ALTINCI BÖLÜM ANKET ÇALIŞMAS
6.1. Anket Formu
Sayın Katılımcı;
Bu araştırma, Kırklareli yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Ölçekli üretim işletmelerinde Tekdüzen Maliyet Muhasebesi Sisteminin uygulanma düzeyini araştırmak ve değerlendirmek amacıyla yapılmakta olup, işletme sahiplerinin ya da ilgili yöneticilerin katkılarıyla gerçekleşmektedir. Sizin görüş ve önerileriniz, bu araştırma ve ilerideki araştırmalara ışık tutacaktır.
Bütünüyle bilimsel amaçla yapılan bu ankete vereceğiniz yanıtlar, kesinlikle gizli tutulacaktır. Anket formuna işletmenizin adını yazmanıza gerek bulunmamaktadır. Araştırmanın zamanında tamamlanabilmesi için, anket formunu en geç iki hafta içinde yanıtlamanız, söz konusu araştırmaya önemli katkılar sağlayacaktır.
Araştırmamıza zaman ayırıp bu anket formunu doldurmayı kabul ettiğiniz için teşekkür eder, çalışmalarınızda başarılar dileriz.
6.2. BULGULAR
Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, aşağıda tablolar halinde özetlenmiştir. TABLO : 1
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Merkezlere Göre Dağılımı
Tablo 1’de Kırklareli yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %32,5 i Lüleburgaz, % 20 Babaeski ve % 12,5 Merkez ilçede yoğunlukla faaliyet gösterdiği görülmektedir.
TABLO 2:
Araştırmaya Konu Olan Kobilerin Sektörel Dağılımı
İMALAT SANAYİ SEKTÖRLERİ KOBİ SAYISI ORAN (%)
GIDA, İÇKİ, TÜTÜN SANAYİİ 18 45
DOKUMA, GİYİM EŞYASI VE DERİ SANAYİİ 9 22,5
ORMAN ÜRÜNLERİ VE MOBİLYA SANAYİİ 5 12,5
KAĞIT, KAĞIT ÜRÜNLERİ VE BASIM SANAYİİ
1 2,5
KİMYA, PETROL, KÖMÜR, KAUÇUK VE PLASTİK SANAYİİ
1 2,5
TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SANAYİİ 2 5
METAL ANA SANAYİİ -
METAL EŞYA, MAKİNE, TEÇHİZAT SANAYİİ
3 7,5
ULAŞIM, ÖLÇME VE DİĞER İMALAT SANAYİİ
1 2,5
Tablo 2’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin, %45 i Gıda, İçki, Tütün sanayi, %22,5 i Dokuma Giyim eşyası ve Deri sanayi ve % 12,5 i Orman ürünleri ve Mobilya sanayi yoğunlukta faaliyet gösterdiği görülmektedir
MERKEZLER KOBİ SAYISI ORAN (%)
MERKEZ İLÇE 5 12,5 KAVAKLI 2 5 İNECE 1 2,5 ÜSKÜP 3 7,5 PINARHİSAR 1 2,5 DEMİRKÖY 1 2,5 VİZE 2 5 LÜLEBURGAZ 13 32,5 BABAESKİ 8 20 ALPULLU 1 2,5 AHMETBEY - - BÜYÜKKARIŞTIRAN 3 7 TOPLAM KOBİ 40 100
TABLO 3
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin İstihdam Bazında Dağılımı ÇALIŞAN
SAYISI
KOBİ SAYISI ORAN (%)
1-5 5 12,5
6-49 30 75
50-99 3 7,5
100-150 2 5
Tablo 3’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin, %75 inin çalışan sayısı 6-49 kişi, % 12,5 inin çalışan sayısı 1-5 kişi, % 7,5 inin çalışan sayısı 50-99 kişi arası yoğunlukta olduğu görülmektedir.
