Aynı Suç İşleme Kararını Açıklayan Görüşler

2.2.2.2.1.1 Önceden Kurulması Gereken Bir Plan Görüşü

Bu görüşe sahip yazarlara göre, zincirleme suç kurallarının uygulanabilirliği için failin işlemiş olduğu tüm suçlar kapsamında başlangıçtan itibaren tüm neticeye yönelmiş bir iradesinin olması gerekir428_.

Türk öğretisinde Dönmezer-Erman suç işleme kararını, kanunun aynı hükmünü birkaç defa ihlal etme hususunda önceden kurulan ve yaşama geçirilen bir plan, genel bir niyet şeklinde tanımlamaktadır429_{. Öğretide de çoğunluk aynı görüştedir}430_{. Hakeri,}

suç işleme kararından anlaşılması gerekenin, failin kanunun aynı hükmünü birkaç defa ihlal etme hususunda önceden kurduğu bir plan, genel bir niyet olarak ifade etmektedir431. Yazara göre fail, önceden bir plan yapmış, niyetini oluşturmuş ancak bunu bir defada değil kısımlara bölerek gerçekleştirmeyi uygun görmüştür ki yapmış olduğu plan çerçevesinde hareket ettiği için suçlar zincirleme suç kabul edilmektedir432_.

Öyleyse, önceden yapılmış bir planı, kişinin gerçekleştirmek istediği amaca yönelik, suçun tüm şartlarının önceden öngörülmesi ve seçilmesi olarak tanımlayabiliriz. Ancak plan kavramının çok katı bir şekilde yorumlanmaması gerektiği, suç faaliyetinin icrasında, davranışın şeklinin ve araçların ayrıntılı olarak planlanmasına gerek olmadığı, birden çok suç işleme amacına yönelik genel bir kararın ve programın

426 _{Özbek,Doğan,Bacaksız,Tepe, s. 559.} 427 _{Özen, s.116.}

428 _{Şeker, s.72.} 429 _{İçel, s.609.}

430 _{Artuk, Gökçen, Alşahin,Çakır, s.739. ‘’ bir suç işleme kararından anlaşılan; failin kanunun aynı} hükmünü birden fazla ihlal etmek hususundaki ‘’ genel planı, niyetidir ‘’ . Hakeri, s.625., Soyaslan, s.547., Koca,Üzülmez, s.529., Özgenç, s.604., Centel,Zafer,Çakmut, s.532., Akbulut, s.773.

431 _{Hakeri, s.625.} 432 _{Hakeri, s.626.}

93

yeterli olduğu belirtilmektedir433_{. Hakeri de söz konusu kararda işlenecek suçların}

karakteristik özellikleri hakkında bir fikrin oluşmasını, zincirleme suç bakımından yeterli görmektedir434_{. Aksi yönde bir değerlendirme gerçekleştirildiğinde somut}

gerçeklikten uzaklaşılır. Zira fiili durumlar değişkendir ve suç faaliyetine daha sonra katılabilecek fiillerin objektif ve subjektif şartların tahmini bir öngörüsü yeterlidir435_.

Örneğin ev sahibinin olmadığı bir zaman diliminde hırsızlık suçunu işleyen failin, ev sahibinin bir müddet daha gelmeyeceğini öğrendikten sonra aynı eve girerek hırsızlık suçunu işlemesi halinde, zincirleme suç hükümleri uygulanamayacaktır. Plan ya da program önceden kurulabileceği gibi, ilk fiille de her zaman olabilir436_{. Ancak işlenen}

suçlar aynı olsa dahi, bu suçlar failin eline geçirdiği fırsatlardan yararlanarak gerçekleştirilirse, zincirleme suç kabul edilemez437_{. Sancar da aynı görüşü}

savunmaktadır. Nitekim, Yargıtay Ceza Genel Kurulu da, 08.07.2003 T. ve 5-189-207 sayılı kararında ‘’ faydalanmak suretiyle aynı mağdura karşı farklı yerlerde iki kez ırsa tasaddi suçunu işleyen sanık hakkında, suçlar arasında 7-8 aylık zaman aralığının girmesinin aynı suç işleme kararı ile hareket ettiğini göstermediği gibi, çıkan fırsatlardan yararlanmak suretiyle işlediğinden zincirleme suç olarak kabul edilemeyeceğine karar vermiştir438_.

Yargıtay hem 765 sayılı mülga TCK döneminde439 _{hem 5237 sayılı TCK’nın}

yürürlükte olduğu dönemde, bazı kararlarında aynı suç işleme kararını ‘’ plan, genel bir niyet ‘’ şeklinde anlaşılması gerektiğini belirtmiştir440_.

