Ankete Katılanların İnternet ve Sosyal Medya Kullanımına İlişkin Bulgular

Tablo 4. Anket Katılımcılarının İnternet Kullanım Amaçları

İnternet kullanma amacı N %

Çalışma ve araştırma 279 84,3

Sosyal medya 290 87,6

Eğlence (oyun, sörf vb.) 176 53,2

Haber okuma 256 77,3

Bilgi edinme 292 88,2

Ticaret (çevrimiçi alışveriş, bankacılık işlemleri vb.) 172 52

Diğer 6 1,8

Ekoloji aktivist ve gruplarının faaliyetlerini takip edenlerin İnternet’i hangi temel amaçlarla kullandığına ilişkin veriler Tablo 4’te yer almaktadır. Bu verilere bakıldığında katılımcıların önemli bölümünün İnternet’i birden çok amaçla kullandığı görülmektedir. İnternet’i bilgi edinme amacı ile kullananlar toplam oranın %88,2’sini oluştururken bu büyük oranı yakın bir oranla sosyal medya (%87,6) ve çalışma/araştırma (%84,3) amacı ile kullananlar izlemektedir. Katılımcıların %77,3’ü haber okuma, %53,2’si eğlence, %52’si çevrimiçi ticaret amacı ile İnternet’e bağlanmaktadır. Ankete katılanlardan 6 kişi ise (%1,8) aktivizm ve sivil toplum çalışmaları cevaplarınu açık uçlu diğer seçeneğinde belirtmiştir.

84

Tablo 5. Anket Katılımcılarının İnternet’e Bağlandığı Yerler

İnternet’e nerelerden bağlanıyorlar N %

Ev 311 94

İş yeri 208 62.8

Okul 80 24,2

Ücretsiz erişim noktaları 111 33,5

Akıllı telefon aracılığı ile bağlantı sağlanabilen her yer 50 15,1

Tablo 5’te görüldüğü üzere ankete katılanların çok büyük bir kısmı (%94), İnternet’e evden bağlanmaktadır. Bu oran iş yeri veya okul söz konusu olduğunda önemli oranda düşmektedir. İş yerinden bağlananlar, toplan oranın %62,8’i, okuldan bağlananlar ise %33,5’ini oluşturmaktadır. Ücretsiz erişim noktalarından bağlananların oranı %33,5 iken akıllı telefon aracılığı ile bu yerlerin dışında da İnternet’e bağlandıklarını açık uçlu diğer seçeneğinde belirten katılımcıların oranı %15,1’dir.

Tablo 6. Katılımcıların İnternet’e Bağlanma Sıklığı

İnternet’e bağlanma sıklığı N %

Günde 1-3 kez 30 9,1

Günde 4-6 kez 48 14,5

Günde 7 kereden daha çok 248 75,8

Ayda 4-6 kez 1 0,3

Ayda 7 kereden daha çok 4 0,3

Ankete katılanların önemli bir bölümü (%75,8) İnternet’e bir günde 7 kereden daha çok bağlandığını belirtmiştir. Bu oranın en yakın takipçisi %14,5 oran ile günde 4-6 kez bağlananlardır. Günde 1-3 kez İnternet’e bağlananların oranı ise %9,1’dir. Böylelikle katılımcıların neredeyse tamamının (%99,4) her gün en az bir kez İnternet’e bağlandığı görülmektedir. Geri kalan 5 kişinin ise ayda birkaç kez İnternet’e bağladığı ortaya çıkmıştır.

Tablo 7. Katılımcıların Toğlumsal Ağlara Bağlanma Sıklığı

Toplumsal ağlara bağlanma sıklığı N %

Günde 1 kez 25 7,6

Günde birkaç kez 298 90

Haftada birkaç kez 3 0,9

Ayda birkaç kez 5 1,5

Tablo 7’de katılımcıların toplumsal ağlara bağlanma sıklığına ilişkin veriler yer almaktadır. Anket katılımcılarının çok büyük bölümü (%90) günde birkaç kez, %7,6’sı ile günde bir kez toplumsal ağlara bağlanmaktadır. Buna göre %97,6’sının her gün toplumsal ağlara en az bir kez bağlandığı görülmektedir.

85

Ayda birkaç kez bağlanan 5 katılımcı varken, 3 kişi de haftada birkaç kez bağlanmaktadır.

