Araştırmanın Modeli ve Hipotezler

Çalışmanın bu kısmında araştırmada yer alan liderlik tarzları, örgütsel değişim ve yaratıcılık ile ilgili model oluşturulmuş ve hipotezler yazılmıştır.

4.2.1. Araştırmanın Modeli

Araştırma modeli “Liderlik Tarzları”, “Örgütsel Değişim”, “Yaratıcılık” ve “Sosyo-Demografik Etkenler” olmak üzere dört değişken üzerine kurulmuştur.

Araştırma modeline göre Liderlik Tarzları, örgütlerde olumsuz sonuçlara yol açabilen Örgütsel Değişim ve Yaratıcılık üzerine etki etmektedir. İşgörenlerin sosyo-demografik özellikleri; Liderlik Tarzları yargıları, Örgütsel Değişim ve Yaratıcılık üzerine de etki etmektedir. Bu çalışmanın uygulanması; beyaz eşya, tekstil, ağaç sektörü olmak üzere üç sektörde yer alan işgörenlere uygulanmıştır.

Bu araştırmada, anket ve birincil verilere dayalı olarak araştırma yöntemi uygulanmıştır. İşgörenler tarafından cevaplandırılmak üzere toplamda 900 adet anket formu dağıtılmış olup bunlardan 632 adedi cevaplanarak tarafımızdan değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Şekil 9. Araştırma Modeli

Yukarıdaki şekilde araştırmanın modeli yer almaktadır. Bu modelde de görüldüğü gibi sosyo-demografik özelliklerin bağımsız ve bağımlı değişkenleri ve bağımsız değişkenin bağımlı değişkenleri nasıl etkilediği araştırılmıştır.

4.2.2. Araştırma Hipotezleri

Birinci olarak, demografik etkenlerin liderlik tarzları yargıları üzerine olan etkisi araştırılmıştır. Demografik etkenlerin liderlik tarzlarını ne oranda etkilediği ortaya çıkmaktadır. Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri uygulanmıştır.

İkinci olarak ise demografik etkenlerin örgütsel değişim üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Bu bağlamda demografik etkenlerin örgütsel değişimi nasıl etkilediği ortaya çıkmaktadır. Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri uygulanmıştır.

Liderlik Tarzları Dönüştürücü Liderlik Tarzı İşgördürücü Liderlik Tarzı Serbest Bırakıcı Liderlik Tarzı

Üçüncü olarak ise, demografik etkenlerin yaratıcılık üzerine etkisi araştırılmaktadır. Bu kapsamda, demografik etkenlerin yaratıcılığı nasıl etkilediği ortaya çıkmaktadır. Mann Whitney U ve Kruskal Wallis Testleri uygulanmıştır.

Dördüncü olarak liderlik tarzlarının örgütsel değişim üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Burada liderlik tarzları bağımsız değişken iken örgütsel değişim bağımlı değişkendir. Bu kapsamda regresyon testleri yapılmıştır.

Beşinci olarak ise liderlik tarzlarının yaratıcılık düzeyi üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Burada, liderlik tarzları bağımsız değişken, yaratıcılık düzeyi bağımlı değişken olarak ele alınmıştır. Bu kapsamda regresyon testleri yapılmıştır.

Altıncı olarak ise, örgütsel değişimin ile yaratıcılık düzeyinin birbirleri ile olan etkileşimi araştırılmaktadır. Bu kapsamda regresyon testleri yapılmıştır.

Liderlik tarzları yargılarının demografik özelliklere göre bir farklılık gösterip göstermediği, örgütsel değişimin demografik özelliklere göre bir farklılık gösterip göstermediği ve yaratıcılık düzeyinin demografik özelliklere göre bir farklılık gösterip göstermediği Mann-Whitney U testleri ve Kruskal Wallis testleri ile test edilmiştir.

Ayrıca liderlik tarzları, örgütsel değişim ve yaratıcılık düzeyinin birbirleri ile ilişkisini ölçmek için korelasyon testi de yapılmıştır.

Liderlik tarzlarının örgütsel değişim ve yaratıcılık üzerine etkisini ölçmek için yapılan hipotezler aşağıdaki gibidir. Bunlar;

Hipotez 0: İşgörenlerin demografik özelliklerine göre liderlik tarzları alt boyutlarına ilişkin yargılarında farklılık yoktur.

