylanan iş programı ve işletme bütçesine göre yürütülmektedir.
Müessesenin 2012 yılı İş Programı ve Bütçesi, Müessese Yönetim Komitesinin 22.12.2011 tarih, 50 sayılı kararı ile kabul edilmiş, TTK Yönetim Kurulu’nun 30.12.2011 tarih, 38/445 sayılı kararı ile onaylanarak uygulamaya konulmuştur.
Müessesenin 2012 yılı iş programında;
Toplam personel sayısının 2.346 kişi olacağı, bu sayının 2.027’sinin işçi, 289’unun sözleşmeli, 30’unun da kadrolu memur olacağı, toplam 2027 işçiden 1.777’sinin yer altında, 250’sinin de yer üstünde çalışacağı tahmin edilmiştir.
Bu dönemde Müessese işletmelerinde 429.764 ton satılabilir kömür üretileceği, bu miktarın 7.579 tonunun iç tüketimde sarf edieceği ve kalan 422.185 tonun satışa sunulacağı öngörülmüştür.
2012 faaliyetlerinde toplam 34.196 bin lira tutarında işletme malzemesi, yatırım malzemesi ve hizmet alımı gerçekleşeceği, toplam harcamaların ise 167.862 bin lira tutarında oluşacağı programlanmıştır.
Satışa arz edilecek 422.185 ton taşkömüründen 73.946 bin lira tutarında satış hasılatı elde edileceği ve 2012 yılı sonunda Müessese faaliyetlerinin 105 milyon lira zararla sonuçlanacağı öngörülmüştür.
Müessesenin 2012 yılı işletme faaliyetleri sonucunda ise;
1990’ı işçi, 211’i sözleşmeli ve 24’ü de memur olmak üzere toplam 2.225 personel çalışmış, 359.194 ton satılabilir üretim gerçekleşmiş, bu miktarın 7.444 tonu iç tüketimde kullanıldıktan sonra 351.750 ton satılabilir taşkömürü üretimi gerçekleşmiş, bu miktarın 350.859 tonluk kısmı satılmıştır.
Kuruluşun 2012 yılında kömür satışından elde ettiği 67.867,4 bin lira tutarındaki net satış hasılatına ilave olarak diğer faaliyetlerden sağladığı gelir ve karların toplam tutarı 69.420,5 bin lira olmuş, toplam giderlerin ise 176.909,8 bin lira gerçekleşmesi sonucunda 107.489,3 bin lira tutarında dönem zararı meydana gelmiştir.
İşletme faaliyetlerini oluşturan unsurlar, raporun ilgili bölümlerinde değerlendirilmiştir.
A-Giderler :
Müessesenin 2012 yılı faaliyet dönemine ilişkin giderleri önceki yıl sonuçlarıyla mukayeseli olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. tutarında ödenek tahsis edilmiş, yıl içindeki gerçekleşmeler dikkate alınarak fasıllar arası aktarma yapılmış, ancak genel bütçe rakamı değişmemiştir.
2012 yılında gerçekleşen 166.345 bin lira tutarındaki harcamaların; % 69,9’u memur, sözleşmeli ve işçi ücretlerine, % 13,2’si dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlere, % 9,1’i ilk madde ve malzeme giderlerine, % 6,6’sı amortisman ve tükenme paylarına, % 1,2’ si de vergi, resim ve harçlar ile diğer çeşitli giderlere ait bulunmaktadır.
B-Tedarik işleri :
TTK Yönetim Kurulu‘nun 30.06.1994 tarih, 174 sayılı kararı çerçevesinde, tüm kuruluşun mal ve hizmet alım işleri, Genel Müdürlük adına, tek elden, Makine ve İkmal Dairesi ve Satınalma Dairesi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilmektedir.
Satınalma Dairesi, maden direği alımlarında İşletmeler Dairesi ile diğer özellikli mal gruplarına ait alımlarda ilgili daireler ile işbirliği içinde çalışmaktadır.
Kurumun tedarik işlerinde esas olarak 4734 sayılı Kamu İhale mevzuatı uygulanmaktadır. Ayrıca, 4734 Kanunun istisnalara ilişkin 3/g maddesi kapsamında, Kamu İhale Kurumu tarafından her yıl belirlenen limitin altında kalan alımlarda
30.10.2003 tarih, 25274 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TTK Mal, Hizmet Alımları ve Yapım İşleri Yönetmeliği hükümleri uygulanmaktadır.
