Öğrenciler okulların mesleğe hazırlama yeterliliği algıları okulda verilen eğitim ve uygulama eğitimi ile ilgili sorularla belirlenmeye çalışılmıştır. Anketin bu kısmında yer alan sorularla okulların işe yerleştirme performansı algıları belirlenmeye çalışılacaktır.
4.5.1. Eğitim Alınan Alanda İş Bulmada Sorun Yaşanmayacağına İlişkin Bulgular
Öğrencilerin mezun oldukları alanda iş bulma konusunda sorun yaşamalarına ilişkin düşünceleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo 30. İş Bulma Konusunda Sorun Yaşamayacaklarına İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik - 2 7 20 31 Tıbbi Sekreterlik 3 4 14 24 15 Toplam 3 6 21 44 46 (%) 2,5 5,0 17,5 36,7 38,3 n= 120 4,03 S= 0,995
Öğrencilerin kendi meslek alanlarında iş bulmada sorun yaşamayacakları konusundaki görüşleri; %38,3 oranında “tamamen katılıyorum”, %36,7 oranında “kısmen katılıyorum”, %17,5 oranında “kararsızım”, %5 oranında “katılmıyorum”, %2,5 oranında “kesinlikle katılmıyorum” şeklindedir.
Bu dağılma bakıldığında öğrencilerin %38,3’lük kısmını oluşturan 31 hemşirelik ve 15 tıbbi sekreterlik öğrencisi kendi meslekleriyle ilgili iş bulma konusunda sorun yaşamayacağını düşünmektedir. Hemşirelik öğrencilerinin bu konudaki düşüncelerinin daha olumlu olduğunu görülmektedir.
4.5.2. İhtiyaç Duyulan Alanda Mesleki Eğitim Alınmasına İlişkin Bulgular
Öğrencilerin ihtiyaç duyulan bir alanda mesleki eğitim aldıklarına ilişkin görüşlerine aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Tablo 31. İhtiyaç Duyulan Bir Alanda Mesleki Eğitim Alınmasına İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 1 1 4 15 39 Tıbbi Sekreterlik 1 10 1 34 14 Toplam 2 11 5 49 53 (%) 1,7 9,2 4,2 40,8 44,2 n= 120 4,17 S= 0,990
Öğrencilerin ihtiyaç duyulan bir alanda eğitim almaları konusunda ki düşünceleri; % 44,2 “tamamen katılıyorum”, %40,8 “kısmen katılıyorum”, % 9,2 “katılmıyorum”, %4,2 “kararsızım”, %1,7 “kesinlikle katılmıyorum” şeklinde dağılım göstermektedir.
Öğrencilerin bölüm olarak dağılımlarına baktığımızda “tamamen katılıyorum” seçeneğini işaretleyenlerde hemşirelik öğrencilerinin çoğunlukta olduğunu, “kısmen katılıyorum” ve “katılmıyorum” seçeneklerinde ise tıbbi sekreterlik öğrencilerinin yoğunlukta olduğu, görülmektedir.
4.5.3. Mezun Öğrencilerin Çalışıyor Olduğunu Bilmenin İş Kaygısının Ortadan Kalkmasına Etkisine Ait Bulgular
Mezun öğrencilerin çalışıyor olduğunu bilmenin iş kaygısının ortadan kalkmasında etkisine ilişkin öğrenci görüşleri tabloda verilmiştir.
Tablo 32. Mezun Öğrencilerin Çalışıyor Olduğunu Bilmenin İş Kaygısının Ortadan Kalkmasına Etkisine İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 1 2 3 28 26 Tıbbi Sekreterlik 2 7 7 32 12 Toplam 3 9 10 60 38 (%) 2,5 7,5 8,3 50,0 31,7 n= 120 4,01 S= 0,966
Öğrencilerin %50’si “mezun öğrencilerin çalışıyor olduğunu bilmek iş kaygımı ortadan kaldırıyor” ifadesine “kısmen katılıyorum”, %31,7’si “tamamen katılıyorum”, %8,3’ü “kararsızım”, %7,5’i “katılmıyorum”, %20,5’i “kesinlikle katılmıyorum” şeklinde görüş bildirmişlerdir. Mezun öğrencilerin çalışıyor olduğunu bilmek öğrencilerin iş kaygılarının azalmasına yardımcı olduğunu söyleyebiliriz. Yine bölüm bazında dağılıma baktığımızda mezun öğrencilerin çalışıyor olduğunu bilmek hemşirelik öğrenicilerinin iş kaygılarını ortadan kaldırmada daha etkili olduğunu söyleyebiliriz.
