Kamuoylarının ülke yönetiminde giderek daha etkili hale gelmesi çağımızda klasik anlamdaki diplomasinin yanı sıra kültürel diplomasiyi dış politikanın sıkça başvurulan bir aracı haline getirmiştir. Ancak tahmin edileceği gibi kültürel diplomasi daha çok bölgesel ve küresel hedefleri olan devletlerin amaçlarına ulaşmak için başvurdukları bir yöntemdir. Dünya kamuoyunda olumlu bir imaj yaratmak ve prestijini artırmak amacıyla Çin kültürel diplomasiyi etkin bir dış politika aracı olarak kullanmaktadır.
Çin ekonomik büyümesiyle paralel olarak özellikle 2000 sonrasında kültürel diplomasiye yatırım yapmaya başlamıştır. Kültürel diplomasi dil öğrenimi, olimpiyatlar, EXPO, sanat, popüler kültür, film/dizi endüstrisi, medya, öğrenci değişimi ve turizm gibi çok farklı alanlarda düzenlenebilmektedir. Çin bu unsurların
410 Gieg,s. 239.
115 hepsinden yararlanmaktadır. Ancak tezimizde dil öğrenimi, öğrenci değişimi ve medya araçlarının kullanımı üzerinde durulacaktır.
Konfüçyüs Enstitüsü: Nye’e göre kültür yumuşak gücün başlıca kaynaklarından biridir.411 2004 yılında Seul’da hizmete açılmış olan Konfüçyüs Enstitüleri Çin’in kültür ihracı için uyguladığı birkaç yöntemden biridir. Ekim 2016’deki verilere göre dünya genelinde bu enstitülerin sayısı 500’e ulaşmıştır. Bunların dağılımı şu şekildedir: Avrupa 169, Amerika 157, Asya 110, Afrika 46, Okyanusya 18’dir.412 Anlaşılacağı üzere, Çin kültür yoluyla yumuşak güç uygulamasını Asya ve Afrika gibi az gelişmiş bölgelerden ziyade Avrupa ve Amerika gibi gelişmiş bölgelerde yoğunlaştırmaktadır. Konfüçyüs Enstitüleri’nde milyonlarca öğrenci Çin dili, kültürü ve tarihi üzerine eğitim almaktadır. Anlaşılacağı gibi Konfüçyüs Enstitüleri ile Çince’nin uluslararası alanda yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Bir diğer amaç ise Mandarin Dili’ni, Tayvan Çincesi karşısında baskın kılmaktır.413 Programın daha da geliştirilmesi öngörülmektedir.414
Öğrenci Değişimi Programları: Bir zamanlar Büyük Britanya ya da ABD’nin uyguladığı politikaya benzer şekilde Çin, eğitim aracılığıyla geleceğin yabancı elitleri üzerinde etki kurmaya çalışmaktadır.415 Zira uzun süre bir ülkede eğitim görmek, insanların o ülkeye karşı yakınlık duymasını sağlayabilmektedir. Ayrıca dostluklar geliştirilebilmektedir. Bu sebeple hükümet yabancı öğrencilerin Çin’de eğitim görebilmeleri için dünya genelinde çok sayıda burs vermektedir.416 Buna ek olarak Çin bugün için yurtdışına en fazla öğrenci gönderen ülke statüsündedir. Yurtdışındaki Çinli öğrencilerin eğitiminden sorumlu Pekin Uluslararası Eğitim İşbirliği (Education International Cooperation) kurumunun açıklamalarına göre 2013 yılında eğitimini
411 Nye, s. 59.
412 “Konfuzius İnstitute” (Erişim), http://english.hanban.org/node_10971.htm, 27 Ekim 2016.