Hipotez 1: İşgörenlerin demografik özelliklerine göre liderlik tarzları alt boyutlarına ilişkin yargılarında farklılık vardır.

Hipotez 0: İşgörenlerin demografik özelliklerine göre örgütsel değişim alt boyutlarına ilişkin yargılarında farklılık yoktur.

Hipotez 2: İşgörenlerin demografik özelliklerine göre örgütsel değişim alt boyutlarına ilişkin yargılarında farklılık vardır.

Hipotez 0: İşgörenlerin demografik özelliklerine göre yaratıcılık alt boyutlarına ilişkin yargılarında farklılık yoktur.

Hipotez 3: İşgörenlerin demografik özelliklerine göre yaratıcılık alt boyutlarına ilişkin yargılarında farklılık vardır.

Hipotez 0: Liderlik tarzlarının örgütsel değişim üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur. Hipotez 4: Liderlik tarzlarının örgütsel değişim üzerinde anlamlı bir etkisi vardır. Hipotez 0: Liderlik tarzlarının yaratıcılık üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur. Hipotez 5: Liderlik tarzlarının yaratıcılık üzerinde anlamlı bir etkisi vardır.

4.2.3. Araştırmada Kullanılan Anket Formu ve Ölçekler

Araştırmada kullanılan anket formu toplamda dört sayfadan oluşmaktadır. Anket formunda öncelikle 15 sorudan oluşan sosyo-demografik değişkenler yer almaktadır.

Araştırmada kullanılan anket formunda liderlik tarzları ile ilgili toplam olarak 36 adet soru yer almaktadır. Liderlik ölçeği literatüre göre; dönüştürücü liderlik, işgördürücü liderlik ve serbest bırakıcı liderlik tarzı boyutlarını kapsamaktadır.

Araştırmada kullanılan anket formunda 30 soruluk örgütsel değişim ölçeği yer almaktadır. Örgütsel değişim literatüre göre; değerlendirme, uygulama ve örgütsel değişimi engelleyen faktörler olarak üç boyutu kapsamaktadır.

Araştırmada kullanılan anket formunun son kısmında ise 21 soruluk yaratıcılık ölçeği yer almaktadır. Belirtilen yaratıcılık ölçeği literatüre göre; bireysel yaratıcılık ve örgütsel yaratıcılık olarak iki boyuttu kapsamaktadır.

Araştırmada kullanılan anket formunda toplamda 102 adet soru içermektedir.

Araştırmada yer alan liderlik ölçeği, Orhan Özsöylemez tarafından yazılan “Algılanan Liderlik Tarzlarının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Örgütle Özdeşleşmenin Rolü” isimli yüksek lisans tezinden alınmıştır (Özsöylemez, 2009: 163-168).

Araştırmada yer alan örgütsel değişim ölçeği Demet Kuzubaşıoğlu ve Nurhayat Çelebi tarafından “Genel Liselerdeki Öğretmenlerin Değişim Yönetimi Faktörlerine İlişkin Algılarının Etkili Okul Açısından Değerlendirilmesi” adlı makaleden alınmıştır (Kuzubaşıoğlu ve Çelebi, 2009: 9-10).

Araştırmada yer alan yaratıcılık ölçeği Mustafa Fedai Çavuş tarafından yazılan “İşletmelerde Personel Güçlendirme Uygulamalarının Örgütsel Yaratıcılık ve Yenilikçiliğe Etkileri Üzerine İmalat Sanayiinde Bir Uygulama” isimli doktora tezinden alınmıştır (Çavuş, 2006: 206).

Araştırma kapsamında kullanılan anket formunun liderlik tarzlarını belirmeye yönelik olarak oluşturulan ölçek, örgütsel değişim ölçeği ve yaratıcılık ölçeği için 5‟ li likert kullanılmıştır. Bu kapsamda, “Kesinlikle Katılmıyorum=1”,

“Katılmıyorum=2”, “Kararsızım=3”, “Katılıyorum=4” ve “Kesinlikle

Katılıyorum=5” şeklinde puanlama işlemi gerçekleştirilmiştir.