TABLO 4
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Kuruluş Yeri Dağılımı
KURULUŞ YERİ KOBİ SAYISI ORAN (%)
KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ 3 7,5 ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 10 25 ŞEHİR İÇİNDE 5 12,5 ŞEHİR DIŞINDA 22 55
Tablo 4’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin % 55 inin kuruluş yeri şehir dışında, % 25 inin kuruluş yeri organize sanayi bölgesi, % 12,5 inin kuruluş yeri şehir içinde yoğunlukta olduğu görülmektedir.
TABLO 5
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Kuruluş Dönemlerinin Dağılımı KURULUŞ DÖNEMİ KOBİ SAYISI ORAN (%)
1980 ÖNCESİ - - 1980-1985 ARASI 1 2,5 1986-1990 ARASI 4 10 1991-1995 ARASI 7 17,5 1996-2000 ARASI 16 40 2000-2005 ARASI 11 27,5 2005 VE SONRASI 1 2,5
Tablo 5’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %40’ının 1996-2000 yılları arasında , %27’sinin 2000-2005 yılları arasında, %17,5’sinin 1991-1995 yılları arasında yoğunlukla kurulmuş olduğu görülmektedir.
TABLO 6
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Üretim Tiplerinin Dağılımı
ÜRETİM TİPİ KOBİ SAYISI ORAN (%)
SÜREKLİ VE GENEL PİYASA İÇİN ÜRETİM
20 50
SİPARİŞ VE FASON ÜRETİM 12 30
HER İKİ BİÇİMDE ÜRETİM 8 20
Tablo 6’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %50 si Sürekli genel piyasa için üretim, %30 u Sipariş ve fason üretim %20 si her iki biçimde üretim yaptığı görülmektedir.
TABLO 7
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Hukuki Yapılarının Dağılımı
HUKUKİ YAPI KOBİ
SAYISI ORAN (%) TEK KİŞİ İŞLETMESİ 8 20 ADİ ŞİRKET 2 5 KOLLEKTİF ŞİRKET 2 5 KOMANDİT ŞİRKET - - SERMAYESİ PAYLARA BÖLÜNMÜŞ KOMANDİT ŞİRKET - - LİMİTED ŞİRKET 20 50 ANONİM ŞİRKET 8 20
Tablo 7’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %50 si Limited Şirket, %20 si Anonim Şirket, %20 si Tek Kişi İşletmesi yoğunlukta olduğu görülmektedir.
TABLO 8
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Profesyönel Yönetici İstihdam Etme Durumlarının Dağılımı
PROFESYONEL YÖNETİCİ İSTİHDAMI KOBİ SAYISI
ORAN (%)
HER YÖNETİM KADEMESİNDE 4 10
BAZI YÖNETİM KADEMELERİNDE 16 40
PROFESYONEL YÖNETİCİ İSTİHDAM EDİLMİYOR
20 50
Tablo 8’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %50 si Profesyonel yönetici istihdam etmemekte, %40 ı bazı kademelerde istihdam etmekte, %10 u Profesyonel yönetici istihdam ettiği görülmektedir.
TABLO 9
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin İşletme Muhasebe Kayıtlarının Tutulduğu Yer Bakımından Dağılımı
MUHASEBE KAYITLARININ TUTULDUĞU YER KOBİ
SAYISI
ORAN (%)
İŞLETME İÇİNDE, MUHASEBE SERVİSİNDE 12 30
İŞLETME DIŞI, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR BÜROSU
28 70
Tablo 9’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %70 i Muhasebe kayıtlarını işletme dışı, serbest muhasebeci mali müşavir bürosunda tuttuğu görülmektedir
TABLO 10
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Kullandıkları Tekdüzen Hesap Planı Seçeneği’nin Dağılımı
KULLANILAN TEKDÜZEN HESAP
PLANI SEÇENEĞİ
KOBİ SAYISI ORAN (%)
7/A SEÇENEĞİ 4 10
7/B SEÇENEĞİ 24 60
CEVAPSIZ 12 30
Tablo 10’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %60 ı 7/B seçeneğini, %10 u 7/A seçeneğini uyguladığı, %30 unun ise cevap vermediği görülmektedir.
