• Sonuç bulunamadı

2. GENEL BİLGİLER

2.2.2. Kor anatomisi

Kor bölgesindeki abdominal kaslar Rectus abdominis, transvers abdominis, internal oblik ve eksternal oblik kaslarından oluşur [214-218]. Rectus abdominis, internal ve eksternal oblikler gövdenin fleksiyonunda ve ekstansiyonunu kontrol etmede görev alırlar [215-217]. İnternal oblikler aynı zamanda ipsilateral rotasyon yapar, kontralateral rotasyonu da kontrol eder. Bunun dışında İnternal oblikler kontralateral fleksiyon yapar, gövdenin ipsilateral fleksiyonunu da kontrol ederler [216-217]. Eksternal oblikler, kontralateral rotasyon yapar, ipsilateral rotasyonu kontrol eder. Aynı zamanda ipsilateral fleksiyon yaparlar ve gövdenin kontralateral fleksiyonunu kontrol eder [215-217]. Transverse abdominis, karıniçi basıncı artırır, sakroiliak eklemi stabilize eder ve internal obliklerle aktif olarak rotasyonun limitlerini belirler [214-217].

Bu kaslardan Rektus Abdominis pubis kemiğinde başlar, 5. ve 7. Kaburgalar arası ile sternumun ksifoid çıkıntısında sonlanır [219-220]. Pyramidalis kası ise pubis kemiğinin ön yüzeyine başlar, linea albanın alt kısımlarında sonlanır [219]. Bu kas insanların %17-25’inde mevcut değildir. Rektus abdominisin hareketlerine gelince; torakal ve lombar omurganın birincil fleksörüdür. Unilateral şekilde lateral fleksiyona da yardımcı olabilir [219-220]. Fizik kuralını göz önünde bulundurduğumuzda daha büyük bir momentuma sahip olmasına rağmen, gövdenin fleksörleri kuvvet oluşturmak için düşük kapasiteye ve lomber ekstansörlere göre daha az dayanma gücüne sahiptir [221-222]. Bunun nedeni lomber ekstansörlerin kas kütlesi olarak daha fazla hacime sahip olmaları ve kas liflerinin uzanış doğrultularının daha dikey olmasıdır. Ayrıca rektus abdominis posterior pelvik tilte katkıda bulunabilir. Öksürme gibi güçlü nefes verme eylemleri esnasında aktiftir, ancak karnı içe çekme gibi daha düşük şiddetteki fonksiyonlarda aktivasyonu düşer [223]. Pyramidalis kası ise linea alba kasının gerilimini ve sertliğini artırır.

Interspinale kası servikal omurgadaki spinöz çıkıntıların ön yüzeylerinde başlar, omurganın spinöz çıkıntılarının arka yüzeylerinde sonlanır. Bu kasın vertebral kolonu esnetmede rolü az da olsa vardır. Ayrıca propriosepsiyon, refleksif fasilitasyon gibi durumlarda ufak da olsa

role sahiptir. Intertransversarii (Intertransversarius) kası ise servikal omurganın transverse çıkıntılarında başlar, torakal omurganın alt kısmında ve tüm lomber vertebra boyunca uzanır. Bu kas lateral fleksiyona yardımcı olur. Eksternal obliklerin başlangıç noktasında 5-8. Kaburgaların dış yüzeyleri, serratus anterior ile iç içe geçmiş durumdadır. Ksifoidden uzanan linea alba'da ise kas sonlanır [219]. Bu fasya rektus abdominise yüzeysel olarak abdominal fasya ile devam eder. Eksternal oblikler; Omurganın birincil rotatörüdür (bu eyleminde internal oblikle kontralateral olarak sinerjist çalışır). Posterior pelvik tilte yardımcı olur. İzometrik olarak bu kas gövde ve göğüs kafesini düzeltir böylece göğüs kafesi ve omurgadan kaynaklanan diğer kasların daha verimli bir şekilde güç üretmesini sağlar.

Linea alba merkezde bir çapa gibi çalışır ve abdominal kılıflar ile birlikte, anterior gövde kas sistemi arasındaki kuvvet ve kas aktivitesini iletmenin bir yolu olarak işlev görebilir. Yandan, arkadan veya rotasyonla gövdeye uygulanan herhangi bir kuvvet, rektus abdominis, eksternal- internal oblikler ve transvers abdominis aktivitesinde artışa neden olacaktır. Lateral fleksiyonda birincil kas (prime mover), eksternal oblikler değil quadratus lumborumdur [224].

