ABD Başkanlık Sisteminde Yasama Organı

“ABD Anayasasına göre yasama organı iki meclisten oluşmaktadır. Bunlar senato ve temsilciler meclisidir. Başkan bir yasayı imzalamadan önce yasanın bu iki meclisten de geçmesi gerekmektedir. ABD ‘de yasama ve yürütme birbirinden sert kuvvetler ayrılığı özelliklerinde göre ayrılmış olsa da ikisinin arasında ki ilişki çok kuvvetli olmaktadır. Yürütmenin tüm faaliyetlerinde ihtiyaç duyduğu bütçe kongre tarafından onaylandığı için başkan ile kongre genelde iyi geçinmek zorunda kalırlar. Kongrenin bütçeyi kısmaya gittiği veya onaylamadığı dönemlerde çözülmesi zor krizlere rastlanılabilmektedir. Bu durumda başkanı, kongre ile iyi geçinmek zorunda bırakmaktadır” (Arı, 2013, s. 770)

“Amerika Birleşik Devletleri’nde yasama yetkisi ‘Kongre’ye aittir. Kongre,

Temsilciler Meclisi ve Senatodan oluşur. Temsilciler Meclisi, federal devletin halkını temsil eder. Senato ise federe devletler, eşitlik esasına göre temsil edilir. Kanun teklif etme hakkı temsilciler meclisi ve senato üyelerine tanınmıştır. Başkanın ve sekreterlerin kanun teklif etme hakkı yoktur” (Gözler, 2010, s. 570).

“ABD Başkanı ile kongre arasında, başkanın kongreyi tatil zamanında bile toplayabilmesi ve gerektiğinde toplantı süresini uzatabilmesi, başkanın af yetkisini elinde bulundurması, başkanın ve kongrenin her ikisinin de birbirini feshedememesi, başkanın veto yetkisinin bulunması ve kabul etmediği kanunları tekrar kongreye gönderebilmesi, başkanın suçlanması temsil meclisinde olurken yargılanması senato tarafından olmakta fakat başkan yalnızca vatana ihanet suçundan görevinden alınabilmektedir” (Keser, 2017, s. 434).

2.2.1.2.1.ABD Başkanlık Sisteminde Kongrenin Seçimi

“Kongre üyeleri tek turlu basit çoğunluk esasına göre seçilmektedir. Senatörlerin seçimi için her federe devletin sınırları bir seçim bölgesi sayılarak altı yıl için iki senatör seçilmektedir. Fakat her iki yılda bir üçte biri yenilenmektedir. Dar bölge seçim sistemi esası alınmaktadır” (Kuzu, 2016, s. 31)

“Başkanlık Sistemi’nin diğer erki olan Kongre, Senato ve Temsilciler Meclisinde oluşmaktadır. Kongre 438’i Temsilciler Meclisi ve 100’ü Senato üyesi olmak üzere 538 üyeden oluşmaktadır. Her federe devlet nüfusuna bakılmaksızın Senatoya iki üye gönderir. Temsilciler meclisi üyeleri ise nüfusla orantılı olarak seçilir. Başlangıçta Temsilciler Meclisinin üye sayısı 65 iken zamanla bu sayı 438 e ulaşmıştır” (Çam, 2014, s. 28).

2.2.1.2.1.1.ABD Başkanlık Sisteminde Temsilciler Meclisinin Seçimi

“Temsilciler Meclisi için her federe devlet çıkaracağı temsilci sayısı kadar seçim bölgesine ayrılır ve her seçim bölgesinden basit çoğunluğu sağlayan bir aday temsilci olarak seçilir. Temsilcilerin kuruluşundan beri üyeler halk tarafından seçilmekte, seçilen

temsilcilerin iki yıl görev yapmakta ve iki yılın sonunda seçimler yenilenmektedir” (Yanık, 2016, s. 57).

“Anayasaya göre, Temsilciler Meclisine üye seçilebilmek için 25 yaşını doldurmuş olmak, yedi yıldan beri ABD vatandaşı olmak, seçileceği sırada temsil edeceği eyalette ikamet etmek ve hizmeti sırasında resmi bir işte çalışmamak şarttır” (Yayman, 2016, s. 299).

Halkın evi olarak nitelendirilen temsilciler meclisinin her temsilcisi eyaletteki seçim bölgesinden seçilmektedir. Temsilciler meclisinin başkana ve yüksek mahkeme hakimlerine karşı suçlamada bulunma hakkı bulunmaktadır (Kuzu, 2016, s. 21).

2.2.1.2.1.2.ABD Başkanlık Sisteminde Senatonun Seçimi

“ABD Senatosu, ABD Kongresini oluşturan iki yasama organından biridir. ABD’nin 50 eyaletinin her birinden seçilen 2 senatörden oluşan 100 üyesi bulunur. ABD Senatosu’nun üçte biri her iki yılda yapılan seçimlerle yenilenir. Her senatörün bir sonraki seçime kadar olan görev süresi 6 yıldır” (Örgün, 1999, s. 82).

