BÖLÜM 3. İLİN ÖZELLİKLERİ
3.1. BİYOFİZİKSEL ÖZELLİKLER
3.1.2. Agro ekolojik Alt Bölgeler
olup, ülke topraklarının yüzde 0.87’sini kaplamaktadır.
İli; kuzeydoğu, doğu ve güneyden Isparta İlinin Keçiborlu, Merkez ve Sütçüler ilçeleriyle, Antalya’nın Merkez ve Korkuteli ilçeleri, güneybatı ve batıdan Muğla İl toprakları ve Denizli’nin Çameli, Acıpayam, Çardak İlçeleri, kuzeyden de Afyon İlinin Dazkırı ilçesi kuşatır.
İl toprakları güneyden Batı Toroslar’ın uzantıları üzerindeki Boncuk Dağları, Elmalı Dağı ve Katrancık Dağı, doğudan yine Batı Toroslar’ın uzantıları üzerindeki Kuyucak ve Dedegöl dağı, kuzeyden Burdur Gölü ve Karakuş dağ sırası, batıdan ise Acıgöl ve Eşeler Dağları gibi doğal sınırlarla çevrilmiştir.
Burdur Bölgesi, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasında birinci derece, Yeşilova ve Tefenni ilçe merkezleri ise üçüncü derece deprem bölgesindedir.
Kütahya, Afyon ve Isparta illerini Antalya Limanına bağlayan yollar üzerindeki konumuyla Burdur, Batı ve Orta Anadolu’nun Güneybatı Anadolu ile ilişkisini sağlamaktadır.
Genel olarak Torosların iç kısmında yer alan Burdur, dalgalı plato görünümündedir. Yüzey şekilleri açısından; İl topraklarını çevreleyen dağlar ve aralarına sıkışmış düzlükler, güney ve güneydoğudaki yüksek yaylalar ve güneybatıdaki taban kesimi ovalık, engebeli plato olmak üzere üç ana bölüme ayrılabilir. İl arazisinin yüzde 60.6’sı dağlık alan, yüzde 2.7’si yayla, yüzde 19’u ova ve yüzde 17.6’sı ise platodur.
İl toprakları tektonik ve karstik çöküntü alanlarını kapsamaktadır. Bu nedenle sularla dolu çöküntü çanaklarının, vadilerin, mağaraların, inlerin ve dehlizlerin bulunduğu bölge Göller Bölgesi adını almıştır.
İl’de rakım 500 metreden 1.400 metreye kadar değişir. Ormanlar daha çok dağlar üzerindedir. Güneyde sedir, batı ve kuzey kesimlerde karaçam, güney kesimde ise meşe ve kızılçam ağaçlarına rastlanır.
Burdur Merkezde Burdur gölü (38.125 ha.) ve Karataş gölü (4.720 ha.) çevresi yaban hayatı koruma sahası ve Burdur gölü Ramsar alanı (12.600 ha), Yeşilova ilçesi Salda gölü Doğal Sit alanı sulak alan (4.370 ha.), Ağlasun İlçesi Çamova bölgesi (1.333,5 ha.) yaban keçisi koruma sahası olarak, hassas bölgeler içine alınmıştır.
Agro-ekololojik bölgelendirme, arazinin çevresel özellikleri, potansiyel verim ve arazi uygunluğu benzer olan özelliklere sahip alt alanlara bölünmesini ifade eder.
Bir agro-ekolojik bölge iklim, arazi formu, toprak yapısı ve/veya arazi örtüsüne göre belirlenir. Bu kapsamda Burdur İli 4 agro-ekolojik bölgeye ayrılmıştır. Tablo 1’de Burdur ilini oluşturan alt bölgeler belirtilmektedir.