Eğitim düzeyi ile İnternet’e araştırma/çalışma amacıyla bağlanma arasındaki ilişki:

Tablo 8. Eğitim Düzeyi ile İnternet’e Araştırma Amacıyla Bağlanma Arasındaki İlişki

Eğitim düzeyi Çalışma/Araştırma Toplam

Hayır Evet İlköğretim f 2 3 5 % 40 60 100 Lise f 18 39 57 % 31,6 68,4 100 Ön lisans f 3 16 19 % 15,8 84,2 100 Lisans f 24 157 181 % 13,3 86,7 100 Yüksek lisans f 5 50 55 % 9,1 90,9 100 Doktora f 0 14 14 % 0 100 100

İlişki Testi Ki-kare = 18,3 df=5 p ,003< .05

Tablo 8’de görüldüğü üzere lisans düzeyinde eğitim almış ekoloji hareketi destekçisi katılımcıların %86,7’si, yüksek lisans derecesine sahip olanların %90,9’u, doktora derecesine sahiplerin ise %100’ü İnternet’e çalışma veya araştırma amacı ile bağlanmaktadır.

Ki-kare testi sonuçlarına göre 4 hücrenin değeri 5’ten küçük olduğu için Fisher’s Exact Test uygulanmış (Fisher’s Exact Test=16,528 p=0,03) ve eğitim düzeyi ile İnternet’e çalışma ve araştırma amacı ile bağlananlar arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Buna göre İnternet’e çalışma amacı ile bağlanılması eğitim düzeyine göre farklılık göstermektedir. Sonuç olarak İnternet’e çalışma ve araştırma amacıyla bağlananların oranının eğitim düzeyi ilerledikçe arttığı görülmektedir.

86

Tablo 9. Eğitim Düzeyi ile İnternet’e Sosyal Medya Kullanma Amacıyla Bağlanma Arasındaki İlişki

Eğitim düzeyi Sosyal medya kullanımı Toplam

Hayır Evet İlköğretim f 0 5 5 % 0 100 100 Lise f 9 48 57 % 15,8 84,2 100 Ön lisans f 2 17 19 % 10,5 89,5 100 Lisans f 22 159 181 % 12,2 87,8 100 Yüksek lisans f 7 48 55 % 12,7 87,3 100 Doktora f 1 13 14 % 7,1 92,9 100

İlişki Testi Ki-kare = 1,75 df=5 p ,883> .05 Fisher’s Exact Test = .970

Tablo 9’daki verilere göre ilköğretim düzeyinde eğitime sahip katılımcıların tamamı, eğitim düzeyi doktora olanların %92,9’u İnternet’i sosyal medyaya bağlanma amacı ile kullanmaktadır. Bu yüksek oranların yanı sıra, yine en azı %84,2 olmak üzere lise eğitim derecesine sahip anket katılımcıları, %89,5 ön lisans, %87,8 lisans, %87,3 yüksek lisans eğitim düzeyindeki katılımcılar tabloda görülmektedir.

Ki-kare testi sonuçlarına bakıldığında 4 hücrenin değeri 5’ten küçük olduğu için Fisher’s Exact Test uygulanmış (Fisher’s Exact Test=.970 p=0,883) ve eğitim düzeyi ile İnternet’e sosyal medyaya bağlanma amacı ile bağlananlar arasında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmektedir. Buna göre İnternet’e sosyal medya amacı ile bağlanılması eğitim düzeyine göre farklılık göstermemektedir. Bir diğer deyişle İnternet’e sosyal medyaya amacıyla bağlananlar ve eğitim düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.

87

Tablo 10. Eğitim Düzeyi ile İnternet’e Haber Okuma Amacıyla Bağlanma Arasındaki İlişki

Eğitim düzeyi Haber okuma / takip etme Toplam

Hayır Evet İlköğretim f 1 4 5 % 20 80 100 Lise f 16 41 57 % 28,1 71,9 100 Ön lisans f 2 17 19 % 10,5 89,5 100 Lisans f 41 140 181 % 22,7 77,3 100 Yüksek lisans f 11 44 55 % 20 80 100 Doktora f 4 10 14 % 28,6 71,4 100

