Farklı Konakçılara Ait Ökse Otları (Viscum Album L.)’nın Silaj Kalitesinin belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma
4.2. Araştırma Sonuçları Ve Tartışma
4.2.9. Ökse Otu Silajlarının Organik Asit İçerikleri ve Flieg Puanı
Ökse otu silajlarının asetik asit (AA), bütirik asit (BA) ve laktik asit (LA) içerikleri ile KM ve pH esas alınarak hesaplanan Fliec puanı Çizelge 22’de verilmiştir.
Çizelge 22. Ökse Otu Silajlarının Organik Asit İçerikleri ve Flieg Puanı
Silajlar % AA % BA % LA* PH** FLIEC**
Armut 1.94 ± 0.36 -0.89 ± 0.33 1.83 ± 0.27a 5.57 ± 0.15a 54.14 ± 3.85b
Söğüt 1.94 ± 0.20 -0.94 ± 0.19 1.83 ± 0.18a 5.32 ± 0.11b 54.92 ± 5.43b
Ahlat 2.03 ± 0.62 -1.26 ± 0.49 1.38 ± 0.64b 5.22 ± 0.08b 70.14 ± 4.58a AA:Asetik asit, BA:Butirik asit, LA:Laktik asit
Aynı sütunda farklı harfle( a, b, c,….) gösterilen ortalamalar arasında fark vardır. *P<0.05 , **P<0.01
Ökse otu silajları fermentasyon özellikleri bakımından incelendiğinde AA ve BA bakımından silajlar arasında istatistiki önemli farklılığın olmadığı görülmektedir. Silajlar arasında en düşük LA içeriği ahlat ökse otu silajında elde edilmiştir (P<0.05). McDonald ve ark., (1991)’a göre silaj fermantasyonunun son ürünlerinden olan asetik, propiyonik ve bütrik asit gibi kısa zincirli uçucu yağ asitleri silajlardaki maya ve küf gelişimini engelleyerek silajlardaki aerobik bozulmayı önlemektedirler.
En yüksek Flieg puanı ahlat ökse otu silajında elde edilmiş ahlat ökse otu silajı ile diğerleri arasındaki fark önemli (P<0.01) bulunmuştur.
Sonuç olarak; konakçıların farklı olması ökse otlarının besin madde içeriklerinin de farklı olmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın sonuçları, Ökse otunun fazla olduğu dönemde silolanabileceğini ve ruminantlar için alternatif kaba yem olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
Kaynaklar
Akyıldız, R. 1984. Yemler Bilgisi Laboratuvar Klavuzu. A.Ü. Zir. Fak. Ders Kitabı:895 Uyg. Klav. 293. A.O.A.C..1990. Association of Official Analytical Chemists. Official Methods of analysis, 15th (Ed.),
Vol.1. AOAC, Washington, DC, 69-79.
Ashbell, G., Weinberg, Z. G. Azrieli, A. Hen, Y. and Horev, B. 1991. A simple system to study the aerobic deterioaration of silages. Canadian Agric. Eng., 33: 391-393.
Balabanlı, C., Karadoğan, T., 2009.Ökse otunun hayvan yemi olarak değerlendirme imkanları. SDÜ. Zir Fak. Yay. Isparta. .
Bate-Smith, E.C., 1975 Phytochemistry of proanthocyanidins. Phytochemistry, 14:1107-1113. doi:10.1016/0031-9422(75), ,5197-1.
Bourke, C., 2006. Canola poisoning risks. Grazing canola crops from 09.05.2008.wwwdpi.vic.gov.au/../FİLE Brassica%20tox,
Cai, Y., Benno, Y., Ogawa, M., Ohmomo, S., Kumai, S., Nakase,
Canpolat, Ö. Kalkan, H., Karaman, Ş., Filya, İ.,2010. Üzüm Posasının Yonca Silajlarında Karbonhidrat Kaynağı Olarak Kullanılma Olanakları. Kafkas Univ Vet Fak Derg. 16 (2): 269-276,
Denek, N., Can A., Tüfenk, Ş., 2004. Mısır sorgum ayçiçeği hasıllarına değişik katkı maddeleri katılmasının silaj kalitesi in vitro kuru madde sindirimine etkisi. Hr. Üniv. Zir.Fak. Derg. 8(2):1-10 Dubois, M., K. A. Giles, J. K. Hamilton, P. A. Rebes and F. Smith, 1956. Colorimetric method for
determination of sugars and related substances. Anal. Chem., 28: 350-356.
