Akademik Erteleme İle İlgili Yurt İçinde Yapılan Çalışmalar

Öğretmen adayları üzerinde yapılan bir çalışmada Ateş (2016), 195’i erkek, 135’i kadın toplam 357 öğretmen adayını çalışmaya dâhil etmiştir. İnternet bağımlılığı, zaman yönetimi ve akademik ertelenme değişkenlerinin incelendiği çalışmada, öğretmen adaylarının internet bağımlılık düzeyleri ile zaman yönetimi becerileri arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Problemli internet ile akademik erteleme arasında ilişki bulunamazken, zamanı doğru biçimde kullanamama ile akademik erteleme arasında anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. (Duman, 2016) tarafından yapılan çalışmada ise, ergenlerin problemli internet kullanımları, akademik başarı ve akademik erteleme düzeylerinin incelendiği bir çalışmada 392 lise öğrencisi dâhil edilmiştir.

Araştırma sonuçlarına göre, ergenlerin akademik başarıları ile akademik erteleme puanları arasında da anlamlı düzeyde negatif ilişki bulunmuştur. Ayrıca ergenlerin problemli internet kullanımı ile akademik başarıları arasında anlamlı düzeyde negatif ilişki olduğu görülmüştür. Erdoğan ve diğerleri (2013), 483 lise öğrencisi üzerinde akademik ertelemenin yordayıcları olarak günlük internet kullanımı, mobil telefon bağımlığı değişkenlerinin etkisinin incelendiği bir araştırmada günlük mobil telefon kullanımının öğrencilerin akademik erteleme davranışlarını yordadığı bulgusuna ulaşmışlardır. Regreson analizinin 3 adımda yapıldığı araştırmada cinsiyet, günlük mobil telefon kullanımı ve mobil telefon bağımlılığı birlikte akademik erteleme davranışlarını anlamlı derecede yordadığı ve varyansın %10’unu açıkladığını belirtmişlerdir. Başka bir araştırmada üniversite öğrencilerin internet bağımlılık düzeylerinin akademik erteleme davranışları üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığına ulaşılmıştır (Ateş, 2016: 59). Başka bir araştırmada 14-18 yaş arası ergen gruptan 227 ergenden alınan veriler sonucunda akademik erteleme davranışlarının cinsiyete göre farklılaşmadığı, evlerinde bilgisayar ve internet bağlantısı olan ergenlerin olmayanlara göre akademik erteleme puanlarının anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür (Kutlu ve Demir, 2016).

Öz engelleme kavramı kişinin başarısızlık, öğrenme problemleri veya yetenek gerektiren bir işte başarısız olduğunda esas sebeplerin üstüne gitmemesi bir anlamda kişinin esas açıklamalardan uzaklaşması veya dışsallaştırması olarak tanımlanabilir (Leary ve Shepperd, 1986; Abacı ve Akın 2011). Akademik erteleme, kontrol odağı, akademik başarı ve öz engelleme kavramlarının araştırıldığı ve bunları birbirini yordama güçlerinin incelendiği bir araştırmada 263 eğitim fakültesi öğrencisi üzerinde

çalışılmıştır (Akça, 2012: 288-293) Yapılan araştırmada akademik erteleme, kontrol odağı ve akademik başarının birbirini yordadığı bulunmuştur. Bu üç değişken içinde en fazla yordayıcı değişken olarak akademik ertelemenin olduğu görülmüştür. Araştırmaya göre öz engellemesi yüksek olan üniversite öğrencilerinin, daha çok dış kontrol odaklı oldukları, akademik görevleri daha çok erteledikleri ve düşük akademik başarı gösterdikleri şeklinde yorumlanabilir. Balkıs, Duru, Buluş ve Duru (2006: 64) 238 eğitim fakültesi üniversite öğrencisi üzerinde yaptığı araştırmada, çalışmaya yönelik olumsuz tutum, motivasyonu olumsuz zaman yönetimi, konsantrayon güçlüğü, akademik başarı gibi değişkenleri akademik erteleme davranışlarını yordamadaki gücünün incelemiştir. Bağımsız değişkenler birlikte, akademik erteleme eğilimi varyansının yaklaşık % 37.4’ünü açıklayabildiğini belirtmiştir. Regresyon katsayılarının anlamlılığına ilişkin sonuçlar incelendiğinde, sadece olumsuz zaman yönetimi ve motivasyonun akademik erteleme eğiliminin önemli yordayıcıları olduğu sonucuna ulaşmıştır. Araştırmada ele alınan akademik erteleme davranışının yordayıcı değişkenleri ile ilgili yapılan bir araştırmada Albayrak (2014: 52) akademik dış kontrol odağının, akademik ertelemeyi pozitif yönde anlamlı düzeyde yordadığı saptanırken, iç kontrol odağı akademik ertelemeyi yordamamaktadır. Yine bu araştırmada beş kişilik tipinden birisi olan sorumluluk alt boyutunun akademik ertelemeyi negatif ve anlamlı düzeyde yordadığı görülmektedir.