TABLO 11
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Giderleri Muhasebeleştirirken Direkt Ve Endirekt Olarak Ayırmasına Göre Dağılımı
GİDERLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ KOBİ SAYISI ORAN (%) DİREKT VE ENDİREKT OLARAK
AYIRIYOR
8 20
DİREKT VE ENDİREKT OLARAK AYIRMIYOR
22 55
CEVAPSIZ 10 25
Tablo 11’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin % 55 i Giderlerini direkt ve endirekt olarak ayırmadığı görülmektedir.
TABLO 12
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Maliyetleri Gider Yeri İtibariyle Ayrıntılı Olarak İzleyip Gider Yeri Maliyet Tabloları Hazırlamasının Dağılımı
KOBİ SAYISI
ORAN (%) MALİYETLERİ GİDER YERİ İTİBARİYLE AYRINTILI
İZLEYEREK GİDER YERİ MALİYET TABLOLARI HAZIRLIYOR.
8 20
MALİYETLERİ GİDER YERİ İTİBARİYLE AYRINTILI İZLEMİYOR VE GİDER YERİ MALİYET TABLOLARI HAZIRLAMIYOR.
22 55
CEVAPSIZ 10 25
Tablo 12’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %55 i Maliyetleri gider yeri itibariyle ayrıntılı izlemediği ve gider yeri maliyet tabloları hazırlamadığı görülmektedir.
TABLO 13
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Giderleri Muhasebeleştirirken Kullandıkları Kodlama Sistemlerilenin Dağılımı
GİDERLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİNDE
KULLANILAN KODLAMA SİSTEMLERİ
KOBİ SAYISI
ORAN (%) DEFTE-İ KEBİR HESABI, GİDER ÇEŞİDİ, GİDER YERİ 2 5 DEFTER-İ KEBİR HESABI, GİDER YERİ, GİDER
ÇEŞİDİ
4 10
DEFTER-İ KEBİR HESABI, GİDER ÇEŞİDİ 12 30
CEVAPSIZ 22 55
Tablo 13’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %30 unun kullandığı kodlama sisteminin Defteri Kebir Hesabı, Gider Çeşidi olduğu görülmektedir.
TABLO 14
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Maliyet Muhasebesinde Yansıtma Hesaplarını Kullanım Düzeylerinin Dağılımı
MALİYET MUHASEBESİ YANSITMA HESAPLARININ KULLANIMI
KOBİ SAYISI
ORAN (%) MALİYET MUHASEBESİ YANSITMA HESAPLARINI
KULLANIYOR.
12 30
MALİYET MUHASEBESİ YANSITMA HESAPLARINI KULLANMIYOR
28 70
Tablo 14’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %70 i Yansıtma hesaplarını kullanmadığı görülmektedir.
TABLO 15
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerde Tekdüzen Hesap Planı’nda Yer Alan Maliyet Hesapları Gurubunda Belirtilen Hesaplar Dışında, Yeni Bir Hesap Ya Da Hesapların
Açılmasına Duyulan İhtiyacın Dağılımı KOBİ SAYISI
ORAN (%) YENİ BİR HESEP AÇILMASINA İHTİYAÇ
DUYUYORUM
12 30
YENİ BİR HESAP AÇILMASINA İHTİYAÇ DUYMUYORUM
28 70
Tablo 15’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %70 i Yeni hesap açılmasına ihtiyaç duymadığı görülmektedir.
TABLO 16
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Maliyet Muhasebesi Amaçlarına Yönelik Olarak 8 No’lu Hesap Gurubunu Kullanma Düzeylerinin Dağılımı
KOBİ SAYISI ORAN (%)
8 NO’LU HESAP GRUBUNU
KULLANIYORUZ
4 10
8 NO’LU HESAP GURUBUNU
KULLANMIYORUZ
36 90
Tablo 16’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %90 ı 8 no.lu hesap gurubunu kullanmadıkları görülmektedir.
