Araştırmanın Örneklemi

Sosyal araştırmalar söz konusu olduğunda örneklem, araştırmacının incelediği, ilgilendiği, hakkında fikir sahibi olmak istediği evrenin herhangi bir parçası yahut onu temsil ettiği düşünülen bir alt kümesidir (Neuman, 2014; Kothari, 2004). Üzerinde çalışılmak istenen evren genellikle bir araştırmacının ulaşamayacağı kadar büyük veya maliyetli olduğundan, araştırmalarda evrenden seçilen bir örneklem yoluyla gözlemde bulunmak mümkün hale gelmektedir (Liamputtong, 2013). Böylelikle seçilen örneklem aracılığıyla araştırmada incelenecek olan veriler elde edilebilmektedir. Veri genişliğine odaklanan ve genelleme amacı güden nicel araştırmalardan farklı olarak, nitel araştırmalar veri derinliğine odaklanmaktadır (Neuman & Robson, 2014; Patton, 2005). Bu nedenle, nitel araştırmalarda örneklemin amacı, temsil gücünden çok, bir olguyu netleştirebilecek ve derinleştirebilecek olan bilgiyi elverişli bir örneklem üzerinden elde etmektir. Nitel yöntemde araştırmacılar küçük örneklemlerle katılımcıların günlük, gerçek deneyimlerini görüşme ya da gözlemlerle saptamaya çalışırlar (İslamoğlu, 2009).

Bu bağlamda, Türkiyeli göçmenlerin Avusturya toplumunda karşılaştıkları temel toplumsal sorunları bağlamında Türk diaspora politikasına ilişkin görüşlerinin nitel araştırma yoluyla ele alındığı bu çalışmada örneklem belirlenirken, nitel araştırma yaklaşımının örneklem belirleme yöntemlerinden olan “amaçlı örneklem” yöntemi tercih edilmiştir. Bu yöntemdeki

13

temel düşünce, araştırmanın daha derinlemesine yapılabilmesi için araştırmanın amacı bağlamında olabildiğince fazla bilgiye ulaştıran bilgi zengini durumların seçilmesi olarak özetlenebilir (Vogt vd., 2012). Türk diaspora politikasını göçmenlerin gözünden anlamayı hedefleyen bu çalışma da, amaçlı örnekleme yöntemi yoluyla araştırmanın sorularını cevaplayabilecek ve bilgi bakımından zengin birimlere odaklanmıştır. Bu kapsamda, çalışmanın örneklemini, Avusturya’daki Türkiye kökenli göçmenler içerisinde göçmen toplumunu ve Türkiye’nin göçmenlere ilişkin tutum ve politikalarını anlamlandırma noktasında zengin bilgiye ve yorum gücüne sahip olduğu değerlendirilen, hem Türkiye hem de Avusturya’daki sosyo-politik süreçleri takip ettiği düşünülen ve toplumun belirli kesimlerinde kanaat önderi yahut uzman olarak kabul gören göçmenler oluşturmaktadır. Mülakat gerçekleştirilecek örneklemde yer alan kanaat önderi ve benzeri yetkinliğe sahip bireylerin belirlenmesinde ise “maksimum çeşitlilik örneklemesi” yöntemine başvurulmuştur. Bu örnekleme çeşidinde amaç, genelleme yapma hedefi gütmeden örneklemde çalışılan probleme taraf olabilecek bireylerin çeşitliliğini maksimum derecede yansıtmaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2008, s. 108). Böylelikle problemin farklı boyutlarına ışık tutacak şekilde, çeşitlilik gösteren durumlar arasında herhangi bir ortaklık olup olmadığını incelemek mümkün hale gelmektedir (Marczyk vd., 2005). Çalışmada Avusturya’daki Türk toplumunun sosyo-politik açıdan farklı kesimlerinin konuya ilişkin görüşlerinin önemli ipuçları verebileceği düşünüldüğünden, örneklemin de bunu yansıtması hedeflenmiştir. Bu bağlamda, çoğunluğu oluşturan Sünni Müslüman kesim yanında, Alevi toplumu, sol, sosyalist ve Kemalist gruplar ve Kürt kökenli Türkiyeliler gibi kesimlerden kişilere de ulaşılmaya çalışılmıştır. Bunun yanında, araştırmanın sınırlılıkları da dikkate alınarak araştırma alanı ülkenin başkenti Viyana ile sınırlandırılmıştır. Bunun nedeni, Viyana’nın Avusturya’da Türkiyeli nüfusun en yoğun yaşadığı ve örgütlendiği il (%40) olması ve başkent olarak siyasi ve toplumsal tartışma ve olayların merkezinde yer almasıdır. Bu kapsamda, Viyana’daki Türkiye kökenli göçmen toplumunun ideolojik bakımdan farklı kesimlerini temsil ettiği değerlendirilen 6 kadın ve 27 erkek olmak üzere 33 kişi ile derinlemesine mülakat tekniğine uygun olarak görüşme gerçekleştirilmiştir.

