İnsan kaynakları yönetiminin temel amacı insan gücünü en etkin ve en verimli şekilde çalıştırmaktır. Üretimden pazarlamaya kadar işletmede yapılan tüm işlerin etkinliği ve verimliliği çalışan personelin nitelik ve niceliğine bağlı olmaktadır. Bu nedenle insan kaynakları yönetimi, işlerin yürütülmesinde gereksinim duyulan personelin işe alınmasından çıkarılmasına kadar çalışan personelinin sorunlarının çözümünde etkili yol ve yöntemleri içeren, bütün bu eylemleri kapsamına alan bir fonksiyon (Sabuncuoğlu, 2000: 5) olarak değerlendirilmektedir. Bu fonksiyonların neticesinde insan kaynaklarına yüklenen sorumluluk bilinci en üst seviyeye çıkmaktadır. Bu sebeple, kaliteye en üst düzeyde ulaşmanın örgütteki insan kaynağının geliştirilip yöneltilmesine bağlı olduğu bilinciyle hareket eden insan kaynakları yönetimi, yönetimde insana değer vermek için uygun bir ortam oluşturulmasına aracı olma rolünü üstlenmek gereği duymaktadır (Açıkalın, 2000: 17).
Bir başka ifadeyle, insan kaynakları yönetiminin amacı, çalışanların işlerini en verimli ve tatminkar şekilde yapabileceği koşulları saptayarak, bunları örgüt başarısına uyumlu hale getirmektir. Örgüt yönetiminde, insana verilen değer arttıkça çalışanların verimi ve yapılan işlerin kalitesi artmaktadır (Yıldırım, 2000: 409). İnsan kaynakları yönetimi, işgörenlerin örgüte yönelik yardımlarını en üst seviyeye çıkaracak biçimde geliştirip örgütle bütünleştirilmesini temel alan (Aytaç, 1997: 249) bir yönetim biçimi olarak ele alınmaktadır.
Bu nedenle, insan kaynakları yönetiminin çalışanların verimlilik ve etkinliğini sağlayabilmesi için şu iki temel amacı karşılamayı ilke edinmesi gerekmektedir (Kozak, 1999: 9):
-Örgütte görev yapan insanların bilgi, yetenek ve becerilerini rasyonel biçimde kullanarak işletmeye katkılarını en üst düzeye çıkarmak
-Örgütte görev yapan kişilerin yaptıkları işten doyuma ulaşmalarını sağlamak
Bu iki amaca eklemeler yapmak gerekirse bunlar (Ivancevich ve Glueck, 1990: 2- 3):
-Örgütün amaçlarına erişmesine yardımcı olmak
-Örgütte iyi eğitilmiş ve motivasyonu sağlanmış kişilerin yerleştirilmesini organize etmek
-Yerleştirilen işgörene iş tatmini sağlamak
-İş hayatının kalitesini yükselterek işgörenlerin örgütte çalışmayı arzulamalarını sağlamak
-İnsan kaynakları politikalarından işgörenlerin haberdar olmalarını sağlamak
-Ahlaki politika ve davranışların uygulanmasını sağlamak
-Birey, gruplar, örgüt ve örgüt içi karşılıklı avantaj oluşturacak değişiklikleri sağlamaktır.
İnsan kaynakları yönetimi bu amaçlardan yalnızca birisine ulaşmak için çaba gösterirse, işletmede görev yapan insanları bir üretim aracı olarak görecektir. Oysa amaçların her biri, insan kaynakları yönetimi için gereklidir. Bir bütün halinde ele alındığında insanı bir üretim aracı olarak değil örgütle bütünleşmiş olarak örgüt için hareket eden bir unsur olarak görmek gerekir.