TABLO 17
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerde 8 No’lu Kullanım Amaçlarının Dağılımı 8 NO’LU HESAPLARI KULLANIM
AMAÇLARI KOBİ SAYISI ORAN (%) GİDER YERLERİ İÇİN 1 25
GİDERLERİ ÇEŞİTLERİNE GÖRE
İZLEMEK İÇİN 3 75
Tablo 17’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinde 8 no’lu hesapları kullananların %75 i giderleri çeşitlerine göre izlemek için bu hesapları kullandığı görülmektedir.
TABLO 18
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları Olan 700 Ve 701 No’lu Hesapları Kullanma Düzeylerinin Dağılımı
KOBİ SAYISI ORAN (%) 700 VE 701 NO.LU HESAPLARI KULLANIYORUZ 12 30 700 VE 701 NO.LU HESAPLARI KULLANMIYORUZ 28 70
Tablo 18’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %70 i Bağlantı hesaplarını kullanmadığı görülmektedir.
TABLO 19:
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin 700 Ve 701 Nolu Bağlantı Hesaplarını Kullanım Amaçlarının Dağılımı
700 VE 701 NO.LU HESAPLARI KULLANIM AMAÇLARI KOBİ SAYISI
ORAN (%) TEKDÜZEN HESAP PLANI’NDA YER ALAN AÇIKLAMALAR
DOĞRULTUSUNDA
6 50
GİDERLER DOĞRULTUSUNDA, ÖNCE ÇEŞİTLERİNE GÖRE 700 NO.LU HESABA ALIP, DAHA SONRA 701 NO.LU YANSITMA HESABI ARACILIĞI İLE FONKSİYONEL GİDER HESAPLARINA AKTARMA AMACIYLA
6 50
Tablo 19’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinde ayni amaç yoğunluğunda kullanıldığı görülmektedir.
TABLO 20
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Üretim Maliyetlerini Hesaplama Aralıklarının Dağılımı
ÜRETİ MALİYETLERİNİ HESAPLAMA
ARALIKLARI KOBİ SAYISI ORAN (%) AYLIK HESAPLIYORUZ 24 60 ÜÇ AYLIK HESAPLIYORUZ 14 35 YILLIK HESAPLIYORUZ 2 5
Tablo 20’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %60 ının maliyetlerini aylık hesapladığı görülmektedir.
TABLO 21:
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerde Üretim Maliyetlerini Aylık Olarak Hesaplayanların Amortisman Giderleri Dışındaki Giderlerin Aylara Dağılımında Kullandıkları
Hesapların Dağılımı
KULLANILAN HESAPLAR KOBİ
SAYISI ORAN (%) 373 MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI 24 100 DİĞER - -
Tablo 21’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin hepsinin giderlerin aylara dağılımında 373 no.lu hesabı kullandığı görülmektedir.
TABLO 22
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerden Fason Üretim Yapanların Maliyetlerini İzledikleri Hesapların Dağılımı MALİYETLERİN İZLENDİĞİ HESAPLAR KOBİ SAYISI ORAN (%)
740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ 20 100
DİĞER - -
Tablo 22’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin fason üretim yapanların %100 ünün maliyetlerini 740 no.lu hesapta izlediği görülmektedir.
TABLO 23
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerde Fason İş Yaptıranların Ödediği Fason İşçilik Giderlerini İzledikleri Hesapların Dağılımı
FASON İŞÇİLİK GİDERLERİNİN İZLENDİĞİ HESAPLAR
KOBİ SAYISI
ORAN (%)
720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ HESABI’NDA 12 60
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ HESABI’NDA 8 40
DİĞER - -
Tablo 23’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %60 ı fason işçiliğini 720 no.lu hesapta izlediği görülmektedir.
TABLO 24
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Maliyet Kapsamına Göre Uyguladıkları Maliyet Yöntemlerinin Dağılımı
UYGULANAN MALİYET YÖNTEMLERİ KOBİ SAYISI ORAN (%)
TAM MALİYET YÖNTEMİ 16 40
DEĞİŞKEN MALİYET YÖNTEMİ 8 20
NORMAL MALİYET YÖNTEMİ 12 30
ASAL (DİREKT) MALİYET YÖNTEMİ 4 10
Tablo 24’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %40 ının Tam Maliyet Yöntemini uyguladığı görülmektedir.
