Araş tı rmanı n Önemi:

Son yıllarda okul öncesi eğitimin öneminin tartışmasız kabul görmesiyle birlikte yaygınlaştırma çalışmalarıhız kazanmış, okul öncesi eğitimin zorunlu eğitim kapsamına alınmasına yönelik girişimlerde bulunulmaya başlanmıştır. Bu gelişmeler ülkemiz adına sevindirici gelişmeler olmasına rağmen okul öncesi eğitimin kalitesiyle ilgili bazı sorunlar hala devam etmektedir. Bu sorunlardan bazıları; okul öncesi eğitim kurumlarındaki fiziksel olanakların yetersizliği, öğretmen kalitesi ve en önemlisi 2004 yılında uygulanmaya başlayan 2006 yılında gözden geçirilen çocuklarıgelişimsel hedefler doğrultusunda etkin katılımlı, yaşayarak öğrenme ilkeleriyle eğitim vermeye yönelik olarak geliştirilmiş, sürekli geliştirilen yeni programın okul öncesi öğretmenleri tarafından verimli olarak kullanılamamasıolarak sıralanabilir.

Her geçen gün daha da teknolojik olan dünyamızda giderek daha çok sayıda iş, fen ve matematik bilgisi ve bunlarla ilgili düşünme becerileri gerektirmektedir. Genel olarak soran, sorgulayan, değerlendirme yapabilen, kendinin ve çevresinin farkında olabilen, özgüveni yüksek, üst düzey düşünme becerileri gelişmiş, yeni durumlar hakkında doğru kararlar verebilen, bilgili ve etkin katılımcıgelecek nesillerin yetiştirilmesinde en büyük sorumluluğa sahip okul öncesi eğitim kurumlarının yalnızca yaygınlaştırılmasıdeğil, aynızamanda öğretmen kalitesiyle, uyguladığıprogramlarıyla, dünyadaki gelişmeleri takip etmesiyle daha dinamik, daha donanımlıve kaliteyi artırıcı çalışmalara ihtiyacıvardır (Barrett vd., 1999:4).

Son uygulanan okul öncesi eğitim programında yer alan fen ve matematik etkinlikleri, programızenginleştiren önemli etkinliklerden biri olmasına rağmen yapılan araştırmalar, bu etkinliklerin okul öncesi öğretmenleri tarafından verimli bir şekilde uygulanamadığınıgöstermektedir.

Temel ve arkadaşlarının (1997), öğretmenlerin fen ve doğa çalışmalarıile ilgili yaptığıaraştırmada okul öncesi öğretmenleri, fen ve doğa etkinlikleri konusunda hizmet içi eğitime ihtiyaç duyduklarınıbelirtmişlerdir. Özbey’in 2006 yılında yaptığı araştırmaya göre, okul öncesi öğretmenlerin fen etkinliklerine ilişkin bilgilerinin yeterli olmasına rağmen, fen etkinliklerinin planlama ve uygulama düzeyinde bazısorunlar yaşadıklarıve fen etkinliklerini düzenli olarak uygulamadıklarısonucuna ulaşılmıştır.

Tokgöz’ün 2006 yılında yaptığıaraştırma sonucuna göre, öğretmenlerin erken matematik öğretimi konusunda kendilerini yeterli hissetmelerine rağmen tutumlarında farklılık görülmüştür. Geçmişyaşantılarının matematik eğitimine yönelik tutumlarını etkilediği, erken matematik eğitimine yönelik destekleyici program ve uygulamalarla desteklenmenin yeterliliklerini önemli ölçüde artırdığı, bu nedenle ülkemizde erken matematik eğitimine yönelik programların hazırlanmasıve matematik standartlarının belirlenmesi ve uygulama ağırlıklıöğretmen eğitim programlarının geliştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Ünal ve Akman’ın, 2006 yılında yaptıkları araştırmada, okul öncesi öğretmenlerin, fen eğitimiyle ilgili kendilerini yeterli hissetmedikleri bu nedenle de kendilerini geliştirmek için seminerlerin/ hizmet içi eğitimlerin düzenlenmesiyle bilgilerini geliştirecekleri ve daha olumlu tutum gösterecekleri sonucuna varılmıştır.

BağcıKılıç’ın 2005 yılında Türkiye’de ve Dünyada Fen Öğretimi araştırmasında, TIMSS-R (Third International Mathematics and Science Study) ’ye katılan 38 ülke arasında fen alanındaki sıralamada Türkiye 33. ülke olmuştur. Olasıbaşarısızlık nedenleri ise; aktivite saatlerinin azlığı, çok konu öğretme çabası, bilimsel araştırmaya ve bilimin doğasına verilen önem (Türkiye en az deney yapan ülkedir.) Soru tipleri (çocukların, açık uçlu, analiz etme, problem çözme bilimsel süreçleri kullanma vb soru tiplerine alışık olmamaları) olarak belirlenmiştir.

Uzun ve arkadaşlarının (2010), 1999–2007 TIMSS fen bilimleri ve matematik sonuçlarının karşılaştırılması: sınavda en başarılı ilk beş ülke-Türkiye örneği araştırmasında belirtildiğine göre, Türkiye’nin 2007 yılında fen alanında 31. sırada, matematik alanında ise, 30. sırada yer aldığıgörülmektedir. Ülkemiz, TIMSS-2007 başarısıralamasında 1999’da olduğu gibi yine alt sıralarda yer almaktadır.

