BÖLÜM III. VERİ ANALİZİ, BULGULAR VE YORUM
3.4. Çevirmenlerin Uzmanlık Alanlarına Göre Duygusal Zekâ Boyutlarına
Çevirmenlere çeviri piyasasında hangi uzmanlık alanı ya da alanlarda çalıştıkları sorulmuş ve bir veya birden fazla seçenek işaretlemeleri istenmiştir. Duygusal Zekâ ortalamaları her bir uzmanlık alanı için ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Çevirmenlerin uzmanlık alanlarına göre duygusal zekâlarına yönelik tutumları izleyen kısımda cevap ortalamaları tablolar aracılığıyla sunulmuş ve değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan çevirmenlerin Duygusal Zekâya yönelik tutumlarını belirlemeye yarayan ifadelere hem olumlu hem de olumsuz eğilim içerisinde oldukları görülmektedir.
Profesyonel çevirmenlerin Duygusal Zekâya yönelik verdikleri cevapların ortalamalarının çeviride yönelinen uzmanlık alanına göre incelenmiş ve genel ruh durumunu oluşturan temel boyut ve alt boyutlara yönelik analiz sonuçları Tablo 25’de sunulmuştur.
143
Tablo 25: Çevirmenlerin Uzmanlık Alanlarına Göre Genel Ruh Durumunu Oluşturan Temel Boyut ve Alt Boyutların Ortalamaları
İyimserlik Mutluluk GENEL RUH
DURUMU Çeviri Alanındaki
Uzmanlık Alanı 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO
Ticari Çeviri 3,97 ,548 ,061 3,89 ,711 ,079 3,93 ,545 ,061 Akademik Çeviri 3,95 ,563 ,061 3,81 ,705 ,077 3,88 ,551 ,060 Hukuki Çeviri 3,96 ,527 ,064 3,81 ,728 ,088 3,88 ,541 ,066 Teknik Çeviri 3,95 ,558 ,057 3,93 ,644 ,066 3,94 ,515 ,053 Tıbbi Çeviri 4,00 ,520 ,068 3,90 ,683 ,089 3,95 ,508 ,066 Noter Yeminli Çeviri 4,03 ,481 ,069 3,96 ,713 ,103 3,99 ,515 ,074 Edebi Çeviri 3,89 ,637 ,089 3,71 ,743 ,104 3,80 ,630 ,088
Çevirmenlerin uzmanlık alanlarına göre genel ruh durumunu oluşturan temel boyut ve alt boyutların genel ortalamaları birlikte incelendiğinde, genel ruh durumu boyutunda genel ortalamalar 𝑥 “3,70”in üzerindedir. İyimserlik alt boyutunda noter yeminli çevirmenlerin ortalamalarının daha yüksek olduğu gözlenmektedir. En düşük ortalamayı ise edebi çeviriyi uzmanlık alanı olarak seçen çevirmenlerin oluşturduğu görülmektedir. Mutluluk alt boyutuna ait genel ortalamaları birbirine yakın sonuçlar ortaya koysa da en düşük ortalamanın iyimserlik alt boyutunda olduğu gibi edebi çeviriyi uzmanlık alanı olarak seçen çevirmenlerin oluşturduğu bulgusu elde edilmiştir. En yüksek ortalamayı ise noter yeminli çeviri alanını seçen çevirmenler oluşturmaktadır. Çeviri alanındaki uzmanlık alanlarına göre genel ruh durumu ortalamaları değerlendirildiğinde, en yüksek ortalamaya noter yeminli çeviri alanını seçen çevirmenlerin sahip olduğu gözlemlenirken, en düşük ortalamayı edebi çeviri alanında çalışan çevirmenlerin oluşturduğu görülmektedir. Çevirmenlerin Duygusal Zekâya yönelik verdikleri cevapların ortalamalarının çeviride yönelinen uzmanlık alanına göre incelenmiş ve stresle başa çıkmayı oluşturan temel boyut ve alt boyutlara yönelik analiz sonuçları Tablo 26’de sunulmuştur.