4.5.4. Öğrencilerin Mezun Olunca Hemen İş Bulma Konusundaki Görüşlerine Ait Bulgular
Öğrencilerin mezun olunca hemen iş bulmaya ilişkin görüşlerine veriler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo 33. Mezun Olunca Hemen İş Bulmaya İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 2 6 5 27 20 Tıbbi Sekreterlik 3 8 14 24 11 Toplam 5 14 19 51 31 (%) 4,2 11,7 15,8 42,5 25,8 n= 120 3,74 S= 1,096
“Mezun olunca hemen iş bulacağımı düşünüyorum” ifadesine ilişkin öğrenci görüşleri; %42,5 “kısmen katılıyorum”, %25,8 “tamamen katılıyorum”, %15,8 “kararsızım”, %11,7 “katılmıyorum”, %4,2 “kesinlikle katılmıyorum” şeklinde dağılım göstermektedir.
En büyük oranın %42,5 “kısmen katılıyorum” seçeneği olduğunu görülmektedir. Verilen cevapların bölüm bazında dağılımlarına bakıldığında tıbbi sekreterlik öğrencilerinin mezun olunca hemen iş bulabilme konusunda hemşirelik öğrencilerinden daha karamsar olduklarını söyleyebiliriz.
4.5.5. Üniversite Okumanın İş Bulmayı Kolaylaştıracağına İlişkin Bulgular
Üniversite okumanın iş bulmayı kolaylaştırması düşüncesine ilişkin öğrenci görüşlerine tablo da yer verilmiştir.
Soru 34. Üniversite Okumanın İş Bulmayı Kolaylaştırmasına İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 1 3 9 17 30 Tıbbi Sekreterlik 1 3 6 20 30 Toplam 2 6 15 37 60 (%) 1,7 5,0 12,5 30,8 50,0 n= 120 4,23 S= 0,965
“Üniversite okursam iş bulmamın daha kolay olacağını düşünüyorum” görüşüne öğrencilerin; %50’si “tamamen katılıyorum”, %30,8’i “kısmen katılıyorum”, %12,5’i “kararsızım”, %5 “katılmıyorum, %1,7’si “kesinlikle katılmıyorum” cevabını vermiştir.
Hemşirelik ve tıbbı sekreterlik öğrencilerinin bu konudaki görüşleri arasında farklılık görülmemektedir, iki bölüm öğrencileri de üniversitenin iş bulmalarını katkı sağlayacağını düşündükleri görülmektedir.
4.5.6. Okuldan Mezun Olanların Nerelerde Çalıştığını Bilemenin Önemine Ait Bulgular
Eğitim alınan okuldan mezun olanların nerelerde çalıştığını bilmenin önemine ilişkin öğrenci görüşlerine tabloda yer verilmiştir.
Tablo 35. Okuldan Mezun Olanların Nerelerde Çalıştığını Bilmenin Önemine İlişin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 2 3 6 29 20 Tıbbi Sekreterlik - 8 4 27 21 Toplam 2 11 10 56 41 (%) 1,7 9,2 8,3 46,7 34,2 n= 120 4,03 S= 0,974
Öğrenciler mezunların nerelerde çalıştığını bilemenin önemli olmasına ilişkin % 46,7 “kısmen katılıyorum”, %34,2 “tamamen katılıyorum”, %9,2 “katılmıyorum”, %8,3 “kararsızım”, %1,7 “kesinlikle katılmıyorum” görüşündedirler.
4.5.7. Mezun Olduktan Sonra Özel Sektörde Çalışma İsteğine Ait Bulgular
Öğrencilerin mezun olduktan sonra özel sektörde çalışma isteğine ilişkin görüşleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 36. Mezun Olduktan Sonra Özel Sektörde Çalışmaya İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 10 11 20 7 12 Tıbbi Sekreterlik 14 11 17 11 7 Toplam 24 22 37 18 19 (%) 20,0 18,3 30,8 15,0 15,8 n= 120 2,88 S= 1,330
Öğrencilerin mezun olduktan sonra özel sektörde çalışma konusundaki görüşleri; %30,8 “kararsızım”, %20 “kesinlikle katılmıyorum”, %18,3 “katılmıyorum”, %15,8 “kısmen katılıyorum”, %15 “kısmen katılıyorum” şeklindedir.
