6.1. Coğrafi Konum
ġekil. 13. Ereğli Ġlçe haritası
Ereğli, Ġç Anadolu yaylasının Konya ovası ile güneye doğru uzanan ve Toroslar‟ da son bulan, denizden 1054 m. yükseklikteki düzlüğe kurulmuĢ olup, Ġlçe 37-38 Kuzey enlemi ile 35.5-34.5 doğu bağlamı arasında 5060 km²‟lik yüzölçüme sahiptir. Doğusunda UlukıĢla, kuzeydoğusunda Bor, kuzeyinde Aksaray, kuzeybatısında Karapınar, batısında Ayrancı ve güneyinde Halkapınar ve Toros dağları ile Ġçel Ġl‟i bulunmaktadır. ġehir merkezinin alanı 68 km², Ġmar alanı ise 35 km² dir.
Toros dağları Ġlçe merkezinin 20 km. güneyinde baĢlamakta olup; ilçenin kuzeyinde 3.254 metreye ulaĢan ve sönmüĢ bir volkan olan Hasan dağı yer almakta kuzey batısında ise Karacadağ bulunmaktadır.
Ġlçenin en önemli akarsuyu Toros Dağlarının bir parçası olan Bolkar Dağlarında çıkan ve çıktığı köyün adını alan Ġvriz çayıdır. Bu çay doğusundaki Delimahmutlu köyünden gelen Delimahmutlu çayı ile birleĢerek 83 milyon m³ su kapasiteli Ġvriz barajına dökülür.
43
6.2. Ġklim ve Meteorolojik Veriler
Ereğli ilçesi yaz aylarında sıcak ve kurak, kıĢ aylarında ise oldukça soğuktur. Orta Anadolu ile Güney Anadolu‟nun dağlık bölgesi arasında bir geçit iklimi özelliği göstermektedir. Ortalama ısısı yaz aylarında 250
C ile 300C arasında değiĢmektedir, kıĢ aylarında ise 50
C ile -50C‟ye kadar düĢmektedir. Ereğli ilçesinin yağıĢı geçit iklimi özelliğine paralel olarak ilkbahar aylarında daha yoğun görülmektedir. YağıĢlar Ocak ve ġubat aylarında kar Ģeklinde görülürken, diğer aylarda yağmur Ģeklinde görülmektedir. Yıllık yağıĢ miktarı 250–300 mm civarındadır. Bitki örtüsü bozkırdır.
6.3. Ġlçenin Nüfus Yapısı
Ġç Anadolu Bölgesi‟nin Güneydoğu‟sunda yer alan, Toros Dağları‟nın eteklerine kurulmuĢ olan Ereğli ilçesi, Türkiye‟nin büyük ilçelerinden biridir. Nüfusu ve ekonomik potansiyeli bakımından yaklaĢık 30 ilden daha büyük durumda olan Ereğli, tarihi özellikleri ve doğal güzellikleri bakımından dikkat çeken yerleĢim birimlerindendir. Tarihi ve turistik zenginliği olan Kapadokya sınırları Ereğli‟den baĢlamaktadır.
Ereğli, Konya merkez ilçelerinden sonra en fazla nüfusa sahip olan ilçedir. 2010 yılı itibariyle ilçe nüfusu 135.071 olup, ilçe merkezinde yaĢayan nüfusun oranı %70,82, kırsal alanda yaĢayan nüfusun oranı ise %29,18‟dir. Ereğli nüfusu, Konya nüfusunun %6,71‟ini oluĢturmaktadır.
Çizelge. 15. Konya Ġli Ereğli Ġlçesi yıllara göre nüfus durumu
YILLAR Ereğli Ġlçe Nüfusu Nüfus Oranları
Ġlçe Merkez Nüfus Ġlçe Köy Nüfus Ġlçe Nüfusu Konya Toplam Nüfus Ġlçe Nüfusu/ Konya Nüfusu (%) TR52 Bölge Nüfusu Ġlçe Nüfusu/ TR52 Nüfusu (%) 2008 93.161 42.000 135.161 1.969.868 6,86 2.200.013 6,14 2009 95.056 39.952 135.008 1.992.675 6,78 2.224.547 6,07 2010 95.658 39.413 135.071 2.013.845 6,71 2.246.478 6,01 2020 108.054 28.888 136.942 2.311.728 5,92 2.569.126 5,33 2023 112.266 25.870 138.136 2.439.798 5,66 2.708.716 5,10 Kaynak: Anonim, 2011
44
6.4. Ġlçedeki nüfusun Eğitim durumu
2003-2004 yılı verilerine göre 175 Ġlköğretim Okulu, 14 yatılı Ġlköğretim Okulu, 15 Zihinsel Engelliler Okulu ve 26 Özel Ġlköğretim Okulu ile birlikte toplam 230 ilköğretim Okulu bulunmaktadır. Ġlköğretimdeki toplam öğretmen sayısı 666, toplam öğrenci sayısı ise 31,621 dir.