Toprak yapısı ile ilgili araştırmalar yeni ilçeler oluşturulmadan önce yapıldığı için ve meteorolojik veriler Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğünden her ilçe için verilemediğinden, zonlar tam olarak oluşturulamamış, ancak eldeki verilere göre bölgelere ayrılmıştır. IV. Altbölgeyi oluşturan Bucak ilçesi Antalya’ya yakın olması nedeniyle Burdur İlinin diğer alt bölgelerinden sıcaklık ve yağış bakımından tamamen ayrılmakta ve Antalya iklimine benzer özellikler göstermekte olup, seracılık oldukça yaygındır. III. Alt bölge; iklim verileriyle II. alt bölge ile benzeşmekte ancak arazi yapısının genelde orta diklikte, su erozyonuna daha çok maruz kalması, orman
toprağının ağırlıklı olması ve arazilerin küçük parseller halinde olmasından dolayı bu zondan ayrılmaktadır. I. Altbölge ve II. Altbölge toprak yapısı olarak birbirinden ayrılmaktadır.
Burdur İlinde İlçeler ve Alt Bölgeler (Zonlar) :
Burdur İlinde; Merkez İlçe ile birlikte 11(Onbir) ilçe vardır.
Burdur İlinde İlçeler; sırasıyla Merkez,Ağlasun,Altınyayla, Bucak, Çavdır, Çeltikci, Gölhisar, Karamanlı, Kemer, Tefenni ve Yeşilova İlçeleridir.
Alt Bölgelere (Zonlara) göre ilçelerin dağılımı:
I.Alt Bölge :Merkez,Çavdır,Çeltikçi ve Gölhisar ilçeleri, II.Alt Bölge :Karamanlı,Kemer,Tefenni ve Yeşilova ilçeleri, III.Alt Bölge :Ağlasun ve Altınyayla ilçeleri,
IV.Alt Bölge :Bucak ilçesi.’dir.
Altbölgelerin oluşturulmasında ekler bölümündeki 7,9,10 ve 11 nolu tablolardan yararlanılmıştır.
Tablo 1. Burdur İlinin Agro-Ekolojik Alt Bölgelerinde İklim Verileri
Alt Bölgeler
KAYNAK :
Devlet Meteoroloji Gn.Md.
3.1.3. Topo ğrafik Yapı
Göller Bölgesinin en karakteristik topoğrafik özelliğini Burdur ili gösterir.Değişik rakımlı dağ ve tepe yapısında ova ve vadi karakteristiğinde düzlükler ve göller
Katrancık Dağı, doğuda Kuyucak ve Dedegöl Dağları, kuzeyde Karakuş Dağları, batıda ise Acıgöl ve Eşeler Dağlarıdır.
Katrancık Dağının en yüksek tepesi Kestel Dağı olup, tamamen çam ve ardıç ormanıyla kaplıdır. Ağlasun ilçe merkezinin kuzey doğusundaki Akdağ’da tarihi Sagalassus kenti kalıntıları vardır. Eşeler Dağları geniş meralar ve zengin krom yatakları barındırır. Güneybatı Anadolu’nun Toroslara bağlanan yükseltileri olan Koçar Dağlarında güney sahiline geçit veren Karınca Beli vardır.
Ovalar:
Burdur İli çevresinde sıralanan dağların arasında, eski kapalı havzaların dolmasıyla oluşmuş, dar ve derin boğazlarla birbirinden ayrılan ovalar bulunmaktadır.
Ovalar birbirinden dar ve derin boğazlarla ayrılmaktadır. Bu durum ova tabanlarının eskiden bir göl yatağı olduğunu göstermektedir. Doğal Görünümleri bozkır karakterindedir. Ovalar İl topraklarının yaklaşık olarak %19’unu kaplar.
Tabanları eski birer göl yatağı olan bu ovalar arasında; Burdur, Ağlasun, Bucak, Kestel, Tefenni, Gölhisar, Karamanlı ve Yeşilova ovaları sayılabilir.