TABLO 25
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Maliyetlerin Saptanma Zamanına Göre Uyguladıkları Maliyet Yöntemlerinin Dağılımı
UYGULANAN MALİYET YÖNTEMLERİ KOBİ SAYISI ORAN (%) FİİLİ (TARİHİ) MALİYET YÖNTEMİ 12 30
TAHMİNİ MALİYET YÖNTEMİ 20 50
STANDART MALİYET YÖNTEMİ 8 20
Tablo 25’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %50 sinin Tahmini maliyet yöntemini kullandığı görülmektedir.
TABLO 26
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerde Maliyetlerin Saptanma Şekline (Üretim Biçimlerine) Göre Uygulanan Maliyet Yöntemlerinin Dağılımı
UYGULANAN MALİYET YÖNTEMLERİ KOBİ SAYISI ORAN (%)
SİPARİŞ MALİYET YÖNTEMİ 8 40
SAFHA (EVRE) MALİYET YÖNTEMİ 12 60
Tablo 26’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %60 ının Safha Maliyet Yöntemini uyguladığı görülmektedir.
TABLO 27
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Direkt İşçilik Kapsamına Aldıkları Giderlerin Dağılımı
DİREKT İŞÇİLİK KAPSAMINA ALINAN GİDERLER KOBİ SAYISI ORAN (%) ESAS ÜRETİM GİDER YERİNDE ÇALIŞAN İŞÇİLERİN
TÜM İŞÇİLİK GİDERLERİ 720 NO.LU HESABA KAYDEDİLİYOR
16 80
ESAS ÜRETİM GİDER YERİNDE ÇALIŞAN İŞÇİLERİN, MAMÜLE DİREKT YÜKLENEBİLEN İŞÇİLİK GİDERLERİ (ESAS İŞÇİLİK, FAZLA MESAİ, GECE PRİMİ, İKRAMİYELER, HAFTA TATİL ÜCRETLERİ, YILLIK İZİN ÜCRETLERİ, SOSYAL YARDIMLAR) 730 NO.LU HESABA KAYDEDİLİYOR
4 20
Tablo 27’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %80 inin tüm işçilik giderlerini 720 no.lu hesaba kaydettiği görülmektedir.
TABLO 28
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Yardımcı Hizmet Gider Yerlerinde Toplanan Giderlerin Dağıtımında Dağıtım Anahtarı Seçiminin Dağılımı
DAĞITIM ANAHTARLARI SEÇİMLERİ KOBİ SAYISI ORAN (%) TÜKETİLEN KİLOWATT SAAT 36 90 AMPUL SAYISI 4 10 ELEKTRİK GİDERLERİ DİĞER YÜZÖLÇÜMÜ 40 100 HACİM - -
FABRİKA BİNASI AMORTİSMAN
GİDERİ DİĞER - - YÜZÖLÇÜMÜ 40 100 HACİM - - SİGORTA GİDERİ DİĞER - - YÜZÖLÇÜMÜ 40 100 HACİM - - VERGİ GİDERLERİ DİĞER - - YÜZÖLÇÜMÜ 40 100 HACİM - - KİRA GİDERLERİ DİĞER - - RADYATÖR SAYISI 40 100 YAKIT GİDERLERİ DİĞER - - MALZEME MİKTARI 32 80 MALZEME DEĞERİ 2 5 TAŞIMA GİDERLERİ MALZEME AĞIRLIĞI 6 15 BAKIM ONARIM SAATLERİ 8 20 ONARIM MALZEMESİ TÜKETİMİ 12 30 MAKİNALARIN SAYISI 20 50 MAKINALARIN DEĞERİ - -
BAKIM ONARIM GİDERLERİ
DİĞER - - İŞÇİ SAYISI YEVMİYE ADEDİ SOSYAL GİDERLER DİĞER 40 - - 100 - -
Tablo 28’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %90 ının Elektrik giderlerini KWS, fabrika binası amortismanını
yüzölçümü, Sigorta giderlerinin tamamını yüzölçümü, Vergi giderlerinin tamamını yüzölçümü, Kira giderlerinin tamamını yüzölçümü, Yakıt giderlerinin tamamını radyatör sayısı, Taşıma giderlerini %80 inin malzeme miktarı, %50 sinin Bakım onarım giderlerini makine sayısı, %100 ünün Sosyal giderler için işçi sayısı dağıtım anahtarını kullandığı görülmektedir.