İnternal obliklerin başlangıç noktası torakalomber fasyanın derin katmanları, iliak krest ve inguinal bağlardır. Pubik kemiği, pektineal çizginin medial kısmı, 10-12. Kaburgaların medial sınırlarında ise sonlanır. İnternal oblikler; omurgaya ipsilateral rotasyon yaptırır, posterior pelvik tilt ve lateral fleksiyona katkıda bulunur. Göğüs kafesini geri çekerek ve abdominal bölgeyi sıkıştırarak güçlü bir solunuma yardımcı olur.

Quadratus lumborum da kor kaslarından birisidir [214-217, 225]. Quadratus lumborum, iliak krestte ve iliolumbar bağda başlar, lumbar vertebranın transvers çıkıntısında ve 12. Kaburgada sonlanır. Üst kısmındaki fiberler izometrik kasılarak lumbar bölgeyi stabilize ederler ve eksternal oblikler gibi ipsilateral gövde fleksiyonuna katılırlar [214-218]. Başlangıç noktası iliolumbar bağ, iliak krest ve son 3-4 lomber vertebranın transverse çıkıntılarıdır. 12. Kaburganın alt sınırı ve üstten 4 lomber vertebranın transverse çıkıntılarında sonlanır. Quadratus lumborum; lomber bölgenin birincil lateral fleksörüdür. Lomber bölgenin ekstansiyonuna etkisi düşüktür. Nefes alma sırasında bilateral çalışarak 12. kaburgayı bastırır yani diaframın verimliliğini artırmak için son 2 kaburgayı düzeltir [226].

Paraspinal kaslardan yalnızca bir kısmı kor bölgesi kasları arasında gösterilir [215- 217, 225, 227]. Multifidus, musculus longissimus, musculus iliocostalis ve intertransversarii paraspinal bölgede bulunan kaslardandır. Multifidus kası omurganın stabilizasyonunu sağlar [214-215, 217]. Musculus longissimus ve musculus iliocostalis kasları lumbar ekstansiyonda görev alırlar [215, 217-218]. İntertransversarii ise ipsilateral gövde fleksiyonunda görev alır [215, 217].

Bunlardan multifudus kası sakrum ile omurganın transvers çıkıntılarında başlar ve omurganın spinöz çıkıntısında sonlanır. Multifudus kası; lomber vertebranın ekstansiyonunu gerçekleştirir. Unilateral çalıştığında lateral fleksiyon ve ipsilateral rotasyona yardım edebilir [228]. Lomber bölge başta olmak üzere, omurganın stabilizasyonunda görev alır [226].

Kalça bölgesindeki kaslara genel olarak baktığımızda bu bölgedeki kaslar; Psoas majör [215-218, 227], gluteus maksimus [214, 216-[215-218, 227] ve gluteus medius olarak sıralanabilir [214, 216-218, 227]. Alt ekstremite sabitken psoas majör gövdeye fleksiyon ve ipsilateral rotasyon yaptırır gluteus maksimus ise gövdeye bu durumdayken ekstansiyon yaptırır. Psoasın esas görevi kalça fleksiyonudur. Gluteus maksimus ise kalça ekstansörlerindendir [214-215, 217]. Gluteus medius ise uyluğa abduksiyon yaptırır [219].

Diafram kor bölgesinin çatısını, pelvis tabanı ise kor bölgesinin zeminini oluşturur [214-215, 217]. Diafram ekstremitelerde hareket başlamadan önce karın içi basıncı artırır, bu durum spinal bölgede ve gövdede stabilizasyona yardımcı olur [214-215, 217]. Pelvis tabanı ise karıniçi basıncı ayarlar ve transverse abdominisle birlikte kasılır. İliyakus ile beraber 90 dereceye kadar birincil kalça fleksörüdür. 90 derecenin üzerinde kalça fleksörlerinden rektus femoris, TFL ve adduktörler yetersizleştiğinden psoas ve iliyakus kaslarının aktivasyonu artar. Kalça fleksiyonunun son 20-30 derecesinde iliyakus kası aktif olarak yetersiz kaldığından psoas kası daha çok aktif olabilir [215, 217].

