AR-GE DESTEK KANUNU

Ar-Ge Destek Kanunu, devlet ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması için çeşitli Ar-Ge projelerine destek sunmayı amaçlar.667 _{Bu çerçevede, Ar-Ge sözleşmesinin ifası sürecinde yapılan projeler, Ar-Ge}

Destek Kanunu kapsamında teşvikten faydalanabilir.668

Ar-Ge sözleşmesi, Ar-Ge Destek Kanunu kapsamında rekabet öncesi işbirliği projesi şeklinde nitelendirilir.669 _{Rekabet öncesi işbirliği projesi, birden fazla kuruluş}

arasında Ar-Ge anlaşması kapsamında girişilen bilimsel ve teknolojik niteliği olan proje olarak ifade edilir.670

663 _{Altyapı Destek Kanunu, m. 16/1.} 664 _{Altyapı Destek Kanunu, m. 16/2.} 665 _{Altyapı Destek Kanunu, geçici m. 1/1-a.} 666 _{Altyapı Destek Kanunu, geçici m. 1/1-c.} 667 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 1/1.}

668 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 1/2.} 669 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 2/1-d.}

140

Bedelli Ar-Ge sözleşmesi de dâhil olmak üzere tüm Ar-Ge sözleşmesi tipleri, Ar- Ge Destek Kanunu kapsamında değerlendirilebilir. Kanun metninde, siparişe dayalı yürütülen Ar-Ge faaliyetinin de devlet teşviğinden yararlanacağı ifade edilmiştir.671

Bedelli Ar-Ge sözleşmesinde yapılan masraflar Ar-Ge’yi finanse eden tarafça karşılanacak olsa dahi Ar-Ge’yi üstlenen taraf, yaptığı masrafların yarısı oranında gelir ve kurumlar vergisinden indirim alabilir. Ancak, finanse eden taraf, gelir ve kurumlar vergisi indirimi ve damga vergisi muafiyeti dışında ilgili kanunda öngörülen devlet teşviklerinden yararlanamaz.

Hangi faaliyetlerin Ar-Ge faaliyeti kapsamında değerlendirilmediği, Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetleme Yönetmeliği672 _{m. 5/1’de belirtilmiştir. İlgili düzenleme ışığında devlet desteğinden}

faydalanamayacak faaliyetler sırasıyla; a) pazarlama faaliyetleri, piyasa taramaları, pazar araştırması ya da satış promosyonu, b) kalite kontrol, c) sosyal bilimlerdeki araştırmalar, d) petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj faaliyetleri, ilaç üretim izni öncesinde en az iki aşaması yurt içinde gerçekleştirilmeyen klinik çalışmalar ile üretim izni sonrasında gerçekleştirilen klinik çalışmalar, e) bir Ar-Ge projesi kapsamında olmaksızın icat edilmiş ya da mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı, f) Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine yönelik olmayan şekil, renk, dekorasyon ve benzeri estetik ve görsel değişiklikleri içeren biçimsel değişiklikler, g) programlama dilleri ile iletişim sistemleri hariç olmak üzere, internet sitelerinin ve benzerlerinin hazırlanmasına yardımcı mevcut yazılımların kullanılması suretiyle yapılan yazılım geliştirme faaliyetleri, ğ) yazılımlara ilişkin, bilimsel veya teknolojik ilerlemeler veya teknolojik belirsizliklerin çözülmesini içermeyen olağan ve tekrarlanan faaliyetler, h) kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri, ı) üretim ve üretim altyapısına yönelik yapılan yatırım faaliyetleri, ticari üretimin planlanması ve seri üretim sürecine ilişkin harcamalar, i) numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı tüketici testleri, j) bir Ar-Ge projesi kapsamında olmaksızın yeni süreç, sistem veya ürün ortaya konulmasına hizmet etmeyen doğrudan veya gömülü teknoloji transferi, k) Ar-Ge ve

671 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 3/9.}

672 _{10 Ağustos 2016 tarih ve 29797 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araştırma, Geliştirme ve}

141

yenilik faaliyetleriyle girişilen ürüne veya sürece ilişkin fikri mülkiyet haklarının edinimi dışında bu hakların korunmasına yönelik faaliyetler olarak ifade edilmiştir.

Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı, Kurumlar Vergisi Kanunu’na673 göre kurumlar vergisi ve Gelir Vergisi Kanunu’na674 _{göre gelir vergisinin hesaplanmasında}

indirim konusu yapılır.675

Ar-Ge projelerinde çalışanlar bakımından da istisna tanınmış olup, yüksek lisans ve doktoraya sahip olanlar ile temel bilimler alanındaki lisans sahiplerine gelir vergisinden istisna öngörülmüştür.676 _{Gelir vergisinden istisnaya tabi tutulmuş personelin}

sigorta primlerinin bir kısmı ise doğrudan devlet tarafından karşılanır.677

Her türlü Ar-Ge faaliyetine ilişkin düzenlenen kâğıtlar, damga vergisinden muaf tutulmuştur.678 _{Bu çerçevede Ar-Ge sözleşmesi de dâhil olmak üzere, sözleşme ilişkisinde}

Ar-Ge faaliyetiyle ilgili taraflar arasında düzenlenen hiçbir belgeden damga vergisi talep edilmez.

Ar-Ge sözleşmesi bakımından uygulamasının çok sık görülmeyeceği düşünülmekle birlikte, yeni mezun kişilerin giriştikleri Ar-Ge projelerine doğrudan devlet hibesi sağlanacağı düzenlenmiştir.679 _{Bu sayede nitelikli istihdam yaratma potansiyeli}

yüksek teşebbüslerin oluşması arzulanır.

Ar-Ge faaliyetlerinde oluşan masrafların karşılanması için, tarafların masrafları yatıracakları ortak banka hesabı açması gerekir. Bu hesaba aktarılan ücretler, Ar-Ge harcaması kabul edilir. Hesapta bulunan paranın, Ar-Ge amacı dışında kullanılması yasaklanmıştır. Ortak hesap usule uygun yönetilirse, devlet, Ar-Ge projesine doğrudan

673 _{21 Haziran 2006 tarih ve 26205 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5520 sayılı Kurumlar}

Vergisi Kanunu.

674 _{6 Ocak 1961 tarih ve 10700 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 193 sayılı Gelir Vergisi}

Kanunu.

675 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 3/1.} 676 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 3/2.} 677 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 3/3.} 678 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 3/4.} 679 _{Ar-Ge Destek Kanunu, m. 3/5.}

142

hibede bulunabilir.680 Ar-Ge sözleşmesi tarafları devletten hibe almaya hak kazandığında, hibe, özel bir fon hesabına aktarılır.681

Ar-Ge faaliyetlerinin icrası için gerekli eşya, ithal edildiğinde gümrük vergisi ve her türlü fondan muaftır. İthalat işlemleri kapsamında düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler de damga vergisi ve harçtan muaf tutulmuştur.682

İstihdam edilen personelin %10’unu geçmemek kaydıyla, temel bilimler mezunlarının her birine ödenen aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle devlet tarafından karşılanır.683

Ar-Ge ürünleri, belirli tasarım yarışmalarında sergilenmesi halinde, tescil giderleri geri ödemesiz olarak devlet tarafından hibe edilebilir.684