Platolar-Yaylalar:
İlimizdeki yaylalar daha çok dağlar üzerindedir. Başlıca yaylalar arasında Kocayayla, Başpınar Yaylası, Bayındır Yaylası, Menekşeli Düz ve Eğneş Yaylaları, Eşeler Yaylası gösterilebilir.
Akarsular:
Kapalı bir havza olan Burdur’da Dalaman Çayı ve Aksu Çayı dışında denize ulaşan akarsu yoktur. Dere ve çay niteliğindeki küçük akarsuların bir bölümü göllere dökülürken bir bölümü de düdenlerde kaybolur.
Merkez İlçedeki; Alakır, Burdur, Çerçin ve Gravgaz Çayları Burdur Gölüne dökülür. Bunlardan Burdur ve Gravgaz Çaylarından tarım arazilerinin sulanmasında faydalanılmaktadır. Tekke köyünden çıkan Arvallı Çayı, Onaç Barajının yapımıyla burada toplanmaktadır.
Ağlasun ilçesindeki Başköy Çayı; Aksu Çayı ve Isparta Çayı ile birleşerek Serik Ovasından Akdenize dökülür.
Karaevliler gölü ve çevresindeki dağlardan çıkan Çeltikçi Çayı, önceleri döküldüğü Kestel Gölü kurutulduğundan suyunun tamamı tarım alanlarında kullanılmaktadır.
Gölhisar ilçesi sınırları içinden geçen Dalaman Çayı Fethiye’den Akdenize dökülmekte olup, çayda kereste taşımacılığı yapılmaktadır.
Yeşilova İlçesindeki Armut Çayı Bayındır Gölüne; Doğanbaba, Salda ve Köpek Çayları Salda Gölüne, sulamada kullanılan Yarışlı Çayı da Yarışlı Gölüne dökülür.
Göller:
Burdur’da sularla dolu çöküntü çanakları, vadiler, mağaralar, inler ve dehlizler bölgenin doğal oluşumları arasındadır. Yöre, bu doğal oluşuma bağlı olarak aynı zamanda “GÖLLER BÖLGESİ” adını da almaktadır. Burdur topraklarında çok sayıda karstik kökenli göl vardır.
İlin belli başlı gölleri şu şekilde sıralanabilir.
Burdur Gölü, Pınarbaşı (Eğneş) Gölü, Karaevli Gölü, Bereket Gölü, Mamak Gölü, Salda Gölü, Karataş Gölü, Yazır (Gölcük) Gölü, Gölhisar Gölü, Söğüt Gölü.
Bölgenin en büyük gölleri Burdur Gölü ve Salda Gölüdür.
Burdur Gölü: Türkiye’nin en büyük göllerinden biridir. Kendi adını taşıyan çöküntü alanının en çukur yerini kaplayan Burdur Gölü, oldukça geniş bir havzanın içinde bulunmaktadır. Yapısı bakımından tektonik bir göldür. Gölün kuzeydoğusu ve kuzeyi ovalarla çevrilidir. Doğusu ve kuzeybatısı ise hemen yükselen dağlarla
sınırlanmıştır.
Gölün beslenimi, göl alanına düşen yağışlar, göle ulaşan mevsimlik ve sürekli akarsular ile akiferlerin yer altı suyu akımı ile, boşalımı ise, buharlaşma ile olmaktadır.
Kapalı bir havzada yer alan gölün dışarıya akıntısı yoktur. Göl suları tuzlu ve arseniklidir. Bu nedenle balık yetişmemektedir.
Göl; kış ve ilkbahar aylarında yükselmekte; yazın çekilmektedir. Havza dışına boşalım olmadığı için göl su seviyesi ve alanı, yağışlara bağlı olarak, yıllara ve mevsimlere göre değişiklikler göstermektedir. Göl su seviyesindeki aşırı düşüşe, gölü besleyen dereler üzerine inşa edilen barajlar ile son yıllarda yörede yaşanan kuraklığın etkili olduğu tahmin edilmektedir.