Ġlçede 6'sı Genel Lise (Cumhuriyet, Atatürk, Belkaya,Gazi, Ġvriz, Zengen Lisesi) 1'i Fen Lisesi, 3'ü Anadolu Lisesi, 1'i Anadolu Öğretmen Lisesi, 1'i Endüstri Meslek Lisesi, 1'i Kız Meslek Lisesi, 1'i Anadolu Ticaret Meslek Lisesi, 1'i Anadolu Ġmam Hatip Meslek Lisesi toplam 14 lise bulunmaktadır. Bu okullardaki öğretmen sayısı 775 olup öğrenci sayısı ise 9207'dır.
6.5. Ekonomik Yapı
6.5.1. Bitkisel Üretim
Ereğli Ġlçesinin ekonomik yapısı tarım ve tarıma dayalı sanayi tesislerinden oluĢmaktadır. Tarımsal faaliyetler içerisinde Bitkisel ve Hayvansal üretim birbirini destekleyici ve tamamlayıcı niteliktedir. Özellikle istihdam açısından tarımsal faaliyetler ve uğraĢların yanı sıra tarıma dayalı sanayi tesislerindeki istihdamlarda önemli bir yere sahiptir. Bu açıdan bakıldığında bitkisel ve hayvansal üretim ve faaliyetler olarak nitelendirdiğimiz bu sektörler içerisinde meyvecilik ve hayvancılık açısından Ġlçe sürekli bir geliĢme göstermektedir.
Ereğli Ġlçesinin yaklaĢık %65‟inden fazlası tarımla uğraĢmaktadır. Tarımsal faaliyetlerin içerisinde hayvancılık, tarla, bağ-bahçe tarımı, baĢta gelmektedir. Ġlçenin ekonomisinde tarım ve tarıma dayalı sanayi iĢletmelerinin katma değeri ile ortaya çıkan bir ekonomik yapı söz konusudur, ilçenin 226.000 hektarlık toplam alanı içinde % 54'ü olan 122.164 hektar alanda tarımsal faaliyet yapılmaktadır. Bu alanın 47.450 hektarı sulanabilir tarım arazisi vasfındadır.
45
Tarım arazilerinin kullanımı
Ġlçede tarla bitkileri içerisinde hububat (buğday, arpa, çavdar, mısır v.s.), yem bitkileri, baklagiller gibi ürünler yer almaktadır. Bağ-bahçe ziraatı içerisinde ise elma yetiĢtiriciliği (bodur elmacılık), beyaz kiraz ve diğer meyveler önemli bir yer teĢkil etmektedir.
Domates baĢta olmak üzere, sanayiye ham madde olarak çeĢitli sebze üretimi yapılmaktadır. Sebze üretimi geniĢ alanlarda tarla ziraatı Ģeklinde yapılmaktadır. Bu bilgiler ıĢığında son yıllarda gündemde olan bodur elmacılık, modern bahçelerin kurulması ile ilçe‟ye ayrı bir değer katmaktadır. Ülkemizde birinci sırada yer alırken, Avrupa da ikinci sırada yer alan elma bahçesi (7250 dekar) ilçe sınırları içerisinde yer alır. Son üç-beĢ yıl içerisinde tekniğine uygun, modern bodur elma bahçeleri dikim alanları 13.000 dekara yaklaĢmıĢtır. Ayrıca sanayi ve sofralık tüketime yönelik üretilen beyaz kiraz (Starks Gold) Ereğli' ye özgü bir üründür. Ereğli tarım arazilerinin verimli ve sulama suyunun Ġvriz kaynak suyundan gelmesi, ucuz iĢ gücü, mutedil bir iklim yapısı nedeni ile çok çeĢitli bitkisel ürünlerin yetiĢtiriciliğinin yapıldığı bir yerdir. (Kırmızı havuç, uzun kabak, organik sebzeler v.s.) Çizelge. 16. Ereğli Ġlçesi arazi kullanım tablosu (ha)
ALAN (Ha) 1-) ĠSLENEN ARAZĠ TARLA ARAZĠSĠ 63.043 NADAS 50.072 SEBZE 3.382 MEYVE 5.367 BAG 300 TOPLAM 122.164 2-) ÇAYIR MERA 17.420 3-) ORMAN 4.067 ÜRÜN GETIRMEYEN ALAN 9.143 GENEL TOPLAM 152.794 Kaynak: Anonim,2011 Meyve üretimi