Genel Müdürlükçe tek elden yapılan toplu alımlar dışında, çok acil olup ambarlarda bulunmayan malzemeler, TTK Yönetim Kurulunun 14.04.2006 tarih, 124 sayılı kararıyla yeniden düzenlenen Küçük Kasalar Yönergesi hükümleri çerçevesinde tanınan limitlere göre Müesseselerce satın alınmaktadır.
1-Alımlar :
a) İlk madde ve malzeme alımları :
2012 yılında öngörülen ve gerçekleştirilen malzeme alımları geçen yılla birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
2011 yılı 2012
Alımlar gerçekleşen Program Ödeneği Gerçekleşen Ödeneğin
İlk
Durum Son
Durum İlk Durumuna
Göre Sapma
Bin TL Bin TL Bin TL BinTL %
1-Maden Direği 3.542 4.396 3.816 3.352 (24)
2-Demir Tahkimat
malz 3.155 2.950 2.540 2.282 (22)
3-Patlayıcı Maddeler 320 300 280 325 8,3
4-Akaryakıt ve Yağlar 164 158 183 193 (22)
5-İş Makine Lastikleri
6-Demir ve Çelikler 146 117 137 117 0
7-Alet Edevat 318 1.961 1.496 1.609 (18)
8-Sosyal İşler Malz 329 608 458 297 (51)
9-Kırtasiye ve Matbu 44 44 42 45 2,3
10-Sair Malzeme
- İç 2.214 2.314 1.930 2.085 (10)
-Dış 553 578 482 521 (10)
Toplam(10) 2.767 2.892 2.412 2.606 (10)
11-Yedekler
-İç 2.730 2.631 3.139 2.296 (12,7)
-Dış 683 657 784 573 (12,7)
Toplam(11) 3.413 3.288 3.923 2.869 (12,7)
-İç Alımlar Toplamı 12.962 15.479 14.021 12.602 (18,6) -Dış Alımlar Toplamı 1.236 1.235 1.266 1.094 (11,4)
Genel Toplam 14.198 16.714 15.287 13.696 (18,1)
Verilen Sip. Avansları 911 1.515
Müessesenin 2012 yılı alım programında 16.714 bin lira tutarında alım yapılacağı, bunun 15.479 bin liralık kısmının iç alım, 1.236 bin liralık kısmının da dış
20
Sayıştay
30.10.2003 tarih, 25274 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TTK Mal, Hizmet Alımları ve Yapım İşleri Yönetmeliği hükümleri uygulanmaktadır.
Genel Müdürlükçe tek elden yapılan toplu alımlar dışında, çok acil olup ambarlarda bulunmayan malzemeler, TTK Yönetim Kurulunun 14.04.2006 tarih, 124 sayılı kararıyla yeniden düzenlenen Küçük Kasalar Yönergesi hükümleri çerçevesinde tanınan limitlere göre Müesseselerce satın alınmaktadır.
1-Alımlar :
a) İlk madde ve malzeme alımları :
2012 yılında öngörülen ve gerçekleştirilen malzeme alımları geçen yılla birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. yapılacağı, bunun 15.479 bin liralık kısmının iç alım, 1.236 bin liralık kısmının da dış
alım olacağı öngörülmüş, yıl içindeki ihtiyaçlar dikkate alınarak toplam alım ödeneği 15.287 bin lira tutarına indirilmiştir.
Yıl içinde gerçekleşen toplam alım tutarı ise 13.696 bin lira olmuştur. Toplam alımların; % 24,5 oranında 3.352 bin liralık kısmını maden direkleri, % 16,6 oranında 2.282 bin liralık kısmını demir tahkimat malzemesi, % 19 oranında 2.606 bin liralık kısmını sair malzemeler, % 21 oranında 2.869 bin liralık kısmını yedekler, % 11,7 oranında 1.609 bin liralık kısmını alet ve edevat, % 7,2 oranındaki kalan kısmı da diğer malzemeler oluşturmaktadır.
Tüm alımların % 92 oranında 12.602 bin liralık kısmını iç alımlar, % 8 oranında 1.094 bin liralık kısmını da dış alımlar teşkil etmektedir.
