15 Temmuz FETÖ’cü askerlerin darbe girişiminden sonra birçok ülkeden Türkiye’ye destek mesajları geldiği anlaşılmaktadır. Örneğin, Yunanistan Başbakanı Alexis Çipras Türkiye’de yaşanan olayları yakından takip ettiklerini söyleyerek,
146 “Yıldırım’dan Rusya’ya teşekk…”, a.g.e.
147 Mirzaliyeva, Fatima “Rus Basını Gözüyle Rus –Türk Yakınlaşması”, İnsamer, 03.09.2016, http://insamer.com/tr/rus-basini-gozuyle-rus-turk-yakinlasmasi_361.html; Rus haber ajanslarında yer alan bilgilere göre Türkiye’nin bu mektubu özür olarak değerlendirilse de Mirzaliyeva, Fatima “Rus Basını Gözüyle Rus –Türk Yakınlaşması”, İnsamer, 03.09.2016, http://insamer.com/tr/rus-basini-gozuyle-rus-turk-yakinlasmasi_361.html; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başdanışmanı Saadet Oruç ise twitter dan attığı mesajlarında Erdoğan’ın özür dilemediğini, olay ile ilgili “kusura bakmayın” diyerek üzüntülerini bildirdiğini belirtti. “Erdoğan özür diledi mi? ve
Putin ilk kez konuştu…”, Cumhuriyet, 30.06.2016,
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/560362/Erdogan_ozur_diledi_mi__Ve_Putin_ilk_kez _konustu....html; Aslında mektubun Türkçe çevirisi “kusura bakmayın” anlamı taşırken Rusça’ya çevrilirken “izvinite” olarak tercüme edilmiş ve Türkiye tarafından yazılan bu mektup Rusça’da bir özür mektubu olarak lanse edilmiştir. Ayrıca hem Türkiye’nin hem Rusya’nın Avrupa ülkeleri ile ilişkilerinin pürüzlü olduğu düşünülürse, bu iki ülkenin birbirleri ile sorunlarını halledip ilişkilerini rayına oturtması pozitif bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Özellikle turizm sektöründe Türkiye’nin büyük kayıplar yaşaması ve Rusya’nın da kendi politik menfaatlerini düşünmesi bu iki ülkeyi birbirine daha çok bağlayacaktır.
demokratik hukuk devletinin ve düzeninin çok önemli olduğu vurgusunu yaptı. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Türk milletinin olaylar karşısındaki tutumundan çok etkilendiğini belirterek korkusuzluğundan dolayı tebrik etti. Ayrıca sosyal medyadan yaptığı açıklamalarda, ‘böyle güçlü halkın olduğu ülkelerde darbeye
hiçbir zaman yer yoktur’ diyerek Türk halkının yanındayız mesajını verdi. 148
Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelashvili ve Başbakanı Giorgi Kvirikaşvili, demokrasinin olduğu ülkelerde halkın seçtiği hükümetin kararlarına önem verilmesi gerektiğini söyleyerek Türk devletini ve Cumhurbaşkanını
desteklediğinin altını çizdi.149 Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Fethullahçı Terör
Örgütünün Türkiye Cumhuriyeti hükümetini devirmek adına yaptığı bu girişimi sert bir şekilde eleştirerek, Türkiye’nin her zaman arkasındayız mesajını verdi. Ayrıca bu olayın kendilerini derinden etkilediğini söyleyerek, Türkiye ve Türk milleti adına endişe duyduklarını fakat kısa sürede bu durumun düzeleceğine inandıklarını belirtti.150
Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Türkiye’de özellikle Ankara ve İstanbul’da yaşanan olaylarla ilgili Türk Silahlı Kuvvetleri içerisinde yer alan ordunun tek yapması gereken halkını ve devletini koruyup gözetmektir açıklamasını yaparken devlete müdahale edilmemelidir dedi. Bu tür girişimler Türkiye’nin büyümesine ve anayasal düzeninin bozulmasına yönelik büyük bir engel oluşturuyor diyerek Türk vatandaşlarına ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ülke olarak sonsuz destek
verdiklerini ifade etti. 151
Litvanya, Letonya ve Estonya gibi Baltık ülkeleri de darbeye karşı olduklarını söyleyerek Türkiye’ye destek açıklaması yaptılar. Litvanya Dışişleri Bakanı Linas Linkevicius, ‘demokratik düzeni bozmak için yapılan bu hain saldırı