4.5.8. Mezun Olduktan Sonra Kamu Sektöründe Çalışma İsteğine Ait Bulgular
Öğrencilerin mezun olduktan sonra kamu sektöründe çalışma isteklerine ilişkin görüşleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 37. Mezun Olduktan Sonra Kamu Sektöründe Çalışmaya İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 1 1 11 20 27 Tıbbi Sekreterlik 6 - 12 21 21 Toplam 7 1 23 41 48 (%) 5,8 0,8 19,2 34,2 40,0 n= 120 4,02 S= 1,077
Öğrencilerin %40’ının mezun olduktan sonra kamu sektöründe çalışma görüşüşüne “tamamen katılıyorum”, %34,2’sinin “kısmen katılıyorum”, %19,2’sinin “kararsızım”, %5,8’inin “kesinlikle katılmıyorum”, %0,8’in,n “katılmıyorum” cevabını verdiği görülmektedir.
4.5.9. Okulun Öğrencilere İstihdam Edilmeleri İçin Gerekli Yeterliliği Kazandırmalarına Ait Bulgular
Okulun öğrencilere istihdam edilmeleri için gerekli yeterliliği kazandırmasına ilişkin öğrenci görüşleri tabloda yer almaktadır.
Tablo 38. Okulun Öğrencilere İstihdam Edilmeleri İçin Gerekli Yeterliliği Kazandırmasına İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 3 11 21 14 11 Tıbbi Sekreterlik - 5 17 28 10 Toplam 3 16 38 42 21 (%) 2,5 13,3 31,7 35,0 17,5 n= 120 3,52 S= 1,012
Öğrencilerin sadece %17,5’i okulun kendilerine istihdam edilmeleri için gerekli yeterliliği kazandırdığını düşünmektedir. %35’ “kısmen katılıyorum”, %31,5’i “kararsızım”, %13,3’ü “katılmıyorum”, %2,5’i “kesinlikle katılmıyorum” şeklinde görüş belirtmişlerdir. Bölüm dağılımına bakıldığında hemşirelik öğrencilerinin okulun istihdam için gerekli yeterliliği kazandırması konusunda kararsız ve olumsuz görüşte olanların, tıbbi sekreterlik öğrencilerine oranla daha fazla sayıda oldukları görülmektedir.
Tıbbi sekreterlik öğrencilerin okuldan istihdam edilmek için yeterli düzeyde mezun olduklarını düşündüklerini hemşirelik öğrencilerinin okulu gerekli yeterlilikleri kazandırma konusunda eksik bulduklarını söyleyebiliriz.
4.5.10. İşletmelerin İş Başvurularında Okul Mezunlarını Tercih Etmelerine Ait Bulgular
Öğrencilerin işletmelerin iş başvurularında okul mezunlarını tercih etmelerine ilişkin görüşleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 39. İşletmelerin İş Başvurularında Okul Mezunlarını Tercih Etmelerine İlişkin Öğrenci Görüşleri
Bölüm Kesinlikle
katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım
Kısmen katılıyorum Tamamen katılıyorum Hemşirelik 3 2 22 22 11 Tıbbi Sekreterlik 2 5 15 24 14 Toplam 5 7 37 46 25 (%) 4,2 5,8 30,8 38,3 20,8 n= 120 3,66 S= 1,008
Öğrenciler işletmelerin iş başvurularında mesleki eğitim veren okul mezunlarının tercih edilmesine %38,3 “kısmen katılıyorum”, %30,8 “kararsızım”, %20,8 “tamamen katılıyorum”, %5,8 “katılmıyorum”, %4,2 “kesinlikle katılmıyorum” şeklinde görüşlerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin mesleki eğitim kurumlarından mezun olanların işletmeler tarafından tercih sebebi olarak görülebilmesine kısmen katılmaktadırlar. Ayrıca öğrencilerin bir kısmı mesleki eğitim almış olmanın tercih sebebi olabileceği konusunda kararsız olduklarını, aldıkları eğitimle farkındalık yarattıklarını bilmediklerini söyleyebiliriz.