144
Tablo 26: Çevirmenlerin Uzmanlık Alanlarına Göre Stresle Başa Çıkmalarını Oluşturan Temel Boyut ve Alt Boyutların Ortalamaları
Dürtü Kontrolü Strese Dayanıklılık STRESLE BAŞA
ÇIKMA Çeviri Alanındaki
Uzmanlık Alanı 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO
Ticari Çeviri 3,16 ,807 ,090 3,34 ,704 ,079 3,25 ,647 ,072 Akademik Çeviri 3,18 ,764 ,083 3,33 ,722 ,079 3,25 ,642 ,070 Hukuki Çeviri 3,12 ,838 ,102 3,29 ,732 ,089 3,21 ,674 ,082 Teknik Çeviri 3,22 ,739 ,075 3,30 ,750 ,077 3,26 ,628 ,064 Tıbbi Çeviri 3,15 ,768 ,100 3,35 ,695 ,091 3,25 ,616 ,080 Noter Yeminli Çeviri 3,20 ,850 ,123 3,43 ,770 ,111 3,32 ,693 ,100 Edebi Çeviri 3,10 ,775 ,109 3,32 ,695 ,097 3,21 ,651 ,091
Çevirmenlerin uzmanlık alanlarına göre stresle başa çıkmalarını oluşturan temel boyut ve alt boyutların genel ortalamaları incelendiğinde dürtü kontrolü, strese dayanıklılık alt boyut ve stresle başa çıkma ana boyut ortalamalarının 𝑥 = 3,50’nin altında olduğu görülmektedir. Çevirmenler bu boyutlarda kararsız olma eğilimindedirler. Dürtü kontrolü alt boyut ortalamaları değerlendirildiğinde, en yüksek ortalamaya teknik çeviri yapan çevirmenler sahipken en düşük ortalamayı da uzmanlık alanı edebi çeviri olan çevirmenler oluşturmaktadır. Strese dayanıklılık alt boyutunda ise en yüksek ortalamayı noter yeminli çevirmenler oluştururken, en düşük ortalamaya hukuki çeviri alanında çalışan çevirmenler sahiptir. Stresle başa çıkma temel boyutunda ise hukuki çeviri ve edebi çeviri alanlarında çalışan çevirmenler en düşük ortalamaya sahipken uzmanlık alanı noter yeminli çeviri olan çevirmenlerin de en yüksek en yüksek ortalamayı oluşturduğu bulgusuna ulaşılmıştır.
Duygusal Zekâya yönelik verilen cevapların ortalamaları çeviride yönelinen uzmanlık alanına göre incelenmiş ve uyumluluğu oluşturan temel boyut ve alt boyutlara yönelik analiz sonuçları Tablo 27’de yer almaktadır.
145
Tablo 27: Çevirmenlerin Uzmanlık Alanlarına Göre Uyumluluğu Oluşturan Temel Boyut ve Alt Boyutların Ortalamaları
Çevirmenlerin uzmanlık alanlarına göre uyumluluğu oluşturan temel boyut ve alt boyutların genel ortalamaları birlikte ele alındığında problem çözme alt boyutuna ait genel ortalamaların diğer boyutlardan daha yüksek olduğu gözlemlenmektedir. Esneklik alt boyutunda en yüksek ortalamaya sahip olan çeviri alanındaki uzmanlık alanının, noter yeminli çeviri olduğu; en düşük ortalamayı da edebi çeviri ve hukuki çeviri alanında çalışan çevirmenlerin oluşturduğu ve bu boyutlara ait ortalamaların 𝑥 = “3,50”nin altında olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Gerçekçilik alt boyutu açısından genel ortalamalar karşılaştırıldığında, noter yeminli çeviri uzmanlık alanına verilen cevapların ortalamaları en yüksek ortalamaya sahipken en düşük ortalamanın edebi çeviri alanında ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Daha önce de belirtildiği üzere problem çözme genel ortalamaları tüm uzmanlık alanlarında 𝑥 = “4,10”nun üzerindedir ve çevirmenlerin bu boyuta yönelik katılım düzeylerinin olumlu yönde olduğu göze çarpmaktadır. Problem çözme alt boyutunda en yüksek ortalamaya noter yeminli çeviri alanındaki çevirmenler sahipken en düşük ortalamayı edebi çeviri alanı oluşturmaktadır. Uyumluluk temel boyutundaki ortalamaların görünümü ise en düşük edebi çeviri temel boyutuna verilen cevapların
Esneklik Gerçekçilik Problem Çözme Uyumluluk
Çeviri Alanındaki
Uzmanlık Alanı 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO
Ticari Çeviri 3,28 ,754 ,084 3,49 ,744 ,083 4,17 ,574 ,064 3,65 ,526 ,059 Akademik Çeviri 3,25 ,792 ,086 3,45 ,708 ,077 4,19 ,562 ,061 3,63 ,509 ,056 Hukuki Çeviri 3,21 ,806 ,098 3,51 ,696 ,084 4,21 ,521 ,063 3,64 ,507 ,061 Teknik Çeviri 3,24 ,747 ,076 3,55 ,727 ,074 4,14 ,563 ,057 3,64 ,518 ,053 Tıbbi Çeviri 3,28 ,768 ,100 3,43 ,754 ,098 4,16 ,548 ,071 3,62 ,502 ,065 Noter Yeminli Çeviri 3,39 ,841 ,121 3,60 ,775 ,112 4,32 ,472 ,068 3,77 ,501 ,072 Edebi Çeviri 3,20 ,776 ,109 3,42 ,645 ,090 4,11 ,519 ,073 3,58 ,454 ,064
146
ortalamaları oluştururken en yüksek ortalamaya noter yeminli çeviri alanında çalışan çevirmenlerin sahip olduğu gözlemlenmektedir.