Düzgüneş, O. Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik MetodlarıII) A. Üniv.Zir.Fak. Yay:1021/295, Ankara,
Kılıç, A. 1986. Silo Yemleri. Bilgehan Basım evi, İzmir,
Lowry, O. H., N. J. Rosebrough, A. L. Farr, And R. J. 1951. Randall. Protein measurement with the Folin phenol reagent. J. Biol. Chem. 193: 265–275.
Madibela, O. 2000. Chemical composition and in vitro dry matter digestibility of four parasitic plants(Tapinanthus lugardii, Erianthenum ngamicum, Viscum rotindifolium, Viscum verrucosum) in Botswana. Animal Feed Sci. And Techn. 84:1, 97-106.
McDonald, L.,1981. A revised model for the estimation of protein degradability in the rumen. J. Agric. Sci. Camb. 96:251-252.
Markham R.. 1942. A steam distilation apparatus suitable for micro-kjeldahl analysis. Biochem. J., pp.36: 790.
Özdüven, M.I., Öğün, S., 2006. Yaş bira posası-ayçiçeği hasılı karışımı silajlarında fermentasyon özellikleri ve toklularda ham besin maddelerinin sindirilebilirliği üzerine etkileri. Tekirdağ Zir.Fak.derg. 16(5):751-756.
Özrenk, K. Gündoğdu, M., Kan, T., 2010. Van gölü havzası yerel armutları. Y.Y. Üniv. Tar.Bil.Derg.20(1):46-51.
Seale DR, Pahlow G, Spoelstra SF, Lindgren S, Dellaglio F, Lowe JF. 1990. Methods for the microbiological analysis of silage. Proceeding of the Eurobac Conference, 147, Uppsala,
Sengul, M., Yıldız, H., Güngör, N., Çetin, B., Eser, Z., Ercişli, S., 2009. Total Phenolic contenti antioxidant and antimicrobial activities of some medicinal plants. Pakistan J. Pharm. Sci. 22:102- 106.
Smith, K.F., Simpson,R.J., Oram,R.N., Lowe,K.F., Kelly, K.B., Evans, P.M., Humphreys, M.O., 1998. Australian J. Experimental Agriculture, 38:821-30.
Woolford, M.K., KK. Bolsen and L.A. Peart. 1982. Studies on the aerobic deterioration of whole crop cereal silages. J. Agric. Sci. Camb. 98: 529.
73
Çiğ İnek Sütlerinde Somatik Hücre Sayısı, Süt Kompozisyonu ve Mastitis Etkeni Mikroorganizmaların İdentifikasyonu
Abdulkerim Diler1, Alper Baran1, Ahmet Erdoğan2
1
Atatürk Üniversitesi, Hınıs M.Y.O., Laborant ve Veteriner Sağlık Bölümü, Hınıs, Erzurum
2
Atatürk Üniversitesi, Erzurum Meslek Yüksekokulu, Gıda İşleme Bölümü, Erzurum
Özet
Subklinik mastitis süt ve memede gözle görülebilir bir değişiklik olmaksızın süt veriminde azalma, somatik hücre, süt kompozisyonu ve bakteri sayısındaki değişmelerden karekterize edilen bir hastalıktır. Subklinik mastitisin teşhisinde Somatik hücre sayısı ve mikroorganizma yoğunluğu kullanılan metotlardır. Bu çalışmada, yüksek rakım ve soğuk kış şartlarında yetiştirilen süt sığırlarında Somatik Hücre Sayısı (SHS), süt kompozisyonu, mikroorganizma yoğunluğunun tespiti ve bu faktörler arasındaki ilişkininin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çiğ süt örneklerinin somatik hücre sayısı (LogSHS), toplam bakteri sayısı (LogTBS) ve toplam stafilokok sayısı (LogTSS) sırasıyla; 5,35 ± 0,07 SCC/ml, 2,97 ± 0,19 cfu/ml ve 2,62 ± 0,21 cfu/ml olarak belirlenmiştir. Süt örneklerinden İzole edilen stafilokok türlerinden %39,5 S. Chromogenes, %32,6 S. Aureus, %16,3 S. Epidermidis, %2,3 S. Equorum, %2,3 S. Hominis, %2,3 S. Warneri, %2,3 S. Haemolyticus, %2,3 S. Xylosus olarak identifiye edilmiştir. Yapılan korelasyon analizi sonucunda LogSHS ile LogTBS, LogTSS, süt yağı, yağsız kuru madde, protein, laktoz, yoğunluk ve kül arasında çok önemli bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Süt Sığırı, Somatik Hücre Sayısı, Süt Kompozisyonu, Mastitis, Stafilokok ssp.