Bahse konu görüşmelerin dışında, araştırma kapsamında farklı ülkelerdeki Türk diaspora grupları ve Türkiye’nin göç politikaları hakkında çalışmalar yürüten akademisyen ve uzmanların görüşlerine de başvurulmuştur. Bu kapsamda, Viyana’daki saha araştırması sonrası, ikisi İstanbul’da (12-13.12 2017) ve ikisi Ankara’da (06.12.2017 ve 20.07.2017)

14

olmak üzere dört akademisyen ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş olup, konuyu farklı boyutlarıyla görebilmek adına önemli fırsatlar sunan söz konusu görüşmelerde yarı yapılandırılmış görüşme formlarından yararlanılmıştır. Böylelikle, çalışmanın örneklemi Viyana’daki Türkiye kökenli göçmen toplumundan temsilcilere bu alanda çalışma yürüten akademisyenler de eklendiğinde 37 kişiden oluşmakta olup, söz konusu katılımcıların listesi aşağıdaki tabloda sunulmaktadır. Özellikle Viyana mülakatları yapılırken, Avusturya’da göçmenlere ilişkin şüpheci yaklaşım ve gergin siyasi ortam dikkate alınarak daha rahat bir görüşme atmosferi yakalayabilmek adına, görüşme yapılan kişilere isimlerinin araştırmada gizli tutulacağı bilgisi verilmiştir. Bu çerçevede, katılımcıları ifade etmek için “K1” (Kadın1) ve ”E1” (Erkek1) şeklinde kısaltmalar kullanılmakla yetinilmiştir.

Tablo-1: Örneklem Grubuna Ait Bilgiler

Sıra No Katılımcı

Kodu Görev Yaptığı Kurum/Pozisyon

Pozisyon ve Ek Görevler

1 K1 CHP-Avusturya Birliği Üst düzey yetkili

2 K2 İslam Din Pedagojisi Akademisi- (IRPA) Eğitmen/ Çocuk ve

Gençlik Koçu

3 K3 İslam Din Pedagojisi Akademisi (IRPA) Memur/Akademisyen

4 K4 Sosyal Eğitim İslam Meslek Okulu

(IFSB) Üst düzey yetkili

5 K5 Avusturya Müslüman Gençlik Derneği

(MJÖ)

Yönetim Kurulu Üyesi/ Aktivist

6 K6 Avusturya Sosyalist Partisi (SPÖ) Parlamenter

7 E1

Avusturya Ekonomi Odası (WKÖ)/ Avrupalı Türk Demokratlar Birliği (UETD)

Eski çalışan/ Üst düzey yetkili/ İş adamı

8 E2

Avrupalı Türk Demokratlar Birliği (UETD)

“Viyana için Hep Berarber” Partisi (GfV)

