Üreticilerin Tarımsal Üretim Yapma Nedenleri

Araştırma kapsamındaki işletmelerde üreticilerin tarımsal faaliyet yapma nedenleri Cronbach' Alpha değeri 0,819 olarak hesaplanan ve beşli likert ölçeğine göre hazırlanan (1: hiç önemli değil … 5: oldukça önemli) anket formu ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre üreticilerin tarımsal faaliyet yapma nedenleri ailemin bana bu işte yardımcı olması (4,04), tarımsal faaliyet için arazimin olması (4,03), kendi işimin patronu olmak istiyorum (4,02), iş değiştirmek oldukça zor (3,86), başka bir iş yapmak benim için zor (3,74), tarım dışında iyi fırsatlarım yok (3,68) ve kar elde ediyorum (3,65) şeklinde sıralanmaktadır (Çizelge 4.19).

Üreticilerin tarımsal faaliyet yapma nedenleri incelendiğinde, risk tutumlarına göre oldukça değişim içerisinde olduğu görülebilir. İncelenen işletmelerden yüksek ve orta derecede risk karşıtı üreticilerin tarımsal faaliyet yapmalarında tarım dışı iyi fırsatları olmaması ve başka iş yapmayı zor görmeleri daha etkili faktörler iken, düşük derecede risk karşıtı işletmelerin tarımsal faaliyet yapma nedenlerine kendi işlerinin patronu olma, ailelerinin kendilerine yardımcı olmaları ve kar elde etmeleri daha etkili faktörlerdir.

Üreticilerin tarımsal faaliyet yapma nedenleri faktör analizi ile de incelenmiştir. Daha önce de belirtildiği gibi ölçeğin Cronbach' Alpha değeri 0,819 olarak hesaplanmıştır. Örneklem yeterlik ölçüsü KMO değeri 0,736, Bartlett Küresellik Testi p < 0,001 olarak bulunmuştur. Ölçeğin toplam varyansın % 70,60’ını açıklayan iki faktörden oluştuğu tespit edilmiştir. Faktör 1 toplam varyansın % 35,37’sini açıklamakta ve ailemin bana bu işte yardımcı olması, tarımsal faaliyet için arazimin olması, kendi işimin patronu olmak istiyorum, kar elde ediyorum, tarımla uğraşmaktan hoşlanıyorum ifadelerinden oluşmaktadır ve iş tatmini olarak adlandırılmıştır. Faktör 2 ise toplam varyansın % 35,23’ünü açıklamakta ve iş değiştirmek oldukça zor, başka bir iş yapmak benim için zor, tarım dışında iyi fırsatlarım yok ifadelerinden oluşmaktadır ve tarım dışı iş kısıtı olarak adlandırılmıştır (Çizelge 4.19).

4.9.2. Üreticilerin Tarımsal Faaliyet Yapmalarında Yardımcı Olan Etkenler

Üreticilerin tarımsal faaliyet yapmalarında yardımcı olan etkenler Cronbach' Alpha değeri 0,856 olarak hesaplanan ve beşli likert ölçeğine göre hazırlanan (1: hiç önemli değil… 5: oldukça önemli) anket formu ile incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre üreticilerin tarımsal faaliyet yapmalarına neden olan etkenler işletmelerin risk gruplarına göre sıralama bazında değişmemekle birlikte, puanlama (üreticiler için etkenlerin önem dereceleri) bakımından değişim göstermektedir.

İşletmeler ortalamasına göre, üreticilerin tarımsal faaliyet yapmalarında yardımcı olan etkenler kooperatife ortak / üretici birliğine üye olmak (4,05), aile bireylerinin işletmede çalışıyor olması (4,02), devlet desteğinin olması (3,89), kamu kurumlarındaki ziraat mühendisi/veteriner hekimlerin işletmeyi ziyaretleri (3,63), çok fazla borcun olmaması (3,60), ihtiyaç olduğunda borç bulabilmek (3,05) tarım dışı gelirin olması (2,42), ilaç bayilerindeki ziraat mühendisi/veteriner hekimleri işletmeyi ziyaretleri (2,09), köyde uygulanan yayım programları (1,93) şeklinde sıralanmaktadır (Çizelge 4.20).