Somatic Cell Counts, Milk Composition and Bacterial Count in Raw Cow Milk and İdentification of Pathogenic Microorganisms Causing Mastitis
Abstract
Subclinical mastitis is characterized by decreased milk production, altered composition of the secretion, and presence of bacteria, but without any visible changes in milk and udder. For subclinical mastitis diagnosis, tests including SCC and microbial culture-based methods are used. In this study, it was aimed to determine somatic cell count (SCC), milk composition, bacterial counts and the relationship between that factors in milk samples of dairy cows reared in high altitude and cold climatic conditions. The means and standard errors of somatic cell count (LogSHS), total bacteria count (LogTBC) and total
stafilococcus count (LogSTSC); 5,35 ± 0,07 SCC/ml, 2,97 ± 0,19 cfu/ml ve 2,62 ± 0,21 cfu/ml
respectively. Stafilococcus bacterial strains isolated from the milk samples were 39,5% S. Chromogenes, 32,6% S. Aureus, 16,3% S. Epidermidis, 2,3% S. Equorum, 2,3% S. Hominis, 2,3% S. Warneri, 2,3% S.
Haemolyticus, 2,3% S. Xylosus. A highly significant correlation was found to be between LogSCC and
LogTBC, LogTSC, milk fat, non-fat dry matter, protein, lactose, density, ash.
Key Words: Dairy Cows, Somatic Cell Count, Milk Composition, Mastitis, Stafilococcus ssp.
Giriş
Mastitis özelliklede subklinik formu dünya üzerinde oldukça yaygın ve zararlı bir meme dokusu iltihabıdır (Park et.al.(2007). Subklinik mastitis süt ve memede gözle görülebilir bir değişiklik olmaksızın süt veriminde azalma, somatik hücre, süt kompozisyonu ve bakteri sayısındaki değişmelerden karekterize edilen bir meme dokusu enfeksiyonudur. Sağmal hayvanlarda mastitis patolojik, genetik, psikolojik ve
çevresel faktörlerin neden olduğu çok yönlü bir hastalıktır (Sentitula et.al.(2012). Mastitis verim düşüklüğü ve tedavi masrafları nedeniyle de işletmede önemli ekonomik kayıplara neden olabilir (Gröhn et.al.(2004).
Meme doku enfeksiyonlarını devamlı izlemek sürü sağlığı ve süt kalitesini korumak için çok önemlidir. Rutin taramalar genellikle pahalı ve zaman alıcıdır (Schukken et al. (2003). Günümüzde somatik hücre sayısı (SHS) sürü düzeyinde meme enfeksiyonlarının gözlemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır (Malek et al. (2011).
Somatik hücre sayısının 200.000 hücre/ml eşik değerinin üzerine çıkması enfeksiyonun başladığının bir göstergesidir (Sargeant et. al. (2001)). Avrupa Birliği kriterlerine (Health and Hygiene Directive 92/46/EEC) göre çiğ ve ısıl işlem görmüş sütte SHS’nın 1 mililitrede 400.000’den az olması gerekmektedir. Türk Gıda Kodeksinde ise çiğ ve ısıl işlem görmüş sütler ile ilgili olarak somatik hücre sayısının bir mililitrede 500.000 adetten az olması gerektiği ifade edilmiştir (Çoban ve ark. (2007)).
Yüksek SHS ve bakteri yoğunluğu süt veriminde düşüşlerle ve süt kompozisyonun özelliklede süt yağı, laktoz ve protein oranın azalması ile çok yakından ilişkilidir. Meme epitel hücrelerinin bakteriler tarafından zarar görmesi süt bileşenlerinin sentezlenme kabiliyetinin azalması ile sonuçlanmaktadır (Park et.al.(2007)..