BÖLÜM V
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
5.1. Sonuçlar
Mesleki eğitim, bireylere yetenek ve kabiliyetlerine uygun iş becerileri ve davranış kalıpları edindirme ve uygulama becerileri kazandırma sürecidir. Gerekli bilgi, becerileri ve davranışları kazandırma yoluyla bireyi mesleğe hazırlayan mesleki eğitimin öğrencilerin büyük bir kısmı için meslek edinme ya da iş olanağını ifade ettiği görülmektedir. Bu verilerden yola çıkarak öğrencilerin mesleki eğitimi doğru algıladıkları söylenebilir.
Türkiye’de ortaöğretim düzeyinde mesleki eğitim, okulda verilen teorik eğitim ve haftanın belirli günlerinde işletmelerdeki mesleki uygulamayı içermektedir. Mesleki uygulama ile öğrencilere iş alanındaki yenilikleri yakından takip edebilmek, öğrencilere teorik bilgilerini iş sahasında uygulama becerisini kazandırmak, iş ile ilgili araç- gereçleri kullanma fırsatı sağlamak ve bireylere mesleki özgüven kazandırmak amaçlanmaktadır. Öğrencilerin mesleki uygulamayı öncelikli olarak mesleği yakından tanıma sonra teorik bilgileri uygulamada test etme olarak algıladıkları görülmektedir. Bu durumda mesleki uygulamanın amaçları ile öğrencilerin mesleki uygulama ile ilgili algılarının örtüştüğü söylenebilir.
Mesleki uygulamanın iş hayatına hazırlanmada etkili olduğu ancak öğrencilerin öncelikle uygun alanlarda yeterli süre çalışmalarının, çalıştıkları yerlerde öğrencilere uygulama fırsatı sunulmasının ve meslekleriyle ilgili işleri yapmalarının sağlanmasının daha etkili mesleki uygulama için gerekli olduğu saptanmıştır.
Öğrenciler mesleki uygulamaların daha etkin hale getirilmesi için uygun mesleki uygulama alanlarının seçilmesi, mesleki uygulamanın öneminin daha iyi anlatılması,
mesleki uygulama süresinin arttırılması, denetimin olması, mesleki uygulamanın isteğe bağlı olması, mesleki uygulamanın ders içinde olması gerektiğini belirtmişlerdir.
Öğrencilerin bir kısmı mesleki uygulama alanlarında öğrencilere yeterli bilginin verildiğini, bir kısmı uygulama alanlarında kendilerine yeterli bilginin verilmediğini düşündüğü görülmektedir. Bunun sebebinin de, stajyerlere geçici eleman gözüyle bakılması, stajyerlerin önemsenmemesi, işlerin yoğun olması, stajyerlik konusunun önemsiz görülmesi, stajyerlere güven duyulmaması ve stajyerlerin yük olarak görülmesinin olduğu görülmektedir.
Öğrencileri okulda verilen eğitimin yeterliği alglarını belirlemek için sorulan anket sorularının cevapları aşağıdaki verileri sunmaktadır.
Özellikle hemşirelik öğrencileri olmak üzere öğrencilerin okulda verilen eğitimin ezberden çok uygulamaya yönelik olmasına ilişkin olumsuz görüşte oldukları saptanmıştır.
Öğrencilerin %58,3’ünü oluşturan 70 öğrenci okulda ders içeriklerinin iş alanına uygun olduğu, gerekli mesleki ve iş disiplinini kazandırdığı ve verilen eğitimin basitten karmaşığa yol izlediğini görüşündedir. Ayrıca öğrencilerin yaklaşık %55,8’i okulda mesleğe ilişkin verilen teorik ve uygulamalı eğitimin yeterli olduğunu görüşündedirler. Ancak özellikle hemşirelik öğrencilerinin bu konudaki düşüncelerinin tıbbi sekreterlik öğrencilerine oranla daha olumsuz olduğunu söyleyebiliriz. Bu verilere dayanarak mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının mesleğe ilişkin teorik ve uygulama eğitiminin verilmesi konusunda tam anlamıyla yeterli olduğu söylenemez.
