Avusturya’daki Türk Toplumu

Türkiye ile Avusturya arasında imzalanan 1964 yılında yapılan bir anlaĢma sonucu Avusturya‟ya iĢçi göçü resmen baĢlamıĢtır. 1973‟te petrol krizinden etkilenen Avusturya, ülkeye yabancı iĢçi giriĢini durdurmuĢ ve 50.000 yabancı iĢçiyi de iĢten çıkarmıĢtır. 1964- 1973 yılları arasında iĢ ve iĢçi bulma kurumu tarafından Avusturya‟ya toplam 34.461 iĢçi gönderilmiĢken, 1974 – 1980 yılları arasında bu sayı 5003‟e düĢmüĢtür. Sonraki yıllarda Avusturya hükümetlerinin, yabancı iĢçilerin ülkeye giriĢini engellemeye yönelik olarak yaptığı yasal düzenlemeler devam etmiĢtir (Görgü, 1997).

Avusturya‟daki Türklerin sayısı konusunda kesin veriler bulunmamaktadır. Çünkü 1983 – 2005 yılları arasında Avusturya vatandaĢlığına geçen Türklerin sayısı 111. 300 olarak ifade edilse de Avusturya vatandaĢlığına geçen Türk kökenlilerin sayısı tam olarak bilinememektedir. Bu durum dikkate alındığında (Türkiye Cumhuriyeti vatandaĢlığı ve

Avusturya Cumhuriyeti vatandaĢlığı olan Türk asıllılar) Avusturya‟da tahmini olarak 207.999 Türk‟ün yaĢadığını söylemek mümkündür (Demir, 2014).

1970‟li yıllarda ailelerin göç etmesiyle birlikte Avusturya okullarında Türk çocuklarının sayılarında artıĢ yaĢanmaya baĢlamıĢtır. 1975 yılında 708 olan yabancı öğrenci sayısının 1977 yılına kadar 2551‟e çıkması dikkat çekmektedir. Ayrıca 1978 yılında Vorarlberg eyaletindeki Türk öğrencilerin sayısı toplam öğrenci sayısının % 1,1‟ini, Viyana‟da ise % 0,7‟sini oluĢturmaktadır (Görgü, 1997).

ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2007) Yurt DıĢı ĠĢçi Raporunda Avusturya‟da okula devam eden Türk çocuklarının sayısı ve devam ettikleri okullara göre dağılımı aĢağıdaki tabloda ifade edilmektedir:

Tablo 26. Avusturya‟da Okula Devam Eden Türk Çocuklarının Sayısı ve Devam Ettikleri Okullara Göre Dağılımı

Okul tipi Avusturyalı Türk

Zorunlu eğitim 669.388 20.603

Lise ve meslek okulları 571.658 5.207

Toplam 1.241.046 25.810

ÇSGB. (2007). Yurt DıĢındaki VatandaĢlarımıza ĠliĢkin GeliĢmeler ve Sayısal Veriler

Sayısal dağılımı yukarıdaki Ģekilde ifade edilen Avusturya‟daki Türk öğrenciler arasında, ÇalıĢma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2007) verilerine göre, yüksek öğrenime devam eden öğrenci sayısı 2.049 olarak belirtilmiĢtir. Yine aynı çalıĢmada Avusturya‟daki Türk öğrenciler arasında mesleki öğrenim görenlerin sayısı 2000 yılında 2.119, 2001 yılında 1.915, 2002 yılında 1.773, 2003 yılında 1. 680, 2004 yılında 1.485, 2005 yılında 1.331 ve 2006 yılında 1.197 Ģeklinde ifade edilmiĢtir. Bu sayısal veriler göz önüne alındığında, mesleki öğrenim gören Türk çocuklarının sayısında yıllar itibariyle düĢüĢ olması ve buna karĢılık olarak yüksek öğrenim görenlerin sayısının, mesleki eğitim görenlerin sayısını geçmesi Avusturya‟da eğitim alanında Türk öğrenciler için bir ilerlemenin olduğu fikrini vermektedir.

Genel olarak Avusturya eğitim sisteminde zorunlu eğitim süresi 9 yıldır. 4 yıllık ilkokul ile 4 yıllık ortaokul sürecinin ardından 4 yıllık lise eğitimi devam etmektedir. Ayrıca

ortaokuldan sonra bir yıllık eğitim süresini kapsayan meslek öncesi eğitime yönelik okullar ve bu okulların ardından üç yıllık meslek okulları gelmektedir.

