HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ SAĞLIK BİLİMLERİ
FAKÜLTESİ
Hem309- Hemşirelikte Öğretim
Dr. Öğr. Üyesi Nihal ÜNALDI BAYDIN
Hemşirelik Eğitimi
Hafta-2
Hem309- Hemşirelikte Öğretim
Öğrenim Hedefleri
• Hemşirelik eğitiminin tarihçesini açıklayabilmek
• Hemşirelikte lisans eğitiminin çerçevesini açıklayabilmek
• Hemşirelikte yüksek lisans eğitiminin çerçevesini açıklayabilmek
• Hemşirelikte tezsiz lisans eğitiminin çerçevesini açıklayabilmek
• Hemşirelikte doktora eğitiminin çerçevesini
açıklayabilmek
İçerik Planı
• Hemşirelik Eğitiminin Tarihçesi
• Hemşirelik Eğitimi-Lisans
• Hemşirelik Eğitimi-Yüksek Lisans
• Hemşirelik Eğitimi-Tezsiz Yüksek Lisans
• Hemşirelik Eğitimi-Doktora
Sağlık alanındaki gelişmeler, hastanelerin açılması,
hekimliğin ilerlemesine karşın yetişmiş hemşirelerin olmayışı Savaş yıllarında hasta
bakımının yetersizliği yüzünden askerler büyük kayıp vermesi
1911 yılı sonrası ilk askeri hekim Besim Ömer Paşa Kızılhaç
Washington Kongresinde F.
Nightingale ile tanışmış, hemşireliğin bir meslek
olduğunu, branşlara ayrıldığını gözlemlemesi ve İstanbul’da tanınmış ailelerinin kızlarını,
“1925-Kızılay Gönüllü Hastabakıcılık Kursu”na çağırılması
Kerime Salahor, Safiye Hüseyin Elbi, Münire İsmail… Çanakkale ve Balkan Savaşlarında gönüllü hasta bakıcılığı
Hemşirelik Eğitiminin Tarihçesi
Hemşire Okulları
• Amiral Bristol Özel Sağlık Meslek Lisesi (1920)
• Kızılay Özel Hemşirelik Lisesi (1925)
• Askeri Hemşire Okulu (1939)
• Tevfik Sağlam Hemşirelik Lisesi (1943)
• Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına Bağlı Hemşire
Okulları (Haydarpaşa Numune, Şişli Çocuk-Etfal Hastanesi, Zeynep Kamil Hastanesi)
• Diğer Kurum ve Kuruluşlara Bağlı Hemşire Okulları
( Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa
Tıp Fakültesi, Validebağ Pravantoryumu)
Sağlık Okulları
• Hasta bakımı görevinde hemşire yardımcısı yetiştirmek için 1957’de ilkokula dayalı kurslar açılması (18-30 yaş arası-1,5 sene-3 sene-5 sene- SML içine alınması)
• 1219 sayılı Kanun ile pratikten yetişip çalıştığı hastanede sınava tabi tutulup sertifika alarak hastanelerde hasta
bakıcı olarak çalıştırılması (Sağlık okulları ile kaldırıldı
ancak 1993 yılında SML yönetmeliğine geçici madde ile
sağlık okulu mezunları sınavla tabi tulup SML diploması
aldı)
• Yükseköğretimde hemşirelik eğitimi ilk olarak 1955 Ege Üniversitesi Hemşirelik
Yüksekokulu (HYO) ile başlamış, 1956
İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu bunu 1961 yılında Hacettepe Üniversitesi açılması
• Ardından bu üniversitelere bağlı önlisans
hemşirelik programları ile Açık Öğretim Fakültesi ön lisans programının öğrenime başlaması
Hemşirelik Eğitiminin Tarihçesi
• 1992…. SB. 1. Ulusal Sağlık Kongresinde belirlenen hedefler doğrultusunda “sağlık eğitimini yeniden yapılandırma projesi” ile hemşire ve ebe eğitiminin üniversitelerde yapılmasına karar
verilmesi
• Yüksek Sağlık Şurası 185/1 sayılı kararı-1995, Bakanlar Kurulu
kararı-1996 ve YÖK ile Sağlık Bakanlığı arasında yapılan protokolle- 1996, ulusal ve uluslararası kararlar temel alınarak, SB’na bağlı SML, lisans eğitimine dönüştürülmek üzere üniversitelere
devredilmesi
• SB’nın 1996 yılından sonra SML’lere öğrenci almaması
gerekirken hemşire açığı gerekçesiyle 2012 yılına kadar öğrenci alımı sürdürüldü.
• Ardından SB ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun (2014) ile hemşirelik bölümleri kaldırılarak SML okullarına Hemşire Yardımcısı sınıflarında öğrenci alımı
yapılmaya başlanmıştır. 2018 yılında ilk mezunlarını vermiştir Hemşirelik Eğitiminin Tarihçesi
Sağlık Meslek Liselerinin Durumu
Hemşirelik Ön Lisans Programları
• Ülkemizde hemşireye olan gereksinimi hızla karşılamak amacıyla 2547 sayılı yasa ile 1985- 86 yılında 3 yıllık ön lisans programları
düzenlenmiş ve bu programdan mezun olanlara Hemşire unvanı verildi.