Burdur Gölü şehre çok yakındır. Denizden yüksekliği 854 metre olup, uzunluğunun 34 km, yüzölçümü 185-200 km² arasında değişmekte ve derinliği 110 metreyi bulmaktadır.
Burdur Gölü, Türkiye'nin en derin göllerinden biridir. Yapılan araştırmalarda gölün oligotrophic karaktere sahip, besin maddeleri yönünden fakir bir göl olduğu belirtilmektedir. Buna karşın 300 bine yakın su kuşunu barındırması araştırmaya değer bir konudur. Yine, nesli tehlikede olan ve toplam dünya nüfusunun 12.000 civarında kaldığı tahmin edilen dikkuyruk ördeğinin bazı yıllar 2/3'ünün gölde kışlaması kuş bilimcileri ve gözlemcilerinin ilgisinin göl üzerinde yoğunlaşmasına neden olmuştur.
Başta su kuşları olmak üzere, barındırdığı yaban hayatının yanı sıra göl ve yakın çevresi doğa turizmi yönünden önemli bir potansiyele sahiptir.
Burdur Gölü dikkuyruk adlı ördek türünün Avrupa ve Yakındoğu’daki en büyük kışlama alanıdır. Bu nedenle önem taşıyan Göldeki kirlenme 1989 yılında ele alınmaya başlanmış, Doğal Hayatı Koruma Derneği ile Belediye’nin ortaklaşa düzenlediği “Burdur Gölü ve Dikkuyruk Sempozyumu” ile uluslararası boyut kazanmıştır.
Yarışlı Gölü: Yeşilova ilçe sınırları içinde 16 km2 alanı kaplayan Yarışlı Gölü çeşitli kuş türlerini barındırmakta olup yağışsız geçen kış ayları sonunda yazları suları oldukça çekilmektedir.
Karataş Gölü: 6 km2 ‘lik alandaki Bahçeözü Gölü olarak da adlandırılan Karataş Tepesi ve Kağılcık Dağları önündeki Göl, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün kontrolünde sulamada kullanılmaktadır.
Gölhisar Gölü: İlçenin aynı adla anılan büyük ovasında oluşmuştur. En çok 10 metre derinliği olan gölün suları Dalaman Çayına akıtılarak kontrol edilmektedir.
Salda Gölü: Yeşilova İlçe merkezine 6 km. uzaklıkta; Doğanbaba, Salda, Eşeler Dağları ve Kayadibi taşı önünde oluşmuş olup, tektonik yapıdadır. Denizden 1.139 metre yüksekliktedir. 45 km2 alan kaplayan Göl, 185 metre derinliği ile Türkiye’nin en derin gölleri arasındadır. İçinde balık yaşayan, suyu tatlı, çevresi ormanla kaplı turizme uygun bir göldür.
3.1.4. İklim
Burdur da ili kışları soğuk ve yağışlı ,yazları sıcak ve kurak iklim koşulları hüküm sürmektedir.
Ege, Akdeniz ve Orta Anadolu arasında bir geçit alanı olması nedeniyle Burdur iklimi değişik bir karakter gösterir. Güneybatı ve batıda yükselen dağlar, denizlerden gelen ılık ve nemli havanın iç kısımlara girmesine engel olur. İç kısımlarda yer yer yükselen dağlar ve tepeler de iklimi biraz sertleştirir.
İl toprakları Akdeniz iklimi etkisinden uzakta kaldığından ve il topraklarının güneybatı yönünde mevcut yükseltiler nedeniyle kışlar soğuk, yazlar da sıcak geçer.
Yağış bakımından Akdeniz iklimini andırır. Yıllık yağışın büyük bir kısmı kış aylarında yağmur ve kar biçiminde olur. Burdur İli Merkezinde yıllık ortalama sıcaklık 13.1oC’dir.