Üreticilerin tarımsal faaliyet yapmalarında yardımcı olan etkenler faktör analizi ile de incelenmiştir. Ölçeğin Cronbach' Alpha değeri 0,856, KMO örneklem yeterlik ölçüsü 0,830 ve Bartlett Küresellik Testi p < 0,001 olarak bulunmuştur.

ölçek toplam varyansın % 64,90’ını açıklayan iki faktörden oluşmaktadır. Faktör 1 toplam varyansın % 44,26’ sını açıklamakta ve kooperatife ortak / üretici birliğine üye olmak, aile bireylerinin işletmemde çalışıyor olması, devlet desteğinin olması, kamu kurumlarında ziraat mühendisi/veterinerin işletmemi ziyaretleri, çok fazla borcumun olmaması (fazla borcum olsa tarıma devam edemem), ihtiyacım olduğunda borç bulabilmek, ilaç bayilerindeki ziraat mühendisi/veterinerin işletmemi ziyaretleri ve köyümüzde uygulanan yayım programları değişkenlerini içermektedir ve işe bağlılık olarak adlandırılmıştır. İkinci faktör ise toplam varyansın % 20,64’ünü açıklamakta ve tarım dışı gelirimin olması ifadesini içermektedir ve tarım dışı gelir olarak adlandırılmıştır (Çizelge 4.20).

4.9.2. Süt Sığırı Yetiştiricilerinin Gelecek Planları

Üreticilerin gelecek planları ekonomi ve işletmecilik ile ilgili konular, aile ile ilgili konular, toplumsal ve sosyal konular ile çevresel konular olmak üzere dört başlık altında incelenmiştir. Üreticilerin bu konudaki amaçları beşli likert ölçeğine göre hazırlanan anket formu (1: hiç önemli değil, … 5: oldukça önemli) ile incelenmiştir.

Üreticilerin ekonomi ve işletmecilik konularındaki gelecek planlarına ilişkin sonuçlar Çizelge 4.21’de verilmiştir. Buna göre üreticilerin gelecek planlarına ilişkin sıralama ve her bir plan için verdikleri önem derecesi risk tutumlarına göre önemli ölçüde değişmemektedir. Üreticilerin ekonomi ve işletmecilik konularına ilişkin gelecek planları işletmeler ortalaması itibariyle işletmeyi şuan ki durumundan daha iyi duruma getirmek (4,59), en yüksek karı elde etmek (4,58), çiftlik binalarının bakımını yaptırmak (4,40), kaliteli bitkisel ve hayvansal üretim yapmak (4,38), zorluklarına rağmen çiftçiliğe devam etmek (4,16), alet ve makinaları yenilemek (4,13), modern teknikleri uygulamak (4,06), üretimde yeni çeşit ve ırkları denemek (3,89), tarım dışı yatırımlara sahip olmak (3,03), geliri artırmak için tarım dışı işlerde çalışmak (2,97) ve geliri artırmak için işletme dışı tarımsal işlerde çalışmak (2,76) şeklinde sıralanmaktadır (Çizelge 4.21).

Üreticilerin aileleri ile ilgili gelecek planları risk tutumlarına göre önemli değişiklikler göstermemektedir (Çizelge 4.22). Üreticilerin aileleri ile ilgili planları aile üyelerinin eğitim düzeyini artırmak (4,38), ailenin yaşam kalitesini iyileştirmek (4,23), aileyle daha fazla zaman geçirmek (4,11), ailenin en az bir üyesinin çiftçiliğe devamını sağlamak (2,95) şeklinde sıralanmaktadır. Çiftçi ailesinin en az bir üyesinin tarıma devamını sağlama amacına, çiftçiler tarafından verilen önem (2,95) oldukça geri düzeylerde kalmıştır. Araştırma kapsamındaki işletmelerde yapılan görüşmelerde üreticiler çocuklarının tarıma devam etmelerini yeterince arzulamamalarındaki etkenleri, tarımsal faaliyetin yeterli karı sağlamaması, tarımın riskli bir çalışma ortamı olması, tarım dışında daha iyi eğitim ve yaşam imkanlarının bulunması şeklinde açıklamışlardır.