2.2.2.2.1.2 Fiillerin Tümüne İlişkin Olduğu Tasavvur Görüşü

Bu görüşü savunan yazarlara göre zincirleme suçun subjektif şartı; failin, birden fazla işleyeceği suçlara ilişkin ihlalleri zihninde bir silsile halinde tasavvur etmesi ile

433 _{Sancar, Yeni Türk Ceza Kanunu’nda ‘’ Zincirleme Suç ‘’, s. 254.} 434 _{Hakeri, s.626.}

435 _{Türkan Sancar,Yeni Türk Kanunu’nda Zincirleme Suç, s. 254.} 436 _{Sancar, s. 254.}

437 _{Hakeri, s.626.}

438_{http://www.kazanci.com/kho2/ibb/files/dsp.php?fn=cgk-2003-5-189.htm&kw=8.+7.+2003,+#fm}

(son erişim tarihi :09.04.2019)

439 _{YCGK 02.03.1987 gün ve 341/84 ve 20.03.1995 gün ve 48/68 sayılı kararlarında aynı suç işleme}

kararlarından anlaşılması gereken, Kanun’un aynı hükmünü birden çok kez ihlal etme hususunda önceden kurulan bir plan ve genel niyetin varlığının anlaşılması gerektiğini belirtmiştir.

440 _{Yargıtay 7. CD 2018/8009 E., 2018/9844 K. 03.10.2018 T. , Yargıtay 4. CD. 2018/3159 E., 2018/12649}

94

gerçekleşmiş olur. Suçlar icra safhasında birbirlerinden ayrılsalar da, başlangıçta failin kafasında tek bir fiil olarak düşünülür ve tasavvur edilir441_.

Soyaslan da aynı suç işleme kararının bir tasavvur olduğu görüşündedir. Soyaslan, suç işleme kararını, birden çok suçu işlemeye yönelik fikrin tasavvur edilerek icra edilmesi doğrultusunda zihnen çözülmesi ve gerçekleştirilmesi şeklinde tanımlamış, fail iki eylemi arasında karar değiştirmişse suç işleme kararının aynı olamayacağını belirtmiştir442_{. Yine yazar, suç işleme kararının çok geniş yorumlanması halinde}

suçlunun korunacağını, dar olarak yorumlanması halinde suçlu aleyhine neticelere ulaşılacağını belirtmiştir443_.

Bu görüş, bütün suçlar yönünden geçerli olan tasavvur fikrinin suç işleme kararıyla eş tutulduğundan, bir failin bütün suçlarının tek suç olarak nitelendirilmesine yol açabileceği gerekçesi ile eleştirilmiştir444_.

2.2.2.2.1.3 Failin Hareketleri Arasında Subjektif Bağ Olması Gerektiği Görüşü

Türk doktrininde İçel’e göre, bir suç işleme kararının icrası kapsamı ifadesi, failin hareketleri arasında bulunması gereken sübjektif bir bağlantı şeklinde anlaşılmalıdır445_{. Bu görüşe göre, tüm neticeyi önceden kapsayan, önceden kurulmuş}

bir plan gereğince zincirleme suça dâhil fiillerin kademe kademe gerçekleştirilmesi şeklindeki bir şartın aranması gereksizdir446_{. Failin her hareketinin önceki hareketlerin}

devamı olarak gözükmesi ve böylece failin tüm hareketleri arasında tek bir sübjektif bağlantının bulunması aynı suç işleme kararının varlığı için yeterlidir447_{. Buna göre,}

önceden kurulan bir plana dayalı olarak işlenen fiillerin yanı sıra, fiillerin devamına sonradan karar verilmesi hallerinde ve taksirli suçlarda da bu şart gerçekleşebilir448.

441 _{Öztekin Tosun, Müselsel Suçlar, s. 136.} 442 _{Soyaslan, s.257.} 443 _{Soyaslan, s.258.} 444 _{Sancar, s. 90.} 445 _{İçel, s.610.} 446 _{Şeker, s.75.} 447 _{Centel,Zafer,Çakmut, s.532.} 448 _{İçel, Suçların İçtimaı, s. 136-137.}

95

Bu görüşü savunan yazarlara göre fırsat çıktıkça suçu işlemeyi düşünme bir suç işleme kararı kapsamında değildir449_.

Zincirleme suça ilişkin 43. maddenin gerekçesinde yer alan, bu suçlar, aynı suç işleme kararı kapsamında işlenmektedirler, yani bu suçlar arasında sübjektif bir bağ bulunmaktadır, şeklindeki ifadeden kanun koyucunun da bu görüşe taraf olduğunu söylemek mümkündür. Yargıtay 7. Ceza Dairesi E. 2016/11025 K. 2018/7387 T. 26.6.2018 tarihli kararında olayların oluş ve gelişimi ile dış dünyaya yansıyan diğer tüm özelliklerin birlikte değerlendirilip sanığın eylemlerini bir suç işleme kararının icrası kapsamında gerçekleştirip gerçekleştirmediğini ve bu sayede hakkında zincirleme suç hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağı hususlarının tartışılarak tespit edilmesi gerektiği belirtilmiştir450_.

2.2.2.2.2 Aynı Suç İşleme Kararını Belirlemeye Yönelik Yardımcı