Ġlçede kültür arazisinin 5.367 hektarında meyvecilik, 300 hektarında bağcılık ve 3.382 hektarında sebzecilik olmak üzere toplam 9.049 hektarlık alanda bağ bahçe ziraatı yapılmaktadır. Meyvecilik yoğun olarak ilçenin güney, güneydoğu ve güney-batı kesimlerinde yapılmaktadır. BaĢlıca ve önemli olarak yetiĢtirilen meyve çeĢitleri elma, kiraz, kayısı, Ģeftali, armut, viĢnedir. Bu Meyvelerden elma en çok dikim alanına ve üretimine sahiptir. Ancak son yıllarda Kiraza bir yönelme söz konusudur. Meyve türleri içerisinde Ereğli ilçesi için en çok geliĢen (üretim ve alan açısından) kirazdır. Bununla birlikte son 1-2
46
yıl içerisinde sık dikim olarak tabir edilen ve klonal anaçlar üzerine aĢılı bodur elmacılıkta ilçede yaygınlaĢmaya baĢlamıĢtır. Ġlçede rakımın yüksek olması, havadaki nem oranının düĢük olması baĢta kiraz ve diğer meyvelerin kalitesini arttırmakta ve ilçede üretilen kirazların tamamına yakını yurt dıĢına ihraç edilmektedir. Özellikle Ereğli Ġlçesine özgü Beyaz Kiraz (Starks Gold) Ereğli ile özdeĢleĢmiĢtir. Ġlçe beyaz kiraz ile anılmaktadır. Ġlçede son 4-5 yıldan beri beyaz kiraz festivali yapılmaktadır. Özel sektöre ait 3 adet kiraz iĢleme tesisi bulunmaktadır. Üretimde insan sağlığına zararlı kimyasal madde ve ilaçlar kullanmadan, yönetmeliklerde izin verilen maddeler kullanılmıĢtır. Üretimden, tüketime kadar olan her aĢamada kontrollü ve sertifikalı tarımsal üretim biçimi olan Organik Tarım ilçede yaygınlaĢmaya baĢlamıĢtır.
6.5.2. Hayvansal Üretim
Ereğli ilçesinin yaklaĢık tüm köylerinde koyun yetiĢtirilmektedir. Toplam koyun sayısı 119.427 adettir. Koyunculuğun yoğun olduğu yerler; Yellice, Karaburun, Mellicek, Adabağ, Tatlıkuyu, Selvili, Pınarözü, Acıpınar, Yeniköy, Acıkuyu, AĢağıgöndelen, Yukarıgöndelen, Çiller, Akhüyük, KamıĢlıkuyu, köyleri ile Çayhan ,Kutören, Sazgeçit kasabaların da yetiĢtirilmektedir. YetiĢtirilen koyun cinsi Akkaraman, Ġvesi ve bunların melezleridir. Ereğli ilçesinde 3 adet et kesim kombinası bulunmaktadır. Bu yüzden besi için üretilen kuzuların pazarlanmasında her hangi bir zorlukla karĢılaĢılmamaktadır. Hatta diğer illerden erkek kuzular getirilerek yoğun besi yapılmaktadır.
Keçi yetiĢtiriciliğinin bölgede yoğun olduğu yerler Pınarözü köyü baĢta olmak üzere diğer köylerde ise küçük aile iĢletmesi Ģeklinde yapılmaktadır. Ġlçe keçi varlığının büyük bir oranını kıl keçisi oluĢturmaktadır. Çok az oranda tiftik keçisi de yetiĢtirilmektedir. Toplam Kıl Keçisi varlığı 4.500 baĢ, Tiftik Keçisi varlığı yaklaĢık 2.000 baĢtır. Ereğli ilçesi hayvancılık sektöründe geliĢmiĢ bir ilçedir. Hem süt sığırcılığı hem de besi hayvancılığı yapılmaktadır. Sığırcılığın geliĢmesinde ilçede bulunan yaklaĢık 20 adet süt iĢleyen fabrikaların olması ise büyük bir etkendir. Süt sığırcılığı ile birlikte yem bitkilerinin ekim alanı geniĢlemiĢ, yem fabrikaları gibi hayvancılığı destekleyen tarımsal sanayi kolları da ilçede geliĢmiĢtir. Bu sektörde ilçede 5 adet yem fabrikası, 45 adet yem bayisi, 20 adet süt iĢleyen fabrika, yüzlerce süt toplayan Ģahıs ve binlerce aile çalıĢmaktadır (Anonim, 2011).
47