AraĢtırmanın Metodolojisi

AraĢtırmanın metodoloji kısmında araĢtırmanın konusu, amacı, önemi, sınırlılıkları, yöntemi, evren ve örneklemi, araĢtırma soruları ve araĢtırmanın bulguları gibi araĢtırmayla ilgili yöntem ve genel bilgilere yer verilmektedir.

3.1.1. AraĢtırmanın Amacı

AraĢtırmanın temel amacı ilköğretim 6., 7., ve 8. sınıflarında seçmeli ders olarak okutulan medya okuryazarlığı dersini alan 8. sınıf öğrencilerinin medyayı kullanma düzeyleri ve medya mesajlarını anlayabilme, değerlendirme, analiz etme gibi medyayı okuma becerisi ve medya okuryazarlığı dersinin bu beceriler üzerindeki katkısını ortaya koymaktır. Ayrıca okudukları okul türüne göre de (imam hatip ve normal ortaokul) medyaya bakıĢ açılarının değiĢip değiĢmediğini araĢtırmaktır.

Bu temel amaç doğrultusunda öğrencilerin verdikleri yanıtlarla aĢağıdaki alt amaçlara cevap aranmıĢtır:

1. Öğrencilerin cinsiyetleri ile televizyon izleme süreleri arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

2. Öğrencilerin cinsiyetleri ile medya okuryazarlığı dersine iliĢkin görüĢleri arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

3. Öğrencilerin cinsiyetleri ile Medya Okuryazarlığı Düzey Ölçeği toplam puanına göre anlamlı bir iliĢki var mıdır?

4. Öğrencilerin cinsiyetleri ile medya okuryazarlığına iliĢkin yargıları arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

5. Öğrencilerin okul türü ile televizyon izleme amaçları arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

6. Öğrencilerin okul türü ile televizyon izleme süresi arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

7. Öğrencilerin okul türü ile medya okuryazarlığı düzey puanı arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

8. Öğrencilerin okul türü ile rahatsız edici durumları RTÜK‟e Ģikayet etme arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

9. Öğrencilerin okul türü ile medya okuryazarlığına iliĢkin yargıları arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

10. Öğrencilerin anne ve babalarının eğitim durumlarıyla medya okuryazarlığına iliĢkin yargıları arasında anlamlı bir iliĢki var mıdır?

3.1.2 AraĢtırmanın Sınırlılıkları ve Varsayımları

AraĢtırmanın bulguları, seçilen örneklem ve araĢtırma alanı ile sınırlıdır. AraĢtırma anket tekniği ve ankette kullanılan sorular medya ve medya okuryazarlığı ile sınırlıdır. AraĢtırma 2017-2018 eğitim-öğretim yılı ile sınırlıdır. ÇalıĢmanın anketleri (saha araĢtırması) 2 Mayıs-31 Mayıs tarihleri arasında yapılmıĢtır. AraĢtırma Konya ile sınırlı olup diğer illere genelleme yapılamaması ve sadece medya okuryazarlığı dersini alan 8. sınıf öğrencileri üzerinde uygulanmıĢ olması araĢtırmanın sınırlılıkları arasındadır.

AraĢtırmaya katılan öğrencilerin veri toplama araçlarına (Anket ve Medya Okuryazarlığı Düzey Ölçeği) samimi ve doğru yanıtlar verdikleri, araĢtırmada kullanılan anket ve ölçeğin araĢtırmanın kapsamı ve amacı için güvenilir ve yerinde veri sağladığı ve ölçeğin normal dağılım gösterdiği varsayılmaktadır.

3.1.3 AraĢtırmanın Yöntemi

AraĢtırmada ortaokul 8. sınıf medya okuryazarlığı dersi alan öğrencilerin medyaya olan bakıĢ açıları, medya araçlarını kullanma sıklıkları, televizyon izleme amaçları, medya okuryazarlığı dersine iliĢkin görüĢleri ve aldıkları dersin medyaya olan bakıĢlarını etkileyip etkilemediğini ortaya koymak amacıyla saha araĢtırması yönteminden yararlanılarak yapılmıĢtır.

AraĢtırma için kullanılan veriler yüz yüze anket tekniği kullanılarak yapılmıĢtır. Katılımcıların gerektiğinde soru sorması ve anlaĢılmayan durumların

ortadan kaldırılması için tüm veriler araĢtırmacı tarafından toplanmıĢtır. Anket formunda anketin nasıl cevaplanacağı ile ilgili gerekli açıklamalar bulunmaktadır.