Üreticilerin toplumsal ve sosyal konulardaki gelecek planları Çizelge 4.23’de özetlenmiştir. Çizelge incelendiğinde üreticilerin bu konudaki planlara, ekonomi ve işletmecilik planlarından daha az önem verdikleri görülmektedir. Üreticilerin toplumsal ve sosyal konulardaki gelecek planları risk tutumlarına göre önemli derecede değişmemekte ve diğer çiftçilerin saygısını kazanmak (3,90), toplumun saygısını kazanmak (3,81), güncel olayları takip etmek (3,24), yeni fikirleri uygulamak (3,09), çiftçilik dışındaki yeteneklere sahip olmak (2,93), çiftçilik dışındaki konularla ilgilenmek (2,92), yeni fikirleri uygulamada lider olmak (2,73), kırsal alanda yaşamı özendirmek (2,51) ve kanun ve diğer mevzuatı takip etmek (2,46) şeklinde sıralanmaktadır.

Üreticilerin çevresel konulardaki gelecek planları ise kimyasalları kontrollü kullanmak (3,28) ve çevre kirliliğini önlemek (2,86) şeklindedir (Çizelge 4.24).

Çizelge 4.24. Süt Sığırı Yetiricilerinin Çevresel Planları

İşletmeler

Ortalaması

Yüksek Derecede Risk

Karşıtı İşletmeler

Orta Derecede Risk

Karşıtı İşletmeler

Düşük Derecede Risk

Karşıtı İşletmeler Kimyasalları

kontrollü kullanmak

3,28 3,11 3,23 3,45

Çevre kirliliğini önlemek

2,86 2,85 3,29 2,53

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER

Adana İlinde süt sığırcılığında karşılaşılan risk kaynakları, üreticilerin bu risk kaynaklarına karşı kullandıkları risk yönetim stratejileri, üreticilerin risk karşıtlıkları, süt sığırcılığı işletmelerinde sigorta uygulamaları, süt sığırı yetiştiricilerinin haberleşme davranışları ve gelecek planlarının incelenmesi amacıyla yapılan bu yüksek lisans tezinde elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir:

1. İncelenen süt sığırı yetiştiricilerinin % 28,10’u yüksek derecede risk karşıtı,

% 32,30’u orta derecede risk karşıtı, % 39,60 düşük derecede risk karşıtı olarak bulunmuştur.

2. Üreticilerin risk kaynaklarının incelenmesinde Cronbach's Alpha değeri 0,808 olan ve 27 adet risk kaynağından oluşan bir ölçek kullanılmıştır. Adana İlinde süt sığırcılığında karşılaşılan en önemli risk kaynakları süt yemi fiyatlarındaki değişkenlik (4,90), süt fiyatlarındaki değişkenlik (4,79), üretim hastalıkları (4,72), veteriner ilaçları ve diğer veterinerlik hizmetlerinin yanlış kullanımı (4,59) ve epidemik hayvan hastalıkları (4,57) olarak belirlenmiştir. Faktör analizi sonucu araştırma bölgesinde ölçeğin toplam varyansın % 70,24’ünü açıklayan sekiz faktörden oluştuğu tespit edilmiştir.