En sıcak ay ortalaması 24.9oC, en soğuk ay ortalaması 2.2oC’, yıllık yağış tutarı 413.6 milimetredir.
Grafik 1: Burdur İli Uzun Yıllar Aylık Ortalama Meteorolojik Verileri
3.1.5. Bitki Örtüsü
Burdur İli, arazi yönünden engebelidir. İlde ormanlar daha çok dağlık alanlar ve dik yamaçlarda yer almaktadır. Eşik kısımlarda ise, maki ve sert yapraklardan oluşan bir bitki örtüsü vardır. Burdur-Göller havzasında doğal bitki örtüsü, Tefenni güneyi, Burdur Merkez ve Acı göl kuzeyinde çok zayıf olup, bozuk mer’a karakterinde, diğer bölgelerde genel olarak orman ağaç ve ağaççıkları halindedir. Sürülerek tarım yapılan arazilerde doğal bitki örtüsü yerini kültür bitkilerine terk etmiştir. Drenajı bozuk çorak arazilerde ise bu ortamda yetişen bitki türleri bulunmaktadır.
Havzada yaygın olan ağaç çeşitleri arasında Burdur gölünün güney doğusunda Bayındır ve Bereket köyü dağlarında ardıç yer alır. Yeşildağ köyünden sonra tamamen karaçam ormanları başlar. Kapaklı ve Aziziye köyleri arasında seyrek kızılçam vardır.
Kestel dağının zirvelerinde ise ardıç ve yaşlı meşeler bulunmaktadır. Tefenni-Yeşilova’nın batısında bulunan Eşeler dağında tamamen karaçam, Salda gölünün çevresinde ise kızılçam ormanları, Burdur gölünün batısındaki Söğüt dağlarında ardıç ve seyrek karaçam ormanları vardır. Acı gölün güney batısında karaçam, kuzey batısında ise ardıç, meşe türleri ve pırnal meşesi, Keçiborlu’nun kuzey ve batısındaki sahalarda ise meşe ve karaçam ormanları bulunmaktadır. Bucak Karacaören köyünde Sığla ormanı bulunmaktadır.
Yaygın olan ağaççık cinsleri ise sürünücü bodur ardıç, karaçalı, kocayemiş ve böğürtlendir.
Havzanın diğer bitki örtüsü arasında çayır ve baklagil türlerine de rastlanmaktadır. Bunlar arasında; köpek dişi, arpa çimi, yumrulu arpa, yüksek otlak ayrığı, otlak ayrığı, domuz ayrığı, kır bromu, tarla bromu, çavdar bromu ve İtalyan çimi vardır.
Baklagil türleri arasında ise Korunga, gazel boynuzu, yonca, geven, beyaz tırfıl, gelemen tırfılı, kaba tüylü fiğ, adi fiğ ve kaba fiğdir.
Göl kenarlarında hidromorfik alüvyal ve fena drenajlı yüksek taban suyu bulunan sahalarda kamış ve saz türleri, çorak sahalarda ise yüksek tuza dayanıklı çorak otları bulunmaktadır.
Çeşitli tıbbi ve ıtri bitkilerde doğada kendiliğinden (kapari,kekik vb.) yetişmektedir. Kapari Burdur Merkez ilçede 10.000-12.000 dekarlık bir alanda doğal olarak yetişmekte ve halk tarafından toplanarak tüccarlara veya işleyen firmalara satılmaktadır. Özel firmalar tarafından fidan üretimi yapılmakta ve çeşitli illere satışı yapılmaktadır. Kültür olarak tarlada yetiştirilen kaparilerin tomurcuklarının
toplanmasında işçilik ücreti doğal olarak toplanan kapariden pahalıya geldiği için kültür olarak fazla oranda yetiştiriciliği yapılmamaktadır.