Üniversite öğrencilerin genel erteleme davranışları ve akademik erteleme davranışlarının iç ve dış kontrol odağı değişkenlerinin üzerinde yapılan bir araştırmaya 458 öğrenci dahil edilmiştir. İçten denetimli öğrencilerin genel erteleme puan ortalamaları dıştan denetimli öğrencilerin genel erteleme puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olduğu saptanmıştır. Benzer şekilde içten denetimli öğrencilerin akademik erteleme puan ortalamaları dıştan denetim odağına sahip öğrencilerin akademik erteleme puan ortalamaları ise olduğu belirtilmiş puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür (Yıldırım Yavuzer, 2014: 55). Zaman yönetimi, iç ve dış kontrol odağı değişkenlerinin akademik erteleme davranışlarıyla örüntüsünün incelendiği bir araştırmada 332 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Zaman yönetimi ve akademik erteleme arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca anlamlı derecede yordayıcı bir özellik göstermiştir (Ocak ve Boyraz, 2016: 81).

Kandemir (2012: 86), dershanede üniversite sınavına hazırlanan 376 öğrenci üzerinde yaptığı araştırma sonucunda, benlik saygısı, başaramama korkusu, kaygı, ve

başarı amaç oryantasyonlarının akademik ertelemeyi açıklayan değişkenler olduğunu belirtmiştir. Benzer değişkenlerin karşılaştırıldığı başka bir araştırmada akademik erteleme nedenlerinin okul başarısına, umut düzeyine, mükemmeliyetçilik, dıştan denetim, sorumluluk, akademik, öz-yeterlik ve başarı yönelimlerine bağlı olarak alınan değişkenler doğrultusunda yapılan analizler, performans kaçınma-amaç yönelimine sahip, sorumluluk duygusu düşük üniversite öğrencilerinin, başarısızlık korkusu ve tembellik nedenleriyle akademik çalışmalarını erteledikleri bulgularına ulaşılmıştır (Özer ve Altun, 2011).

Akademik erteleme davranışlarına etkisi olan diğer bir değişken de iç ve dış motivasyon kaynakları olarak belirtilmiştir. Çalışma grubu olarak 984 eğitim fakültesi öğrencisini kapsayan bir araştırma incelendiğinde öğrencileri ders çalışmaya iten güdüleyici içsel kaynakları benimseyen grubun akademik erteleme eğilim puan ortalaması (X̄=35.76) dışsal kaynakları benimseyen grubun ise (X̄=37.34) olduğu görülmüştür. Araştırmacı tarafından yapılan istatiksel analiz sonucunda iç kaynağı benimseyenlerin, dış kaynağı benimseyenlere göre anlamlı derecede daha az akademik erteleme eğilimli oldukları saptanmıştır (Balkıs, 2006:188). Akademik ertelemenin yordayıcı değişkenlerinin araştırıldığı bir çalışmada 296 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Araştırma sonucunda iç motivasyon eksikliği, mükemmeliyetçilik, dışsal atfetme tarzları akademik ertelemeyi yordadığı belirlenmiştir. Yüksek düzeyde akademik erteleme gösteren öğrenciler, isteksizlikten dolayı akademik erteleme yaparken düşük düzeyde erteleme gösteren kişilerin iç ve dış kaynakları çok daha iyi kullandıkları belirlenmiştir. İç motivasyonu düşük kişiler olayın bağlamına ve şansa atıf yaparken yüksek motivasyonlu kişiler için başarı veya başarısızlıkta çaba harcamayı tercih ettikleri belirtilmiştir (Özer ve Altun, 2011).