Bu çalışmada, yüksek rakım ve soğuk kış şartlarında yetiştirilen süt sığırlarında Somatik Hücre Sayısı (SHS), süt kompozisyonu, mikroorganizma yoğunluğunun tespiti ve bu faktörler arasındaki ilişkininin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Materyal ve Metod
Bu çalışma Hınıs merkez ve çevre köylerinde aile tipi işletmelerde yürütülmüştür. Araştırmada toplam 212 süt numunesi kullanılmıştır. İşletmeler ziyaret edilerek laktasyondaki ineklerin her meme başından süt örnekleri 200 ml’lik steril kaplar içerisine alınmıştır. Örnekler alınmadan NMC’nin belirlediği kriterlere uygun bir şekilde önce memeler yıkanmış ve uygun bir antiseptikle ile dezenfekte edilmiştir.
Süt örneklerinin süt kompozisyonu (YKM, yağ, protein oranı vb.) süt analiz cihazı Lactoscan MCC ile SHS ise Deleval DDC SHS cihazı ile yapılmıştır. Örneklerdeki Toplam Bakteri Sayısı (TBS) 2 seri dilüsyon ile incelenmiştir. Süt örnekleri fizyolojik tuzlu su (FTS) kullanılarak 2 seri dilüsyonla seyreltilmiş ve PCA’da yayma plak metoduyla 2 kez ekim gerçekleştirilmiştir. Her numune için 37 C’lik bir inkübasyon sıcaklığı ile 24-48 saat sonra toplam 4 petri kutusunda koloniler sayılmıştır. (Desmasures et al. 1997). Toplam stafilokok/mikrokok sayısı baird parker agar (BPA) ile tespit edilmiştir. Somatik hücre sayısı 500.000’in üzerinde olan süt numunelerinden elde edilmiş BPA’daki stafilokok/mikrokoklar lardan rastgele seçimle yapılan 43 izolat katalaz, oksidaz ve koagülaz testine tabi tutulmuş ve izolatların kanlı agara ekimi yapılmıştır. Kanlı agarda üreyen stafilokok/mikrokoklar’ın VİTEK 2 Compact system kullanılarak tür ayrımı yapılmıştır (Matthews et al. 1990).
Araştırmada incelenen özellikler ile ilgili olarak elde edilen veriler SPSS-18 programında Genel Linear Modelde Multi Varyete Analiz Metodu kullanılarak analiz edilmiştir. SHS, TBS ve TSS verilerinde logaritmik transformasyon yapılmıştır.
Bulgular ve Tartışma
Araştırmada kullanılan 212 baş Esmer, melez ve DAK ineğin sütlerine ait LogSHS, LogTBS ve LogTSS sayıları arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak önemsiz (P>0.05) bulunmuştur (Tablo 1). Esmer ırkı ineklerin daha yüksek LogSHS sahip
75
olduğu görülmüştür. Bazı ırkların mastitise karşı daha hassas olduğu bu nedenle de sütlerindeki SHS’nın farklılık gösterebileceği bilinmektedir.
Benzer şekilde Rişvanlı ve Kalkan (2002) ırklara göre, CMT, hücre sayıları ve mikrobiyolojik üreme sonuçları karşılaştırıldığında, CMT (+) ve sütlerinde mikrobiyolojik üreme olan Esmeri ırkı hayvanların SHS’ları diğer ırklara nazaran daha fazla bildirmiştir. Diğer taraftan Patır ve ark. (2010) Erzurum ilinde yetiştirilen yerli ırklardan elde edilen çiğ inek sütlerinde somatik hücre sayısının oldukça yüksek olduğunu ifade etmiştir.