2. Halkla İlişkiler Birimi
Halkla ilişkiler, her türlü örgütsel yapı içinde rahat bir şekilde uygulama alanı bulabilmektedir. Fakat halkla ilişkilerin bir yönetim fonksiyonu olduğu ele alındığında asıl amacı; süreklilik, verimlilik, etkililik ve topluma hizmet gibi genel örgütsel hedeflerin gerçekleştirilmesine katkı sağlamak (Biber, 2003: 39) ve bu temel amaç doğrultusunda, halka örgüt hakkında inanılır ve güvenilir bilgiler vermek, hazırlanan çalışmalarla ilgili hedef kitleyi bilgilendirmektir. Bu sebeple, yapılan çalışmaların içeriğine uygun alınan
sonuçları denetlemekte ve hem örgüt personeline hem de iletişimde bulunduğu kişi ve gruplara yaptıkları faaliyetleri tanıtmaktadır (Gürüz, 1993: 32). Bir başka açıdan, halkla ilişkilerin amaçları örgüte iç ve dış çevresi arasında olumlu bir atmosfer oluşturmak ve devamlı iyi ilişkiler içinde bulunmak olarak değerlendirilmektedir. Buradan hareketle halkla ilişkilerin amaçlarını maddeler halinde aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür (Nazik ve Okur, 2000: 130-131):
-Halka örgüt ve yönetim ile ilgili bilgi vererek örgütün politikasını ve çalışmalarını benimsetmek, yönetime karşı halkta olumlu tutum ve davranışlar meydana getirmek
-İlgili kişi ve kuruluşlarla iletişim içinde olarak desteklerini kazanmak
-Hedef kitlelerden bilgi alarak daha sağlıklı ve devamlı ilişkiler kurarak çevreyle ilgili kararların etkinliğini artırmak
-Örgütün genel çevresine karşı sosyal sorumluluk üstlenmek
IPRA eğitim ve araştırma komitesi tarafından hazırlanan raporda Halkla ilişkilerin yukarıda belirtilen amaçlarına ek olarak (IPRA, 1987: 9-10):
-İleriye dönük olarak tahmin yapmak ve eğilimleri analiz etmek
-Kamuoyu, tutumları ve beklentileri yönelik olarak araştırma yapmak ve alınabilecek tedbirleri almak için yönetime tavsiyelerde bulunmak
-Doğru ve tam bilgi sahibi olabilmek için iki yönlü iletişim unsurlarını sürekli açık tutmak
-Örgüt içinde veya çevresinde oluşabilecek ihtilaflara çözüm getirmek ve yanlış anlamaların önüne geçmek
-Örgüt adına özel çıkarlarla kamu çıkarlarını uyuşturarak ortak hareket noktasında buluşturmak
-Endüstriyel ilişkiler noktasında örgüte yardımcı olmak ve örgüt lehine geliştirmek
-Örgüt adına verimli olabilecek elemanların istihdamını sağlamak ve elemanların örgüte sahip çıkmasını sağlayarak giriş çıkışları aza indirmek, böylelikle örgütte sürekliliği sağlamak
-Ürün veya hizmetlerin gelişimine katkıda bulunarak karlılığı maksimize etmeye çalışmak
-Örgüte uluslar arası ilişkilerde öncü olmak ve demokrasinin yürütülmesinde katkı sağlamak
-Örgütün kurumsal kimliğini geliştirmek ve hedef kitledeki oluşturulacak imaj çalışmalarına yardımcı olmak
3. İnsan Kaynakları Birimi ve Halkla İlişkiler Birimlerinin Örgütsel Amaçlar Açısından Karşılaştırılması
Örgütsel amaçlar açısından iki birim karşılaştırıldığında, insan kaynakları birimi, örgüt için gerekli olan işgörenin etkin ve verimli çalışmasını, işgörenin işe girişten işten çıkışına kadar tüm ihtiyaç ve sorunlarıyla ilgilenilmesini, örgüte yetenekli ve eğitimli insan kazandırmasını, işgörenin örgüt için çalışmasının teşvik edilmesini, örgütün insan kaynakları politikalarının işgörenlere bildirilmesini ayrıca örgüt işgören bütünleşmesinin sağlanmasını amaçlamaktadır. Yani, insan kaynakları birimi, örgütün işlerinin aksamaması için gerekli bir unsur olan işgücünün oluşturulmasını ve devamının sağlanmasını temel amaç olarak görmektedir.
Halkla ilişkiler birimi, hedef kitleye inanılır ve güvenilir veriler aktarılmasını, örgütün içinde bulunduğu durum ve yapacağı çalışmalarla ilgili hedef kitlenin bilgilendirilmesini, örgüt için oluşturulan olumlu havanın korunması veya oluşan olumsuz havanın olumluya çevrilmeye çalışılmasını, örgüt ve çevresiyle iyi ilişkiler içinde olunmasını, örgütün çevresine karşı sorumluluk bilinciyle hareket edilmesinin sağlanmasını, örgüt için ileriye dönük tahmin yürütülmesini, hedef kitleye yönelik araştırma yapılmasını, yapılan araştırma sonuçlarına göre örgüte tavsiyede bulunulmasını, iki yönlü iletişim kanallarının her zaman açık tutulmasını, örgütün kurumsal kimliği doğrultusunda oluşan imaj çalışmalarına destek olunmasını amaçlamaktadır. Yani, halkla ilişkiler birimi, örgütü ile hedef kitlesi arasında sürekli iletişim sağlanmasını ve örgütün bu iletişim aracılığıyla kendisini hedef kitlesine anlatmasını temel amaç olarak görmektedir.