Açık Kodlama

Sürecin ilk adımını oluşturan açık kodlama ham veriler üzerinden gerçekleştirilir. Glaser’e göre araştırmanın sınırları belirlendikten sonra ilk gözlemler ve görüşmelerden sonra açık kodlama süreci başlar (Glaser, 1992) ve kategorilere ulaştıracak kavramlar ortaya çıkarılır. Veriler, kavramsallaştırma ve kategorileştirme amacıyla farklı birtakım parçalara ayrıştırılır. Sürekli karşılaştırma yolu ile kategoriler ve oluşturulan olaylar birlikte etiketlenir ve gruplanır. Kodların sürekli karşılaştırma yöntemi ile soyutlanmasıyla bir üst düzeyi olan kavramlar oluşturulur. Kavramlar üzerinde sürekli karşılaştırma uygulamasının bir sonucu olarak da soyutlamanın sonraki düzeyi olan kategorilere ulaşılır (Özsoy ve Çetinkaya, 2014: 159). Ham veriler kodlandıktan sonra kavramsal etiketleme işlemine tabi tutulur. Kategorilere ilişkin kelime ataması yapılırken, seçilen kelimelerin çalışma alanında meydana gelen olayı tanımlamasına dikkat edilmesi gerekir (Çelik ve Ekşi, 2018: 51).

Açık kodlamada üzerinde durulması gereken bir diğer nokta, kategorilerin özellikleri ve boyutlarıdır. Bir araştırmacı, açık kodlama yaparken, sadece kategorileri belirlemekle kalmaz, aynı zamanda onların özelliklerini ve boyutlarını da belirler. Kategoriler ve alt kategoriler arasındaki ilişkileri anlamak bakımından bu ikisi sistematik olarak geliştirilmelidir (Arık ve Arık, 2016: 299).

Diğer yandan araştırmacı, metin tarafından desteklenen dikkat çeken bilgi kategorileri için metni incelemektedir. Sürekli karşılaştırma metodu ile kategoriyi

temsil eden örnekler aramak ve elde edilen yeni bilgi, kategori için daha fazla fikir vermeyene kadar aramaya devam etmek için kategorileri “doygunluğa ulaştırmaya” çalışmaktadır (Creswell, 2018: 195).

Bu aşamada araştırmacılar şu yöntemleri takip edebilirler; kelime kelime

kodlama; oldukça detaylandırılmış kodlama yöntemidir. Kelimelerin akışına,

onlardan çıkarılan anlamlara ve özellikli içeriklerin nasıl etkilendiğine odaklanılır.

Satır satır kodlama; araştırmacı tarafından deşifre edilen verinin her bir satırının

adlandırıldığı kodlamadır. Her satırın okunması ve kodlama işlemine tabi tutulması sayesinde araştırmacılar kalıplaşmış temel kavramların dışında yeni kavramlar ve fikirlere ulaşabilirler. Olay olay kodalama; bu süreçte araştırmacı olayla başka bir olayı karşılaştırır. Öne sürülen fikirler verilerle tutarlılık gösterdiğinde ise olayları daha önce kodlanan olay kavramsallaştırmalarıyla karşılaştırır. Ve in vivo kodlama; Bu kodlama katılımcıların kullandıkları özel terimlerden oluşmaktadır. Araştırmacı tarafından üretilen veya hali hazırda literatürde kullanılan bir terimden öte, katılımcıların olayları tanımlarken bireysel olarak kullandıkları kelimeleri temsil etmektedir (Çelik ve Ekşi, 2018: 51-54).

Aşağıdaki Tablo 2’de araştırmada gerçekleştirilen açık kodlama sürecine dair örnekler gösterilmektedir. İlk görüşmenin deşifre edilmesinin ardından açık kodlama yapılmaya başlanmıştır. Kodlamalar gerçekleştirilirken, satır satır kodlama yöntemi kullanılarak katılımcılardan elde edilen ham verilerinden anlamlı kodlar elde edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, bu aşamada önemli olan standart kalıplara girilmeden araştırmacının kendi yorumunu kodlama sürecine dâhil edebilmesidir. Her yeni veri bir önceki firmalarda saptanan kodlarla sürekli karşılaştırılarak; olaylar, eylemler, etkileşimler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya koyularak alt kategoriler elde edilmiştir. Örneğin; F1 Nolu firmada belirlenen “rakiplerden farklılaşılan noktalar” tanımı diğer firmalarda da dile getirilmiş midir? İn vivo kod olan “güvenilirlik” diğer firmalar tarafından da vurgulanmışsa ayırt edici bir özellik olarak dile getirilebilir mi? Açık kodlama sürecinin sonunda elde edilen kodların süreklilik göstermesi bir sonraki aşama olan eksenel kodlamaya zemin oluşturmaktadır.

Firma

No Cevaplar Açık Kodlama

F-1

“Bizim hangi konularda farklı olduğumuzu müşterilerimizin tercih sebeplerinden daha net görebiliyoruz. Genelde tercih edilme

sebeplerimiz: Güvenilirlik, ürün ve hizmetlerimizin arkasında duruşumuz, tecrübemiz, kalite anlayışımız ve özel,

beğenilen tasarımlarımız. Bu sebeplerle tercih edildiğimizi görüyoruz, bizi de farklı kılan nedenler bunlar olsa gerek.”

1-Rakiplerden farklılaşılan noktalar 2- Tüketicilerin tercih etme sebepleri 3-Ayırt edici özelliklere vurgu 4- Güvenilirlik 5-Ürün ve hizmet savunuculuğu 6-Kalite felsefesi 7- Firmaya özgü tasarımlar

F5

“Bir şirketin gelecekte nerde olmak istediği veya arzulandığı hedeftir. Gelecekte -10 yıl içerisinde- Avrupa da gitmedik ülke bırakmamak. Türkiye’yi tüm Avrupa’ya taşımak…”

1-Gelecek odaklılık 2-Hedeflenen Konum 3-Uzun vade

4- Uluslar arası pazarlara açılmak 5- Milliyetçi duygular

F-16

“Öncellikle maddiyat insanların tercihini etkiliyor. Gün geçtikçe genç müşterilere hitap eden araçlar ilgi görüyor ve bizde bu etmenleri ele alarak araç üretiyoruz. Eskiden manuel araçlara ilgi yoğun iken şimdi müşterilerimiz daha çok otomatik araçları tercih ediyor…”

1- Gelir seviyesi 2-Hedef kitle 3- Değişen trendler

4- Sosyal çevrenin değişime paralel olarak firmanın değişimi 5- Değişen ihtiyaçlar

F-7

“Otomotiv sektöründe belirsizlikler çok ciddi maddi ve manevi zararlara yol açabilir. Firmamızda da değişim ile ilgili olarak elektrikli otomobil çalışmaları yaparak belirsizliğe ve olası tehditlere karşı gerekli ar- ge çalışmalarını yapıyoruz. Sürekli ürün geliştirme çalışmalarımızı yaparken müşteri zihninde nasıl bir algı yaratacağı konusunda bir çalışma yapıyoruz. Gerek anketler ile gerek bireysel iletişime geçerek belirsizlikleri gidermeye çalışıyoruz.”

1-Sektör vurgusu 2-Belirsizliğin etkisi

3-Belirsizliğe karşı analiz yeteneğini kullanma 4-Belirsizliğe çözüm üretme

3-Belirsizliğe karşı hazır olma

F-2

“Yetenek elindeki imkânları en iyi ve en doğru şekilde kullanan, yöneten kişilerin göstermiş olduğu performanstır. Firmamızın yetenekleri; planlı bir şekilde doğru zamanda doğru adımlar atmak, eldeki kaynakları optimum faydanın sağlanacağı yerlerde kullanmak.”

1- Yetenek: İmkânları en etkin ve verimli kullanma şekli 2- Planlama 3- İsabetli kararlar verebilme 4- Etkin kaynak kullanımı

F-6

“Karar verme işini yönetim gerçekleştiriyor. Çünkü çalışana her zaman her işi

bırakamıyorsun onu gözlemlemek gerekiyor. Her çalışan kendi işi gibi benimseyip aynı derecede çalışmıyor. Bu yüzden diğer yöntemleri kullanmayı düşünmüyoruz. Bu yöntem şuan bizim için yeterli.”

1- Karar verme yetkisi yönetimde 2-Çalışanları gözlemleme gerekliliği 3-Çalışanların iş hassasiyetlerinin farklılığı Tablo 2. Araştırmada Açık Kodlama İle Elde Edilen Kodlar