“Senatoya seçilmenin koşulları 30 yaşından küçük olmamak, 9 yıldır ABD vatandaşı olmak ve aday olunan eyalet de ikametgâhı bulunmalıdır. Senatörler iki yılda bir 1/3 oranında yenilenirler. Böylece sirkülasyon sağlanmış olur. Senato da eşit temsil kuralı geçerlidir. Her eyalet senatoya iki temsilci gönderir” (Avcı, 2015, s. 81).

“Senatörlerden birinin görevdeyken vefat etmesi ya da iş yapamaz hale gelmesi durumunda, sonu tek sayıyla biten bir yılda veya sonu çift sayıyla biten bir sonraki yılda bir özel seçim düzenlenebilir. Seçilen yeni senatör, yerine geldiği senatörün görev süresinin bitimine dek görev yapar. Bazı eyaletlerde asıl görev süresinin bitimine dek görev yapacak kişi vali tarafından atanır” (Akbay, 1951, s. 276).

“Eyaletlerin aralarındaki nüfus sayısı ne kadar farklı olursa olsun senatodaki temsil sayıları değişmez. Öte yandan anayasa seçim yönetimini eyaletlerin kendine bırakmıştır. Ancak bununla birlikte kongre seçimlere ilişkin olarak genel düzenlemeler yapmaktadır. Geçmişte senatörler eyalet yasama organları tarafından seçilirken bugün onlar da temsilcilere benzer bir yöntemde seçilmektedir” (Ergül, 2005, s. 50).

2.2.1.2.2.ABD Başkanlık Sisteminde Kongrenin Görev ve Yetkileri.

“Kişilerin ve federe devletlerin anayasa ile tanınmış hak ve yetkilerine dokunmadan kanun yapma yetkisini anayasa sınırları içinde serbestçe kullanabilir. Kongrenin yasama yetkisine girmeyen federe devletlerin yasama yetkisine dâhil olan yetkiler de vardır. Aile hukuku, eğitim ve öğretim ve her türlü güvenlikle ilgili federe devletlerin yasama yetkisindedir” (Yanık, 2016, s. 63).

“Temsilciler meclisi, mali konularda tam yetkilidir. Mali konuları içeren kanun tasarılarını sadece Temsilciler Meclisi verir. Bunun sebebi vergiyi federe devletlerin değil, vatandaşların ödemesidir. Senatonun bu konuda önerme yetkisi yoksa da, senato kendisine gönderilen tasarıyı kabul edip etmemekte özgürdür” (Çam, 1993, s. 87).

“Temsilciler meclisinin diğer bir yetkisi de, başkanı seçecek ikinci seçmenlerin oyları, belirleyecek çoğunluğa ulaşmazsa üç aday arasından başkanı seçmektir. Üst dereceli memurları bakan olmamak şartıyla itham edebilir. Bu memurları da yargılama yetkisi senatoya verilmiştir” (Yazıcı S. , 2002, s. 58) .

“Senato başkanın atadığı bakanların, elçilerin ve üst derece memurların atamalarını onaylar. Ancak bu yetki teoride kalmakta, pratikte Senato Başkanın tüm atamalarını onaylamaktadır. Atamalarda atamanın yapıldığı eyaletin senatörünün veto yetkisine benzer bir hakkı vardır. Çünkü atamalar hakkında onun görüşüne diğer senatörler ‘Senato nezaketi’ gereği uyarlar” (Başgil, 1998, s. 321).

Başkanın yaptığı antlaşmalar, Senatoda üçte iki çoğunlukla uygun bulunmalıdır (Gürbüz, 2007, s. 32).

2.2.1.2.3.Kongrenin İşleyişi

Kongre’de görüşmeler sırasında kongre üyelerinden herhangi biri söz aldığımda konuşma sürelerinde sınır bulunmamaktadır. Bir yasa tasarısının kabul edilmesini önlemek için sayıca az ol kesim bu yola sıkça başvurabilmektedir. (Kuzu, 2016, s. 34).

“Kongre işleyişinde önemli faktörlerden biride kongre üyeleri tarafından sürekli hissettirilen bölgecilik hususudur. Senatör ve temsilci ilk olarak kendi federe devletlerinin sorunları ile ilgilenmekte bu yüzden federal sorunlar ihmal edilmektedir. Bu durum özellikle ABD’nin dünya çapında güç olması ve batı bloğunun lideri gibi

görünmesiyle biraz hafiflemiş öncelik federe devletlerden ziyade federal devlet sorunlarına verilmek başlanmıştır” (Çelik K. , 2016, s. 95)

“Kongrede görüşmelerde genelde zengin, tanınmış ve yetenekli kişiler bulunmaz. Seçkinlerin siyasetten uzak durmak istemeleri ve görev süresinin kısa olması bunun nedenidir. Kongrenin işleyişindeki önemli konulardan bir diğeri de kongre üyelerinin güçlü bir biçimde hissettirdikleri bölgecilik anlayışıdır. Tüm üyeler önce kendi seçildikleri bölgelerin sorunlarıyla ilgilenmekte ve federal sorunları ihmal etmektedirler” (Kuzu, 2015, s. 78)