Tablo 28’de profesyonel çevirmenlerin Duygusal Zekâya yönelik verdikleri cevapların ortalamalarının çeviride yönelinen uzmanlık alanına göre incelenmiş ve kişilerarası becerileri oluşturan temel boyut ve alt boyutlara yönelik analiz sonuçları sunulmuştur. Tablo 28: Çevirmenlerin Uzmanlık Alanlarına Göre Kişilerarası Becerileri Oluşturan Temel Boyut ve Alt Boyutların Ortalamaları
Çevirmenlerin uzmanlık alanlarına göre kişilerarası becerileri oluşturan temel boyut ve alt boyutların genel ortalamaları birlikte ele alındığında kişilerarası ilişkiler, empati alt boyutları ve kişilerarası beceriler temel boyutu ortalamalarının genel itibariyle 𝑥= “4,00”nın üzerinde olduğu gözlemlenmektedir. Sosyal sorumluluk alt boyutundaki genel ortalamalar diğer boyutların ortalamalarına göre daha düşüktür. Bu boyutta en yüksek ve en düşük ortalamayı sırasıyla edebi çeviri ve tıbbi çeviri uzmanlık alanına ait ifadelere verilen cevapların genel ortalamaları oluşturmaktadır. Kişilerarası ilişkiler alt boyutunda ise genel görünüm, noter yeminli çeviri alanında çalışan çevirmenlerin en yüksek ortalamayı oluşturduğu ve en düşük ortalamaya da edebi çeviri alanında çalışan
Sosyal Sorumluluk Kişilerarası
İlişkiler Empati
Kişilerarası Beceriler
Çeviri Alanındaki
Uzmanlık Alanı 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO
Ticari Çeviri 3,77 ,426 ,048 4,11 ,535 ,060 4,16 ,489 ,055 4,02 ,377 ,042 Akademik Çeviri 3,77 ,430 ,047 4,05 ,539 ,059 4,15 ,536 ,059 3,99 ,409 ,045 Hukuki Çeviri 3,78 ,415 ,050 4,06 ,511 ,062 4,14 ,456 ,055 3,99 ,355 ,043 Teknik Çeviri 3,82 ,426 ,043 4,10 ,522 ,053 4,19 ,518 ,053 4,03 ,397 ,041 Tıbbi Çeviri 3,76 ,449 ,058 4,13 ,513 ,067 4,10 ,560 ,073 4,00 ,409 ,053 Noter Yeminli Çeviri 3,81 ,463 ,067 4,20 ,504 ,073 4,25 ,491 ,071 4,09 ,387 ,056 Edebi Çeviri 3,84 ,378 ,053 4,03 ,561 ,079 4,16 ,469 ,066 4,01 ,392 ,055
147
çevirmenlerin sahip olduğu şeklindedir. Empati alt boyutunda tüm uzmanlık alanlarında genel ortalamalar 𝑥 =“4,00”ın üzerindedir ve çevirmenlerin bu boyuta yönelik katılım düzeyleri oldukça yüksektir. Tıbbi çeviri alanında çalışan çevirmenler bu boyutta en düşük ortalamaya sahipken en yüksek ortalama noter yeminli çeviri alanına aittir. Kişilerarası beceriler temel boyutunda ise akademik çeviri ve hukuki çeviri uzmanlık alanları en düşük ortalamayı oluştururken noter yeminli çeviri uzmanlık alanına verilen cevapların ortalamalarının en yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Tablo 29’da profesyonel çevirmenlerin Duygusal Zekâya yönelik verdikleri cevapların ortalamalarının çeviride yönelinen uzmanlık alanına göre incelenmiş ve kişisel becerileri oluşturan temel boyut ve alt boyutlara yönelik analiz sonuçları yer almaktadır.