Üst düzey yetkili/ Milletvekili Adayı

9 E3 Ortaokul ve Lise Eğitmen/ Yetkili

10 E4 Avusturya Türk Federasyonu (ATF) Üst düzey yetkili

11 E5 CHP-Avusturya Birliği Üst düzey yetkili

12 E6 Avusturya Alevi İslam İnanç Toplumu

(ALEVI) Üst düzey yetkili

13 E7 Müstakil İşadamları Derneği- MÜSİAD-

15

14 E8 T.C. Din Ataşeliği- Avusturya Türk İslam

Birliği (ATİB) Üst düzey yetkili

15 E9 Viyana İsçi Odası (AK-Wien) Danışman/ Yaşam

Koçu/ Edebiyatçı Yazar

16 E10

Avrupalı Türk Demokratlar Birliği (UETD)

Aktivist

Yetkili Aktivist

17 E11 Avusturya Sosyalist Partisi (SPÖ)- Viyana

İlçe Meclisi Meclis Üyesi

18 E12 Türkçe ve Almanca Gazete ve Dergiler Araştırmacı-Yazar

19 E13 Avusturya-İslam İnanç Topluluğu (IGGÖ) Üst düzey yetkili

20 E14 Avusturya İslam Lisesi (IRGV) Üst düzey yetkili

21 E15 Avusturya İş ve İşçi Bulma Kurumu

(AMS)

Yabancı Eğitmen ve Danışmanı

22 E16 Viyana Üniversitesi Akademisyen/

Araştırmacı-Yazar

23 E17 Avusturya Türk İslam Birliği (ATİB) Üst düzey yetkili

24 E18

Avusturya İslam Federasyonu (AİF) Avrupalı Türk Demokratlar Birliği (UETD)

Üst düzey yetkili /Eski Yetkili

25 E19 Avusturya Sosyalist Partisi (SPÖ) Siyasetçi

26 E20 Viyana Üniversitesi Akademisyen

27 E21 Sanal Haber Portalı Araştırmacı-Gazeteci

28 E22 Avusturya Güzel Sanatlar Akademisi Eğitmen/ Sanatçı

29 E23 Gıda Sektörü Firması İşadamı

30 E24 STK (Rahma-Avusturya) Aktivist/ Araştırmacı-

Yazar

31 E25

Avusturya İslam Federasyonu (AİF) YTB-YVDK (Yurtdışı Vatandaşlar Danışma Kurulu)

Üst Düzey Yetkili/ Eski Üye /Avukat

32 E26 Avusturya İslam Federasyonu (AİF) Üst düzey yetkili

33 E27 Türkçe Yerel Gazete Üst düzey yetkili

/Gazeteci-Yazar

34 E28 Üniversite Uzman-Akademisyen

35 E29 Üniversite Uzman-Akademisyen

36 E30 Üniversite-Düşünce Kuruluşu Uzman-Akademisyen

37 E31 Üniversite-Başbakanlık Uzman-

16

Saha araştırması kapsamındaki birebir görüşmeler, yukarıda mezkûr örneklem ile Avusturya’nın Viyana şehrinde 2017 yılının Ocak ayı içerisinde yürütülmüştür. Amaçlı örnekleme çerçevesinde seçilen yukarıdaki örneklemin sadece STK temsilcilerinden oluşmadığı görülecektir. Viyana’daki Türkiyeli toplumun siyasi, dini ve etnik aidiyetleri temelinde organize oldukları STK’lar toplumun nabzını tutma ve yönlendirme noktasında çok merkezi bir yerde durmaktadırlar. Ancak bunun yanında, söz konusu grup ve kamplaşmaların dışında kalmış olsa da, yaşamakta oldukları ülkeyi ve toplum yapısını bilen ve de güncel siyasi, sosyal ve uluslararası gelişmeleri yorumlama kabiliyetine sahip olduğu düşünülen araştırmacı, gazeteci, politikacı, yazar ve sanatçı göçmenler de örneklem grubuna dâhil edilmiştir.