148 “Dünyadan tepki yağıyor”, Yeni şafak, 16.07.2016, http://www.yenisafak.com/dunya/dunyadan-tepki-yagiyor-2494830
149 “Darbe girişimine dünyadan tepkiler yağdı”, Milliyet, 16.07.2016, http://www.milliyet.com.tr/darbe-girisimine-dunyadan-tepkiler-dunya-2278836/
150 “Dünya liderlerinden darbe girişimine tepkiler”, Haber türk, 16.07.2016, http://www.haberturk.com/dunya/haber/1267371-obamadan-turkiye-aciklamasi
151 “FETÖ’nün darbe girişimine dünyadan tepkiler”, Trt haber, 16.07.2016, http://www.trthaber.com/haber/gundem/fetonun-darbe-girisimine-dunyadan-tepkiler-261290.html
Türkiye’yi zarara uğratmaktadır’ ifadesini kullanırken, Letonya Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics ve Estonya Cumhurbaşkanı Thomas Hendrikilves ise bu vahim olaydan dolayı üzüntü duyduklarını söyleyerek demokrasi ve hukukun her şeyin
üzerinde olduğuna dair açıklamalar yaptılar.152
Fas Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Türkiye’nin anayasal düzenine karşı yapılan darbe girişiminin kabul edilemez olduğu belirtildi. Açıklamada, “Fas, kardeş ve Müslüman ülke olan Türkiye ile her zaman dayanışma içerisinde olacaktır.” ifadelerine yer verildi. Açıklamada, Türkiye’deki
anayasal düzeni koruma çağrısı yapıldı.153
Tunus Cumhurbaşkanı ise darbe sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan’a telgraf göndererek Türkiye’de seçimle iş başına gelmiş ve demokrasiyi hedef alan bu vahim olayın başarısızlıkla geri püskürtülmesini kutladı. Moritanya devlet başkanı da
ülkemizde yaşanan bu olaya tepkisini göstererek darbeyi kınadıklarını söyledi. 154
Cezayir 15 Temmuz gecesi yaşanan darbe girişiminden 72 saat sonra düşüncelerini dile getirerek yaşanan olayları çok yakından izlediklerini ve ilk olarak Ankara ve İstanbul’da yaşayan kendi vatandaşlarının can güvenliklerini merak ettiklerini ve Atatürk Havalimanındaki uçuşların iptal edilmesi ile halkının ülkelerine geri dönebilmeleri için Cezayir Havayolları ile beraber hareket halinde çalıştıklarını dile getirdi. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı Divan Başkanı Ahmet Uyahya yönetimde olan partinin organize ettiği ve öğrencilerle yapılan konuşmasında yaşanan bu olayları çok yakından takip ettiklerini, bu olaylardan ders alınması gerektiğini vurgularken kendilerinin de olası bir darbe ihtimaline karşı hem ordularını, hem tanklarını hazır bulundurduklarını ve halkın özellikle gençlerin bu olaylar ile ilgili bilgilendirilmesi gerektiğinin önemini vurguladı. Toplantıya katılanlar ise bu konuşmaları, Abdülaziz
152 “Darbe girişimine dünyadan tepkiler yağdı”, Milliyet, 16.07.2016, http://www.milliyet.com.tr/darbe-girisimine-dunyadan-tepkiler-dunya-2278836/
153 “Mağrip ülkelerinin Türkiye’deki darbe girişimine tepkileri”, Anadolu Ajansı, 10.08.2016, http://aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/magrip-ulkelerinin-turkiyedeki-darbe-girisimine-tepkileri-/626024.
Buteflika yönetimine karşı harekete geçmesinden korkulan Korgeneral Ahmed Kayid Salih'i işaret ettiği çıkarımında bulundular. Libya Yüksek Konseyi Başkanı Abdurrahman es-Suveyli Cumhurbaşkanı Erdoğan ile iletişime geçerek ‘Türkiye'de anayasal demokratik düzene karşı düzenlenen darbe girişiminin başarısız olmasından ötürü’ memnuniyetini bildirdi ve Libya halkının Türkiye’ye destek olduğunu, sadece Türkiye değil diğer kardeş ülkeler için de her türlü askeri darbeyi kınadığını bildirdi.155
155 “Mağrip ülkelerinin Türkiye’deki darbe girişimine tepkileri”, Anadolu Ajansı, 10.08.2016, http://aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/magrip-ulkelerinin-turkiyedeki-darbe-girisimine-tepkileri-/626024
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM