Çalışma Hayatı

İşsizlik oranları, Çizelge 2.14.’te üç ayrı yerleşim yeri tipi için gösterilmektedir. 15 yaş altında çalışan çocuğa rastlanmadığı için, 15 yaş üstü işsizlik oranları değerlendirilmiştir. Düzce İli genelinde işsizlik oranı % 21,5 olup, köylerde % 25’e kadar yükselmekte, ilçe merkezlerinde ise % 15,7’ye kadar gerilemektedir. Düzce kent merkezinde ise % 21,6’dır (ANONİM, 2004).

Çizelge 2.14. Düzce Yerleşim Yeri Tiplerinde İşsizlik Oranları (%) (ANONİM, 2004).

Baz Nüfus Grubu Kent İlçe Köy Toplam

15+ 21,6 15,7 25,1 21,5

Düzce’de çalışanların yüzde 72,7’si 10 alt sektörde bulunmaktadır. Çizelge 2.15.’te çalışan payının % 3’ten fazla olduğu alt sektörler gösterilmektedir. Çalışanların % 27,3 kadar olan geri kalan bölümünün ise her birinin payının % 3’ten az olduğu 37 alt sektöre dağıldığı bulunmuştur. Çizelge 2.15.’te görüldüğü gibi, dokuma, kimya, orman ürünlerine dayanan üretim çeşitlenmesi Düzce’de toplam % 12,8 kadar ağırlığa sahiptir. Bir diğer dikkat çeken nokta, % 4,6’ya varan “ulaşım” sektörünün payıdır. Eğitim

sektöründe çalışanların payı (yüzde 3’ten az) oldukça düşük olduğu için Çizelge 2.15.’te verilmemiştir. Çalışanların % 80 gibi oldukça büyük bir kısmı özel sektörde çalışmaktadır. Düzce’de kamu sektöründe çalışanların payı azdır (ANONİM, 2004).

Çizelge 2.15. Düzce’de Çalışan Nüfusun Sektörlere Göre Yüzde Dağılımı

(ANONİM, 2004).

Alt Sektör Yüzde

Tarım 21 Perakende Ticaret 11,3 İnşaat 7,4 Hizmet+Ticaret 6,4 Küçük Sanayi 5,9 Ulaşım 4,6 Ağaç sanayi 4,6 Dokuma sanayi 4,1 Kimya sanayi 4,1 Makine İmalatı 3,3 Toplam 72,7 Diğer 27,3 2.1.4.2. Sanayi

Düzce İli, Batı Karadeniz Bölgesi’nin Batı ucunda, İstanbul ile Sakarya ve Kocaeli’nde yoğunlaşmış sanayilerin, gelişme alanı olarak yer seçme eğilimi gösterdikleri, çok hızlı gelişen bir ildir. TEM Otoyolu ve D-100 Devlet Yolu; İl’i, zaman ve mesafe olarak, nüfus ve işgücü açısından yoğun, ekonomik düzeyi ise ülkeye oranla çok yüksek olan Doğu Marmara Bölgesi’ne çok yaklaştırmıştır (ANONİM, 2007).

Çizelge 2.16.’ya göre, Düzce ili, gayri safi yurtiçi hasıla ve kişi başına düşen ihracat değerleri ile Türkiye ortalamasının altında yer alırken, kişi başına düşen ithalat değeri ile Türkiye ortalamasının üzerinde yer almaktadır.

Çizelge 2.16. Düzce İline Ait GSYH, Kişi Başı İthalat ve İhracat Değerleri

(ANONİM, 2009a).

Kişi başına GSYH 2001

Kişi başına ithalat 2007

Kişi başına ihracat 2007

($) Sıra ($) Sıra ($) Sıra

Türkiye 2 146 2 409 1 520

Depremler sebebiyle kent merkezinde ekonomik faaliyetler ve sosyal yaşam canlılığını yitirmiş, ayakta kalan işyerlerinde kapasite kullanım oranları % 15-20’lere kadar gerilemiştir. Düzce Ticaret ve Sanayi Odası’ndan alınan bilgilere göre, İl’in önde gelen sanayilerinden olan av tüfeği ve silah imalatı sanayisi ile ağaç ürünleri sanayisi büyük zarar görerek, işyerlerinin büyük çoğunluğu kapanmış ve çalışan sayısı da yarı yarıya düşmüştür (ANONİM, 2004).

Düzce’deki esnaf ve sanatkarlar ile ticari işletmeler de hem depremlerden, hem de krizlerden büyük zararlar görmüştür. Yapılan saha araştırmalarında, işyeri sahiplerinin dörtte üçü depremlerden çeşitli boyutlarda zarar gördüklerini belirtmişlerdir. Yaşanan insan kayıplarının yanı sıra, deprem sonrasında ticari yaşamın da bir süre için durma noktasına gelmesi esnaf ve sanatkârları mali açıdan sıkıntıya sokmuştur (ANONİM, 2004).

Düzce ilinde 1. Organize Sanayi Bölgesi 1996 yılında 173 ha alana kurulmuş ve bu alan üzerinde 63 adet sanayi parseli planlanmıştır. 2007 yılında yapılan ifraz işlemleri sonucu 63 adet parsel 57 adet olarak değişmiştir. Düzce II. Organize Sanayi Bölgesi ise 2004 yılında 81 ha alan üzerine kurulmuş ve 9 sanayi parseli oluşturulmuştur (ANONİM, 2007).

Düzce Küçük Sanayi Sitesi, 1984 yılında kurulmuş olmasına karşın halen % 70 oranında tamamlanabilmiştir (ANONİM, 2007).

Eski ve yeni kent merkezinde küçük esnaf ve bazı ulusal çapta ticaret yapan firma iş yerleri bulunurken, organize sanayi bölgesi ve küçük sanayi sitesinden bağımsız olarak D-100 Karayolu ve Akçakoca Karayolu üzerinde çeşitli işyerleri fabrika ve sanayi tesisleri bulunmaktadır. Düzce İli’ne ait konut ve sanayi dağılımı Şekil 2.4.’te görülmektedir (ANONİM, 2007).

Şekil 2.4. Düzce İli Sanayi ve Konut Yerleşimi Haritası (ANONİM, 2007).

2.1.4.3. Tarım ve Hayvancılık

Depremler ve krizlerden tarım sektörü de olumsuz yönde etkilenmiştir. Hayvancılık sektörünün depremden sonraki dönemde % 70’e varan oranda küçüldüğü, bitkisel ürünlerden elde edilen gelirin de % 50 oranında azaldığı ölçülmüştür (ANONİM, 2004). Çizelge 2.17.’ye göre, Düzce ili, kişi başına düşen bitkisel üretim değeri ve kişi başına düşen canlı hayvanlar değeri ile Türkiye ortalamasında yer alırken, kişi başına düşen hayvansal ürünler değeri ile Türkiye ortalamasının üzerinde yer almaktadır.

Çizelge 2.17. Düzce İline Ait Kişi Başı Canlı Hayvan ve Tarımsal Ürün Değeri

(ANONİM, 2007).

Kişi başına bitkisel üretim değeri (2007)

Kişi başına canlı hayvanlar Değeri (2007)

Kişi başına hayvansal ürünler değeri (2007)

(YTL) Sıra (YTL) Sıra (YTL) Sıra

Türkiye 805 349 325

Düzce İlinde ürün deseni oldukça basittir. Ekim alanlarının % 60’ından fazlası meyve üretimine ayrılmış olup, meyve üretiminin de büyük oranını fındık oluşturmaktadır. Diğer önemli üretim grubu tahıllardır ve bunun da büyük çoğunluğunu mısır ve buğday oluşturmaktadır. Ekim alanı olarak önemli bir pay tutmamakla beraber diğer ürünler arasında tütün, şeker pancarı ve patates bulunmaktadır. Ayrıca Düzce Kent merkezinde ve il genelinde organik tarım faaliyetlerine de başlanmıştır (ANONİM, 2007). Düzce ilinde, kentin ekonomik yapısı için katkıda bulunabilecek, yöreye özgü tarımsal ve arıcılık üzerine yapılan üretimler arasında acıbal (delibal da denilen ve Düzce dağlarında üretilen), kestane balı, yüksek yaylardan alınan kekik, püren balı, çiçek balı, tütün kolonyaları, dağ çileği reçeli ve böğürtlen reçeli, peynir ve çeşitleri, köy ekmekleri, ıhlamur, kestane gibi doğal ürünler bulunmaktadır (ANONİM, 2010d).

Düzce’de süs bitkileri yetiştiriciliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü bünyesinde Düzce Orman Fidanlığı sahasında yapılmaktadır. Ayrıca Düzce ve çevresinin süs bitkisi gereksinimini karşılamak üzere irili ufaklı süs bitkisi yetiştiriciliği ve satışı yapan yerler de bulunmaktadır. Ancak yetiştiricilik yapanlar için ürünlerini pazarlayabilecekleri çiçek mezatı Düzce’de bulunmamaktadır (ANONİM, 2007).

Düzce İl Tarım Müdürlüğü tarafından, Düzce ili gerek biyofiziksel özellikleri gerekse sosyo-ekonomik gelişmişlik derecelerine göre, 3 agro-ekolojik alt bölgeye ayrılarak incelenmektedir. Düzce kent merkezinin bulunduğu I. alt bölgede Küçükbaş (koyun) ve büyük baş hayvan (sığır, manda) yetiştiriciliği, arıcılık ve tatlısu balıkçılığı yapılmaktadır. (ANONİM, 2007).

2.1.4.4. El Sanatları

Orman ürünlerinin de bölgede yaygın olarak bulunmasından dolayı, el sanatlarının da ağaç işlerine dayandığı görülmektedir. Tüm Türkiye’de olduğu gibi Düzce’de de el sanatları büyük ölçüde kaybolmuştur. Ancak, Düzce’de hem meslek edindirmek amaçlı, hem de el sanatlarını korumak ve canlandırmak için, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’na ait El Sanatları Eğitim Merkezi’nde ahşap işleri ve ahşap oymacılığı, gümüş ve mermer işçiliği temel eğitimi verilmektedir (ANONİM, 2010d).

El sanatlarından geçimini sağlayan insanlar, ağacı işleyerek, "Çotara" adını verdikleri su testileri, sehpalar ve süs eşyaları üretmektedirler. Ankara – İstanbul karayolu üzerindeki dinlenme tesislerinde, çotaraların yanı sıra ev hanımlarının işlediği oya ve danteller, el

tezgahlarında dokunan pamuklu ürünler de satılmaktadır. Ayrıca, gravür olarak tanımlanan ve silahların üzerine desen çizilip, işlenmesiyle oluşturulan bir sanat dalı da halen devam etmektedir (ANONİM, 2010d).

2.1.5. Bölüm Sonucu

Bu tez kapsamında geliştirilen hipotezin doğruluğunu araştırmak için kavramsal terimler detaylı olarak araştırılmış ve bu kavramların net olarak okunabileceği ve üzerinde tartışılabileceği bir örnek alan seçimi yapılmıştır. Buna göre Düzce kenti, öncelikle doğal ve kültürel zenginliklerinin varlığı, bir taraftan da ekonomik kalkınma doğrultusunda müdahalelere maruz kalması nedeniyle sürdürülebilir kent yaklaşımlarına ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda kentsel peyzaj ve yaşam kalitesi ilişkisi çerçevesinde kentliler için daha iyi yaşam ortamları sağlayacak koşulların oluşturulması gerekmektedir. Kentin mevcut fiziksel, sosyal ve ekonomik yapısına ilişkin veriler kentin üst ve alt ölçekteki çözümlemeleri için önemli ipuçları sunmaktadır.

Başta Düzce kentinin, Ankara ve İstanbul gibi iki büyük kentin ulaşım aksı üzerinde yer alması, kentte yaşayanların büyük kentlerdeki imkanlara kolayca ulaşabilmesini sağlamaktadır. Ayrıca ilin Karadenize kıyısı olması ve rekreasyon faaliyetlerinde bulunabileceği doğal alanların zenginliği, günlük stresten uzaklaşmak için fırsatlar sunmaktadır. Kent ve çevresinin büyük ölçüde tarıma elverişli alüvyal toprak üzerinde yer alması kentleşme için uygun görülmemekle birlikte, tarıma dayalı sürdürülebilir kent modeli oluşturulması açısından önem taşımaktadır. Akarsular ve sulak alanlar açısından zengin olan kent çevresinde de rafting turnuvaları ve traking sporları düzenlenmektedir.

Yer ve bellek kavramları arasındaki ilişkinin kurulması ile elde edilen bilgilerin Düzce kent merkezi üzerinden yorumlanması neticesinde; kentte yaşayan insanların kent ile kurdukları ilişki, geçmişe yönelik deneyim ve hatıralar açığa çıkartılacaktır. Kentin çok kültürlü yapısı, 1999 yılında yaşanan depremlerle oluşan bellek kırılmaları tezin çalışma alanı olarak seçilmesinde etkili olmuştur. Bu deprem sonrasında Düzce’nin il olması ve üniversitenin kurulmasıyla dışarıdan insanların gelmesi, kentte var olan kültürel gruplarla birlikte kentin kimliğinin zenginleşmesine önemli katkı sağlamış, ancak bu zenginlikler kentte görsel bir sunum olarak zayıf kalmıştır. Özellikle 1999 depremlerinde kentin hem fiziksel, hem sosyal, hem de ekonomik yapısı olumsuz yönde

etkilenmiş, kentin doğal gelişiminden farklı olarak değişimler gözlenmiştir. Bu değişimlerin kentli insan profili üzerinde bıraktığı etkinin boyutu da ayrıca alan araştırmalarının yapılması ile belirlenmiştir.

2.2. YÖNTEM

Bu tezin bölümlerini oluşturan temel kavramlar ile ilgili incelemelerde, ulusal ve uluslararası literatürde nitel ve nicel araştırma yöntemine dayalı birçok çalışmanın yapıldığı belirlenmiştir. Her iki araştırma yönteminin de kendine göre olumlu ve olumsuz yönleri ile ilgili eleştiriler bulunmaktadır. Bazı araştırmacılar nitel ve nicel yöntemleri ayrı ayrı, bazıları ise bir arada kullanarak araştırma yöntemlerini belirlemişlerdir.