TABLO 29
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Yardımcı Üretim Ve Hizmet Gider Yerlerinin Dağıtımında, Kullandıkları Dağıtım Yöntemlerinin Dağılımı
KULLANILAN DAĞITIM YÖNTEMLERİ KOBİ SAYISI
ORAN (%)
BASİT DAĞITIM YÖNTEMİ 24 60
KADEMELİ (BASAMAKLI) DAĞITIM YÖNTEMİ
6 15
MATEMATİK DAĞITIM YÖNTEMİ 8 20
KARŞILIKLI DAĞITIM YÖNTEMİ - -
STANDART (PLANLI)DSAĞITIM
YÖNTEMİ
2 5
Tablo 29’da Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %60 ının Basit Dağıtım Yöntemini kullandığı görülmektedir.
TABLO 30
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Stokların Değerlendirilmesinde Kullandıkları Stok Değerleme Yöntemlerinin Dağılımı
KULLANILAN STOK DEĞERLEME
YÖNTEMLERİ
KOBİ SAYISI
ORAN (%) GERÇEK PARTİ MALİYETİ (HAS MALİYET)
YÖNTEMİ
12 30
ORTALAMA MALİYET YÖNTEMİ 10 25
İLK GİREN İLK ÇIKAR (FİFO) YÖNTEMİ 8 20
İLK GELECEK OLAN İLK ÇIKAR (NİFO) YÖNTEMİ
- -
EN YÜKSEK FİYATLI İLK ÇIKAR (HIFO) YÖNTEMİ
- -
SON GİREN İLK ÇIKAR (LİFO) YÖNTEMİ 6 15
YENİLEME MALİYETİ (PİYASA FİYATI) YÖNTEMİ
- -
STANDART MALİYET YÖNTEMİ 4 10
GÜVENLİK STOKLARINI DİKKATE ALAN TEMEL STOK YÖNTEMİ
- -
PİYASA FİYATI VE ALIŞ MALİYETİNDEN DÜŞÜK OLANI DEĞERLEME YÖNTEMİ
- -
Tablo 30’da Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %30 unun Has Maliyet Yöntemini kullandığı görülmektedir.
TABLO 31
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Genel Üretim Giderlerini Mamüllere Dağıtırken Tek Dağıtım Ölçüsü Mü, Yoksa Her Gider Unsuru İçin Ayrı Dağıtım Ölçüsü Mü
Kullandığının Dağılımı
DAĞITIM ÖLÇÜSÜ KULLANIMI KOBİ
SAYISI
ORAN (%)
TEK DAĞITIM ÖLÇÜSÜ KULLANIYOR 40 -
HER GİDER UNSURU İÇİN AYRI DAĞITIM ÖLÇÜSÜ KULLANIYOR
- -
Tablo 31’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin hepsinin tek dağıtım ölçüsü ile gider dağıtımı yaptığı görülmektedir.
TABLO 32
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Genel Üretim Giderlerinin Mamüllere Dağılımında Kullandıkları Dağıtım Ölçülerinin Dağılımı
KULLANILAN DAĞITIM ÖLÇÜLERİ KOBİ SAYISI
ORAN (%)
DİREKT İŞÇİLİK SAATİ 24 60
DİREKT İŞÇİLİK GİDERİ 12 30
MAKİNE ÇALIŞMA SAATİ 4 10
MAMÜL DİREKT GİDERLERİ - -
DİĞER - -
Tablo 32’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %60 ının Direkt işçilik saati ile dağıtım yaptığı görülmektedir.
