Araştırmanın Modeli

Yapılan çalışmanın doğasına ve problemin çözümüne yönelik olarak uygulamada yapılacak en iyi çalışma yönteminin deneysel araştırma yöntemi olduğu, literatür çalışması neticesinde elde edilen kaynaklar aracılığıyla belirlenmiştir. Belirlenen grupların arasındaki farklılıkların belirlenmesinde deneysel araştırma yöntemini kullanmak en mantıklısıdır (Yılmaz, 2010; Kılıçoğlu, 2011; Yıldırım, 2010; Demirci, 2010; Yeşiloğlu, 2007). Deney ve kontrol grupları üzerinde yaptırılacak farklı uygulama neticeleri ve ön görülen sonuçların analizinde deneysel araştırma yöntemi kullanılmalıdır.

Deneysel yöntem bir süreçtir. Hazırlanan deney ortamı içerisinde deneklerden elde edilen davranışsal olayların, yani tepkilerin neler olduğu ve nasıl sonuçlar doğurduğunu ortaya koyan bir süreç olacaktır. Deneysel araştırma yönteminde araştırmacı, sonucu etkileyebilecek bütün değişkenleri belirlemeye çalışır. Yapılacak araştırma çalışmasının ortamı üzerinde etkili olacak bütün çevresel faktörleri kontrol eder, objeleri belirler, bireylerin davranışlarının nasıl etkilendiğini veya değiştiğini gözlemleyerek bir takım sonuçları belirlemeye çalışır. Araştırmacı yapılan çalışmada uygun olmayan değişkenler

45 varsa bunları ortamdan uzaklaştırma yoluna gider (Durmuş, 2009; Değirmençay, 2010). Deneysel yöntemin üç çeşidi bulunmaktadır. Bunlar basit deneysel, yarı deneysel ve gerçek deneysel yöntemlerdir. Deneysel yöntem en uygun araştırma yöntemini oluşturmaktadır. Deneysel yöntemde, grupları oluşturun bireyler istenilen şekilde atanmaz. Bu durum çalışmanın da doğasına aykırılık teşkil edecektir. Deney grupları üzerinde farklı değişken etkileri belirlenmeye çalışıldığından, deney grubuna müdahalede bulunulabilirken, kontrol grubuna ise müdahalede bulunulmaz. Deneysel yöntemde ön test ve son testler uygulanarak, çalışma sonucunda bireyler üzerinde meydana gelen davranış değişiklikleri analiz edilmeye çalışılır. Her iki grupta elde edilen sonuçlara göre değerlendirilir (Yılmaz, 2010; Kılıçoğlu, 2011; Yıldırım, 2010). Gerçekleştirilen çalışmalarda uygulanılan ve genelde en çok tercih edilen yöntem, yarı deneysel yöntemdir. Yarı deneysel yöntemde, grupları belirli bir düzende eşitleme yapma zorunluluğu yoktur. Çalışılacak gruplar önceden belirli kriterlere göre oluşturulmuştur. Bu sebeple araştırmacı istediği topluluğu kontrol grubu ve deney grubu olarak işaretleyebilir. Bu yöntemde eşitlenmemiş gruplara yalnızca sontest uygulaması, tek bir gruba öntest ve sontest uygulaması ve eşitlenmemiş gruplara öntest ve sontest uygulaması olarak üç farklı şekilde uygulanabilir. Genelde kullanılan ön test ve son testi birlikte uygulamaktır. Bu yöntemde de bir ya da daha fazla sayıda kontrol ve deney grubu seçilebilmektedir. Hem deney hem de kontrol grubuna çalışma öncesinde ön test uygulanır. Çalışma aralığında deney grubuna farklı değişkenler incelendiğinden müdahale yapılırken, kontrol grubu ya da gruplarına ise müdahale yapılmaz. Uygulama sonrasında da tüm gruplara sontest uygulanır ve elde edilen veriler ışığında değerlendirmelere gidilir (Yılmaz, 2010; Kılıçoğlu, 2011; Yıldırım, 2010; Çermik,2008; Karakethüdaoğlu,2010).

Bu çalışmanın amacı, Maddenin Halleri Ünitesinde Gazlar konusundaki kavramlara yönelik olarak yeni geliştirilen kavramsal değişim metinlerinin etkililiğini araştırmaktır. Çalışmanın yöntemi yarı deneysel yöntem olarak alınmıştır. Çalışmanın örneklemi, bir ortaöğretim kurumunda okuyan 10.sınıf öğrencileri olduğundan, önceden çeşitli kriterler göz önünde bulundurularak oluşturulmuş sınıflar, deney ve kontrol grubu olarak seçilmiştir. Deney ve kontrol grupları arasında Gazlar Kavram Testi öntest sonucuna göre, anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Bu sebeple kontrol ve deney grubunun

46 denk olduğu söylenebilir. Araştırmada kullanılan deneysel desen Tablo 3.1’de verilmiştir.