3. Araştırmada, karşılaşılan risk kaynaklarına karşı uygulanan yönetim stratejilerinin belirlenmesinde Cronbach's Alpha değeri 0,775 olan ve 22 adet risk yönetim stratejisinden oluşan bir ölçek kullanılmıştır. İncelenen işletmelerde en önemli risk yönetim stratejileri hastalıkları önlemek için önceden önlem almak (4,66), mümkün olan en düşük maliyetle üretim yapmak (diğer şartlar sabitken) (4,57), iklim şartlarına uygun ve yüksek verimli hayvan ırkları ile çalışmak (4,55), üretici birliği üyeliği – kooperatif ortaklığı (4,49) hayvansal üretim yanında bitkisel üretim de yapmak (4,45) olarak belirlenmiştir. Faktör analizi sonucu ölçeğin toplam varyansın % 67,78’ini açıklayan altı faktörden oluştuğu tespit edilmiştir.

4. Son üç yılda incelenen üreticilerin % 8,33’ü (8 üretici) süt sığırları için, % 5,21’i ise (5 üretici) bitkisel ürünler için sigorta yaptırmıştır. Üreticilerin

sigorta yaptırmama nedenleri, Cronbach's Alpha değeri % 80,60 olan ve yedi adet ifade bulunan bir ölçek ile incelenmiş ve sigorta primleri çok yüksek olması (3,92), üreticilerin sigorta alışkanlıklarının olmaması (3,35), yetersiz ve düzensiz gelir (3,23) şeklinde tespit edilmiştir.

5. Üreticilerin süt sığırcılığı bilgi kaynakları köy/mahalledeki diğer çiftçilerden, televizyon programlarından, kooperatif ve diğer üretici örgütlerinden, bakanlık (Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı) elemanlarından, serbest veteriner hekimi/ziraat mühendislerinden teknik bilgi alma olarak frekans ve oranlar şeklinde incelenmiştir.

6. Üreticilerin tarımsal faaliyet yapma nedenleri Cronbach' Alpha değeri 0,819 olan ve sekiz adet ifadenin bulunduğu bir ölçek ile incelenmiş ve ailemin bana bu işte yardımcı olması (4,04), tarımsal faaliyet için arazimin olması (4,03), kendi işimin patronu olmak (4,02) şeklinde tespit edilmiştir.

7. Üreticilerin tarımsal faaliyet yapmalarında yardımcı olan etkenler Cronbach' Alpha değeri 0,856 olan ve dokuz adet ifadenin bulunduğu bir ölçek ile incelenmiş ve üreticilerin tarımsal faaliyet yapmalarında yardımcı olan etkenler kooperatife ortak/üretici birliğine üye olmak (4,05), aile bireylerinin işletmede çalışıyor olması (4,02), devlet desteğinin olması (3,89), kamu kurumlarındaki ziraat mühendisi/veteriner hekimlerin işletme ziyaretleri (3,63) olarak bulunmuştur.

8. İncelenen işletmelerde üreticilerin en önemli gelecek planları ise işletmeyi şu an olduğundan daha iyi duruma getirmek (4,59), en yüksek karı elde etmek (4,58), çiftlik binalarının bakımını yaptırmak (4,40) olarak belirlenmiştir.

9. Üreticilerin risk kaynaklarına ve yönetim stratejilerine yönelik algılarıyla, sosyoekonomik değişkenler ve haberleşme davranışları arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Regresyon analizi sonucunda üreticilerin bir kısım sosyoekonomik özellikleri ve haberleşme davranışları arasından ilişki bulunmuştur.

Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde aşağıda sıralanan bazı öneriler geliştirilmiştir:

1. İncelenen üreticilerin büyük çoğunluğu orta ve düşük seviyede risk karşıtı olarak bulunmuştur. Üreticiler için en önemli risk kaynaklarının da piyasa riskleri olduğu göz önüne alındığında, yenilik içeren örgütlenme, sözleşmeli üretim modeli ve vadeli işlem piyasaları gibi risk yönetim araçlarına yönlendirilmeleri ve bunları benimseyip, uygulamaları kolay olabilir.