TABLO 33
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Ortak Ürünlerin Maliyetlerinin Hesaplanmasında Giderlerin Ortak Ürünlere Dağıtılmasında Kullandıkları Kriterlerin Dağılımı
KULLANILAN KRİTERLER KOBİ SAYISI ORAN
(%)
ÜRETİM MİKTARI KRİTERİ 16 80
KATSAYI KRİTERLERİ 4 20
NET SATIŞ HASILATI KRİTERİ - -
DİĞER - -
Tablo 33’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin % 80 i giderlerin ortak ürünlere dağıtılmasında Üretim Miktarı Kriterini Kullandığı görülmektedir.
TABLO 34:
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Yan Ürünlerin Maliyetini Hesaplayabilmelerinin Dağılımı
KOBİ SAYISI ORAN (%)
HESAPLAYABİLİYORUZ 6 15
HESAPLAYAMIYORUZ 34 85
Tablo 34’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %85 inin yan ürünlerin üretim maliyetlerini hesaplayamadığı görülmektedir.
TABLO 35
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Yan Ürünlerin Maliyetini Hesaplarken Bunlara Üretim Maliyetinden Pay Vermede Kullandıkları Yöntemlerin Dağılımı
KULLANILAN YÖNTEMLER KOBİ
SAYISI ORAN (%) BRÜT SATIŞ HASILATI YÖNTEMİ 3 50
NET SATIŞ HASILATI YÖNTEMİ 3 50
TEDARİK DEĞERİ YÖNTEMİ -
DİĞER -
Tablo 35’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %50 sinin Brüt Satış Hasılatı, Diğer %50 sinin de Net Satış Hasılatı Yöntemini kullandığı görülmektedir.
TABLO 36
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Yan Ürünlere Üretim Maliyetlerinden Pay Verirken Yan Ürünleri İzledikleri Hesapların Dağılımı
YAN ÜRÜNLERİN İZLENDİĞİ HESAPLAR KOBİ
SAYISI
ORAN (%)
157 DİĞER STOKLAR HESABINDA - -
YAN ÜRÜNLER SATILDIKÇA ÜRETİM MALİYETİNDEN DÜŞÜLMEKTEDİR.
6 100
DİĞER - -
Tablo 36’da Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin Hepsinin Yan ürünler satıldıkça üretim maliyetinden düştüğü görülmektedir.
TABLO 37
Araştırmaya Konu Olan Kobi’ler Yan Ürünlerin Maliyetini Hesaplamıyorsa, Yan Ürünler Satıldıkça Satış Karını İzledikleri Hesapların Dağılımı
KOBİ SAYISI ORAN (%)
602 DİĞER GELİRLER HESABI - -
649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR HESABINDA
6 100
DİĞER - -
Tablo 37’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin Hepsinin 649 no.lu Hesapta yan ürünlerin satış karını izlediği görülmektedir.
TABLO 38
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Finansman Giderlerinden Üretim Maliyetlerine Pay Verip Vermemesinin Dağılımı
FİNANSMAN GİDERLERİNİN ÜRETİM MALİYETLERİNE PAY VERME DURUMU
KOBİ SAYISI ORAN (%) FİNANSMAN GİDERLERİNDEN ÜRETİM MALİYETLERİNE
PAY VERİYORUZ
4 20
FİNANSMAN GİDERLERİNDEN ÜRETİM MALİYETLERİNE PAY VERMİYORUZ
16 80
Tablo 1’de Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %80 inin Finansman Giderlerinden üretim maliyetine pay vermediği görülmektedir.
TABLO 39
Araştırmaya Konu Olan Kobi’lerin Finansman Giderlerinden Üretim Maliyetlerine Pay Verirken İzlediği Yolların Dağılımı
FİNANSMAN GİDERLERİNDEN ÜRETİM MALİYETLERİNE PAY VERİRKEN İZLENEN YOLLAR
KOBİ SAYISI
ORAN (%) SADECE ÜRETİMLE DİREKT İLİŞKİSİ KURULABİLEN FİNANSMAN
GİDERLERİ ÜRETİM MALİYETİNE YÜKLENMEKTEDİR.
