Avrupa Patent Sözleşmesi238, Avrupa Devletleri arasında işbirliğini güçlendirmek ve bu amaçla üye devletlerde patent tescilinin tek bir prosedür ile sağlanması ve verilen patentler için standart kuralların oluşturulması amacı ile 1973 yılında akdedilmiştir239. EPC ile oluşturulmaya çalışılan ortak hukuk, bir devletin millî hukuku gibi algılanmakta ve buna bağlı olarak bölgesel başvuru ve bölgesel patentler, millî başvuru ve millî patentler gibi değerlendirilmektedir.
Avrupa Patent Organizasyonu, Avrupa Patent Kurumu ve İdare Konseyi
olmak üzere iki organdan oluşur240. Avrupa Patent Organizasyonu’nun asıl görevi
234
Ortan, Avrupa Patent Sistemi C. I, s.43.
235
Gurry, s.20; Ortan, Avrupa Patent Sistemi C I, s.44.
236
Erdem, s.64.
237
Erbay, s.44
238 “ Avrupa Patent Anlaşması “ çalışmanın birinci bölümünde “ Uluslararası Mevzuat “ başlığı altında
ayrıntılı olarak incelenmiştir.
239
Erdem, s.65.
240
olan Avrupa Patentinin verilmesi Münih’te bulunan Avrupa Patent Kurumu aracılığı ile yapılır ve İdari Konsey tarafından bu işlem denetlenir. Avrupa Patenti için başvuru Münih’teki Avrupa Patent Kurumu’na veya La Haye’de bulunan şubesine veya üye ülkenin kanunları uygunsa başvuru sahibinin ülkesinde bulunan patent bürosuna veya yetkili kılınmış başka bir makama yapılabilir. Avrupa Patent Kurumu dışında yapılan tüm başvurular Avrupa Patent Kurumu’na aynı tarihte yapılmış başvurular gibi etkiye sahiptir.
Avrupa Patenti başvurusu, korunma istenen ülke veya ülkelerin belirtildiği bir dilekçe, buluşun tarifnamesi, bir veya birden fazla patent istemleri, tarifnamede veya patent istemlerinde atıfta bulunan resimler ve teknik bilgiyi içeren özet ile yapılır241. Avrupa Patent Sözleşmesi uyarınca, bir devlette veya Paris Sözleşmesi’ne üye devletlerden birinde hüküm doğuracak şekilde patent başvurusunda bulunmuş herkes veya bunların hukuki halefleri aynı buluş için Avrupa Patenti için yapacakları başvuruda ilk başvurunun yapıldığı tarihten itibaren 12 aylık süre içinde ilk başvurudan doğan rüçhan hakkına sahip olur.
Avrupa Patent Kurumu’na veya millî patent bürolarına yapılan Avrupa Patent başvurusu, ilk olarak Evrak Giriş Bölümü tarafından giriş incelemesine242 tabi tutulur. Başvuruda eksiklikler varsa başvuru sahibine bir ay süre tanınır. Eksiklikler süresi içinde giderilmezse başvuru geri çekilmiş sayılır.
Giriş incelemesinden sonra başvuru şeklî incelemeye tabi tutulur. Şeklî incelemede Sözleşme’nin 91.maddesinde sayılmış olan hususlar243 ele alınır. Şeklî inceleme sonucu eksiklik tespit edilirse başvuru sahibine bunları tamamlaması için olanak tanınır. Başvuru sahibi, giderilmesi mümkün olan eksiklikleri gidermezse, başvuru reddedilir veya geri çekilmiş sayılır.
Giriş incelemesi ve şeklî incelemenin bitirilmesinden sonra araştırma raporunun düzenlenmesi gerekir. Başvuru konusuna ilişkin olarak tekniğin bilinen durumu araştırma raporu ile belirlenecektir. Araştırma raporu, patent başvurusunun yeni olup olmadığının, buluş faaliyetine dayanıp dayanmadığının yani Avrupa
241
Ortan, Avrupa Patent Sistemi C. I, s.107.
242 Bu incelemede, başvurunun başvuru tarihi almak için gerekli kriterleri taşıyıp taşımadığı, başvuru
ücreti ile araştırma ücretlerinin zamanında ödenip ödenmediği, Anlaşmanın 14. maddesinin 2. fıkrasının uygulanması gerektiği durumda, Avrupa patenti başvurusunun işlem diline uygun çevirisinin süresi içinde verilip verilmediği incelenir (EPC md. 90). Ortan, Avrupa Patent Sistemi C. I, s.117-118.
243 Bu hususlar; üye devletlerin birinde ikametgâhı veya işyeri bulunmayan gerçek ve tüzel kişilerin
yetkili temsilcileri ile temsil edilmiş olup olmadıkları, başvurunun sözleşmenin uygulanmasına ilişkin Yönetmelikte belirlenen şeklî şartlara uyup uymadığı, özetin teslim edilip edilmediği, başvuru dilekçesinin Yönetmelikteki emredici hükümlere uygun olup olmadığı ve varsa rüçhan talebinin Sözleşmeye uygun olarak talep edilip edilmediği, ülke belirleme ücretinin ödenip ödenmediği, buluş sahibinin Sözleşmenin 81.maddesine uygun olarak belirtilip belirtilmediği, resimlerin başvuru tarihinde verilip verilmediğine ilişkindir (EPC md. 91). Ortan, Avrupa Patent Sistemi C. I, s.119.
Patenti verilmesi için gerekli hususların yerine gelip gelmediğinin tespitine yarar244. Ayrıca araştırma raporu, başvuru sahibinin, başvurunun sürdürülmesi ve bir hayli yüksek maddî inceleme isteminde bulunmasının yerinde olup olmadığına karar vermesinde dayanak teşkil eder. Araştırma raporu daha sonraki aşamada maddî incelemeye de esas teşkil edecektir245.Başvuru sahibinin özel olarak talep etmesi ve ücretini ödemesi halinde maddî inceleme yapılır.
Avrupa Patenti başvurusu, başvuru tarihinden, rüçhan talep edilmişse rüçhan tarihinden itibaren geçen 18 aylık bir sürenin dolmasından sonra en kısa sürede yayınlanır246. Başvuru sahibinin talebi halinde daha erken de yayınlanabilir. Avrupa Patentinin verilmesi hususunda karar bu süre dolmadan önce verilmişse başvuru Avrupa Patent Fasikülü ile birlikte yayınlanır. Yayınlanan ilanda tarifname, istemler, resimler ve ek olarak araştırma raporu ve ilana ilişkin teknik hazırlıkların tamamlanmasından önce hazırlanmışsa özet yer alır. Araştırma raporu ve özet, başvuru ile birlikte yayınlanmamışsa ayrıca özel olarak yayınlanır (EPC md.93). Avrupa Patentinin süresi 20 yıldır.
Avrupa Patent Sözleşmesi’nin getirdiği sistem, Patent İşbirliği Sözleşmesi’ne nazaran patent hukukunda birlik ve bütünlüğün sağlanmasında daha da ileriye gitmiştir. Buna karşılık Patent İşbirliği Sözleşmesi coğrafi açıdan daha geniş bir alanı kapsamaktadır. Ancak her iki sistem de birbirini soyutlamamakta aksine birbirini tamamlamaktadır247
.