Psoas kası Lomber vertebrayı etkileyerek sakral fleksiyona neden olabilir. Çünkü psoas kasının ilium kemiğiyle bağlantısı yoktur, bunun sonucunda sakral fleksiyon ve pelvisin posterior rotasyonuna etki edebilir. Psoas majör; lomber vertebranın transverse çıkıntılarının alt yüzeylerinden, herkeste bulunmayabilen psoas minor kası ise T12 ve L1 vertebraların yan yüzeylerinden başlar ve trokanter minörde sonlanır [219].

Torakolomber fasya, üst ekstremiteyi latissimus dorsi ve alt ekstremiteyi gluteus maksimusla birleştirir. Alt ve üst ekstremitenin birleşmesindeki etkisi sebebiyle kor bölgesi içerisinde adı geçer [214-215]. Abdominal bölgeden lomber bölgeye, internal oblikten transverse abdominise uzanarak bu kasların etrafını yüzük gibi sarar ve stabilizasyona yardımcı olur [214].

Torakal ve servikal bölge kasları da kor bölgesi kasları arasındadır [229]. Trapezius kasının alt ve orta kısmı, rhomboid majör- minör ve serratus anterior kasları torakal bölgede bulunan kaslardır. Scalenus, sternokleidomastoid, longus colli ve longus capitis kasları da servikal bölgede bulunan kaslardır.

Bazı araştırmalarda lumbpelvik kalça kompleksinde bulunan bütün kaslar kor bölgesi kasları içerisinde gösterilmektedir [216, 218, 225, 227, 230]. Abdominaller, quadratus lumborum, paraspinaller, kalça, erektör spina kasları (iliokostalis, longissimus, spinalis), latissimus dorsi, hamstring ve pelvis kasları lumbopelvik kalça kompleksinde bulunan kaslar olarak sıralanabilir.

Bazı araştırmalarda diafram ve pelvis tabanı kor bölgesi kaslarından sayılırken [214-215, 217], bazı araştırmalarda da lumbopelvik kalça kompleksi içerisinde gösterilmektedir [216, 218, 225, 227, 230].

Iliocostalis Lumborum kası sakrumun medial krestine bağlı olan tendonun anterior yüzeyinden ortak kaynak, lomber vertebranın spnöz çıkıntıları ve bel ve 11.-12. Torakal vertebra, iliak krestin medial kısmının arkası, supraspinöz bağ ve sakrumun lateralinde başlayıp, son 6-7 kaburganın inferior sınırlarındaki tendonlarda sonlanır [219].

Iliocostalis Thoracis kası son 6 kaburganın üst sınırlarındaki tendonlarda başlayıp üstten 6 kaburganın kranyal sınırları ve 7. servikal vertebranın transverse çıkıntısının sırtında sonlanır [219].

Iliocostalis Cervicis kası 3. ve 6. kaburgada başlayıp, 4. ve 6. Servikal vertebranın transvese çıkıntısının posterior tüberküllerinde sonlanır. Longissimus Thoracis ise lombar bölgede, iliokostalis lumborum ile karışık, lomber vertebranın çıkıntıları ve enine arka yüzeyleri ve torakolomber fasyanın ön kısmında başlarken, torasik vertebranın transverse çıkıntılarındaki

tendon uçlarında sonlanır [219-220]. Longissimus Cervicis, üstten 4 veya 5 vertebranın transverse çıkıntılarındaki tendonlarında başlar, ikinci vertebradan 6. Vertebraya doğru transverse çıkıntıların posterior tüberküllerinde sonlanır [219]. Longissimus Capitiskası ise üstten 4 veya 5 vertebranın transverse çıkıntılarındaki tendonlarında başlar, splenius capitis ve sternokleidomastoide derinlemesine uzanan mastoid çıkıntının posterior kenarında sonlanır [219-220]. Spinalis Thoracis kası, son 2 torakal vertebra ve ilk 2 lombar vertebranın spinöz çıkıntısındaki tendonlarda başlar, üstten 4 ile 8. torakal vertebralar arasındaki spinöz çıkıntılarda sonlanır [219, 224]. Spinalis Cervicis kası nuchal ligamentin alt kısımlarından 7. Servikal vertebranın spinöz çıkıntısı ve 1. ve 2. torasik vertebranın spinöz çıkıntısında başlarken, aksisin spinöz çıkıntısı, C3 ve C4 spinöz çıkıntılarında sonlanır [219, 224]. Son olarak spinalis capitis ise semispinalis capitiste başlar, oksipital kemiğin dış yüzeyinde sonlanır [219, 224].