2 50
TOPLAM FİNANSMAN GİDERLERİNİN BELLİ BİR YÜZDESİ ÜRETİM MALİYETLERİNE YÜKLENMEKTEDİR
2 50
DİĞER - -
Tablo 39’da Kırklareli Yöresinde faaliyet gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki Üretim işletmelerinin %50 sinin sadece üretimle direkt ilişkisi kurulabilen finansman giderlerini, diğer % 50 sinin de toplam finansman giderlerinin belli yüzdesini üretim maliyetine yüklediği görülmektedir.
6.3. Değerlendirme
Kırklareli yöresinde faaliyet gösteren 40 KOBİ’ye anket çalışması yapılmıştır. Anketler Ağustos ve Ekim 2005 tarihlerinde dağıtılmış, dağıtımlarından iki hafta sonra toplanmıştır. Veriler SPSS.10 for Windows programında değerlendirilerek analiz edilmiştir.
Ankete katılan KOBİ’lerin % 32,5’i Lüleburgaz ilçesinde, % 20’si Babaeski ilçesinde, % 12,5’i de Merkez ilçede faaliyet göstermektedir. KOBİ’lerin genellikle Lüleburgaz ilçesinde faaliyet göstermesinin en önemli nedeni ilçenin ulaşım avantajları ve Avrupa Serbest Organize Sanayi Bölgesi’ne yakın oluşudur.
Ankete katılan KOBİ’lerin %45’i gıda, içki, tütün sanayinde faaliyet göstermektedir. Bunun nedeni bölgede hammadde imkanlarının elverişli olması ve bu ürünlerin pazarının burada yoğunlukta olmasıdır. Ankete katılan KOBİ’lerin %75’inin çalışan sayısının 6-49 kişi arasında oluşu, buradaki KOBİ’lerin orta ölçekli sayılabileceği anlamındadır. Bu KOBİ’lerin %55’inin kuruluş yeri şehir dışındadır. %40’ı 1996-2000 yılları arasında kurulmuştur. %50’si sürekli genel piyasa için üretim yapmaktadır. %50’sinin hukuki yapısı Limited Şirkettir. %50 si profesyonel yönetici istihdam etmemektedir. Tekdüzen Maliyet Muhasebesi Sisteminin uygulanma düzeyinin çok düşük olmasının en önemli nedeni budur. Ankete katılan KOBİ’lerin %70’inin muhasebe kayıtları işletme dışında Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Bürosunda tutmaktadır. İşletme içi muhasebe takibi yapılmamaktadır. Ankete katılan KOBİ’lerin %55’i giderlerini direkt ve endirekt olarak ayırmamaktadır. Bu nedenle sağlıklı bir gider takibi yapamamaktadırlar. KOBİ’lerin %55’i maliyetlerini gider yeri itibariyle ayrıntılı izlememekte gider yeri maliyet tabloları hazırlamamaktadırlar. %70’i Tekdüzen Maliyet Muhasebesi Sisteminde yer alan yansıtma hesaplarını kullanmamaktadır. Ankete katılan KOBİ’lerin %60’ı maliyetlerini aylık, %35’i üç aylık, %5’i de yıllık hesaplamakta olduklarını belirtmişlerdir. % 40’ı tam maliyet yöntemini, %30’u normal maliyet yöntemini, %20’si değişken maliyet yöntemini, % 10’u direkt maliyet yöntemini kullanarak maliyetlerini hesaplamaktadırlar. KOBİ’lerin % 50’si tahmini maliyet yöntemini kullanmaktadır.
Ankete katılan KOBİ’lerin verdiği yanıtlar bize, Kırklareli yöresinde faaliyet gösteren üretim KOBİ’lerinde Tekdüzen Maliyet Muhasebesi Sisteminin etkili ve verimli bir şekilde uygulanmadığını göstermektedir.
YEDİNCİ BÖLÜM