3.1.6. İl Arazisinin Niteliklerine Göre Dağılımı
İlin yüzölçümü 713.500 hektardır.Su satıhları çıkarıldıktan sonra toplam arazisi 684.000 ha olup, bunun 209.828 ha‘ı tarım arazisi, 8.606 hektarı çayır mera arazisi, 312.406 hektarı orman-fundalık arazi ve 153.160 hektarı tarım dışı araziler olarak dağılım göstermektedir. İlin toplam arazisi içinde tarıma elverişli arazinin oranı %30,67, çayır-mera arazisinin oranı %1,26, orman-fundalık arazinin oranı %45,67 tarım dışı arazilerin oranı da %22,39’dur.
Grafik 2’den görüldüğü üzere Burdur’da orman-fundalık alanlarının oranı yüksek (%45,67), çayır-mera alanlarının oranı ise düşüktür (%1,26). Türkiye genelinde ise mera alanlarının oranı ile orman alanlarının oranı birbirine eşit olup %26 dır. Burdur ilinde çayır mera alanlarının azlığı hayvancılık için bir kısıt teşkil etmekte, mera otlakçılığı yeterli olmadığından süt sığırcılığı yapan çiftçilerin yem bitkileri ekilişine yönelmesi gerekmektedir.
Tablo 2 : 2003 Yılı Burdur İlinde ve Alt Bölgelerinde Arazi Dağılımı (hektar) Bölgeler Tarım Alanı Orman ve Fundalık Çayır-Mera Tarım Dışı Arazi Yüzölçümü
I.Alt Bölge 86.391 103.465 2.802 21.442 214.100
II.Alt Bölge 79.614 72.473 5.113 108.400 265.600
III. Alt Bölge 10.623 42.011 133 14.233 67.000
IV.Alt Bölge 33.200 94.457 558 9.085 137300
BURDUR 209.828 312.406 8.606 153.160 684.000
Kaynak : Burdur Tarım İl Müdürlüğü 2003
Tablo 2’de Burdur ili altbölgelerine göre arazilerin dağılımı görülmektedir. Buna göre tarım alanı büyüklüğü I, II, IV ve III. altbölge olarak sıralanmakta, orman alanları ise I, IV, II, III. altbölge olarak yer almaktadır.
Grafik 2: İl Arazisinin Dağılımı
%30.67
%1,26
%45.70
%22.39
TARIMA ELVERİŞLİ ARAZİ MER'A ARAZİSİ
ORAMANLIK FUNDALIK ARAZİ TARIM DIŞI ARAZİ
3.2. SOSYO – EKONOMİK YAPI 3.2.1 Nüfus
Burdur ili Türkiye ‘de nüfus kaybeden illerdendir.Ayrıca Türkiye nüfus artış trendinin oldukça altındadır.
Burdur ilinin nüfusu; 1935-1940 arasında hızlı bir yükseliş göstermiş, ancak sonraki yıllarda Grafik 2 den de görüldüğü üzere 1960 dan sonra Türkiye nüfus artış hızının gerisinde giderek (kalarak), azalmış, 1997’de ise bu oran eksilere düşmüştür. Bu durumun nedenlerinden biri çevre illere olan göçtür.
Grafik 2: Türkiye-Burdur Nüfus Artış Oranları
-20 -10 0 10 20 30 40 50
Yıllar
Nüfus Artış Oranı
Burdur 16,63 44,19 10,27 16,42 28,14 26,57 16,5 15,19 11,6 10,58 10,76 5,49 -8,33 15,62 Türkiye 21,1 19,59 10,59 21,73 27,75 28,53 24,63 25,19 25,01 20,65 24,88 21,71 15,49
1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000
1990 nüfus sayımında 254.899 olarak belirlenen toplam nüfus, 1997 yılında 252.791’e düşmüş, 2000 yılında ise 256.803 olarak tespit edilmiştir. Toplam nüfusun 139.897 (%54,47)’ si ilçe merkezinde , 116.906 (%45.53)’ sı ise köy ve beldelerde bulunmaktadır. Bu rakamlar 1990 yılı nüfus sayımı ile karşılaştırıldığında, 10 yıl içinde Burdur ilinde kırsal nüfusunun % 7,32 oranında azaldığı ve şehir nüfusunun ise % 8,02 oranında arttığı görülmektedir. 1997 yılında ilçe merkezindeki nüfus artış oranı %2,66 iken köy ve beldelerin nüfus artış hızı % -4,69 olarak belirlenmiştir.