Ayrıca; yapılan literatür taramasında okul öncesi eğitim alanında fen ve matematik çalışmalarıyla ilgili çok az çalışma yapıldığı, var olan araştırmalarında genellikle öğretmenlerin yeterlikleri konusunda olduğu, okul öncesinde fen ve matematik çalışmalarının uygulamalarına, öğretim yöntemlerine ilişkin çalışmaların yetersiz olduğu tespit edilmiştir.

GEMS Programıiçerdiği fen ve matematik etkinlikleriyle çocukların doğaları gereği var olan öğrenme merakı, araştırma ve keşfetme ihtiyaçlarından yola çıkılarak geliştirilmiş, soran ve sorgulayan, çok yönlü düşünme becerileri gelişmiş, bilime karşı olumlu tavır geliştirmişbireyler yetiştirmeyi hedefleyen uygulamalarıyla dünyanın pek çok ülkesinde kabul görerek uygulanan bir programdır. Ülkemizde de bazıözel okullarda uygulanan program sürekli gelişen yapısıyla da MEB Okul Öncesi Eğitim Programında yer alan fen ve matematik etkinliklerinin daha verimli olarak uygulanmasınısağlayacaktır. Programın öğretmen kılavuzları, öğretmenlerin bu konudaki verimliliklerini artırarak, mesleki açıdan gelişmelerine katkılar sağlayacaktır.

Uluslararasıuygulama alanına sahip, GEMS Programı; Kanada, Meksika, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Japonya, Finlandiya, Danimarka, İspanya, Türkiye ve başka birçok ülkede kullanılmaktadır. Program bir milyardan fazla öğretmene dağıtılan rehber kitaplardan, seminer kayıtlarından, GEMS’in lider ve derneklerinden elde edilen kayıtlardan minumum 600.000 öğretmen ve 8 milyon çocuğun GEMS’i deneyimlediği belirlenmiştir. Yerel ve ulusal incelemeler genişbir çocuk ve bölge çeşitliliğini kapsamaktadır (Barber,2001:1).

GEMS uygulama ölçekleri, programın önemli etkileri olduğunu göstermektedir. Araştırmaya dayalıpedogojiye bağlıbölümleri öğretmenlere ulaşabilir, yeni ve etkili öğretim ve öğrenme teknikleri hakkında çok pratik bilgiler sağlamaktadır. Bunun yanı sıra, programın grup çalışmasıve işbirliğine dayalıöğrenmeye dair güçlü vurguları vardır.

GEMS uygulama okullarında yapılan deneysel araştırmalar sonucunda, GEMS programı uygulanan çocukların anahtar konu içeriğini ve süreç becerilerini anlamalarında artışolduğunu, fen ve matematik aktivitelerine olan tutumlarınında olumlu bir şekilde etkilendiğini doğrulamaktadır (Sneider, 1993: 33–34).

GEMS Programı; etkili araştırmaya dayalıöğretim teknikleri ve mesleki gelişime yönelik günümüz yaklaşımlarının yayılmasıiçin önemli bir programdır. Dünyanın birçok yerinde çalışmalar yapan GEMS Birimleri, yeni metotların öğrenilmesi için hizmet içi kurslar düzenler ve yeni öğretmenlerin hazırlanmasını sağlamada ve daha geleneksel öğretmenlik yöntemlerini değiştirmede örnekler

sunmaktadır. Kısacası, GEMS Programıöğretmenlerin etkili öğretim ve öğrenme bilgilerine önemli katkılarda bulunmaktadır.

GEMS eğitimde eşitlik ve mükemmellik ilkesiyle erken çocukluk eğitiminde her çocuğun kaliteli, merak uyandıran, kültürüne uygun, önyargısız ve güvenli bir öğrenme ortamına sahip olmasınısağlar. Böyle bir ortam, her çocuğun öğrenmesi, kendini geliştirmesi, farklıbiçimlerde ifade etmesi ve kendine özgü anlama ve mükemmelliğe erişmesi için çok fazla olanak sağlamaktadır (Barrett,1999:34). Bu nedenle, GEMS Programıözel eğitime ihtiyacıolan, öğrenme güçlüğü çeken, fiziksel engelli olan ve üstün zekalıolan özel çocukların ihtiyaçlarınıda karşılayabilen bir programdır (Sneider, 1993: 33–34 ).

MEB Okul Öncesi Eğitim Programına uyarlama çalışmasıyapılmışGEMS Programı, fen ve matematik etkinliklerinin okul öncesi öğretmenleri tarafından daha etkili ve verimli kulanılmalarınısağlayarak, ülkemiz çocuklarının erken yaşlarda fen ve matematiğe karşıolumlu tutumlar geliştirmelerini, temel fen ve matematik kavramlarını uygulamalıetkinliklerle etkin ve eğlenerek öğrenmelerini, bilimsel düşünme becerilerini kazanmalarınıdolayısıyla okula hazır bulunuşluk düzeylerininde buna bağlıolarak artırılmasınısağlayacaktır. Ayrıca; gelecek öğrenmelerin ve yaşamın temellerinin oluşturulduğu okul öncesi dönemde yapılan bu çalışma ile uluslararasıfen ve matematik alanındaki değerlendirmelerde, ülkemizin daha başarılıolmasınısağlayıcıbir alt yapı oluşturulmasına katkıda bulunulacaktır.