İlişki Testi Ki-kare = 3,07 df=5 p ,689> .05 Fisher’s Exact Test = .678

İnternet’e haber okuma/takip etme amacıyla bağlanma ile eğitim durumu arasındaki ilişkiye dair veriler Tablo 10’da yer almaktadır. Buna göre İnternet’e haber okuma amacıyla bağlanan katılımcıların en yüksek olduğu grup ön lisans grubudur. Bunu %80’er oranlar ile ilköğretim ve yüksek lisans, %77,3 ile lisans, %71,9 ile lise ve %71,4 ile doktora eğitim düzeyine sahip katılımcılar takip etmektedir. Ki-kare testi sonuçlarına göre 4 hücrenin değeri 5’ten küçük olduğu için Fisher’s Exact Test uygulanmış (Fisher’s Exact Test=.678 p=0,689) ve eğitim düzeyi ile İnternet’e haber okuma/takip etme amacı ile bağlananlar arasında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmektedir.

Tablo 11. Eğitim Düzeyi ile İnternet’e Eğlence Amacıyla Bağlanma Arasındaki İlişki

Eğitim düzeyi Eğlence Toplam

Hayır Evet İlköğretim f 2 3 5 % 40 60 100 Lise f 26 31 57 % 45,6 54,4 100 Ön lisans f 9 10 19 % 47,4 52,6 100 Lisans f 82 99 181 % 45,3 54,7 100 Yüksek lisans f 29 26 55 % 52,7 47,3 100 Doktora f 7 7 14 % 50 50 100

88

Tablo 11’de ankete katılanların eğitim durumu ile İnternet’e eğlence amacı ile bağlanma arasındaki ilişkiye dair veriler bulunmaktadır. Bu verilere göre İnternet’e eğlence amacıyla bağlanan katılımcılar arasında en çok orana sahip olan gruplar ilköğretim (%60) ve lisanstır (%54,7). Ki-kare testi sonuçlarına (Pearson Chi- square=2.838 p=0,952) göre eğitim düzeyi ile İnternet’e eğlence amacıyla bağlananlar arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Yani İnternet’e eğlence amacıyla bağlanma eğitim durumuna göre bir farklılık göstermemektedir.

Tablo 12. Eğitim Düzeyi ile İnternet’e Bilgi Edinme Amacıyla Bağlanma Arasındaki İlişki

Eğitim düzeyi Bilgi Edinme Toplam

Hayır Evet İlköğretim f 0 5 5 % 0 100 100 Lise f 12 45 57 % 21,1 78,9 100 Ön lisans f 1 18 19 % 5,3 94,7 100 Lisans f 18 163 181 % 9,9 90,1 100 Yüksek lisans f 7 48 55 % 12,7 87,3 100 Doktora f 1 13 14 % 7,1 92,9 100

İlişki Testi Ki-kare = 7,08 df=5 p ,215> .05 Fisher’s Exact Test = .303

Katılımcıların eğitim durumuna ile İnternet’e bilgi edinme amacıyla bağlanma amacı arasındaki ilişkiye dair veriler Tablo 12’de görülmektedir. Eğitim düzeyi ilköğretim olanların tamamı (%100), ön lisans olanların %94,7’si ve doktora olanların %92,9’u İnternet’e bilgi edinme amacı ile bağlanmaktadır. Bu durumda eğitim düzeyleri arasındaki farklılığa karşın oranların yakınlığı görülmektedir.

Ki-kare testi sonuçlarına göre 4 hücrenin değeri 5’ten küçük olduğu için Fisher’s Exact Test uygulanmış (Fisher’s Exact Test=.303 p=0,215) ve eğitim durumu ile İnternet’e bilgi edinme amacı ile bağlanma arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.

89

Tablo 13. Eğitim Düzeyi ile İnternet’e E-Ticaret Amacıyla Bağlanma Arasındaki İlişki

Eğitim düzeyi Ticaret (Çevrimiçi alışveriş, bankacılık vb.) Toplam

Hayır Evet İlköğretim f 2 3 5 % 40 60 100 Lise f 33 24 57 % 57,9 42,1 100 Ön lisans f 12 7 19 % 63,2 36,8 100 Lisans f 71 110 181 % 39,2 60,8 100 Yüksek lisans f 35 20 55 % 63,6 36,4 100 Doktora f 6 8 14 % 42,9 57,1 100

İlişki Testi Ki-kare = 15,2 df=5 p ,009< .05

Eğitim düzeyi ve İnternet’e ticari işlemler amacı ile bağlanma arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığına dair veriler Tablo 13’te yer almaktadır. Tabloya göre lisans derecesine sahip katılımcıların %60,8’i, ilköğretim derecesine sahip olanların %60’ı, doktora derecesine sahip olanların ise %57,1’i İnternet’e çevrimiçi alışveriş ve bankacılık gibi işlemler için bağlanmaktadır.