Bölgede uygulanacak yayım çalışmalarında bu durumun dikkate alınması önem arz etmektedir.

2. Adana İlinde süt sığırcılığında en önemli risk kaynakları süt yemi fiyatları, süt fiyatları ve üretim hastalıkları olarak belirlenmiştir. Süt yemi ve süt fiyatlarındaki dalgalanmalara karşı bölgede alınabilecek en etkili önlem örgütlenme ve süt sanayi işletmeleri ile sözleşmeli üretim modeli olarak görülmektedir. Örgütlenme aracılığıyla süt üreticileri arz kontrolü ve pazarlık gücü sağlayabilecek bir üretim seviyesine ulaşabilirler. Ayrıca üretici örgütleri aracılığıyla hastalıklara karşı da önlem alınabilir. Bununla birlikte örgüt bünyesinde istihdam edilecek veteriner hekim, ziraat ya da gıda mühendisleri aracılığıyla daha kaliteli bir üretim sağlanabilir. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl/İlçe Müdürlüğü elemanlarının teknik destekleri ile de üretim hastalıklarına karşı önlem alınabilir. Sözleşmeli üretim modeli ile üreticiler hem belli bir fiyat seviyesini garanti altına alabilir hem de sözleşmede yazılı şartların sağlanmasına yönelik olarak daha titiz, kaliteli ve hijyenik bir üretimde bulunabilirler. Ayrıca sözleşmede alıcı olarak bulunan sanayi işletmeleri de üreticilere teknik destek sağlayabilirler.

3. Üreticiler açısında en önemli dördüncü risk kaynağı veteriner ilaçları ve diğer veterinerlik hizmetlerinin yanlış kullanımı olarak belirlenmiştir. Üreticilerle yapılan görüşmelerden ise bu risk grubu içerisinde en önemli riskin suni tohumlama hizmetlerinde yaşandığı belirlenmiştir. Süt ineklerinin kızgınlık (östrus) dönemlerinin isabetli olarak tespit edilebilmesi konusunda üreticilere teknik destek sağlanmalıdır. Ayrıca araştırma bölgesinde kaliteli sperma ve kaliteli teknik eleman konusunda sıkıntılar yaşanmaktadır. Gerek kamu gerekse özel kuruluşlar eliyle suni tohumlama hizmetlerinin etkinleştirilmesi

ve kamu tarafından desteklenmesi, bölgede süt sığırcılığının geliştirilmesi bakımında önem arz etmektedir.

4. Üreticilerin önemli gördükleri risk kaynaklarına paralel olarak, risk yönetim stratejileri de hastalıklara karşı önceden önlem almak ve örgütlenme olarak tespit edilmiştir. Önceki paragrafta da belirtildiği gibi üreticilere karşılaştıkları risk kaynaklarına karşılık örgütlenme modeli önerilmiştir.

Bunun hayata geçirilebilmesi için örgütlenmenin desteklenmesi gerekir.

Ancak belirtilmelidir ki, bu desteklemelerdeki amaç üretici örgütlerinin niceliklerinin artırılması değil, niteliklerinin artırılması olmalıdır. Araştırma bölgesinde incelenen her bir üreticinin herhangi bir örgüte üye/ortak oldukları tespit edilmiştir. Ancak bu örgütlerin işlev yönünden yetersiz olduğu açıktır.

Bu amaçla yeni bir örgüt kurulmasından çok, mevcut örgütlerin işlevsel kapasitelerinin artırılmasına yönelik projelerin desteklenmesi ve hayata geçirilmesi önemlidir. Üretici örgütlerinin modern makine ve teçhizat (soğuk hava tankı gibi) ile çalışmalarının sağlanması gerekmektedir. Araştırma bölgesinde süt sığırcılığı işletmelerinin genellikle küçük ölçekli oldukları da göz önünde bulundurularak, süt sığırı yetiştiricilerinin bireysel olarak desteklenmeleri yerine üretici örgütlerinin modernizasyonlarına yönelik desteklerin hayata geçirilmesi önemlidir. Üreticiler açısından önemli risk yönetim stratejilerinden biri de üretici örgütleri tarafından piyasaya sunulan süt ürünlerinin çeşitlendirilmesidir. Bu kapsamda üretici örgütleri Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ya da bölgesel kalkınma ajansları gibi kurumlarında desteği ile piyasaya sundukları süt ürünlerini çeşitlendirmeye yönelik yatırımlara yönelmelidirler.