Öğrencilerin % 67,5’i okulun atölye eğitimlerinin mesleki gelişime katkı sağladığı, % 53,4’ü okulda yeterli bilgi ve beceriyi kazandıklarını, %63,4’ü verilen eğitimin iş ortamında uygulanabilir nitelikte olduğunu ayrıca %62,5’i okuldan mezun olduktan sonra mesleğe hazır olacaklarını düşündükleri görülmektedir. Bu verilerden yola çıkarak öğrencilerin aldıkları mesleki ve teknik eğitim ile mesleğe hazır olduklarını düşündükleri söylenebilir.
Okulların staj yapılacak işletmelerin belirlenmesinde katkı sağladıkları, staj yaptıkları işletmelerin eğitim gördükleri alana uygun olarak belirlendiği ve staj eğitimine başlamadan önce bilgilendirme yaptıkları saptanmıştır.
Uygulama alanlarında öğrencilerin her birimde görev almalarının sağlandığı, okulda kazandıkları bilgi ve becerileri staj eğitiminde kullandıkları belirlenmiştir.
Staj eğitiminin teorik bilgileri kullanma becerisi kazandırdığı, gerekli teknik ve modern araçları kullanma becerisine katkı sağladığı, zayıf alanları görme ve bu konudaki eksiklikleri tamamlama konusunda etkili olduğu saptanmıştır.
Mesleki uygulamanın öğrencilere mesleki ve etik sorumlulukları kavramasına etkisinin olduğu belirlenmiştir.
Öğrencilerin işletmelerde staj eğitiminin iş bulmada etkili olacağı görüşünde oldukları ve mesleki uygulama süresini yeterli buldukları görülmüştür. Öğrencilerin uygulama alanlarında eksikliklerini gördüklerini ve tamamladıklarını, mesleki etik bilinci kazandıklarını, çeşitli alanlarda çalışarak farklı uygulamaları öğrendiklerini bu sebeple işe başladıkları zaman işe uyum sürecinde problem yaşamayacaklarını düşündükleri görülmektedir.
Öğrencilerin % 85’i ihtiyaç duyulan alanlarda eğitim aldıklarını, %75’inin kendi alanlarında iş bulma konusunda sorun yaşayamayacaklarını ve % 80,8’i üniversite okumanın iş bulmalarını kolaylaştıracağını düşündükleri görülmektedir. Bu veriler öğrencilerin okulun mesleğe hazırlama performansını yeterli bulduklarını göstermektedir.
Mezun öğrencilerin nerelerde çalıştığını bilmenin öğrencilerdeki iş kaygısının ortadan kalkmasında etkili olduğu görülmektedir.
Öğrencilerin okulun istihdam edilmeleri için gerekli yeterliliği kazandırmasına ilişkin görüşlerinin özellikle hemşirelik öğrencileri olmak üzere orta düzeyde olduğu saptanmıştır.
İşletmelerin iş başvurularında okul mezunlarını tercih etmelerine ilişkin öğrencilerin görüşleri net olmadığı, olumlu yönde ancak kesin olmadığı görülmüştür.
5.2. Öneriler
Anketin birinci kısmını oluşturan öğrencilerin okulların işe hazırlama performansı algılarından yola çıkarak şunlar önerilebilir.
Mesleki eğitimi öğrencilerin bir kısmı doğru ifade etmemektedir. Öncelikli olarak tüm öğrencilere mesleki eğitimin doğru bir şekilde kavratılması gerekmektedir. Bunun için öğrencilerin okula başlamadan önce ya da başladıktan hemen sonra tüm öğrencilere mesleki eğitimin içeriği, amacı ve önemi hakkında bilgilendirme yapılabilir.
Aynı şekilde mesleki uygulama süreci başlamadan önce öğrencilerin mesleki uygulamanın amacını ve önemini kavraması amacıyla bilgilendirilmeleri sağlanabilir. Daha etkin mesleki uygulama için uygulama alanlarının seçimine dikkat edilmeli, uygulama alanlarında öğretmenler tarafından denetimlerin daha sık yapılması sağlanmalıdır.
Mesleki uygulama alanlarında öğrencilerin önemsenmemesi, işlerin yoğun olması, stajyerlere geçici eleman gözüyle bakılarak gerekli bilgilerin verilmemesi konusunda işletme eğitim birimi yetkileri ile görüşülerek bu konuya çözüm aranmalıdır. Öğrencilerin okulda verilen eğitimin yeterliği alglarını belirlemek için sorulan anket sorulara verdikleri cevaplar aşağıdaki verileri sunmaktadır.