Ki-kare testi sonuçlarına göre (Pearson Chi-square=15,2 p=.009) eğitim düzeyi ve İnternet’e ticaret amacı ile bağlanma arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur ve İnternet’e e-ticaret faaliyetleri için bağlanmak, eğitim düzeyine göre farklılık göstermektedir. İnternet’e ticaret amacıyla bağlananlar arasında en yüksek oran (%60,8) lisans derecesine sahip katılımcılarda görülürken en düşük oran (%36,4) yüksek lisans derecesine sahiplerde görülmektedir.

Tablo 14. Katılımcıların Sosyal Medyaya Bağlandığı Yerler

Sosyal medyaya nerelerden bağlanıyorlar N %

Ev 307 92,7

İş yeri 178 53,8

Okul 60 18,1

Ücretsiz erişim noktaları 90 27,2

Akıllı telefon aracılığı ile bağlantı sağlanabilen her yer 61 18,4

Anket katılımcılarına sosyal medyaya nereden bağlandığı sorulmuş ve İnternet’e bağlandıklarını yerler ile herhangi bir farklılık olup olmadığına dair bulguları ortaya koymak amaçlanmıştır. Tablo 14’teki veriler akıllı telefon aracılığıyla bağlantı sağlanabilen her yer (%18,4) dışındaki tüm maddelerin oranında

90

düşüş olduğunu göstermektedir. Buna göre katılımcıların %92,7’si ev, %53,8’i iş yeri, %18,1’i okul ve %27,2’si ücretsiz erişim noktalarından sosyal medyaya bağlanmaktadır.

Tablo 15. Katılımcıların Sosyal Medya Kullanma Süresi

Sosyal medya kullanım süresi N %

1 seneden az 3 0,9

1-3 sene arası 17 5,1

4-6 sene arası 74 22,4

7-9 sene arası 98 29,6

9 seneden daha uzun süredir 139 42

Ankete katılanlara “Ne kadar süredir sosyal medya kullanıyorsunuz?” sorusu yöneltilmiştir. Tablo 15’teki verilere göre yarısına yakın olarak görülebilecek bir oranı (%42) 9 seneden daha uzun süredir sosyal medya kullanmaktadır. Sosyal medyayı 7-9 sene arası süredir kullananlar toplam oranın %29,6’sını, 4-6 sene arası kullananlar %22,4’ünü, 1-3 sene arası kullananlar %5,1’ini oluşturmaktadır. Anket katılımcısı 3 kişi ise 1 seneden daha az süredir sosyal medyaya bağlanmaktadır.

Tablo 16. Katılımcıların Toplumsal Ağ Hesap Sayısı

Toplumsal ağ hesap sayısı N %

1 adet 56 16,9

2-4 adet 241 72,8

5-7 25 7,6

7’den daha çok 9 2,7

Katılımcıların sahip olduğu toplumsal ağ hesap sayısı Tablo 16’da yer almaktadır ve bu tabloya göre katılımcıların çoğunluğu (%72,8) 2-4 adet toplumsal ağ hesabına sahiptir. Ankete katılanların %16,9’u yalnızca bir tane hesaba sahipken, %7,6’sının 5-7 adet, %2,7’sinin ise 7’den daha çok toplumsal ağ hesabı vardır.