Tablo 3.1.Çalışmanın Araştırma Yöntemi

Gruplar Ön Test Uygulama Son Test

Deney Grubu ^GKT KTÖ ^KDDÖY GKT KTÖ Kontrol Grubu ^GKT KTÖ ^GÖY GKT KTÖ

Bu Tabloda: GKT: Gazlar Kavram Testi, KTÖ: Kimya Tutum Ölçeği, KDDÖY:

Kavramsal Değişime Dayalı Öğretim Yöntemi, GÖY: Geleneksel Öğretim Yöntemini ifade etmektedir. Yapılan çalışmada GKT ve KTÖ her iki gruba hem ön test, hem son test olarak uygulanmıştır. Deney grubuna ayrıca faaliyet bitimine müteakip Kavramsal Değişim Metni Tutum Ölçeği de uygulanarak öğrencilerin ders etkinliğinden duydukları izlenimde belirlenmiş olacaktır.

Bu çalışma aşağıdaki adımlar takip edilerek yürütülmüştür;

1. Kavramsal değişim yaklaşımı ile ilgili daha önce yapılan tez ve makaleler incelenerek kavramsal değişim metinlerinin nasıl hazırlandığı, hazırlanırken nelere dikkat edilmesi gerektiği ve uygulama aşamasının nasıl olduğu konusunda bilgiler elde edilmiştir. 2. “Gazlar” konusuyla ilgili literatür taraması yapılarak, öğrencilerin sahip olduğu yanlış anlamalar belirlenmeye çalışılmış, bu yanlış anlamalar göz önünde bulundurularak kavramsal değişim metinleri hazırlanmıştır.

3.Kavramsal değişim metinleri hazırlanırken öğretim programlarından, ders kitaplarından, genel kimya kitaplarından, çeşitli tez ve makalelerden gazlar konusu

47 incelenmiştir.

4. Hazırlanan kavramsal değişim metinleri ile ilgili 2 uzmanın görüşleri alınmıştır. Bu görüşler doğrultusunda düzeltmeler yapıldıktan sonra, bu metinlerin pilot çalışması 2013 - 2014 Eğitim-öğretim yılı bahar döneminde bir ortaöğretim kurumunun 10. sınıfında öğrenim gören 41 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiş ve öğrencilerin kavramsal değişim metinleri ve uygulanmasıyla ilgili düşünceleri alınmıştır. Bu öğrenci ifadelerine göre kavramsal değişim metinleri, yeniden gözden geçirilerek asıl çalışmada kullanılmıştır. Kavramsal değişim metinlerinin son hali Ek 1’ de sunulmuştur.

5. “Gazlar” konusuyla ilgili literatür taramasından elde edilen kavram yanılgılarından yola çıkılarak, kavramsal değişim metinlerine paralel olarak 21 soruluk Gazlar Kavram Testi (GKT), önceden uygulanmış bir çalışmadan (Yıldırım, 2010) alınmış, ilave sorular eklenmiş ve testle ilgili 2 uzmanın görüşleri alınmıştır. Gazlar kavram testi EK 2’de sunulmuştur. Öğrencilere Kimya Tutum Ölçeği(KTÖ) 15 maddeden oluşan likert tipi bir ölçek hazırlanmış, öğrenciler üzerinde çalışmanın etkinliği bu ölçekle belirlenmeye çalışılmıştır. Bu ölçek EK 3’te sunulmuştur.

6. Geliştirilen GKT ve KTÖ’nün pilot çalışması 2013-2014 Eğitim-öğretim yılı bahar döneminde bir ortaöğretim kurumunun 10.sınıfında öğrenim gören 41 öğrenci üzerinde gerçekleştirilerek madde analizi yapılmıştır.

7. Bu ortaöğretim kurumunda öğrenim gören 10.sınıf öğrencilerinden şubeler rastgele seçilmiş, kontrol ve deney grupları oluşturulmuştur. 5 ve 11.şubeler toplam 42 öğrenci kontrol grubunu, 8. ve 15. şubeler toplam 42 öğrenci deney grubunu oluşturmuşlardır. 8. Gazlar konusu hem deney hem de kontrol grubuna 6 haftalık(6x80 dk) süreçte aktarılmıştır. Kontrol grubunda geleneksel yöntemle ders işlenirken, deney grubuna ise kavramsal değişim metinleriyle ders işlenmiştir.

9. 2013-2014 Eğitim öğretim yılı bahar döneminde Gazlar Kavram Testi hem kontrol grubuna, hem de deney grubuna öntest ve sontest olarak uygulanmıştır. Kimya Tutum Ölçeği de hem kontrol grubuna, hem de deney grubuna öntest ve sontest olarak uygulanmıştır.

10. Öğrencilerde mevcut olan kavram yanılgılarını belirlemek maksadıyla da Gazlar konusuyla ilgili 10 soruluk mülakat soruları hazırlanmış, kontrol ve deney gruplarından

48 toplam 12 öğrenciyle 20 dakikalık sürede konu başlangıcında ön mülakat, konu sonunda da son mülakat yapılmıştır. Mülakatlar sesli olarak video kaydedilmiştir. Elde edilen veriler, puanlama sistemine uygun olarak tablo haline getirilmiş ve SPSS 17 programıyla analizi yapılmıştır.

11. Elde edilen değerler ışığında Gazlar konusunda kavramsal değişim yaklaşımının geleneksel öğretim yaklaşımına göre etkinliğinin belirlenmesi için öntest ve sontest uygulamaları sonucunda elde edilen verilerin analizleri SPSS 17 programıyla yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar analiz edilmiştir.