AraĢtırmada S. Aydemir (2013) tarafından geliĢtirilen “Medya Okuryazarlığı Düzey Ölçeği” kullanılmıĢtır (Ek 1). Kullanılan ölçek iki bölümden oluĢmaktadır. Ölçeğin ilk bölümünde katılımcıların demografik özellikleri, medya araçlarına sahip olma durumları, medya araçlarını kullanma süreleri ve sıklığı, televizyon izleme amacı ve izlenen program türleri ve medya okuryazarlığı dersine iliĢkin görüĢlerini belirmeye yönelik sorulara yer verilmiĢtir. Ayrıca bu bölümde araĢtırmaya medya okuryazarlığı dersi alan ve almayan öğrencilerin karĢılaĢtırılması yapılmak düĢüncesinden hareketle baĢlanılmıĢtır. Bu sebeple medya okuryazarlığı dersini alıp almadıkları ve alıyorlarsa bu dersi tercih etme nedenleri sorulmuĢtur. Okullarla görüĢmeye gidildiğinde medya okuryazarlığının 6., 7., ve 8. sınıflarda seçmeli ders adı altında bütün öğrencilere verilmesinden dolayı valilikten anket için izin alınan okullarda medya okuryazarlığı dersini seçmeyen öğrencilerin olmamasından dolayı çalıĢma sadece 3 yıl boyunca bu dersi alan 8. sınıf öğrencileri üzerinde yapılmıĢ ve bu sorular çıkarılarak değerlendirilmeye alınmamıĢtır. Ölçeğin ikinci bölümünde 34 sorudan oluĢturulan katılımcıların medya okuryazarlığı düzeylerini belirlemek amacıyla 5‟li likert tipinde geliĢtirilen bu ölçekte, Tamamen Katılmıyorum (1), Katılmıyorum (2), Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum (3), Katılıyorum (4), Tamamen Katılıyorum (5) aralıklarında cevaplar elde edilmiĢtir.

3.1.4 Evren ve Örneklem

AraĢtırmanın evrenini 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Konya ilinde devlete bağlı ortaokullarda eğitim görmekte olan medya okuryazarlığı dersini alan 8. sınıf öğrencileri oluĢturmaktadır.

AraĢtırmanın örneklemini 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Konya ilinde bulunan Selçuklu (MareĢal Mustafa Kemal Ortaokulu ve AyĢe Kemal Ġnanç Ġmam Hatip Ortaokulu) Meram (Mehmet Beğen Ortaokulu ve Mehmet Katırcı Ġmam Hatip Ortaokulu) ve Karatay (Hüseyin Sevim Köroğlu Ortaokulu ve 23 Nisan Ġmam Hatip Ortaokulu) ilçelerindeki 6 ortaokulda eğitim gören medya okuryazarlığı dersini almıĢ toplam 545 8. sınıf öğrencileri oluĢturmaktadır. ÇalıĢmanın 600 kiĢiyle yapılması

planlanmıĢtır, fakat anketin tam doldurulmamıĢ olması gibi bazı durumlardan dolayı 55 anket çalıĢmaya dahil edilmemiĢtir.

Örneklemin 8. sınıf öğrencilerinden seçilmesinin nedeni Konya‟daki ortaokullarda 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin medya okuryazarlığı dersini seçme sayısının az olmasından kaynaklanmaktadır. Belirlenen okullar, medya okuryazarlığı dersini seçen 8. sınıf öğrencilerinin bu dersi seçme sayısına göre belirlenmiĢtir. Konya genelinde çalıĢmanın evrenini oluĢturan her bir okula gitmenin zaman, maliyet ve her bir okul için Valilik‟ten alınacak izinlerin zor olması sebebiyle örneklem seçme yöntemi ile öğrenciler belirlenmiĢtir. AraĢtırmanın örneklemi tesadüfi örneklem yöntemi ile medya okuryazarlığı dersini seçen okullar ve öğrenci sayıları Konya Milli Eğitim Müdürlüğü‟nden alınarak belirlenmiĢtir.

3.1.4.1 Ölçeğin Güvenilirliğine ĠliĢkin Bulgular

Kullanılan anketin araĢtırmanın amacına ulaĢılabilmesi için güvenilir olması gerektiğinden dolayı anketin güvenilirliği Cronbach‟s Alpha kat sayı değeri ile test edilmiĢtir. Cronbach‟s Alpha kat sayı değeri ölçekte bulunan maddelerin birbirleri arasındaki uyumu ölçmektedir ve 0,7 ve üzerinde çıkan katsayı değeri ölçeğin güvenilir olduğunu göstermektedir (Bozkurt, 2012: 75).

“0,00<=X<0,40; Anket güvenilir değildir.

0,40<=X<0,60; Anket düĢük güvenilirliktedir.

0,60<=X<0,80; Anket oldukça güvenilirdir.

0,80<=X<1.00; Anket yüksek düzeyde güvenilirdir” (Özdamar, 2003: 32).

Ölçeğin tablo 1‟de bulunan Cronbach‟s Alpha kat sayı değerine bakıldığında ,92 olduğu görülmektedir. Buna göre ölçek yüksek düzeyde güvenilirdir.

Tablo 1: Güvenirlik Analizi (Reliability Statistics)

Cronbach’s Alpha N of Items

,921 34

3.1.5 Verilerin Analizi

Elde edilen verilerin analizi bilgisayar ortamında yapılmıĢtır. Analizler her bir değiĢken için uygun istatistik teknikleri kullanılarak yapılmıĢtır. AraĢtırmada veriler iki Ģekilde analiz edilmiĢtir. Ġlk olarak bağımsız değiĢkenlere iliĢkin elde edilen verilerin frekans ve yüzdelik dağılımları incelenmiĢtir. Ġkinci olarak bağımlı değiĢkenden elde edilen puanların normal dağılım özelliği gösterip göstermediğine bakılmıĢtır. Elde edilen puanların normal dağılım özelliği göstermesinden dolayı (EK1) iki kategoriden oluĢan bağımsız değiĢkenlere “T-Testi” (Independent Samplest T test), üç ve daha fazla kategoriden oluĢan bağımsız değiĢkenlere “Tek Yönlü Varyans Analizi” (ANOVA) kullanılmıĢtır.