Tablo 1. Log SHS, Log TBS ve Log TSS’na ait en küçük kareler ortalamaları ve standart hataları Varyasyon Kaynakları N Log SHS (Hücre/ml) x ± Sx Log TBS (Hücre/ml) x ± Sx Log TSS (Hücre/ml) x ± Sx Genel Ortalama 212 5,35 0,07 2,97 0,19 2,62 0,21 Hayvan Irkı ÖS ÖS ÖS Esmer 12 5,41 0,15 2,97 0,41 2,53 0,45 Melez 117 5,31 0,06 2,97 0,18 2,60 0,20 DAK 83 5,33 0,07 2,98 0,19 2,73 0,21
Somatik Hücre Sayısı ** ** **
≤200.000 146 4,40 0,07 2,44 0,18 1,73 0,20 200.000≤500.000 32 5,51 0,10 3,44 0,28 3,30 0,31 500.000 ≤ 34 6,13 0,10 3,04 0,28 2,82 0,31 Laktasyon Sırası ÖS ÖS ÖS 1 31 5,29 0,10 2,77 0,29 2,34 0,32 2 ≤ 181 5,40 0,06 3,18 0,16 2,89 0,18
*: P<0,05; **: P<0,01, ÖS: önemsiz, SHS: somatik hücre sayısı, TBS: toplam bakteri sayısı, TSS: toplam stafilokok sayısı
İncelenen örneklerin 146 tanesinde (%69) somatik hücre sayısının, 200.000 hücre/ml den daha az, 32 tanesinin (%15) 200.000-5000.000 hücre/ml arasında ve 34 tanesinin de (%16) 5000.000 hücre/ml’ den fazla olduğu, LogSHS’nin artmasına paralel olarak LogTBS ve LogTSS’nın da artığı belirlendi (Tablo 1). Bu sonuçalar enfekte hayvanlarda somatik hücre sayısının daha yüksek olduğunu ifade eden Schepers et al. (1997), Moroni et al. (2006), Ogola et al. (2007) ve Malek et al. (2011)’in bulgularıyla uyum içerisindedir.
Süt örneklerinden izole edilen stafilokok türlerinden %39,5 S. Chromogenes, %32,6 S. Aureus, %16,3 S. Epidermidis, %2,3 S. Equorum, %2,3 S. Hominis, %2,3 S. Warneri, %2,3 S. Haemolyticus, %2,3 S. Xylosus olarak identifiye edilmiştir.
Elde edilen SHS değerinin Hınıs/Erzurum da üretilen çiğ inek sütlerinin % 84’ ünün Türk Gıda Kodeksi’nde önerilen değere (en fazla 500.000 hücre/ml) uygunluk gösterdiği görülmektedir. Ancak 500.000 hücre/ml in altında SHS’na sahip hayvanlardan da stafilokok spp.’nin izole edildiği Tablo 1’de görülmektedir. Bu hayvanlarda subklinik mastitisin olma olasılığı bulunmaktadır. Benzer şekilde 500.000/ml’den daha az hücre sayısına sahip sütleri de normal olarak kabul eden Alaçam ve ark. bu sütlerde Coryn. bovis, Cory. pyogenes ve Staph. aures etkenleri izole etmiştir. Diğer bir çalışmada Nizamlıoğlu ve ark. normal olarak kabul edilen
hayvanların sütlerinde de Staph. aureus, Klepsiella pneumania, Corynabacterium spp ürediğini bildirmişlerdir.
Bu çalışmada bulunan SHS ortalamaları, Türkiye koşullarında daha önce yapılan çalışmalarda (Kaya ve ark., 2001; Göncü ve Özkütük, 2002; Atakan (2006); Koç 2006; Çoban ve ark. (2007); Patır ve ark. (2010)) bulunan SHS ortalamalarına göre düşük, Önal ve Özder (2007)’in bildirdiği değerlere benzer bulunmuştur.
Laktasyon sırası LogSHS, LogTBS ve LogTSS’nı etkilememiştir. Benzer şekilde Rişvanlı ve Kalkan (2002) hayvanların yaşına göre gruplar arasında istatistiki yönden önemli herhangi bir farkın olmadığı tespit edilmiştir. Diğer taraftan birçok araştırıcı laktasyon sırasının önemli olduğunu bildirmiştir (Bartlett et al. (1990); Çoban ve ark. (2007); Zhang et al. (1994); Singh ve Ludri (2001)).
Araştırmamızda elde edilen süt kompozisyonuna ait ortalamalar Tablo 2’de de sunulmuştur. Hayvan ırkları ve Laktasyon sırasının etkisi bakımından farklılıklar sadece pH bakımından önemli diğer süt bileşenleri bakımından ise önemsiz bulunmuştur. Somatik hücre sayısının süt kompozisyonu üzerine etkisi % yağsız kuru madde, % yoğunluk, % yağ, % protein ve % laktoz oranında çok önemli (P<0,01), % kül verimi bakımından önemli (P<0,05), süt pH’sı ise önemsiz tespit edilmiştir.