5. İncelenen işletmelerin yalnızca % 8,33’ü, son üç yılda süt sığırları için sigorta yaptırmıştır. Sigorta yaptırma durumunun oldukça düşük olduğu açıktır.

Üreticilerin sigorta yaptırmamasının en önemli nedenleri ise sigorta primlerinin yüksek oluşu ve üreticilerin sigorta alışkanlıklarının olmaması olarak tespit edilmiştir. Ayrıca incelenen üreticilerin büyük çoğunluğu sigorta kapsamına alınan ölüm riskini yeterli görmemektedir. Bu kapsamda araştırma bölgesinde sigorta konusunda üreticilerin bilgilendirilmesi, sigorta

primlerinin gözden geçirilmesi ve sigortalanan riskler ile ilgili değerlendirmeler yapılması önem arz etmektedir.

6. Üreticilerin köy/mahalledeki diğer çiftçilerden, televizyon programlarından, kooperatif ve diğer üretici örgütlerinden, bakanlık (Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı), ve internet gibi haberleşme davranışları ile risk algıları arasında önemli ilişkiler bulunmaktadır. Bu kapsamda araştırma sonuçları dikkate alınarak üreticilerde farkındalık yaratma ve risk yönetimi konusunda bilgilendirme yönünden söz konusu haberleşme kaynaklarının daha etkin kullanılması gerekmektedir.

7. Araştırmada üreticilerin gelecek planları da incelenmiştir. Üreticilerin ailelerinden en az bir üyenin tarıma devamını sağlama amacına verdikleri önem seviyesi (2,95) yüksek değildir. Bu durumun sebeplerinin araştırılarak, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği açısından önem arz eden sosyal sürdürülebilirliğin sağlanması için gerekli tedbirler alınmalıdır.

8. Üreticilere göre en önemli risk unsurları süt yemi ve süt fiyatlarındaki değişkenlik olarak belirlenmiştir. Araştırma bölgesinde fiyat riskinin daha etkin yönetimi ve genel olarak risk yönetimine ilişkin ileri düzeyde araştırmalara ihtiyaç bulunduğu ortadadır.

KAYNAKLAR

AGIR, H. B., SANER, G., AND ADANACIOGLU, H. (2015). Risk sources encountered by farmers in the open field production of strawberry and risk management strategies: a case of Menemen - Emiralen District of Izmir.

Journal of Agricultural Sciences 21, 13 - 25.

AKCAOZ, H., KİZİLAY, H., AND OZCATALBAS, O. (2009a). Risk management strategies in dairy farming: A case study in Turkey. Journal of Animal and Veterinary Advances, 949 - 958.

AKCAOZ, H., KİZİLAY, H., AND OZCATALBAS, O. (2010). Risk and sustainability in tobacco production in Turkey. Journal of Food, Agriculture

& Environment 8, 717 - 722.

AKCAOZ, H., OZCATALBAS, O., AND KİZİLAY, H. (2009b). Risk management and sustainability in banana production: A case study from Turkey. Journal of Food, Agriculture & Environment, 283 - 294.

AKCAOZ, H., AND OZKAN, B. (2005). Determining risk sources and strategies among farmers of contrasting risk awareness: A case study for Cukurova region of Turkey. Journal of Arid Environments 62, 661-675.