Tablo 29:Çevirmenlerin Uzmanlık Alanlarına Göre Kişisel Becerileri Oluşturan Temel Boyut ve Alt Boyutların Ortalamaları
Bağımsızlık Kendini
Gerçekleştirme Kendine Saygı
Çeviri Alanındaki
Uzmanlık Alanı 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO
Ticari Çeviri 3,75 ,763 ,085 4,10 ,588 ,066 3,85 ,655 ,073 Akademik Çeviri 3,74 ,752 ,082 4,08 ,571 ,062 3,83 ,654 ,071 Hukuki Çeviri 3,77 ,750 ,091 4,15 ,560 ,068 3,86 ,661 ,080 Teknik Çeviri 3,72 ,752 ,077 4,14 ,533 ,054 3,86 ,600 ,061 Tıbbi Çeviri 3,70 ,809 ,105 4,16 ,557 ,073 3,83 ,656 ,085 Noter Yeminli Çeviri 3,75 ,829 ,120 4,17 ,582 ,084 3,95 ,687 ,099 Edebi Çeviri 3,73 ,733 ,103 4,09 ,522 ,073 3,74 ,683 ,096
148 Tablo 29’un devamıdır.
Çevirmenlerin uzmanlık alanlarına göre kişisel becerileri oluşturan temel boyut ve alt boyutların genel ortalamaları incelendiğinde, diğer boyutlara kıyasla kendini gerçekleştirme alt boyutuna ait genel ortalamaların daha yüksek ve 𝑥 = “4,00” üzerinde olduğu gözlemlenmektedir. Bağımsızlık alt boyutunda en yüksek ortalamaya hukuki çevirmenler sahipken en düşük ortalamayı tıbbi çeviri uzmanlık alanında çalışan çevirmenler oluşturmaktadır. Kendini gerçekleştirme alt boyutundaki genel ortalamaların görünümü ise en düşük ortalamayı akademik çeviri alanında çalışan çevirmenler oluştururken en yüksek ortalamaya noter yeminli çeviri ve tıbbi çeviri alanında çalışan çevirmenlerin sahip olduğu gözlemlenmektedir. Kendini gerçekleştirme alt boyutunda olduğu gibi kendine saygı alt boyutu genel ortalamaların görünümünde de, en düşük ortalamayı akademik çeviri alanında çalışan çevirmenler oluştururken en yüksek ortalamaya noter yeminli çeviri alanında çalışan çevirmenler sahiptir. Kendine güven alt boyutu açısından genel ortalamalar karşılaştırıldığında ise bu boyuta yönelik verilen cevapların ortalamaları hukuki çeviri alanında çalışan çevirmenlerde en düşük değerdeyken en yüksek ortalamanın noter yeminli çeviri uzmanlık alanında ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Duygusal benlik bilincinde en yüksek ortalamaya sahip olan
Kendine Güven Duygusal Benlik
Bilinci Kişisel Beceriler DUYGUSAL
ZEKÂ Çeviri Alanındaki
Uzmanlık Alanı 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO 𝒙 Ss SHO
Ticari Çeviri 3,74 ,744 ,083 3,71 ,594 ,066 3,83 ,505 ,056 3,73 ,408 ,045 Akademik Çeviri 3,72 ,705 ,077 3,70 ,590 ,064 3,82 ,481 ,052 3,71 ,405 ,044 Hukuki Çeviri 3,68 ,775 ,094 3,71 ,604 ,073 3,83 ,510 ,062 3,71 ,398 ,048 Teknik Çeviri 3,74 ,732 ,075 3,72 ,554 ,057 3,83 ,463 ,047 3,74 ,039 ,389 Tıbbi Çeviri 3,75 ,757 ,099 3,69 ,603 ,078 3,83 ,498 ,065 3,72 ,393 ,051 Noter Yeminli Çeviri 3,88 ,719 ,104 3,69 ,585 ,084 3,89 ,515 ,074 3,81 ,410 ,059 Edebi Çeviri 3,72 ,643 ,090 3,61 ,570 ,080 3,78 ,432 ,061 3,67 ,401 ,056
149
uzmanlık alanı ise teknik çeviriyken, en düşük ortalamayı edebi çevirmenlerin bu boyuta verdikleri cevapların ortalamaları oluşturmaktadır. Kişisel beceriler temel boyutuna yönelik cevap ortalamalarının tüm çeviri uzmanlık alanlarında 𝑥 = 3,70’in üzerinde olduğu gözlemlenmektedir. Kişisel beceriler temel boyutunda en düşük ortalamayı edebi çeviri alanında çalışan çevirmenler oluştururken en yüksek ortalamaya noter yeminli çeviri alanında çalışan çevirmenlerin sahip olduğu gözlemlenmektedir. Genel olarak çevirmenlerin uzmanlık alanlarına göre duygusal zekâ ortalamaları değerlendirildiğinde ise ortalamaların 𝑥 “3,60”ın üzerinde olduğu görülmekle birlikte en yüksek ortalamaya noter yeminli çeviri alanında çalışan çevirmenlerin sahip olduğu bulgusu elde edilmiştir. En düşük ortalamayı da edebi çeviri alanında çalışan çevirmenler almıştır.