413 Stifter, s. 44.
414 Haefliger, “Konfuzius-İnstitute: Chinas “Soft Power” in Afrika…”
415 Stifler, s. 43.
416 Stifter, s. 43.
116 yurtdışında sürdüren Çinliler’in sayısı 450.000’in üzerindeydi. 2014 için ise bu sayının yarım milyonu aşması beklenmektedir. Aynı rapora göre 450.000 öğrenciden %62 si Yüksek Lisans ve %29’u Lisans eğitimi almaktadır. Gençlerin yaklaşık %7’si ise yüksekokul eğitimi için yurtdışında bulunduğu belirtilmektedir.417 Çin bu uygulamayla, politikalarını yurtdışında daha anlaşılır kılabilme şansını kullanmaktadır. Yarım milyonun üzerinde gayri resmi temsilci, Çin siyasetini, tarihini ve kültürünü doğrudan aktarabilmektedir. Kurulan arkadaşlıklar vesilesi ile Çin’e ayrıca sempati kazandırılmaktadır. Geleceğin elit tabakasını oluşturacak olan bu kişiler, Çin’in büyümesini sürdürecek önemli bilgi ve deneyimlerle dönmektedirler.418
Çin Medyasının Uluslararasılaştırılması: Çin medyası tüm dünyaya ulaşmış durumdadır.419 Çin hükümeti, dünyada oluşan Çin korkusunu bertaraf etmek ve gelişen olayları dünya toplumuna kendi bakış açısından aktarabilmek amacıyla 2009-2012 yılları arasında yazılı, işitsel ve görsel medyaya yaklaşık 8.7 milyar dolar yatırım yapmıştır. China Daily isimli günlük gazete 2009 yılının ilk aylarından bu yana ABD’de yayın yapmakta ve Aralık 2010’dan itibaren de haftalık Avrupa yayını yapmaktadır. Dahası gazete 2012 yılından itibaren Afrika yayınına da başlamıştır.
CCTV isimli televizyon kanalı ise 2009’dan bu yana İngilizce, Rusça, İspanyolca ve Fransızca’nın yanı sıra Arapça yayını da yapmaktadır. Radyo kanalı CRI ise 43 dil ve şivede yayın yapmaktadır. Haziran 2010’da devlet televizyonu Xinhua 7/24 İngilizce yayın yapan CNC kanalını hizmete açmıştır. Xinhua-Başkanı Li Congjun’e göre kanalın amacı: "Dünyaya Çin persektifinden uluslararası bir bakışı yansıtmaktır.”420
Bu yumuşak güç stratejisi özellikle Afrika’daki kalkınmakta olan ülkelerde etkili olmaktadır. Batı medyası Afrika’dan çekilirken, Çin faaliyetlerini giderek yoğunlaştırmaktadır. Sadece Xinhua’nın kıtada 20 ofisi bulunmaktadır. Dahası Çin
417 “Eine halbe Million Chinesen studieren im Ausland”, 17 Aralık 2013, (Erişim), http://german.china.org.cn/china/2013-12/17/content_30922360.htm, 25 Şubat 2014.
418 2012 yılında eğitimini tamamlamış olarak Çin’e dönen öğrenciler %70 ‘in üzerindeydi.“Eine halbe Million Chinesen studieren…”,
419 Joshua Kurlantzick, 2007, s. 62. Stifter, s. 57.
420 Wang Dandan, "Das westliche Meinungsmonopol knacken", 2012, (Erişim), https://cms.ifa.de/pub/kulturaustausch/archiv/ausgaben-2012/am-mittelmeer/soft-power-und-journalismus/das-westliche-meinungsmonopol-knacken, 15 Şubat 2013.
117 hükümeti Afrika’da yatırım yapmak isteyen Çin menşeli telekomünikasyon şirketlerini desteklemektedir. Ayrıca Afrika medyasına teknik destek sunulmaktadır.
2004 yılından bu yana ise Afrikalı gazeteci ve medya mensupları eğitim için Çin’e davet edilmektedir.421
Elbette Batı’daki önyargıyı değiştirmek için Batılı ülkeler de bu programa dâhil edilmektedir. Çinli gazeteciler bir yandan değişim programlarına katılmakta, diğer yandan ise artan oranda batılı gazeteciler Çin medyası için çalışmaktadırlar. Bu şekilde örneğin İngilizce yayın yapan CCTV9 kanalında Batılı moderatörler yayını sunmaktadır. Xinhua da çok sayıda yerel televizyoncu ile çalışmaktadır. Zira küresel bir izleyici kitlesine ulaşmak için temel olarak değerlendirilen Batılı haber standartlarının elde edilmesi şarttır.422