Okullarda mesleğe hazırlama aşamasında mesleğe ilişkin yeterli bilginin verilip verilmediğinin gözden geçirilmesi, eksikliklerin tanımlanması ve giderilmesi sağlanmalıdır.
Okulda mesleğe ilişkin teorik ve uygulamalı eğitimin yeterliliği konusunda ki eksiklikler belirlenmesi, bu eksikliklerin giderilmesi ve yeni uygulamaların yakından takip edilerek bunların ders içeriğine dahil edilmesi sağlanmalıdır.
Okulda uygulamaya yönelik eğitimlerin verilebilmesi için gerekli araç- gereçlerin bulunduğu yeterli sayıda eğitim ortamları oluşturulmalı, oluşturulan eğitim ortamlarının tüm öğretmen ve öğrenciler tarafından kullanılır hale getirilmesi sağlanabilir.
Ders içeriklerinin gözden geçirilip basitten karmaşığa doğru olacak şekilde yeniden düzenlemesi yapılabilir.
Ayrıca öğretmenler eğitim içeriğini eksiksiz ve gerektiği ölçüde uygulamalı olarak vermelerinin ve öğrencilere uygulama fırsatı sunmalarının önemi konusunda bilgilendirilebilir.
Verilen eğitimin iş ortamında uygulanabilir nitelikte olduğu ve mesleğe hazırlamada yeterli olduğu için bu konudaki uygulamaların devam etmesi sağlanmalıdır.
Mesleki uygulama, öğrencilere teorik bilgilerini uygulama, özgüven geliştirme, sosyal ve ekonomik haklarını öğrenme, yeni gelişmeleri yerinde takip etme ve öğrenme, sorumluluk duygusun geliştirme ve bunların yanında gelir elde etmelerini sağlamaktadır. Mesleki uygulamanın etkili olabilmesi için öğrencilerin çalıştıkları alanlarda uygulama fırsatı bulmaları ve kendi meslekleriyle ilgili işleri yapmalarının sağlanması gerekmektedir. Bunun için mesleki uygulama alanlarıyla okul arasındaki birliktelik sürecinde okul bu nitelikleri uygulama alanlarının yetkilileriyle paylaşıp, öğrencilere uygulama fırsatı sunulması ve mesleğe uygun işlerin yaptırılması sağlanabilir.
Staj yapılan işletmenin doğru seçilmesi ve öğrencilerin işletmelerin her biriminde görev almalarının sağlanması okulda kazanılan bilgilerin uygulanabilmesi için önemlidir. Bunun için staj yapılacak işletmeler mesleğe uygun olarak seçilmelidir. Ayrıca işletmelerin eğitim birimleriyle iletişim kurularak öğrencilerin işletmenin çeşitli birimlerinde çalışması sağlanabilir.
Mesleki eğitimde işletme- okul arasındaki işbirliğinin amaçlarından biri de teorik ve uygulama arasındaki boşluğu doldurmaktır. Staj eğitiminin teorik bilgileri kullanma becerisi kazandırabilmesi için öğrencilerin uygulama yapmaları ve teknik ve modern araçları kullanmalarına fırsat sunulması işletmelerde eğitim sorumlusu ile görüşülerek sağlanabilir.
Mesleki uygulamanın öğrencilerin mesleki ve etik sorumlulukları kavramada etkili olduğu için bu konudaki uygulamalar devam ettirilebilir.
Mesleki uygulamanın iş bulmada etkili olduğu ve süresinin de yeterli olduğu görüşlerinden yola çıkarak mesleki uygulamanın uygulanan şekilde, 11. ve 12. sınıflarda haftanın belirlenen günlerinde işletmelerde, devam ettirilmesi sağlanmalıdır.
İhtiyaç duyulan alanlarda eğitim aldıklarını düşünürken iş bulma konusunda kaygı yaşadıkları görülmüştür. İş bulma kaygısının giderilmesi için okul tarafından öğrencileri bilgilendirici eğitimler verilebilir. Öğrencilerin bir kısmının çalışma alanı olarak özel bir kısmının kamu sektörünü tercih edeceklerinden yola çıkarak bu alanlardaki çalışma şartlarına ilişkin gerekli bilgilendirmeler yapılması sağlanmalıdır. Ayrıca kamu sektöründe çalışmak için gerekli ön koşullar, kpss, atama, yer değiştirme gibi öğrencilerin merak ettikleri konularda bilgilendirme çalışmaları da yapılabilir.