• Ayrıca Lisans tamamlama programına devam
etme hakkı tanınarak lisans mezunu olmalarının
yolu açıldı.
Açık öğretim ve Ön Lisans
• 1981’de 2547 YÖK kanunu ile üniversitelerde sürekli ve açık öğretim yapma hakkı tanınması ve bu görevin Anadolu Üniversitesine verilmesi
• Hemşirelik eğitiminde oluşan farklılıklar neticesinde SML mezunu hemşireler eğitimlerini geliştirme isteği sonucunda THD’nin devreye girmesi ile SSYB ve Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi arasında bir protokol imzalanması, mesleki eğitimlerinin İ.Ü. Florence Nightingale HYO tarafından verilmesi-(1991-1997)
• Hemşirelik eğitiminde uygulamalı eğitim önemli olduğundan Ön lisans tamamlama programlarının Açık öğretim ile yapılması uygun görülmedi.
2009-2010 yılı SB ve Atatürk Üniversitesi arasında yapılan protokol ardından 2016 yılında SB ile İstanbul Üniversitesi Malatya Üniversitesi arasında yapılan protokolle lisans tamamlama programları başlatılarak sürdürülmektedir.
Hemşirelik Yüksekokulları-Hemşirelik Fakülteleri
• YÖK’ün 2019 16.01.2019 tarihli toplantısında YÖK
bünyesinde açılmış/açılacak olan Sağlık, Sağlıkla İlgili veya İlişkili Programlarda Eğitim ve Öğretime
Başlanması ve Sürdürülmesi İçin Gerekli Asgari Koşullar kapsamında Hemşirelik Bölümü için
• https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_og retim_dairesi/Yok-tarafindan-Asgari-Kosullari-
Belirlenen-Programlar/saglik_Programlari.pdf
• AB normlarını (Directive 2005/36/EC) esas alarak DSÖ tarafından hazırlanan hemşirelik eğitim stratejileri raporunda, hemşirelik
eğitiminde görev alacak hemşire eğiticiler için benimsenen temel ilkeler şunlardır.(DSÖ,2000):
• Hemşirelik eğitimi (teorik ve uygulamalı) uzman hemşireler tarafından yürütülmelidir.
• Hemşire eğiticiler, üniversitede öğretmenlik yapmak için gerekli diploma derecesine sahip olmalıdır; araştırmaya dayalı eğitim yapabilecek, öğrenim ve değişim stratejilerini (teorik/uygulama) yerine getirebilecek becerilerle donanmış olmalıdır.
• Ülkemizde, hemşirelik doçentlik alanlarına esas olan dokuz anabilim dalı vardır. Lisans ve lisansüstü eğitim programlarının içerikleri de bu anabilim dallarına temellendirilmiştir. Hemşirelik lisans
programlarının kadrolarının oluşturulmasında da bu anabilim dalları esas alınmaktadır.
• Hemşirelik lisans programlarında eğitim süresi en az dört yıl ve 4600 saat teorik ve pratik eğitimi kapsar (YÖK, 2008).
Hemşirelik Yüksekokulları-Hemşirelik Fakülteleri
Hemşirelikte Mezuniyet Sonrası Eğitim Yüksek Lisans Eğitimi
• Mezuniyet sonrası eğitimde kazanılan bilgi ve becerilerle hemşireler, mesleki felsefe, bilimsel yaklaşım ve çeşitli bakım modellerini klinik alanda uygulayabilmekte; hizmet alanında değişim için lider sağlık profesyoneli rolünü üstlenebilmektir.
• Ülkemizde Yükseköğretimde hemşirelik yüksek lisans eğitimi, Hacettepe Üniversitesi’nde 1968 başlamıştır.
• Yüksek lisans programları, tezli ve tezsiz olmak üzere iki şekilde yürütülebilmektedir.
Hemşirelikte Mezuniyet Sonrası Eğitim Doktora Eğitimi
• Yükseköğretimde hemşirelik doktora eğitimi, Hacettepe Üniversitesi’nde-1972
başlamıştır.
• Hemşirelikte doktora programının amacı,
öğrenciye bağımsız araştırma yapma bilimsel olayları geniş ve derin bir bakış açısı ile
irdeleyerek yorum yapma ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli adımları belirleme
yeteneği kazandırmaktır.
Kaynaklar
• Ergöl, Ş. (2011). Türkiye’de Yükseköğretimde Hemşirelik Eğitimi.
Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(3);152-155
• Şentürk, S.E. (2014). Hemşirelik Tarihi, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
• https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/
Yok-tarafindan-Asgari-Kosullari-Belirlenen- Programlar/saglik_Programlari.pdf
• http://kizilaytarih.org/yayinlar/17-Doktor-Besim-Omer-ve-Dokuzuncu- Washington-Konferansi.pdf
