2.2 GENEL OLARAK MAHKEMELER ĠLE ĠġLEYĠġLERĠ
2.2.8 Adliye TeĢkilatı
2.2.9.1 Ağır Ceza Mahkemesi
Ağır Ceza Mahkemesi heyeti baĢkan ve üyelerden oluĢur. Bu heyette üç hâkim bulunmaktadır. Gerekirse yedek hâkim de bulunabilir. Ayrıca Yazı ĠĢleri Müdürü ile Zabıt Kâtipleri ve MübaĢir görev yapan diğer kiĢilerdir.
Ağır Ceza Mahkemesi BaĢkanı‟nın görevleri Ģu Ģekildedir.404
BaĢkan mahkemeyi temsil etmek,
Mahkeme üyeleri arasındaki görev taksimini ve koordinasyonunu
sağlamak,
Yazı iĢleri Müdürlüğü ile ilgili iĢlerin denetim ve gözetiminin yapılması veya yaptırılması,
403 Adalet Bakanlığı, a.g.e., s. 60. 404
88
Davaların yazılı bütün aĢamalarında görev alarak karar ve iĢlemleri yerine getirmek,
Ġddianameleri ve dosyaları incelemekle ilgili iĢlemleri yürütmektedir.
Ġade ve kabul kararlarını vermek,
DuruĢma yapılacak günün belirlenmesi ve hazırlığının yapılması,
DuruĢmanın sevk ve idare edilmesi,
AçılmıĢ olan görüĢmenin sevk ve idaresini yürütmek, oyların toplanarak hüküm fıkrasının kayda geçirilmesini sağlamak,
Yapılan itiraz ve temyiz iĢlemlerini incelemek,
Üyelerce yazılan kararların kontrol edilmesi ve gerekçeli kararların yazılması,
Mevzuatın gerektirdiği ve tek baĢına neticelendirilmesi icap eden değiĢik konulara bakmak,
Kendisine bağlı mahkemede görevli memurların disiplin iĢlemlerini yürütmek,
Üye Hâkimlerinin görevleri Ģu Ģekilde sıralanabilir. 405
Mahkemenin yargı ile ilgili faaliyetleri açısından genel yargılama yetkisini değerlendirerek görüĢ beyan etmek,
Görev kapsamı içinde baĢkanın belirlediği iĢleri yerine getirmek,
DuruĢma ve görüĢmelere katılarak gerekli durumlarda taraflara direkt soru yöneltme,.
Kendi yetkisinde bulunan yargı iĢlemlerine yeterince katkıda bulunmak.
Yazı ĠĢleri Müdürü; birimindeki görevlilerin hiyerarĢik amiridir. Görevleri Ģunlardır.406
Personeli arasındaki iliĢkilerin düzenini sağlamak,
Biriminin iĢlemlerinin denetimini yapmak,
Gerekçeli kararlara ait tebligat iĢlemlerini yürütmek
KesinleĢtirme iĢlemlerini yerine getirmek,
KesinleĢen ilamların infazının yapılması maksadıyla infaz bürosuna iletilmesini sağlamak,
Zabıt kâtiplerinin iĢ bölümünü yapmak.
405 Adalet Bakanlığı, a.g.e., s. 61-62. 406
89
Hâkimin verdiği yetki kapsamında, hâkimin bulunmadığı zamanlarda
dava dilekçelerinin havale edilmesi,
Emri altındaki personelin yetiĢmelerini sağlamak, (Zabıt Kâtipleri ve memurlar)
Temyize gidecek dosya bulunması halinde, gereken iĢlemleri
yürütmek,
Dosyalara iliĢkin değerli evrak veya eĢyanın uygun alanlarda korunmasını temin etmek
Zabıt Kâtiplerin Görevleri ise Ģunlardır.407
DuruĢmalara katılmak,
Ara kararların yerine getirilmesini sağlamak,
Görevlendirildiklerinde keĢiflere katılmak,
Gerekçeli kararların Hâkimin ifade ettiği biçimde metne aktarmak,
Yargılamasına devam edilen dosyaların tertipli, düzenli ve tam olarak saklamak,
ĠĢlemi tamamlanan dosyaları arĢive teslim etmek,
Taraflar dosyaları incelerken nezaret etmek,
Kararlar, tutanaklar vb. evrakları yazarken dikkat etmek, imzasız kalmasını engellemek,
Cevabı zamanında gelmeyen müzekkerelerin takibini yapmak,
Dizi pusulalarını yapmak,
Harç tahsil müzekkerelerinin yazılmasını sağlamak,
Hâkimin veya amirlerinin vereceği diğer görevleri yapmak,
MübaĢir ise Ģu görevleri yürütmektedir.408
MübaĢir; duruĢmanın güvenlik ve düzenini hâkim in talimatına göre yerine getiren, ayrıca kalemde yürütülen iĢlere de yardımcı olan personeldir ve görevleri Ģu Ģekilde sıralanabilir.