Tablo 2. Alınan numunelerin süt kompozisyonuna ait en küçük kareler ortalamaları ve standart hataları (%)
Varyasyon Kaynakları N Yağsız KM x ± Sx Yoğunluk x ± Sx Süt Yağı x ± Sx Protein x ± Sx Laktoz x ± Sx Kül x ± Sx pH x ± Sx Genel Ortalama 212 8,83 0,11 27,04 0,50 4,96 0,28 2,96 0,04 4,19 0,06 0,74 0,01 6,30 0,09 Hayvan Irkı ÖS ÖS ÖS ÖS ÖS ÖS * Esmer 12 8,63 0,24 26,17 1,07 4,95 0,59 2,89 0,09 4,08 0,13 0,73 0,02 6,54 0,19 Melez 117 8,97 0,11 27,66 0,47 4,85 0,26 3,01 0,04 4,26 0,06 0,75 0,01 6,08 0,08 DAK 83 8,88 0,11 27,28 0,50 5,08 0,28 2,98 0,04 4,22 0,06 0,75 0,01 6,29 0,09
Somatik Hücre Sayısı ** ** ** ** ** * ÖS ≤200.000 146 9,19 0,11 29,23 0,48 3,75 0,27 3,08 0,04 4,40 0,06 0,76 0,01 6,33 0,09 200.000≤500.000 32 8,63 0,17 26,16 0,73 5,10 0,40 2,89 0,06 4,08 0,09 0,73 0,01 6,33 0,13 500.000≤ 34 8,67 0,17 25,73 0,74 6,03 0,41 2,91 0,06 4,08 0,09 0,74 0,01 6,26 0,13 Laktasyon Sırası ÖS ÖS ÖS ÖS ÖS ÖS * 1 31 8,93 0,17 27,40 0,75 4,99 0,41 3,00 0,06 4,24 0,09 0,75 0,01 6,15 0,14 2≤ 181 8,73 0,09 26,67 0,42 4,92 0,23 2,92 0,03 4,13 0,05 0,73 0,01 6,46 0,08
Sütte somatik hücre sayısı mastitise bağlı olarak artması süt kompozisyonunda değişikliklere sebep olmakta ve kalitesini düşürmektedir. Tablo 2’de Somatik hücre sayısı arttıkça yağsız kuru madde, yoğunluk, laktoz, protein ve kül veriminde azalış, yağ oranında ise artış olduğu görülmektedir.
Literatürde sütte somatik hücre sayısının artmasıyla sütün yağ, protein, laktoz ve toplam kuru madde muhtevalarının önemli derecede azaldığı (Schukken et. al.(1992); Félix et al. (2005); Moroni et. al.(2006)), buna kaşın protein ve yağ oranın arttığını bu farklılıkların ise önemli olduğunu (Park et. al. (2007)) veya protein oranında az bir artışın (Schukken et. al.(1992)) olduğunu ifade eden farklı bulgular bulunmaktadır.
LogSHS ile LogTBS, LogTSS, YKM, yoğunluk, protein, laktoz ve kül içeriği arasındaki korelasyon katsayıları matrisi Tablo 3’de verilmiştir.
Log SHS ile LogTBS, LogTSS arasında pozitif yönde, YKM, yoğunluk, protein, laktoz ve kül içeriği bakımından negatif yönde çok önemli korelasyon bulunmuştur. Benzer şekilde Kaşıkçı et al. (2012) SHS ile TBS arasında pozitif yönde, yoğunluk oranında ise negatif yönde önemli korelasyon bulunduğunu bildirmiştir. Bu
77
bulguların aksine Önal ve Özder (2007) Log SHS ile yağ ve YKM oranı arasında önemsiz korelasyon, protein oranı ile ise pozitif korelasyon olduğunu ifade etmiştir.
