Dr. Öğr. Üyesi Karabük Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü aladdingultekin@karabuk.edu.tr
Öz
Genel anlamda dil öğretiminin nasıl öğretileceği hususu, geçmişten günümüze tartışmalara sahne olmuş, buna bağlı olarak birçok farklı yöntem geliştirilmiş ve uygulanmıştır. İlahiyat Fakültelerinde eğitim gören öğrencilerin sayısı da yeni açılan fakülteler ve artırılan öğrenci kontenjanlarıyla oldukça artmış durumdadır. Yabancı dil öğretiminde takip edilen yöntemler, genellikle konunun uzmanları tarafından uzun süre denenmiştir. Bu yöntemler faydalı olduğu kabul edilmiş bir yöntemin eksik veya yetersiz taraflarının telafisi ile geliştirmiş yöntemlerdir. Bu çalışmaların genelde bir yabancı dilin, özelde Arapçanın daha iyi öğretilmesine tesir ettiği görülmüştür. Arapça Hazırlık öğretiminde arzulanan şey, öğrenciyi eğitimin amaçlarına hızlı ve en güvenilir biçimde ulaştıran öğretim metodu elde edebilmektir. Bu çalışmada, 2011 yılında öğrenci kabul ederek eğitim ve öğretime başlayan Karabük Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin Arapça öğretimindeki uyguladığı yöntemi “İlahiyat Fakültelerinin Özellikle Karabük Üniversitesi Özelinde Arapça Öğretiminde Yeterliliği” adı altında ele alıp inceleyeceğiz.
Anahtar Kelimeler: Karabük Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Arapça Hazırlık, Arapça, Dil Öğretim Yöntemi.
The Competence of The Faculties of Teology in Teaching Arabic as a Second Language: The Case of Karabuk University
Dr. Aladdin GÜLTEKİN
Karabük University, Faculty of Theology aladdingultekin@karabuk.edu.tr
Abstract
In general terms, how to teach a second language has been a subject of debates from past to present and various methods have been developed and implemented accordingly. The number of students studying at the Faculties of Theology in Turkey has increased considerably with the newly opened faculties and increased student quota. The methods used in the foreign language teaching were generally tested by experts of the subject for a long time. The methods that are used in teaching a second language are those methods which have been developed with the improvement of incomplete or inadequate sides of an accepted method. It has been observed that the efforts to perfect teaching methods generally help the teaching of a foreign language, especially Arabic. It is highly desirable in teaching Arabic in preparatory courses to use the teaching method that provides the student with the fastest and most reliable way learning Arabic. In this study, we will examine the method used in Arabic teaching in the Faculty of Theology of Karabük University under the title of “The Competence of the Facultıes of Teology in Teaching Arabic as a Second Language: The Case of Karabük University”.
Keywords: Karabuk University, Faculty of Theology, Arabic Language, Arabic Prepatory Class, Language Teaching Methods.
59
GirişDil; insanı diğer canlılardan ayıran, dünyadaki konumunu belirleyen, insan nitelikli bir olgudur. Milletlerin oluşmasında, geçmişlerini geleceğe taşımada en güçlü ve en etkili kültür bağı olup, söze dayanan bütün sanatların hammaddesi, ürünü ve insan uygarlığının en önemli aracıdır1.
Başka bir ifadeyle dil; “Bir toplumun anlaşma ve konuşma aracı olarak kullandığı
sözler ve kurallar topluluğudur. Bu da o dili konuşan toplum gerçeğini, ruhî, aklî, tabiî, içtimaî ve tarihî kültürünü belirleyici yönleriyle yansıtan sistemdir.2”
Ana dil veya yabancı dil kullanımında doğuştan ve insana özgü olan dil melekesi, kendiliğinden oluşan davranışlar olup, hayvanlara uygulandığı gibi basit bir şartlandırma ve tekrarla laboratuvarda öğrenilmez. Dili kullanma melekesine sahip oluşu, insanı öteki varlıklardan ayıran en belirleyici özelliktir3.
Meleke, başlangıçta bilinçli ve iradeye bağlı olarak, hiçbir zorlama olmadan yapılan davranışlar olarak kendini gösterse de daha sonraları maharetle yapılan saf aklî ve otomatik fiillere dönüşmektedir. İşte birbirine yakın zamanlarda çok tekrar edilerek kazanılan alışkanlıkların dinleme, konuşma, anlama ve kompozisyon yazma gibi eylemlerle birleşmesinden dil melekesi doğmaktadır4. Bu bilgiler ışığında dil melekesi, dil bilgisi kurallarını tam ve
ayrıntılarıyla bilmek değildir. Zira dilde meleke kazanmış bir kimsenin irab şeklini bilmesi çok da gerekli değildir5.
Dil öğretim yöntemleri, yapılan dil tanımlarına göre belirlenmiştir6. Bu aşamada dil için yapılmış tanımların tümünden bahsetmenin konuyu gereksiz uzatacağından yapılan tanımlar yeterli görülmüştür. Dil öğretiminin bu tanımalardan etkilendiği görülmektedir.
Önce günümüzde yaygın şekilde kullanılan, dil öğretiminin geliştirilmiş, sistemleştirilmiş uygulama ve yaklaşımlarına değinip daha sonra “İlahiyat
Fakültelerinin Özellikle Karabük Üniversitesi Özelinde Arapça Öğretiminde Yeterliliği” başlığı altında kullanıldığını düşündüğümüz
benzer veya farklı yöntem ve yaklaşımları, konu başlıklarını değiştirmeksizin ele almaya çalışacağız.
Arapça öğretim veya öğreniminin, İslam dünyasında ve ülkemizde uzun tarihî geçmişi vardır. Arapça öğretiminin konumunu belirlemek için bu geçmişin gözden geçirilmesi ve konuyla ilgili temel kavramların bilinmesi gerekmektedir. Zira bu kavramlar dil, dilbilim ve uygulamalı dil bilimin esaslarını oluşturmaktadır. Dil öğretim yöntemleri ise, dil için yapılmış çeşitli tanımlara dayanarak öğretimi plânlamaktadır. Bu açıklamalar ışığında, dil
1 Doğan Aksan, Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, (Ankara: T. D. K. Y. 1990), 1: 13. 2 Nermin Uygur, Dilin Gücü (Denemeler), (İstanbul: Kitap Yayınları, 1962), 5.
3 Doğan Candemir, Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretim Metot ve Teknikleri, (Ankara: y.y 1989), 11. 4 Candemir Yabancı Dil Olarak Arapça, 12.
5 Candemir, Yabancı Dil Olarak Arapça, 12. 6 Candemir, Yabancı Dil Olarak Arapça, 11.