DuruĢma konusu dosyalar incelenmek amacıyla hâkim e götürmek,
DuruĢması yapılacak davların listesinin yapılarak görülebilecek bir alana asmak,
DuruĢması yapılacakları salona davet etmek,
407 Adalet Bakanlığı, a.g.e., s. 62. 408
90
Salondakilerin durması gereken yerleri göstererek orada
bulunmalarını sağlamak,
Yemin edilmesi, kararın açıklanması, keĢif ve duruĢma esnasında uyulması gereken kuralları taraflara açıklamak,
Tebligatlarla müzekkerelerin ilgili kiĢi ve kurumlara ulaĢmasını, zimmet, posta ve benzeri iĢleri yürütmek,
Eğer duruĢmanın kapalı yapılması kararı alınırsa salonu boĢaltmak,
Hâkim uygun bulursa dosyadan fotokopi alınmasına destek olmak,
DuruĢma ertelenirse, bu tarihi gösteren belgeyi taraflara vermek,
Hâkim görevlendirdiği takdirde yazı iĢlerinde çalıĢmak,
Hâkimin veya yazı iĢleri müdürü tarafından verilecek diğer görevleri yerine yapmak.
On yıl ve daha fazla mahkûmiyet gerektiren kamuya ait davalar ile kanunun hususi olarak bu mahkemenin görev alanına verdiği davalar ağır ceza mahkemesinde görülür. Asliye ceza ve sulh ceza mahkemelerince verilmiĢ olan bazı kararlara itiraz makamı olarak bakar, infaz hâkim liği kararlarını da itiraz makamı olarak sonuçlandırır. Ağır ceza mahkemesi çekilme veya reddi hâkim kararlarını da inceler. ġartlı tahliye, geri alma iĢlemlerine bakarak gereken kararları verir. Ağır ceza mahkemeleri asliye ceza ile sulh ceza mahkemelerinin yetki, görev ve birleĢtirme uyuĢmazlıklarını gidermek, ceza infazlarına ait cezaların toplanması kararlarını çıkarmakla adli sicil kayıtlarının silinmesi gibi konularla ilgili görevleri yürütmektedir.409
Ağır ceza mahkemesinde dava akıĢı Ģu Ģekilde gerçekleĢir. Cumhuriyet BaĢsavcılığı tarafından takip edilen soruĢturmada cezalandırma talebini içeren iddianame mahkemeye ulaĢtırılır. 15 gün içerisinde mahkeme dosyayı inceleyerek dosyanın kabulü yönündeki kararını verir. Bu süre içerisinde iddianame hakkında karar verilmediği takdirde kabul edilmiĢtir. DuruĢma günü tespit edilerek hazırlıklar yapılır. Yasal haklar taraflara bildirilir. Ġddianamenin kabulü ve iddianame okunur, sanık dinlenerek, mağdur veya katılanları beyanları alınır. Cumhuriyet savcısı ve avukatlar görüĢlerini ifade ederler. KovuĢturma sona erdiğinde önce katılanlara söz verilir. Daha sonra Cumhuriyet Savcısı kanaatini içeren görüĢlerini ifade eder. Cumhuriyet Savcısının görüĢüne karĢı avukatlara söz verir ve savunmalarını alır. Karar verilmeden önce son söz sanığa verilir. Daha sonra heyet görüĢmek üzere çekilir. Yapılan görüĢmeye sadece hâkim ler katılır. Verilen karar tarafların yüzlerine
409
91
karĢı okunur, istendiği takdirde karardan bir suret isteyene verilir. Süre ve kanun yolu açık olarak ifade edilir.410