91

Tablo 17. Katılımcıların Toplumsal Ağ Kullanım Amaçları

Toplumsal ağ kullanım amacı N %

Arkadaş ve yakınlarınızın ne yaptığından haber olmak 204 61,6

Güncel haber ve olaylardan haberdar olmak 312 94,3

Komik ve eğlenceli içerikleri bulmak (video, yazı vb.) 148 44,7

İlgilendiğiniz konuları tartışmak 156 47,1

Diğerleri ile fotoğraf ve video paylaşmak 141 42,6

Başkaları ile iletişim halinde olmak 208 62,8

Yeni insanlarla tanışmak 41 12,4

Gündelik hayatınızda yaptıklarınızın detaylarını paylaşmak 28 8,5

Bir ideoloji veya toplumsal hareketi desteklemek 190 57,4

Politik içerikler için 126 38,1

Ankete katılan ekoloji aktivizmi destekçilerine neden toplumsal ağları kullandıklarına dair bir soru yöneltilmiştir. Pek çok katılımcı birden çok amaçla toplumsal ağları kullanmaktadır. Anket katılımcıları çok büyük oranda (%94,3) güncel haber ve olaylardan haberdar olmak için toplumsal ağları kullandıklarını belirmiştir. Bu orana en yakın oran %62,8 ile başkaları ile iletişim halinde olmak için kullananlar ve %61,6 ile arkadaş veya yakınlarının ne yaptığından haberdar olmak isteyenlerdir. Ankete katılanların yarısından çoğu (%57,4) bir ideoloji veya toplumsal hareketi desteklemek; yarısından daha azı (%47,1) ilgilendiği konuları tartışmak, %38,1’i ise politik içerikler için toplumsal ağları kullanmaktadır. Ekoloji hareketi destekçilerinin %44,7’i komik ve eğlenceli içeriklere erişmek, %12,4’ü yeni insanlarla tanışmak için toplumsal ağları ziyaret ederken, yalnızca %8,5’i gündelik hayatta yaptıklarını paylaşmak için toplumsal ağları kullanmaktadır.

Tablo 18. Katılımcıların Kullandığı Toplumsal Ağ Web Siteleri

Toplumsal ağ web sitesi N %

Facebook 268 81 Twitter 236 71,3 Youtube 250 75,5 Instagram 257 77,6 Bloglar 71 21,5 Linkedin 104 31,4 Pinterest 96 29 Flickr 4 1,2 Snapchat 35 10,6 Reddit 13 3,9 Katılımcı sözlükler 134 40,5

Tablo 18’de anket katılımcılarının kullandığı toplumsal ağ web siteleri görülmektedir ve önemli bir kısmı birden çok toplumsal ağı ziyaret etmektedir. Buna

92

göre en büyük oran %81 ile Facebook kullananlardır. Bu büyük oranı %77,6 ile Instagram, %75,5 ile Youtube, %71,3 ile ise Twitter takip etmektedir. Katılımcı sözlükleri ziyaret edenlerin oranı toplam oranın %40,5’ini oluştururken, Linkedin %31,4, Pinterest %29, blogalan %21,5, Snapchat %10,6 orana sahiptir. Belirgin biçimde en az orana sahip iki toplumsal ağ ise %3,9 ile Reddit ve %1,2 ile Flickr’dır.

Tablo 19. Katılımcıların Aktivizm İçin Kullandığı Toplumsal Ağ Web Siteleri

Aktivizm için kullanılan toplumsal ağlar N %

Facebook 238 71,9 Twitter 221 66,8 Youtube 80 24,2 Instagram 136 41,1 Bloglar 57 17,2 Linkedin 12 3,6 Pinterest 10 3 Flickr 1 0,3 Snapchat 6 1,8 Reddit 4 1,2 Katılımcı sözlükler 57 17,2 Diğer 19 5,7

Anket katılımcılarına aktivizm amacı ile kullandığı toplumsal ağ web siteleri sorulmuş ve verilen yanıtlardan Tablo 19’daki veriler elde edilmiştir. Aktivizm için en çok kullanılan toplumsal ağlar Facebook (%71,9) ve Twitter (%66,8) olarak öne çıkmıştır. Bu ağları katılımcıların yarısından daha azının (%41,1) kullandığı Instagram izlemektedir. Youtube’u aktivizm amacı ile kullananlar toplam oranın %24,2’sini oluştururken blogalan ve katılımcı sözlükleri kullananlar %17,2’şer, Linkedin’i kullananlar %3,6 orana sahiptir. Pinterest’i aktivizm için kullanan katılımcıların oranı toplam oranın %3, Snapchat’i kullananlar %1,8, Reddit’i kullananlar 1,2’sini oluşturmaktadır. Flickr’ı aktivizm için katılımcılardan yalnızca biri kullanmaktadır. Diğer yandan açık uçlu diğer seçeneğine, anlık mesajlaşma uygulamalarını (WhatsApp, Telegram, vb.) yazan anket katılımcılarının oranı %5,7’dir.

93

3.8.1.3. Ankete Katılanların İnternet ve Sosyal Medyayı Aktivizm

Belgede Aktivizmin dijital dönüşümü (sayfa 95-105)