Tablo 3. Tüm faktörler için korelasyon katsayılar matrisi
LogTBS LogTSS YKM Yoğunluk Protein Laktoz Kül Log SHS Kor Katsayısı (r) 0,32** 0,38** -0,39** -0,51** -0,36** -0,42** -0,24**
Önemlilik (p) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Toplam (N) 212,00 212,00 212,00 212,00 212,00 212,00 212,00 Log TBS Kor Katsayısı (r) 1,00 0,53** -0,16* -0,17** -0,15* -0,16* -0,13*
Önemlilik (p) 0,00 0,02 0,01 0,03 0,02 0,05
Toplam (N) 212,00 212,00 212,00 212,00 212,00 212,00 212,00 Log TSS Kor Katsayısı (r) 1,00 -0,13 -0,15* -0,13 -0,14* -0,11
Önemlilik (p) 0,05 0,03 0,06 0,05 0,11
Toplam (N) 212,00 212,00 212,00 212,00 212,00 212,00 Sonuç olarak; Log SHS ile LogTBS, LogTSS arasında pozitif yönde önemli korelasyon bulunması subklinik mastitisin bir göstergesi olarak ve mastitis kontrol programının etkinliğini değerlendirme açısından kullanılabilir.
Kaynakça
Alaçam E, Nizamlıoğlu M, Erganiş O (1988): İneklerde Subklinik Mastitislerin Tanısı Amacıyla Süt Ve Kanda Prostaglandin F2 Alfa İle Bazı Mikrobiyolojik, Hücresel Ve Biyokimyasal Değerlerin Araştırılması. Doğa T. Vet. Hay. Derg., 12, 1: 11-15.
Bartlett, Pc., Miller, G.Y., Anderson. Cr. And Kirk, J.H., 1990. Milk Production And Somatic Cell Counts İnmichigan Dairy Herds. J. Dairy Sci. 73: 2794-2800.
Çoban, O., Sabuncuoğlu, N., Tüzemen, N.: Siyah Alaca Ve Esmer İneklerde Somatik Hücre Sayısına Çeşitli Faktörlerin Etkisi. Lalahan Hay. Araş.Enstitüsü Dergisi 47 (1) 15-20.
Desmasures, F. Bazin And M. Gue´Guen, 1997. Microbiological Composition of Raw Milk From Selected Farms İn The Camembert Region of Normandy, Journal of Applied Microbiology Félix, B. V. F., José, M. A., Soares, N. E., Nonato, O. A., Pereira, O. J., Soares, N. R. B., Garcia, M.
J. R. Ve Werner, T. L., 2005. Contagem Celular Somática: Relação Com A Composição Centesimal Do Leite E Período Do Ano No Estado De 28 Goiás. Cienc. Eriģim: Http://Www.Doaj.Org/Abstract?İd=119053&Toc=Y (08.02.2013)
Göncü Ve Özkütük, 2002; Göncü Ve Özkütük (2002) Adana Entansif Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Yetiştirilen Saf Ve Melez Siyah Alaca İnek Sütlerinde Somatik Hücre Sayısına Etki Eden Faktörler Ve Mastitis İle İlişkisi. Hayvansal Üretim 43(2): 44-53.
Gröhn Y. T., D. J. Wilson, R. N. Gonza´ Lez, J. A. Hertl,H. Schulte, G. Bennett, And Y. H. Schukken, 2004. Effect of Pathogen-Specific Clinical Mastitis on Milk Yield İn Dairy Cows. J. Dairy Sci. 87:3358
Kaşıkcı, G., Cetin, Ö., Bingol, E.B.,Gunduz, M. C., 2012. Relations Between Electrical Conductivity, Somatic Cell Count, California Mastitis Test And Some Quality Parameters İn The Diagnosis of Subclinical Mastitis İn Dairy Cows Turk. J. Vet. Anim. Sci.; 36(1): 49-55
Kaya, A., Uzmay, C., Kaya, Ġ. Ve Kesenkaģ, H., 2001. Ġzmir Ġli Holstein Damızlık Süt Sığırı Yetiģtirici Birliği Ġģletmelerinde Mastitisin Yaygınlık Düzeyi Ve Etkileyen Etmenler Üzerine Araģtırmalar. Iı. Mastitisin Yaygınlık Düzeyi. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 38 (1): 63- 70.