AKÇAÖZ, H., ÖZKAN, B., KARADENİZ, B., AND FERT, C. (2006a). Tarımsal Üretimde Risk Kaynakları ve Risk Stratejileri: Antalya İli Örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 19(1), 89-97.

AKÇAÖZ, H., ÖZKAN, B., KARADENİZ, F., AND FERT, C. (2004). Antalya İli'nde tarımsal faaliyeti etkileyen risk ve belirsizliklere karşı çiftçilerin tutum ve davranışlarının belirlenmesi, Antalya.

AKÇAÖZ, H., ÖZKAN, B., AND KIZILAY, H. (2006b). Antalya İlinde Tarımsal Üretimde Risk Yönetimi Ve Tarım Sigortası Uygulamaları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 3(2), 93-103.

ALPAR, R. (2011). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler (3. Baskı).

Ankara: Detay Yayıncılık.

ANONİM (2005). 14 Haziran 2005 Tarih ve 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu.

Resmi Gazete, Ankara.

ANONİM (2013). 31 Aralık 2013 Tarih ve 2013/5720 Sayılı Tarım Sigortaları Havuzu Tarafından Kapsama Alınacak Riskler, Ürünler ve Bölgeler ile Prim Desteği Oranlarına İlişkin Karar. Resmi Gazete, Ankara.

ANONİM (2014a). faostat.fao.org (Erişim: 15 Ekim 2014).

ANONİM (2014b). www.adanadsyb.org.tr. (Erişim: 15 Ekim 2014) ANONİM (2014c). www.tuik.gov.tr (Erişim: 15 Ekim 2014).

ARROW, K. (1964). The role of securities in the optimal allocation of risk-bearing.

The review of Economics Studies, 91 - 96.

AYDEMİR, C. VE PIÇAK, M. (2008). Ekonomik Gelişme Sürecinde Tarım-Sanayi İlişkilerinin Sektörler Arası Bütünleşmeye Etkileri. D. Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 10, 129-147.

BERENTSEN, P. B. M., KOVACS, K., AND VAN ASSELDONK, M. A. P. M.

(2012). Comparing risk in conventional and organic dairy farming in the Netherlands: An empirical analysis. Journal of Dairy Science 95, 3803-3811.

BERGFJORD, O. J. (2009). Risk perception and risk management in Norwegian aquaculture. Journal of Risk Research 12, 91-104.

BOTTERILL, L., AND MAZUR, N. (2004). "Risk & risk perception: a literature review," RIRDC Publication.

BOZOĞLU, M., CEYHAN, V., VE CİNEMRE, H. (2001). "Tonya İlçesinde süt işletmelerinin ekonomik yapısı ve karşılaştıkları riskler: risk ölçümü ve uygun risk yönetim stratejileri," TZOB Yayınları, Ankara.

ÇETİN, İ., VE ESENGÜN, K. (2013). Amasya İlinde Yaygın Olarak Yetiştirilen Ürünlerde Verim ve Fiyat Riski. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si 15 (25), 57-65.

CEYHAN, V. (2003). Tarım işletmelerinde risk analizi: Çorum İli Kızılırmak Havzası örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.

Araştırma Seri No: 6. Samsun.

CEYHAN, V., BOZOGLU, M., AND CİNEMRE, H. A. (2004). Measuring yield and price risks for dairy farms and designing risk management strategies: the case of Tonya, Turkey. Bodenkultur 54, 215-220.

CUKUR, F., SANER, G., CUKUR, T., AND DAYAN, V. (2011). Risks and risk strategies on olive farming in Milas district of Mugla province, Turkey.

Journal of Food, Agriculture & Environment, 190 - 194.

ÇETİN, B. (2007). "Tarım sigortaları," Nobel Yayın Evi, Ankara.

ÇETİN, B. (2013). "Uygulamalı Tarım Ekonomisi," Nobel Yayınevi, Ankara.