İlimizde 1935 yılında erkeklerin yarısı 19, kadınların yarısı 25 yaşından daha küçüktür. 1935-1970 Yılları arasında ortalama 21 olan nüfusun medyan yaşı (Bir nüfusu oluşturan kişilerin küçükten büyüğe sıralandığında ortada kalan kişinin yaşıdır.Buna göre, nüfusun yarısı bu yaştan büyük, yarısı da bu yaştan küçüktür.) 1970 yılından sonra sürekli bir artma (artış) göstermiştir. 2000 yılında erkeklerin yarısı 30 yaşından, kadınların yarısı 32 yaşından daha küçüktür. Genel olarak kadınların ortalama ömrü erkeklerden uzun olduğu için kadınların medyan yaşı daha büyüktür.
Burdur ilinin 1955 yılı nüfusunun en önemli özelliği çocuk yaştaki nüfusun (0-9 yaş) fazla olmasıdır. Bu durum, doğurganlık düzeyinin yüksek olduğunu göstermektedir.
1955 Yılı nüfusunun diğer özelliği de ülke genelinde olduğu gibi, Cumhuriyet öncesi savaş döneminde doğan ve 1955 yılında 35-39 yaş grubunu oluşturan kuşağın kendisinden daha genç ve yaşlı kuşaklardan daha az nüfusa sahip olmasıdır. Bu yılda yaşlı kuşaklardaki nüfus her iki cins içinde (kadın-erkek) ölüm hızının yüksek olması nedeniyle hızla azalmaktadır.
2000 yılında ise 1955 yılına göre çok farklılık göstermektedir. 2000 yılında 15 yaş altı kuşakta yaş küçüldükçe o kuşakların nüfusu azalmaktadır ki bu da doğum sayısının azaldığını göstermektedir. 2000 yılında ölüm oranının azalmasına bağlı olarak ileri
yaştaki kişilerin nüfusundaki azalma da 1955 yılına göre daha yavaştır. 2000 Yılı nüfusu gelişmiş ülkelerin nüfus özelliğine benzer bir yapı göstermektedir. Ancak bu durum çalışabilecek işgücüne sahip kişilerin de giderek azaldığını göstermektedir.
Grafik 3: Burdur İinde Alt Bölgelere Göre Nüfus
0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000
İlçe Merkezi Nüfusu Köy Nüfusu İlçe Merkezi Nüfusu Köy Nüfusu İlçe Merkezi Nüfusu Köy Nüfusu
1990 1997 2000
I.Alt Bölge II.Alt Bölge III.Alt Bölge IV.Alt Bölge Toplam T.Nüfus
Tablo 3: Burdur İli Alt Bölgelere Göre Nüfus ve Nüfus Yoğunluğu
Alt Bölgeler Toplam Nüfus İlçe Merkezi Köy nüfusu Nüfus Yüzölçümü (km²) Yoğunluk I.Alt Bölge
(Merkez Çavdır Çeltikçi Gölhisar)
133689 83070 50619 2141 62,44
II.Alt Bölge (Karamanlı Kemer Tefenni Yeşilova)
46978 19083 27895 2556 18,37
III.Alt Bölge (Ağlasun
Altınyayla) 18186 8911 9275 670 27,14
IV.Alt Bölge
(Bucak) 57950 28833 29117 1373 42,20
TOPLAM 256803 139897 116906 6840 37,54
Kaynak : DİE 2000
1927 Yılında Burdur ilinde %21,5 olan şehirde yaşayan nüfusun payı, 1950 yılına kadar azalmış ve bu yıldan sonra sürekli artış göstermiştir. Burdur ilinde şehirde yaşayan nüfusun oranı, ülke ortalamasına göre daha yavaş artmıştır. Burdur’da 1990 yılına kadar köy nüfusu fazla iken, ilk kez 1990 yılında şehir nüfusu köy nüfusundan fazla olmuştur. 2000 Yılında şehir nüfusunu payı %54,5’e yükselmiştir.