Koç, A., 2006. Aydın İlinde Yetiştirilen Siyah-Alaca Ve Esmer Irkı Sığırların Laktasyon Sütverimleri Ve Somatik Hücre Sayıları. Hayvansal Üretim 47(2): 1-8, 2006
Malek Dos Reis C. B., J. R. Barreiro , J. F. G. Moreno , M. A. F. Porcionato , And M. V. Santos,2011.Evaluation of Somatic Cell Count Thresholds To Detect Subclinical Mastitis İn Gyr Cows. J. Dairy Sci. 94
Matthews Kr, Oliver Sp, King Sh., 1990. Journal of Clınıcal Mıcrobıology, Comparison of Vitek Gram- Positive Identification System With Apı Staph-Trac System For Species Identification of Staphylococci of Bovine Origin, 83, 53–58.
Moroni, P., C. Sgoifo Rossi, G. Pisoni, V. Bronzo, B. Castiglioni, AndP. J. Boettcher. 2006. Relationships Between Somatic Cell Count And İntramammary İnfections İn Buffaloes. J. Dairy Sci. 89:998
Nizamlıoğlu M, Kalaycıoğlu L, Dinç Da, Erganiş O, Özeren F (1992): İneklerde Subklinik Mastitislerin Erken Teşhisi Amacıyla Sütte N-Asetil B-D Glukozaminidaz (Nagase) Enzim Aktivitesinin Tayini. S.Ü. Vet. Fak. Derg., 8, 2: 60-63.
Ogola, H., A. Shitandi, And J. Nanua. 2007. Effect of Mastitis on Milk Compositional Quality. J. Vet. Sci. 8:237–242.
Önal, A. R. Ve Özder, M., 2007. Trakya’da Özel Bir Süt İşleme Tesisi Tarafından Değerlendirilen Çiğ Sütlerin Somatik Hücre Sayısı Ve Bazı Bileşenlerinin Tespiti. Tekirdağ Ziraat
Fakültesi Dergisi 4(2)
Park, Y.K., Koo, H.C., Kim, S.H., Hwang, S.Y., Jung, W.K., Kim, J.M., Shin, S., Kim, R.T. And Park, Y.H., 2007. The Analysis of Milk Components And Pathogenic Bacteria İsolated From Bovine Raw Milk İn Korea. Journal of Dairy Science, 90 (12), 5405–5414
Patır Ve Ark. (2010) Patır, B., Can, Ö.P., Gürses, M., 2010. Farklı İllerden Toplanan Çiğ İnek Sütlerinde Somatik Hücre Sayıları. F.Ü.Sağ.Bil.Vet.Derg. 24 (2): 87 - 91
Rişvanlı Ve Kalkan (2002) Rişvanlı, A., Kalkan, C., 2002. Sütçü İneklerde Yaş Ve Irkın Subklinik Mastitisli Memelerin Sütlerindeki Somatik Hücre Sayıları İle Mikrobiyolojik İzolasyon Oranlarına Etkisi Yyü. Vet. Fak. Derg. 2002,13(1-2):84-87
Sargeant, J. M., K. E. Leslie, J. E. Shirley, B. J. Pulkrabek, And G. H. Lim. 2001. Sensitivity And Specificity of Somatic Cell Count And California Mastitis Test For İdentifying İntramammary İnfection İn Early Lactation. J. Dairy Sci. 84:2018–2024.
Schukken, Y. H., D. J. Wilson, F. Welcome, L. Garrison-Tikofsky, And R. N. Gonzalez. 2003. Monitoring Udder Health And Milk Quality Using Somatic Cell Counts. Vet. Res. 34:579– 596.
Schepers, A. J., T. J. G. M. Lam, Y. H. Schukken, J. B. M. Wilmink, And W. J. A. Hanekamp. 1997. Estimation of Variance Components For Somatic Cell Counts To Determine Thresholds For Uninfected Quarters. J. Dairy Sci. 80:1833–1840.
Sentitulab. R. Yadav Ravinder Kumar, 2012. Incidence of Staphylococci And Streptococci During Winter İn Mastitic Milk of Sahiwal Cow And Murrah Buffaloes. Indian J Microbiol (Apr–June 2012) 52(2):153–159
Singh, M. And Ludri, R. S. 2001. Influence of Stages of Lactation, Parity And Season on Somatic Cell Counts İn Cows. Asian-Aust. J. H İ M . Sci., 14: 1775.
Zhang, W.C., Dekkers, J.C.M., Banos, G. And Burnside, E.B. 1994. Adjustment Factors And Genetic Evaluation For Somatic Cell Score And Relationships With Other Traits of Canadian Holsteins. J. Dairy Sci., 77: 659-665.
79