TTK Genel Müdürlüğü ve bağlı müesseselerde satınalma faaliyetinin topluca planlanıp izlenebilmesi amacıyla satınalma programı, önceki yıllardan beri yapılmakta olan yatırımlarda kullanılacak malzemeleri de kapsayacak şekilde hazırlanmaktadır.
Yatırımlar için satınalınan malzemeler, yapılmakta olan yatırım hesaplarına aktarılarak tüketildiğinde, ilgili maddi duran varlığın veya özel tükenmeye tabi varlığın maliyetine girdiğinden, bünyesine girdiği varlıkla birlikte amortisman veya özel tükenme payı olarak tabi olduğu itfa süresine göre gelecek yıllarda üretim maliyetine yansıtılmaktadır. İşletme malzemeleri ise tüketildiğinde doğrudan cari yıl üretim maliyetlerine yansıtılmaktadır.
Bu uygulama, yatırımlara ilişkin malzeme ödeneklerinin hem satınalma ödeneği, hem de yatırım ödeneği içinde yer almasına ve ödeneklerde mükerrerliğe yol açmakta, kaynak ihtiyacının olduğundan fazla görünmesine neden olmaktadır.
Genel Müdürlükçe Satınalma Dairesi Başkanlığı tarafından yapılan alımlar ile küçük kasa alımları birleştirilmek suretiyle gerek konsolide bazda Kurumun, gerekse birimlerin satın alma tablosu oluşturulmaktadır. Ancak, müesseselerde yapılan incelemelerde Genel Müdürlükçe hazırlanarak müessese bilânçolarına eklenen satın alma tablosu ile müessese stoklarına girişi yapılan malzeme toplamları arasında uyumsuzluklar olduğu görülmüştür.
Sayıştay’ın TTK Genel Müdürlüğü’ne ilişkin 2010 yılı Denetim Raporunda;
“Tedarik işleri konusunda görülen uyumsuzluk ve belirsizliklerin giderilmesine yönelik önlemler almak üzere, kurum bazında tüm mal ve hizmet alım program ve uygulamaları ile muhasebeleştirmelerine ilişkin usul ve esasların TTK Teftiş Kurulunun katılımı ile oluşturulacak bir komisyon tarafından ayrıntılı şekilde incelenmesi,”
7 numaralı olarak yer almıştır.
Bu önerideki hususların yerine getirilmesi amacıyla TTK Genel Müdürlüğü’nün 29.11.2011 tarih, 7832 Sayılı oluru ile bir komisyon oluşturulmuştur. Söz konusu Komisyonun çalışmaları sonucunda hazırlanan 15.02.2012 tarihli raporda;
-Kurumun Tedarik faaliyetleriyle görevli olan satınalma, makine ikmal, ve muhasebe birimleri arasında işbirliği ve koordinasyon sağlanarak özellikle yıl sona erdikten sonra yapılan envanter çalışmaları sırasında Kurum ve müesseselere ait
satınalma bilgi ver tablolarının tüm alım ve tedarik giderlerini ayrıntılı olarak gösterecek şekilde stok giriş-çıkışları ve maliyet tabloları ile uyumlu şekilde hazırlanması,
-Muhasebe kayıtları ile Satınalma Dairesi kayıtları arasında tutarlılık sağlanması amacıyla aralık ayının 20’sinden sonra fatura kesilmemesi ve ödeme yapılmaması,
-İşletme, yatırım ve hizmet alımlarına ilişkin tablolarda yer alan ödenek ve harcamalarda mükerrerlik görüntüsü veren karışıklıkların giderilmesi,
- Bedeli ödenmiş ve mülkiyeti TTK’ya geçmiş olmasına rağmen henüz teslim alınmamış ve müesseselere sevk edilmemiş maden direklerine ait tutarların, muhasebe hesap planında “0.150.10.01 Yurt İçi yoldaki Direkler” hesabında izlenmesi,
Konularında TTK Genel Müdürlüğü tarafından önlemler alınması ve gerekli düzenlemelerin yapılması önerilmiştir.
Denetim tarihinde (Mayıs 2013) yapılan incelemelerde; yukarıda özetlenen hususların yerine getirilmesi amacıyla “TTK Genel Müdürlüğü Malzeme Hareketleri,
Denetim tarihinde (Mayıs 2013) yapılan incelemelerde; yukarıda özetlenen hususların yerine getirilmesi amacıyla “TTK Genel Müdürlüğü Malzeme Hareketleri,