Üniversite okumanın iş bulmalarını kolaylaştıracağını düşünen öğrencilere üniversiteler ve puanları ile ilgili bilgilendirmeler yapılabilir.
Ayrıca öğrencilere lise mezunu ya da üniversite mezunu bireylerin iş imkanları ve çalışma şartları hakkında bilgi verilerek bu konudaki fikirlerinin netleşmesi sağlanabilir. Mezun öğrencilerin nerelerde çalıştıklarına dair bilgilerin öğrencilere aktarılması, mezun öğrencilerin okula gelip öğrencileri bilgilendirmesi sağlanabilir. Böylece öğrenciler istihdam kaygılarını yenebilir, mesleğe dair birinci ağızdan çalışma şartlarını öğrenebilir merak ettikleri konularda bilgi edinebilirler.
Okulun istihdam edilmeleri için kendilerine gerekli yeterlilikleri kazandırmalarına ilişkin öğrenci görüşleri alınıp, eksik yönler tamamlanmaya çalışılmalıdır.
KAYNAKÇA
Abak, H.(2009). Gençlerin İşsizlik Sorunu Ve Mesleki Eğitimin Önemi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Adıgüzel, O.C., Berk, Ş. (2009). Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde Yeni Arayışlar: Yeterliğe Dayalı Modüler Sistemin Değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 220-236.
Adıgüzel, O.C. (2009). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İşyeri Eğitimi Öğrenme Ürünlerinin Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (27), 115-128.
Ainsworth,J.W., Roscigno, V.J. (2005). Stratification, School-Work Linkages and Vocational Education. The University of North Carolina Press Social Forces, 84 (1), 259-275.
Aksoy, H. (Ağustos, 2003). Mesleki Eğitim ve Yetiştirmede Modeller. Web: http://education.ankara.edu.tr/~aksoy/model.htm. adresinden 07.09.2011’de alınmıştır. Alay, G. (2006). İlköğretim ve Orta Öğretim Kurumlarında Görev Yapan
Öğretmenlerin Performans Değerlendirme Sistemine İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Alkan, C. ve Doğan, H. ve Sezgin, İ., (1994) , Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları, S.157-158 ,
Alkan, C., Doğan, H. Ve Sezgin, İ. (1996). Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
Alkan, C., Doğan, H., Sezgin, İ. (1988). Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları. İstanbul: Alkım Yayınları
Alkan, C., Doğan, H., Sezgin, İ. (2001). Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları (1.baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Alparslan, Ebru (2004); 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu Uyarınca Kız Meslek Lisesi Öğrencilerine Yaptırılan İşletmelerde Mesleki Eğitimi Uygulamasının Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Altınok, V. (2008). Sanayi Alanında Ortaöğretim Kurumlarının (Meslek Liselerinin) Rolü. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 89-102.
Altun, S. (2007). Örgütlerde Performans Değerlendirme ve Polis Meslek Yüksek Okullarında Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yönetim Organizasyon Bilim Dalı, İstanbul.
Akşit, F. (2006). Performans Değerlendirmeye İlişkin Öğretmen Görüşleri (Bigadiç İlköğretim Öğretmenleri Örneği). Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi. (2) :76- 101.
Akyüz, Y. (2008). Türk Eğitim Tarihi M.Ö.100- M.S. (22.baskı). Ankara: Pegem Akademi
Anapa, S. (2008). Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitim. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Aykaç, N. (2002). Türkiye’de Ve Bazı Avrupa Birliği Ülkelerinde Mesleki Teknik Eğitim (Almanya, Fransa, İsviçre, İspanya, Yunanistan Örneği), Milli Eğitim Dergisi, (155-156).
Aytekin, A. (2005). Meslek Seçimini Etkileyen Sosyo- Ekonomik Ve Kültürel Faktörler Isparta Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. Barutçugil, İ. (2002). Eğitimcinin Eğitimi, İstanbul.
Baş, G., Kuzucu, O. (2010). Türkiye’de Mesleki ve Teknik Eğitim: Bir Model Önerisi.