Akça (2012: 292) üniversite öğrencilerinde akademik erteleme, kontrol odağı, öz engelleme ve akademik başarıyı incelediği araştırmada öz engelleme ile akademik erteleme arasında orta düzeyde pozitif ilişki ve kontrol odağı ile zayıf pozitif bir ilişki bulmuştur. Akademik erteleme ve kontrol odağı arasında pozitif zayıf bir ilişki görülmüştür. Literatür erteleme davranışları akademik değişkenler açısından bazı araştırmalara konu olmuştur. Bu araştırmanın literatür kısmında diğer araştırmalar kaynak gösterildiği üzere öğrenme amaç oryantasyonunun alt bileşenleri, kontrol odağının alt bileşenleri bazı kavramlarla iç içe geçtiği belirtilmiştir. Nitekim bir araştırmada akademik erteleme eğilimleri ile akademik yükleme stilleri arasında pozitif yönde anlamlı bir iliski, akademik erteleme ile akademik güdülenme ve akademik

özyeterlik puanları arasında ise negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür (Akbay, 2009: 48).

Spor okulu öğrencileri üzerinde yapılan bir çalışmada ise akademik erteleme davranışıyla; üniversite yaşam doyumu, akademik öz yeterlik ve akademik başarı arasında negatif bunun yanında akademik tükenmişlik, kinizm (kiniklik) arasında ise negatif bir ilişki saptanmıştır (Ocal, 2016: 485). Öz yeterliğin kontrol odaklarıyla ilişkinin incelendiği araştırmada üniversite öğrencilerinin öz yeterlik düzeyleriyle iç kontrol odağı arasında pozitif, dış kontrol odağı arasında ise negatif bir ilişki içinde olduğu saptanmıştır (Yenice, Evren ve Ozden, 2012: 4048).

Akademik erteleme davranışlarının sebepleri ve boyutları arasındaki ilişkilerin incelendiği bir araştırma 241 lise öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre akademik erteleme ve akademik alanlarda pasif tarz benimseme arasında, okula karşı ilgiyi kaybetme arasında, derse karşı tükenmişlik, aileye karşı tükenmişlik, ev ödevlerine karşı tükenmişlik, öğretmenlerin tutumlarına karşı tükenmişlik, dinlenme ihtiyacı hissetme-yorgunluk, okulda etkili olmadığını düşünme arasında pozitif düzeyde anlamlı ilişkiler olduğu belirtilmiştir. Akademik ertelemenin negatif ilişki içinde olduğu değişkenlere baktığımızda bağımsız bir kişilik tarzı, yarışmacı kişilik, derse katılımcı kişilik gibi değişkenlerle anlamlı düzeyde negatif korelasyon saptanmıştır (Çakır, Akça, Kadaz ve Tulgarer, 2014: 657). Başka bir araştırmada mükemmeliyetçi düzen ile genel erteleme davranışları ve akademik erteleme davranışları arasında negatif düzeyde anlamlı ilişki olduğu belirtilmiştir.

Çapan (2010: 1668) yaptığı araştırmada akademik erteleme davranışlarıyla kendine yönelik mükemmeliyetçilikve yaşam doyumu arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler saptamıştır.

Akça (2012: 292) üniversite öğrencilerinde akademik erteleme, kontrol odağı, öz engelleme ve akademik başarıyı incelediği araştırmada, akademik erteleme ve akademik başarı arasında negatif düzeyde ama anlamsız düzeyde bir ilişki bulunmuştur.

Akademik başarı ve kontrol odağı arasında ise negatif ve anlamlı düzeyde bir ilişki saptanmıştır. Balkıs ve diğ. (2006) 238 eğititim fakültesi üniversite öğrencisi üzerinde yaptığı araştırmada, öğrenme konusundaki isteksizlik, zamanı etkili kullanamama, derse konsantre olamama gibi unsurlarla akademik erteleme arasında pozitif bir ilişki saptanırken; güdülenme ve akademik başarı arasında anlamlı düzeyde negatif ilişkilerin olduğu sonucuna ulaşmıştır.

Özer (2005), 784 yüksek öğretime devam eden lisans öğrencileri üzerinde yapılan araştırmada akademik erteleme düzeyiyle akademik başarı arasında negatif korelasyon olduğunu saptanmıştır. Yıldırım Yavuzer (2014: 58), 458 üniversite öğrencisinden aldığı verilere göre genel erteleme ölçeği ile akademik ortalamalarını karşılaştırdığında akademik ortalama ile genel erteleme arasında, akademik erteleme ölçeği ile akademik başarı arasında negatif yönlü anlamlı düzeyde ilişki olduğu bulgusuna ulaşmıştır. Ergen öğrenciler üzerinde yapılan bir çalışmada ise benzer sonuçları olduğu görülmüştür.

Araştırma bulgularına göre öğrencilerin akademik erteleme toplam puanları ile not ortalamaları arasında negatif yönlü anlamlı düzeyde ilişki saptanmıştır (Duman, 2016:

62).