Tablo 4: Burdur İlinde İşgücünün İktisadi faaliyet kollarına göre dağılımı
Ekonomik Faaliyet İl Merkezi İlçe
Merkezleri
Toptan ve perakende ticaret, lokanta ve
oteller 350 2287 238 2592 86 1203 6756 6,11
Ulaştırma, haberleşme ve depolama 69 905 34 1133 9 1110 3260 2,95
Mali kurum, sigorta, taşınmaz mallara ait
işler, yardımcı iş hizmetleri 269 653 152 620 33 307 2034 1,84
Toplum hizmetleri sosyal ve kişisel
hizmetler 1628 8095 1094 4751 392 2918 18878 17,08
İyi tanımlanmamış faaliyetler 3 83 2 72 1 50 211 0,19
TOPLAM 2909 16675 2440 16339 35716 36455
11053
4 100,00 (1) 12 ve daha yukarı yaştaki nüfus
Not: Bilgiler işsiz olup iş arayanları kapsamamaktadır.
Kaynak : DİE 2000
Burdur’da kadın işgücünün büyük çoğunluğu tarım sektöründe çalışmaktadır.
Tarımda çalışan kadın işgücünün çoğu ücretsiz aile işçisi statüsündedir. Tarımsal istihdam içinde kadın işgücü oranının yüksekliği, esas itibariyle bir başka tartışmanın konusunu teşkil eden ve sahil kentleri dışında diğer iller için olduğu kadar Burdur için de büyük önem taşıyan kırdan kente göç ve özellikle erkek işgücünün geçici/mevsimlik istihdam alanı araması sonucu diğer kentlere gitmesini destekleyen bir gerçektir.
İlimizde çalışma çağındaki nüfus olarak kabul edilen 12 ve daha yukarı yaştaki nüfus toplam nüfustan daha hızlı artmakta ancak işgücündeki nüfusun artış hızı, hem toplam nüfustan hem de 12 ve daha yukarı yaştaki nüfustan daha düşüktür. 1980-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaştaki nüfusun artış hızı %o 10,1 iken, işgücündeki nüfusun artış hızı %o -0,2 olarak gerçekleşmiştir. İşgücündeki erkek nüfus artış gösterirken kadın nüfusta azalma olmuştur. 2000 yılında, işgücüne katılma oranında 12-14 yaş grubunda gerek erkeklerde gerekse kadınlarda önemli bir azalmanın olması eğitime verilen önemin artmasıyla açıklanabilir. 1980-2000 döneminde 45 yaşından sonra erkeklerin işgücüne katılma oranı düşmeye başlamış ve ileri yaşlara kadar bu devam etmektedir. Kadınların ise evlendikten veya çocuk sahibi olduktan sonra işgücüne katılma oranı 25-35 yaş grubunda azalmış ancak 35 yaşından sonraki yaş grubunda tekrar yükselmekte ve 60 yaşından sonra azalma eğilimi göstermektedir.
1980-2000 döneminde istihdamın sektörel yapısında yavaş bir değişim olduğu gözlenmiştir. İstihdamın çoğunluğunu kapsayan tarım sektörünün toplam istihdam
1980-2000 döneminde istihdamın sektörel yapısında yavaş bir değişim olduğu gözlenmiştir. İstihdamın çoğunluğunu kapsayan tarım sektörünün toplam istihdam