Avusturya okullarında yabancı öğrenci sayısındaki artıĢla birlikte, o yıllarda yabancı öğrencilere ana dili dersi verilmeye baĢlanmıĢtır. Bu durumun temel nedeni, göçmen ailelerin bir gün ülkelerine dönecekleri düĢüncesi ve bu insanların ülkelerine döndüklerinde önemli bir uyum problemi yaĢamalarının önlenmesi çalıĢmasıdır. 1976 yılında Avusturya ve Türkiye arasında imzalanan bir anlaĢmayla Avusturya Eğitim Bakanlığının hazırladığı bir modele göre ana dili destek dersleri verilmeye baĢlanmıĢtır. Bu dersler Avusturya öğretim planı ve hukuk kurallarına göre uygulanmıĢ ve bu uygulama Türk öğretim planı temelinde oluĢturulmuĢtur. Ancak göçmen Türkler ana dili dersi alma konusunda birtakım sorunlar yaĢadılar. Bu problemlerin yaĢanmasının baĢlıca sebebi bu ülkede Türk toplumunun sayıca az olmaları ve Avusturya‟nın çeĢitli bölgelerine dağılmıĢ olmalarıydı. YaĢanan birtakım güçlüklere rağmen Avusturya‟da ana dili dersleri alan Türk çocukları mevcuttur. ÇalıĢma ve sosyal güvenlik bakanlığı (2007) verilerine göre Avusturya‟da 2005/ 2006 eğitim öğretim yılında 11.892 Türk çocuğu Türkçe ve Türk kültürü sınıflarına devam etmiĢtir.

Sezen (2012), Avrupa‟da yaĢayan Türk iĢçi çocuklarının eğitim sorunlarını incelediği çalıĢmasında, Avusturya‟daki Türk çocuklarının da ciddi dil ve eğitim problemleri yaĢadığını vurgulamıĢ ve bu durumu çeĢitli sebeplere bağlamıĢtır. Bu ülkedeki Türk çocuklarının yaĢadıkları eğitim sorunlarında velilerin ilgisizliği ve eğitim düzeylerinin düĢük olması önemli bir etkendir. Bunun yanı sıra söz konusu çocukların Türkçelerinin ve Almancalarının yetersizliği, yarım dilli oluĢları, yaĢadıkları kültürel Ģok ile bulundukları ülkenin eğitim sistemine uyum sağlayamamaları bu gençlerin ciddi eğitim sorunları ile karĢılaĢmalarında ve baĢarısızlıklarında etkili olan temel faktörlerdir.

Özdemir (2012), yurt dıĢındaki Türk çocuklarının eğitim sorunlarını, yaĢadıkları yarım dillilik bağlamında ele almıĢ ve durumun sebeplerini sorgulamıĢtır. Yurt dıĢındaki Türk çocuklarının yarım dilliliğe bağlı olarak yaĢadıkları eğitim sorununda ana dilinin yetersizliği ağır basmaktadır. Bu çocukların yeterli düzeyde ana dili eğitimi alamamalarının tek sorumlusu veliler değildir. Bu sorun, yaĢadıkları ülke ve Türkiye Cumhuriyeti yetkililerine de dayanan bazı ihmalleri barındırmaktadır. Örneğin iki dilli Türk çocuklarının ana dili eğitimi için Türkiye‟de öğretmen yetiĢtiren kurumların yaygınlaĢmaması ve yurt dıĢına gönderilen öğretmenlerin hedef kitlenin eğitimi konusunda yeterince uzmanlaĢmamaları, bu sorunların yaĢanmasında büyük etkiye sahiptir.

Görgü (1997), Avusturya‟da yaĢayan Türk çocuklarının yazılı anlatım becerileri üzerine yaptığı araĢtırma tezinde Avusturya‟da Türk dili eğitiminin yetersiz olduğu, çocuklarda ana dili bilincinin geliĢtirilemediği, bu nedenle ana dili eğitiminin amacına tam olarak ulaĢamadığı sonucuna varmıĢtır. Ayrıca bu ülkede yaĢayan Türk çocuklarının Türkçe – Almanca karıĢımı bir dil kullandığını fark etmiĢ ve gelecekte Türkiye Türkçesinden farklı konuĢulan ve yazılan Avusturya Türkçesi Ģeklinde adlandırılabilecek bir dilin geliĢebileceği öngörüsünde bulunmuĢtur.