ÇETİN, İ., AND ESENGÜN, K. (2013). Amasya İlinde kuru soğan yetiştiren işletmelerde optimum işletme organizasyonlarının riskli koşullarda belirlenmesi: gerçek sapmaların minimizasyonu uygulaması. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 47 - 53.

FLATEN, O., LİEN, G., KOESLING, M., VALLE, P. S., AND EBBESVIK, M.

(2005). Comparing risk perceptions and risk management in organic and conventional dairy fanning: empirical results from Norway. Livestock Production Science 95, 11-25.

GEBREEGZIABHER, K., AND TADESSE, T. (2014). Risk perception and management in smallholder dairy farming in Tigray, Northern Ethiopia.

Journal of Risk Research, 367 - 381.

HAIR, F. J., ANDERSON, R. E., TATHAM, R. Z., AND BLACK, W. C. (1994).

"Multivariate Data Analysis," McMillan Publishing Company. 3rd Edition.

QA278.M85, New York.

HANSON, J., DİSMUKES, R., CHAMBERS, W., GREENE, C., AND KREMEN, A. (2004). Risk and risk management in organic agriculture: Views of organic farmers. Renewable Agriculture and Food Systems, 218 - 227.

HANSON, H., AND LAGERKVISK, C. (2012). Measuring farmers’ preferences for risk: a domain-specific risk preference scale. Journal of Risk Research, 737 - 753.

HARDAKER, J. B., HUİRNE, R. B. M., ANDERSON, J. R., AND LİEN, G. (2004).

"Coping with Risk in Agriculture " CABI; First edition (March 2004).

HAZNECİ, E., VE CEYHAN, V. (2011). Amasya ili Merzifon ilçesinde süt sığırcılığı yapan tarım işletmelerinde risk analizi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 109-114.

HOAG, D. L. (2009). "Applied Risk Management in Agriculture," CRC Press; 1 edition, United States.

HUIRNE, R. B. M. (2002). Strategy and risk in farming. Netherlands Journal of Agricultural Science 50, 249-259.

KALAYCI, Ş. (2008). "SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri," Asil Yayın Dağıtım, İstanbul.

KAYA, H. I., KONAR, N., VE ARTIK, N. (2014). Türkiye'de kentli tüketicilerin genetik modifiye organizman ve gıdalara yönelik tutumları. Tarım Bilimleri Dergisi 20 (1), 71 - 82.

KIZILAY, H. (2006). Antalya İli'nde süt sığırı yetişticileri birliğine üye olan ve olmayan işletmelerde risk analizi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).

Antalya.

LIEN, G., FLATEN, O., MOXNES, J., EBBESVIK, M., KOESLING, M., AND VALLE, P. (2006). Management and risk characteristics of part-time and full-time farmers in Norway. Review of Agricultural Economics, 111 - 131.

MEUWISSEN, M., HARDAKER, J., AND HUIRNE, R. (2001). Sharing risks in agriculture: principles and empirical results. Netherlands Journal of Agriculture Science 49, 343 - 356.

MİRAN, B. (2002). Temel istatistik. Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova, İzmir.

PRATT, J. (1964). Risk aversion in the small and in the large. Econometrica 32, 122 - 136.

STORDAL, S., LIEN, G., AND HARDAKER, J. (2007). Perceived risk sources and strategies to cope with risk among forest owners with and without offproperty work in eastern Norway. Scandinavian Journal of Forest Research, 443 - 453.

ŞAHİN, A., CANKURT, M., GÜNDEN, C., AND MİRAN, B. (2008). Çiftçilerin risk davranışları: bir yapısal eşitlik modeli uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 153 - 172.

TANRIVERMİŞ, H. (2007). Tarım sigortaları (Yayımlanmamış Ders Notları).

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara.

TOMA, L., AND MATHIJS, E. (2007). Environmental risk perception, environmental concern and propensity to participate in organic farming

TOMA, L., AND MATHIJS, E. (2007). Environmental risk perception, environmental concern and propensity to participate in organic farming